Bí ẩn sau chiếc mặt nạ sắt
Người đàn ông mang mặt nạ sắt từ lâu đã là một khoảng trống bí ẩn trong lịch sử nước Pháp. Theo những cứ liệu lịch sử còn ghi lại thì nhân vật này bị giam giữ ở ngục Bastille trong thời gian vua Louis XIV trị vì nước Pháp. Không ai biết được người đàn ông mang mặt nạ sắt trông như thế nào bởi anh ta bị chụp lên đầu một chiếc mặt nạ bằng sắt mầu nâu xỉn.
Ngày 1 tháng 6 năm 1669, Tể tướng Pháp là Hầu tước Louvois đã gửi người đàn ông mang mặt nạ sắt đến nhà tù Pignerol, dưới sự cai quản của Bá tước xứ Saint-Mars. Theo như lá thư tay của Tể tướng Louvois thì người đàn ông mang mặt nạ sắt có tên là Eustache Dauger, bị bắt ở Dunkirk với một lý do không rõ ràng.
Tuy không rõ thân phận, nhưng người đàn ông này có một chế độ giám ngục nghiêm ngặt. Tể tướng Louvois đã chỉ đạo Bá tước xứ Saint-Mars chuẩn bị một căn phòng ngục hẻo lánh, với nhiều tầng cửa, nhiều lớp khóa để không ai có thể nghe được tù nhân nói gì. Việc đưa thức ăn chỉ diễn ra một ngày một lần trong sự im lặng tuyệt đối. Nếu như ai cố tình nghe tù nhân nói dù chỉ một tiếng, kẻ đó sẽ bị chém đầu. Nếu Dauger nói ra bất cứ điều gì thì Bá tước Saint-Mars cũng phải giết chết hắn ngay lập tức.
Việc đưa người đàn ông mang mặt nạ sắt vào nhà ngục cũng diễn ra rất bí mật. Ngày 18 tháng 9 năm 1698, Bá tước xứ Saint-Mars được điều đến làm Quản ngục Bastille. Trong lần chuyển chức này, ông ta đã mang theo tù nhân Dauger. Một tên tù khác là Rosarges được phân công đưa thức ăn cho tù nhân Dauger. Rosarges sau này có nói rằng: “người tù có phong thái rất nhã nhặn”.
Ngày 19 tháng 11 năm 1703, Tù nhân Dauger chết và được chôn cất với cái tên Marchioly. Toàn bộ quần áo và vật dụng cá nhân của Tù nhân Dauger cũng bị thiêu hủy sạch sẽ.
Người đàn ông mang mặt nạ sắt là ai?
Sự xuất hiện của người đàn ông mang mặt nạ sắt không trùng hợp với sự mất tích của nhân vật quan trọng nào trên chính trường châu Âu lúc đó. Chính bởi màn sương mù giăng quanh thân phận của nhân vật đặc biệt này khiến hàng loạt giả thuyết được đặt ra.
Năm 1890, nhà nghiên cứu lịch sử Louis Gendron đã đọc qua một số lá thư và giấy tờ cũ rồi đưa lại cho Ban Giải Mã (cryptographic department) của quân đội Pháp. Những giấy tờ đó sau này được một nhân viên tên là Bazeries giải mã và nội dung của nó đề cập đến việc người đàn ông mang mặt nạ sắt có tước hiệu là General Vivien xứ Bulonde. Một bức thư của François de Louvois đã chỉ ra tội trạng của Bulonde là mượn quân đội Áo nhằm chiếm đoạt ngai vàng của Louis XIV. Louis XIV sau khi bắt được Bulonde đã ra lệnh đóng mặt nạ và tống giam vị Tử tước này vào ngục tối.
Nhưng cũng có nhiều người cho rằng việc Bulonde bị bắt và sau này chết đều được ghi lại rất công khai. Ông ta chết vào năm 1709 sau khi người đàn ông mang mặt nạ sắt chết 6 năm.
