Vụ ám sát Thủ tướng Olof Palme: Công bố nghi phạm

TIN LIÊN QUAN
	Tinh thần tương trợ trong mùa dịch của người Việt tại Thụy Điển
	'Chị Thanh Tâm' ở ĐSQ Việt Nam tại Thụy Điển hỗ trợ bà con sở tại chống dịch Covid-19

Bia tưởng niệm nơi cố Thủ tướng Thụy Điển Olof Palme bị sát hại vào đêm ngày 28/2/1986 tại thủ đô Stockholm. (Nguồn: AP)

Ngày 10/6, các công tố viên Thụy Điển đã chính thức khép lại cuộc điều tra vụ sát hại Thủ tướng Olof Palme năm 1986. Công tố viên trưởng Krister Petersson nêu đích danh nghi can là Stig Engstrom, từng là nhân viên thiết kế đồ họa của công ty bảo hiểm Skandia. Engstrom là một công dân Thụy Điển phản đối các chính sách cánh tả của Thủ tướng Palme. Tuy nhiên, do nghi phạm Engstrom đã tự sát vào năm 2000, cơ quan chức năng không thể buộc tội đối tượng và do vậy quyết định kết thúc cuộc điều tra kéo dài 34 năm.

Hung thủ bí ẩn

Thủ tướng Olof Palme bị sát hại vào đêm ngày 28/2/1986 trên đường đi bộ về nhà sau khi xem suất phim tối cùng gia đình. Theo AP, tuy là Thủ tướng, nhưng ông Olof Palme luôn muốn có một cuộc sống bình thường như bao người dân và thường ra ngoài mà không có vệ sĩ và đêm định mệnh đó cũng không phải ngoại lệ.

Sau khi xem một bộ phim hài tại rạp chiếu phim Grand, ông và phu nhân - bà Lisbeth Christina Palme - đi bộ ra ga tàu điện ngầm để về nhà. Vào 23h21, thủ phạm xuất hiện từ phía sau và nổ súng vào vợ chồng ông. Thủ tướng Olof Palme bị trúng đạn ở gáy, trong khi viên đạn thứ hai sượt qua Lisbeth Christina Palme khiến bà bị thương. Sát thủ tháo chạy khỏi hiện trường trước khi một nhóm người gần đó chạy đến giúp đỡ. Thủ tướng Olof Palme được đưa đi cấp cứu nhưng qua đời tại bệnh viện rạng sáng 1/3/1986.

Sự kiện đau lòng này đã làm rúng động đất nước Bắc Âu một cách nặng nề. Tuy nhiên, mọi thứ diễn ra ngày một tồi tệ hơn khi các cuộc điều tra bị kéo dài và không thể tìm được hung thủ. Cảnh sát Thụy Điển lúc bấy giờ được cho là đã mắc phải nhiều sai lầm như không phong tỏa hiện trường ngay, khiến nhiều bằng chứng pháp y bị hủy hoại, hay các nhân chứng, thay vì được thẩm vấn ngay, lại được cho phép rời hiện trường. Đây được xem là lý do khiến danh tính thủ phạm của vụ án trở thành một ẩn số trong suốt mấy chục năm qua.

Nhiều giả thuyết

Không những vậy, vụ ám sát bí ẩn này còn sản sinh ra hàng loạt thuyết âm mưu, những vụ điều tra độc lập phức tạp do người dân Thụy Điển cảm thấy bất bình trước sự chậm chạp của cảnh sát.

Nổi tiếng nhất phải kể đến bộ hồ sơ điều tra khổng lồ của nhà văn Stieg Larsson, tác giả của bộ tiểu thuyết Thiên niên kỷ, bao gồm các tác phẩm Cô gái có hình xăm rồng, Cô gái đùa với lửa và Cô gái chọc tổ ong bầu nổi tiếng trên toàn thế giới và đã được dựng thành phim Hollywood. Thời gian đầu, ông điều tra từ những nhóm cựu hữu cho tới các tổ chức cực đoan, và dần chuyển hướng điều sang cựu quân nhân Thụy Điển Bertil Wedin vì tìm được nhiều nguồn tin cho biết người này làm việc cho tình báo Nam Phi từ thập niên 1970, là một “sát thủ chuyên nghiệp” và bị tình nghi là chủ mưu vụ ám sát bạn của Thủ tướng Palme, ông Ruth First vào năm 1982.

Việc công bố hồ sơ do nhà văn Larsson thu thập được đã mở lại một hướng điều tra từng được đặt ra trước đây. Tuy nhiên, chỉ dựa vào đó vẫn cực kỳ khó để khẳng định hung thủ thực sự. Đây được xem là vụ án hình sự quy mô nhất, tốn kém nhất lịch sử Thụy Điển. Việc điều tra gặp nhiều khó khăn vì có quá nhiều giả thuyết được đặt ra với chủ mưu đến từ… nhiều châu lục.

Các chuyên gia nhận định, ông Olof Palme là một chính trị gia thiên tả và muốn xây dựng Thụy Điển theo hướng đó, tăng cường sự kiểm soát của nhà nước đối với nền kinh tế. Về đối ngoại, ông không ngại công khai phản đối Mỹ về chiến tranh Việt Nam, chỉ trích chế độ Apartheid của Nam Phi, tuyên bố Đảng Công nhân Kurd (PKK) là khủng bố hoặc kêu gọi châu Âu giải trừ vũ khí hạt nhân… Chính vì vậy, ông luôn có nhiều kẻ thù.

