| Ứng cử viên Tổng thống Mỹ Donald Trump chạm vào kính bảo vệ trong một cuộc vận động tranh cử tại Lititz, Pennsylvania, ngày 3/11. (Nguồn: Reuters) |
Không ai đoán được chữ "ngờ"
Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 là cuộc bầu cử không ai có thể lường trước được.
Cách đây không lâu, ông Donald Trump còn loay hoay khi bị luận tội hai lần và bị bỏ phiếu rời khỏi Nhà Trắng. Ngay cả một số đồng minh thân cận nhất của ông cũng mong chờ một tương lai mà không có nhà tỷ phú tính khí thất thường này lãnh đạo đảng Cộng hòa, đặc biệt là sau nỗ lực bất thành của ông nhằm đảo ngược kết quả bầu cử năm 2020. Cách đây 2 năm khi ông Trump tuyên bố ra tranh cử trở lại, tờ New York Post đã “vùi” bài báo này ở tận trang số 26.
Cùng lúc đó, bà Kamala Harris đang vật lộn với tư cách là một người bạn đồng hành kín tiếng của Tổng thống Joe Biden. Từng được coi là một ngôi sao đang lên trong đảng Dân chủ, bà đã phải vật lộn với cả hồ sơ và danh mục đầu tư của mình, khiến những người ủng hộ bà thất vọng trong khi những người chỉ trích lại vui mừng. Họ từng tự hỏi liệu ông Biden có nên thay thế bà làm người bạn đồng hành khi ông tìm kiếm nhiệm kỳ thứ hai hay không.
Tuy nhiên, vào Ngày bầu cử 5/11, dù trước đây có vẻ khó tin, nhưng cử tri Mỹ sẽ chọn ông Trump hoặc bà Harris làm Tổng thống tiếp theo của nước Mỹ. Đây là chương cuối cùng trong một trong những câu chuyện dài kỳ khó hiểu, khó lường.
Lịch sử đã và sẽ được tạo ra. Cử tri Mỹ chưa bao giờ bầu chọn một Tổng thống bị kết án phạm tội. ông Trump đã sống sót không chỉ một mà là sau hai lần bị ám sát.
Ông Biden đã bỏ cuộc vào giữa năm bầu cử và bà Harris có thể trở thành nữ Tổng thống đầu tiên của nước Mỹ. Các nguyên tắc cơ bản về nền dân chủ ở siêu cường hàng đầu thế giới sẽ bị thử thách hơn bao giờ hết kể từ cuộc Nội chiến.
Đó là chưa kể đến bối cảnh của các cuộc xung đột đồng thời diễn ra ở châu Âu và Trung Đông, hoạt động tin tặc từ các chính phủ nước ngoài, thông tin sai lệch ngày càng bị bình thường hóa và sự tham gia mật thiết của người đàn ông giàu nhất thế giới - Elon Musk. Hiện nay, điều duy nhất mà nước Mỹ có thể đồng ý là: không biết câu chuyện sẽ kết thúc như thế nào?
Từ thất thế đến vị thế vững vàng
Đảng Cộng hòa có thể đã kết thúc với ông Trump sau cuộc bạo loạn tại Đồi Capital. Đó là ngày ông Trump kích động những người ủng hộ bằng những tuyên bố sai sự thật về gian lận cử tri, chỉ đạo họ diễu hành đến Đồi Capitol trong khi Quốc hội đang xác nhận chiến thắng bầu cử của ông Biden theo nghi lễ.
Ông Trump bắt đầu lên kế hoạch tái tranh cử ngay cả khi một số nhà lãnh đạo trong đảng Cộng hòa hy vọng ông sẽ bị lu mờ trước Thống đốc bang Florida Ron DeSantis, hoặc cựu Thống đốc bang South Carolina, Nikki Haley, người từng là đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc dưới thời ông Trump cầm quyền.
Sau khi ông Trump tuyên bố sẽ chạy đua với ông Biden vào Nhà Trắng, ông đã 4 lần phải đối mặt với các cáo buộc hình sự, với 2 trong số này có liên quan đến nỗ lực lật ngược bất thành kết quả bầu cử năm 2021. Một bản cáo trạng khác liên quan đến việc ông từ chối trả lại các tài liệu mật cho chính phủ liên bang sau khi rời nhiệm sở.
Ông Trump đã không nhận tội đối với tất cả các cáo buộc trên và không có vụ án nào trong số đó được giải quyết.
Tuy nhiên, bản cáo trạng thứ tư ở New York đã khiến ông Trump trở thành tổng thống đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ bị kết án hình sự. Một bồi thẩm đoàn đã tuyên ông có tội vào ngày 30/5 vì làm giả hồ sơ kinh doanh để trả tiền bịt miệng cho một ngôi sao phim khiêu dâm, người đã tuyên bố hai bên có quan hệ tình cảm.
Không có điều gì trong số này cản bước được ông Trump, người đã phớt lờ các đối thủ của mình trong cuộc bầu cử sơ bộ khi ông tiến nhanh tới đề cử tổng thống của đảng Cộng hòa. Ứng cử viên Donald Trump đã tận dụng sự tức giận của người dân về lạm phát leo thang cũng như thất vọng về những người di cư vượt biên giới phía Nam. Ông cũng chỉ trích ông Biden là quá già cho vị trí lãnh đạo nước Mỹ mặc dù ông chỉ kém ông Biden có 4 tuổi.