Nhà nghiên cứu Hugh Ross Williamson thì cho rằng Người đàn ông mang mặt nạ sắt chính là cha đẻ của Louis XIV. Theo lý thuyết này thì Louis XIV sinh năm 1638, sau khi vua Louis XIII sống hoàn tách biệt với hoàng hậu Annado tới 12 năm. Bởi sự rạn nứt này mà Hồng y Reselieu phải đứng ra hòa giải để hai người đoàn tụ. Tuy nhiên, sau khi về sống với nhau, Hoàng hậu Annado đã sinh con. Người ta cho rằng đây là đứa con của Hoàng hậu với cháu nội vua Anh Henry IV tên là Tore. Sau này khi được nối ngôi, nhằm giấu sự thật, Louis XIV đã cho biệt giam chính cha ruột của mình.
Trong tiểu thuyết Người đàn ông mang mặt nạ sắt (1908), nhà văn Barnes cho rằng đó là James de la Cloche, con trai của vua Charles II, người xứng đáng được chính thức thừa kế ngai vàng nước Pháp chứ không phải là Louis XIV. Chính bởi vậy nên Louis XIV đã đày đọa người tù nhân này đến mức như vậy
Trong tác phẩm “Thời đại của Louis”, triết gia nổi tiếng Voltaire cho rằng người đàn ông mang mặt nạ sắt là con trai của Mazarin và Hoàng hậu Áo Anne. Theo phả hệ thì Vua Louis XIV là em trai của người đàn ông mang mặt nạ sắt. Nhà văn Alexandre Dumas đã sử dụng giả định này cho cuốn tiểu thuyết dã sử nổi tiếng của mình: Tử tước xứ Bragelonne - The Vicomte de Bragelonne. Tuy nhiên nhà văn đã hư cấu đi chút ít bằng việc cho người đàn ông mang mặt nạ sắt chính là anh trai sinh đôi của Louis XIV.
Khi mặt nạ sắt biến thành vàng
Những tình tiết bí ẩn xung quanh người đàn ông mang mặt nạ sắt đã trở thành nguồn khai thác đầy tiềm năng không chỉ đối với các nhà nghiên cứu và còn với cả những nhà làm phim. Đạo diễn Randall Wallace đã dựa trên câu chuyện này để dàn dựng tác phẩm điện ảnh nổi tiếng: Người đàn ông mang mặt nạ sắt. Kịch bản phim đã được lãng mạn hóa với sự xuất hiện của cả Ba người lính ngự lâm. Với một dàn diễn viên hạng siêu sao như Leonardo Dicapprio, Jeremy Irons, John Malkovich, Gerard Depardieu và Gabriel Byrne.
Bộ phim gần như tổng hợp từ các cứ liệu lịch sử xung quanh người đàn ông mang mặt nạ sắt và hòa vào nó là những nhân vật sống động trong những tác phẩm của nhà văn trứ danh Alexandre Dumas. Hai đứa trẻ song sinh Louis và Philippe đều thuộc dòng dõi vương tộc và người anh sẽ nối ngôi vua. Tuy nhiên người em là Louis đã đảo chính, nhốt anh mình là Philippe vào ngục Bastille. Để che giấu sự thật, Louis chế tạo ra một chiếc mặt nạ sắt và buộc Philippe phải mang suốt đời.
Tuy nhiên dưới sự bạo tàn của Louis, người dân đều mong muốn khởi nghĩa. Ba chàng ngự lâm Pháo thủ đã lập ra môt kế hoạch hoàn hảo, giải thoát Phillipe. Sau những biến cố khủng khiếp, Philippe và Louis đã chạm mặt nhau. Ba người lính ngự lâm đã tráo đổi vị trí của Philippe và Louis, giúp Philippe lên ngôi còn Louis phải chịu số phận ngục tù với chiếc mặt nạ sắt.
Bộ phim Người đàn ông mang mặt nạ sắt có một kết cục đẹp khi Chính nghĩa đã thắng hung tàn. Đó là kết thúc làm đẹp lòng người xem. Nhưng sự thực ẩn giấu đằng sau có ngọt ngào như vậy? Anh ta là ai và tại sao anh ta lại chịu hình phạt khủng khiếp đến vậy cho đến nay vẫn còn là một câu hỏi.
Hoàng Tùng
