PHÂN TÍCH

Xung đột Armenia-Azerbaijan: Ai cứu hoả?

Dịch Dung
Phân tích và Bình luận chính trị
TGVN. Chiến sự Armenia-Azerbaijan leo thang nhưng nỗ lực hòa giải, vãn hồi hòa bình chưa phát huy tác dụng. Điểm mặt những bên có thể làm trung gian hòa giải. Iran-nhân tố mới. Phân tích của báo Thế giới & Việt Nam.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Xung đột giữa Armenia-Azerbaijan tiếp tục leo thang mức độ quyết liệt cho thấy cả hai phía dường như đều hạ quyết tâm giao tranh quân sự với nhau đến cùng và coi lần này là lần chung kết với nhau về vùng lãnh thổ Nagorno-Karabakh. Nhưng thực tế ấy cũng còn cho thấy vai trò và hiệu ứng của việc bên ngoài trung gian hoà giải vẫn còn quá ít ỏi hoặc chưa phát huy được tác dụng.

Xung đột Armenia-Azerbaijan: Ai cứu hoả?
Nước nào sẽ đóng vài trò "lĩnh cứu hỏa" để giúp dập tắt ngọn lửa chiến sự giữa Armenia-Azerbaijan? (Nguồn: France 24)

Bên ngoài nào làm trung gian hòa giải?

Cho tới nay trên phương diện này, Tổ chức An ninh và Hợp tác ở châu Âu (OSCE) đã lập ra cơ chế bộ ba bao gồm Mỹ, Pháp và Nga để đảm trách vai trò trung gian hoà giải giữa Armenia-Azerbaijan với mục đích ngăn ngừa chiến tranh tái bùng phát và tìm kiếm giải pháp dứt điểm cuối cùng cho vấn đề Nagorno-Karabakh. Chỉ riêng việc thoả thuận ngừng bắn năm 1994 giữa Armenia-Azerbaijan từ đó đến nay không được hai bên thực thi đầy đủ và tuân thủ nghiêm chỉnh không thôi chứ chưa nói đến giao tranh quân sự xảy ra như hiện tại cũng đã đủ để cho thấy cơ chế bộ ba nói trên hữu danh vô thực.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan có mưu tính riêng nhưng không hẳn hoàn toàn vô lý khi thẳng thừng bác bỏ đề nghị hoà giải của bộ ba này. Ông Erdogan cho rằng suốt mấy thập kỷ qua bộ ba này không làm nên trò trống gì thì bây giờ cũng sẽ chỉ vô tích sự.

Tin liên quan
Cuộc chiến Armenia-Azerbaijan: Cờ ngoài bài trong Cuộc chiến Armenia-Azerbaijan: Cờ ngoài bài trong

Nhìn nhận một cách thực tế và khách quan, OSCE nói chung và bộ ba này hiện không thể dập tắt được hoả hoạn đang cháy dữ dội giữa Armenia-Azerbaijan. Cả hai đều chỉ có được ảnh hưởng từ "chính danh" chứ không có được cái uy từ thực lực. OSCE hiện vẫn tiếp tục đắm chìm trong rạn nứt nội bộ, vai trò và ảnh hưởng chính trị an ninh châu lục tiếp tục trượt dốc.

Mỹ hiện đâu còn tâm trạng và cả lợi ích thiết thực trước mắt nào để quan tâm tới chuyện Nagorno-Karabakh. Pháp xưa nay đâu có năng lực gì trên thực tế để giúp tháo gỡ nút thắt Nagorno-Karabakh giữa Armenia và Azerbaijan. Còn Nga thì lại quá biết rằng không thể giải quyết được vấn đề Nagorno-Karabakh theo hướng Azerbaijan bị mất vĩnh viễn hay thu phục lại được vùng Nagorno-Karabakh bằng biện pháp quân sự nên duy trì thực trạng như thời gian vừa qua mới có lợi nhất cho Nga.

Cả Mỹ, NATO hay EU cũng đều không có cách nào hơn ngoài việc lên tiếng yêu cầu hai bên chấm dứt chiến sự và cùng nhau tìm kiếm giải pháp chính trị hoà bình. Rồi đến Liên Hợp Quốc cũng vậy. Chỉ còn lại hai anh lính cứu hoả là Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.

Ai có nhiều khả năng dập tắt đám cháy?

Câu hỏi được đặt ra ở đây là vậy thì ai sẽ cứu hoả được và làm cách nào để dập tắt đám cháy này.

Armenia-Azerbaijan sẽ chẳng đồng thời nghe theo đề nghị của các tổ chức hay thể chế như LHQ, EU, NATO hay OSCE.

Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn Azerbaijan và thù địch Armenia nên không thể đảm trách nổi vai trò trung gian hoà giải. Nhưng vì là quốc gia ở vùng láng giềng của hai nước này nên Thổ Nhĩ Kỳ có thể giúp các nỗ lực trung gian hoà giải thành công hoặc làm cho nó bị thất bại.

Nga có khả năng thực tế to lớn hơn cả nhưng một mình Nga cũng không thể thực hiện được thành công vai trò trung gian hoà giải bởi Thổ Nhĩ Kỳ cũng muốn có vai trò nên không để Nga thành công một mình. EU và NATO cũng vậy bởi nếu Nga trung gian hoà giải thành công thì vùng Nam Caucasus này sẽ tiếp tục là vùng ảnh hưởng sâu đậm của riêng Nga.

Trong bối cảnh tình hình như thế, việc Iran xuất hiện trong tư cách anh lính cứu hoả mới thật rất đáng được chú ý.