Từ năm 1986 đến nay, hơn 11.000 người bị xét hỏi, trong đó có 134 người nhận trách nhiệm về vụ ám sát, song Stockholm chưa bao giờ có tuyên bố chính thức về thủ phạm. Tưởng chừng vụ án sẽ khép lại mà không có lời giải do quy định giới hạn thời gian điều tra 25 năm đối với vụ án giết người thì tới năm 2010, Thụy Điển đã gỡ bỏ quy định này, đem lại cho công chúng hy vọng rằng vụ án bí ẩn sẽ được làm sáng tỏ. .

Nghi phạm Stig Engstrom, vốn là nhân viên thiết kế đồ họa của công ty bảo hiểm Skandia. (Nguồn: SVT)

Kết luận của công tố

Tờ Guardian cho biết, khi một đội điều tra mới được thành lập vào năm 2016 bắt đầu rà soát kỹ lưỡng toàn bộ bằng chứng liên quan tới vụ án, kể cả lời khai của các nhân chứng, họ đã phát hiện ra “một người nổi bật”. Đó là Stig Engström, từng là nhân viên thiết kế đồ họa của công ty bảo hiểm Skandia tọa lạc rất gần hiện trường xảy ra vụ án năm xưa.

Lúc Thủ tướng Palme ngã xuống, nghi phạm Stig Engstrom là một trong những người đầu tiên có mặt ở hiện trường vì công ty bảo hiểm Skandia nơi y làm việc ở ngay góc phố. Cảnh sát đã thẩm vấn Engstrom nhiều lần, nhưng y thường xuyên thay đổi lời khai. Công tố viên cho biết có lý do để tin rằng Engstrom đã nói dối.

Thực tế, Engstrom ban đầu không phải nghi phạm chính, mà là một người tên Christer Pettersson. Phu nhân Lisbeth lúc bị thương đã nhận dạng người này, khiến Christer bị kết án tù chung thân năm 1989. Chỉ sau vài tháng, Pettersson được thả vì thiếu bằng chứng buộc tội.

Được biết Engstrom mang theo người một khẩu súng vào đêm xảy ra án mạng và “biết cách dùng súng” do từng ở quân ngũ và là thành viên câu lạc bộ bắn súng. Engstrom cũng có “một phòng chứa đầy súng” ở nhà, theo lời công tố viên. Engstrom khi đó đang gặp rắc rối tài chính và nghiện rượu. Y cũng phản đối các chính sách của ông Palme và họ hàng đánh giá y “có cái nhìn rất tiêu cực về Thủ tướng”. Miêu tả của một số nhân chứng về sát thủ bỏ trốn khỏi hiện trường là một người đàn ông mặc áo khoác dài, đội mũ lưỡi trai, đeo kính, đeo một chiếc túi nhỏ đều hoàn toàn trùng khớp với ngoại hình của Stig Engström.

“Người đó là Stig Engstrom”, Trưởng Công tố Krister Petersson nói tại cuộc họp báo. “Bởi người đó đã chết nên tôi không thể ra cáo buộc chống lại ông ta, và tôi quyết định khép lại việc điều tra”.

Trong một tuyên bố, các con trai của cố Thủ tướng Olof Palme cho rằng, kết luận của cơ quan điều tra là “hoàn toàn thuyết phục” và cho rằng Stig Engstrom có tội.

Thủ tướng Stefan Lofven phát biểu ngày 10/6 rằng, vụ án này là “vết thương hở của xã hội Thụy Điển” và “giải quyết vụ án là điều cực kỳ quan trọng”. Với thông báo này, chính phủ Thụy Điển hy vọng những bí ẩn xung quanh vụ ám sát ông Olof Palme sẽ chính thức bị chôn vùi và chữa lành vết thương kia.

Thủ tướng Thụy Điển Olof Palme. (Nguồn CNN) Tình cảm của cố Thủ tướng Olof Palme với Việt Nam Thủ tướng Olof Palme là người đặt nền móng và hết lòng xây dựng, vun đắp cho mối quan hệ hợp tác hữu nghị lâu dài Việt Nam-Thụy Điển. Ông cũng là người kiên trì chủ trương hợp tác và hỗ trợ Việt Nam trong công cuộc tái thiết đất nước, giúp Việt nam xây dựng nhiều công trình quan trọng như Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Việt Nam-Thụy Điển, Nhà máy giấy Bãi Bằng… Năm 1968, trên cương vị Bộ trưởng Giáo dục, ông Olof Palme đã dẫn đầu cuộc rước đuốc tuần hành phản đối chiến tranh Việt Nam trên đường phố Stockholm. Sự kiện này chấn động dư luận và gây ra một tranh luận tại Thụy Điển và quốc tế. Trong tuyên bố sau đó, Bộ Ngoại giao Thụy Điển cho biết: “Ông Palme không chống Mỹ mà chống cuộc chiến tranh. Thụy Điển không đứng về phía bên nào mà đứng về hòa bình”

Ngày Môi trường Thế giới: Ra mắt sách 'Greta Thunberg: Chiến binh bảo vệ hành tinh xanh' bằng tiếng Việt TGVN. Ngày 6/4, tại Hà Nội, Đại sứ quán Thụy Điển cùng với Thái Hà Books công bố ra mắt cuốn sách “Greta Thunberg: Chiến binh bảo ...

Việt Nam trao tặng vật tư y tế phòng, chống Covid-19 cho Thụy Điển TGVN. Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, chiều 17/4, Thứ trưởng Ngoại giao Tô Anh Dũng đã trao số hàng hỗ trợ phòng ...

Di sản của cố Thủ tướng Olof Palme và mối quan hệ Việt Nam – Thụy Điển Sáng nay (2/6), tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Đại sứ quán Thụy Điển tại Hà Nội đã tổ chức buổi ...