Tuy nhiên, sau 2 lần bị ám sát hụt, con đường đến Nhà Trắng của ông Trump dường như rõ ràng hơn bao giờ hết - thậm chí có lẽ là điều không thể tránh khỏi.
| Ứng cử viên Tổng thống Kamala Harris tại Nhà thờ Greater Emmanuel ở Detroit, Michigan, ngày 3/11. (Nguồn: Reuters) |
Chỉ có thể nói là "may"
Phó Tổng thống Harris đang chuẩn bị giải câu đố với các cháu gái của mình vào sáng 21/7 thì nhận được cú điện thoại của ông Biden, trong đó nhà lãnh đạo Mỹ thông báo quyết định chấm dứt nỗ lực tái tranh cử của mình và ủng hộ bà Harris làm người thay thế.
Ngay sau đó, bà Harris đã thực hiện hàng chục cuộc gọi điện thoại trong ngày để sắp xếp sự ủng hộ và hội đủ sự ủng hộ để đảm bảo được đề cử trong vòng hai ngày.
Đó là một sự đảo ngược vận may đáng kinh ngạc. Bà Harris đã thất bại khi tranh cử Tổng thống 4 năm trước đó, bỏ cuộc trước cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên của đảng Dân chủ.
Ông Biden đã hồi sinh sự nghiệp chính trị của bà Harris bằng cách chọn bà làm bạn đồng hành, và bà đã trở thành người phụ nữ đầu tiên, người da màu và người gốc Nam Á đầu tiên giữ chức Phó Tổng thống Mỹ.
Tuy nhiên, những khó khăn của bà Harris không dừng lại ở đó. Bà đã lúng túng trả lời các câu hỏi về vấn đề nhập cư, giám sát sự thay đổi nhân sự rộng rãi trong văn phòng của mình và lùi vào hậu trường thay vì sử dụng địa vị lịch sử của mình làm nền tảng.
Tất cả những điều đó bắt đầu thay đổi vào ngày 24/6/2022, khi Tòa án Tối cao Mỹ lật ngược phán quyết “Roe v Wade” năm 1973 vốn công nhận quyền phá thai trên toàn quốc. Bà Harris trở thành người ủng hộ hàng đầu của Nhà Trắng về một vấn đề đã tái định hình nền chính trị Mỹ.
Bà cũng chứng tỏ mình nhanh nhẹn hơn trước. Ngay sau khi trở về từ chuyến đi kéo dài một tuần tới châu Phi, ekip của bà đã dàn dựng một chuyến đi bất ngờ đến Nashville để bà Harris có thể thể hiện sự ủng hộ đối với hai nhà lập pháp Tennessee đã bị trục xuất vì phản đối kiểm soát súng. Khi ông Biden bỏ cuộc, bà đã có vị thế tốt hơn để nắm bắt thời cơ.
Cuộc tranh cử định hình lại nước Mỹ
Trong khi phát biểu với các nhân viên phục vụ chiến dịch tranh cử tại Wilmington, bà Harris đã sử dụng một câu nói đã trở thành câu thần chú, được những người ủng hộ hô vang tại các cuộc mít tinh trên khắp cả nước.
Bà tuyên bố: "Chúng tôi sẽ không quay lại". Đây là một sự đối lập phù hợp với khẩu hiệu của ông Trump “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại", mà ông đã sử dụng kể từ khi phát động chiến dịch tranh cử đầu tiên của mình cách đây hơn 8 năm.
Hai ứng cử viên hầu như không có điểm chung nào, được thể hiện trong màn tranh luận trực tiếp duy nhất trên truyền hình giữa hai người vào ngày 10/9. Trong màn tranh luận này, bà Harris hứa sẽ khôi phục quyền phá thai và sử dụng các khoản giảm thuế để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và gia đình. Bà tuyên bố sẽ "trở thành Tổng thống của tất cả người Mỹ".
Trong khi đó, ông Trump cam kết bảo vệ nền kinh tế Mỹ bằng thuế quan và đưa ra những tuyên bố sai sự thật về việc người di cư ăn thịt thú cưng của người dân.
Ông gọi bà Harris là "Phó Tổng thống tệ nhất trong lịch sử đất nước chúng ta".
Nhiều người coi bà Harris đang chiếm ưu thế, nhưng ông Trump khẳng định mình đã thắng nhưng từ chối tranh luận lần thứ hai. Cuộc đua vẫn diễn ra rất sít sao.
Các chuyên gia và người thăm dò ý kiến đã cố gắng xác định bất kỳ sự thay đổi nào trong cơ hội thắng cử của hai ứng cử viên này. Những thay đổi nhỏ trong dư luận có thể làm thay đổi kết quả bầu cử.
Có thể mất nhiều ngày để kiểm đủ số phiếu để xác định ai sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử. Khi có kết quả bầu cử rõ ràng, có thể có một bất ngờ khác trong một chiến dịch vốn đầy rẫy những bất ngờ.