Tin liên quan
Xung đột Armenia-Azerbaijan: Hai ván cờ, bốn bên chơi Xung đột Armenia-Azerbaijan: Hai ván cờ, bốn bên chơi

Iran có hơn 760 km biên giới chung với Azerbaijan và cũng có đoạn biên giới ngắn với Armenia, nguy cơ bị vạ lây bởi mối bất hoà giữa hai nước láng giềng này là rất thực tế. Iran không có căn cứ quân sự ở Armenia như Nga và cũng chẳng buôn bán vũ khí với Azerbaijan như Nga. Iran và Thổ Nhĩ Kỳ cùng theo đuổi tham vọng vươn lên thành cường quốc khu vực và lãnh đạo thế giới Hồi giáo nhưng không tranh giành ảnh hưởng ở vùng Nam Caucasus như giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ. Trung gian hoà giải giữa Armenia-Azerbaijan giúp Iran vừa tránh bị vạ lây vừa có cơ hội tăng cường uy tín quốc tế, như vậy chẳng phải Iran vừa không thể không làm, vừa rất nên làm hay sao?

Câu hỏi được đặt ra ở đây là vậy thì ai sẽ cứu hoả được và làm cách nào để dập tắt đám cháy này. Armenia-Azerbaijan sẽ chẳng đồng thời nghe theo đề nghị của các tổ chức hay thể chế như LHQ, EU, NATO hay OSCE. Một mình Nga hay Iran cũng sẽ không thể thuyết phục được hai bên đi vào đàm phán hoà bình với nhau. Nhưng nếu một bên như Nga hay Iran hoặc ai đó nhân danh LHQ được tất cả các đối tác bên ngoài khác ủng hộ và giao phó sứ mệnh trung gian hòa giải thì cục diện và triển vọng sẽ lại có thể hoàn toàn khác.

Giải pháp cho lần giao tranh quân sự này, nếu như không muốn gọi đấy là chiến tranh, giữa Armenia-Azerbaijan chắc rồi sẽ là một thoả thuận ngừng bắn mới đi cùng với sự hình thành một cơ chế mới với nhiệm vụ giám sát việc thực thi ngừng bắn và khởi động quá trình tìm kiếm quy chế pháp lý cuối cùng cho vùng Nagorno-Karabakh sao cho không còn phải lo lại bùng phát chiến sự giữa Armenia-Azerbaijan một lần nữa.

Bài viết cùng chủ đề

Nagorno-Karabakh

Đọc thêm

Chu Thanh Huyền xinh đẹp ngọt ngào bên Quang Hải trong bộ ảnh trước đám cưới

Chu Thanh Huyền xinh đẹp ngọt ngào bên Quang Hải trong bộ ảnh trước đám cưới

Chu Thanh Huyền, vợ cầu thủ Quang Hải, thay nhiều mẫu váy cưới, trong đó có các mẫu đầm tinh xảo của NTK Trà Linh trong ảnh pre-wedding.
Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đã chỉ đạo cuộc huấn luyện sử dụng pháo phản lực phóng loạt cỡ nòng 600 mm.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/3: Euro, Bảng Anh 'ngược chiều' USD, thị trường tự do đã hạ nhiệt

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/3: Euro, Bảng Anh 'ngược chiều' USD, thị trường tự do đã hạ nhiệt

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/3 ghi nhận đồng USD tăng trước một loạt cuộc họp của các ngân hàng trung ương trong tuần này.
Ngày quốc tế hạnh phúc: Hạnh phúc của người dân đến từ đâu?

Ngày quốc tế hạnh phúc: Hạnh phúc của người dân đến từ đâu?

Mỗi người sẽ có các tiêu chuẩn khác nhau về hạnh phúc. Tiêu chuẩn này dựa trên sự thoải mái, hài lòng của người đó với chính tiêu chí của ...
Bất động sản mới nhất: Chung tay phá ‘cục máu đông’, nhà giá rẻ đang ‘tuyệt chủng’, giá đất ven Hà Nội tăng theo dự án vành đai 4

Bất động sản mới nhất: Chung tay phá ‘cục máu đông’, nhà giá rẻ đang ‘tuyệt chủng’, giá đất ven Hà Nội tăng theo dự án vành đai 4

Nỗ lực lấy lại niềm tin vào thị trường; nguồn cung khan hiếm, giá nhà tăng cao… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Trước khủng hoảng nhân đạo đáng báo động, quốc tế vẫn đang trông chờ vào các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas về một lệnh ngừng bắn.
'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' của quan hệ Iran với Saudi Arabia sau một năm nối lại quan hệ ngoại giao khơi dậy niềm lạc quan giữa một Trung Đông đầy bất ổn.
Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Chính sách ngoại giao tình báo của Ấn Độ phù hợp với chiến lược xây dựng liên minh khu vực và toàn cầu hiện nay của nước này.
Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Chiến dịch tranh cử tại Mỹ đang trở nên gay cấn vào Siêu thứ Ba với hy vọng là ngày 'bội thu' của các ứng cử viên.
Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Thủ tướng chính quyền Palestine đệ đơn từ chức hôm 26/2 nhằm tạo điều kiện đạt đồng thuận về các thỏa thuận liên quan đến việc quản lý Gaza thời hậu xung đột.
50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

Mối quan hệ đối tác vững chắc giữa Australia và ASEAN sẽ góp phần thúc đẩy ổn định, hòa bình tại khu vực cũng như trên thế giới.
Phiên bản di động