Bộ quy tắc COC tại Biển Đông hiệu quả, hiệu lực: Hành trình không dễ dàng nhưng quyết tâm sớm ‘về đích’

Phương Hà
Có thể khẳng định, mặc dù còn gặp nhiều trở ngại, khó khăn song thời gian qua, tiến trình đàm phán Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc ghi nhận nhiều tiến bộ với những nỗ lực và hành động thiện chí từ cả hai bên.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Sáng ngày 6/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã cùng Lãnh đạo các nước dự các Hội nghị cấp cao ASEAN-Trung Quốc lần thứ 26. (Ảnh: Anh Sơn)
ASEAN và Trung Quốc nỗ lực đàm phán COC tại Biển Đông. Trong ảnh, Hội nghị cấp cao ASEAN-Trung Quốc lần thứ 26 tháng 9/2023 tại Indonesia. (Ảnh: Anh Sơn)

Hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với UNCLOS

Cả ASEAN và Trung Quốc đều mong muốn sớm hiện thực hóa COC có hiệu lực thực chất, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982), từ đó đóng góp vào việc duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, tạo môi trường thuận lợi cho giải quyết hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông.

Gần đây nhất, Hội nghị quan chức cấp cao lần thứ 21 về thực hiện Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) tổ chức tại thủ đô Bắc Kinh (Trung Quốc) ngày 26/10. Tại Hội nghị này, ASEAN và Trung Quốc đã thống nhất khởi động vòng đọc thứ ba COC.

Tin liên quan
ASEAN, Trung Quốc đạt được bước tiến mới trong đàm phán COC tại Biển Đông ASEAN, Trung Quốc đạt được bước tiến mới trong đàm phán COC tại Biển Đông

Trong một công bố mới đây, Bộ Ngoại giao Indonesia nhấn mạnh sự ủng hộ đối với các biện pháp xây dựng lòng tin và giảm căng thẳng, qua đó thúc đẩy sự phát triển thịnh vượng trong khu vực, cũng như giúp bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN trong vấn đề Biển Đông.

Nổi bật trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2023 vừa qua, Indonesia đã nỗ lực hết mình trong việc thúc đẩy đàm phán COC trong bối cảnh tình hình Biển Đông vẫn có nhiều diễn biến phức tạp. Trong thời gian này, ASEAN và Trung Quốc hoàn tất vòng rà soát thứ 2 dự thảo văn kiện đàm phán COC. Những diễn biến tích cực này được kỳ vọng tạo động lực để đẩy nhanh quá trình đàm phán.

Đầu tháng 9/2023, các nước thành viên ASEAN và Trung Quốc nhất trí với sáng kiến của Indonesia nhằm đẩy nhanh tiến trình đàm phán COC. Thông báo được công bố của Bộ Ngoại giao Indonesia cho biết, sáng kiến của Indonesia nhấn mạnh hướng dẫn thúc đẩy đàm phán COC của Indonesia bao gồm những tài liệu thực tế, đảm bảo tính khả thi, thực chất và hiệu quả của COC.

Theo Vụ trưởng Vụ Hợp tác chính trị và an ninh ASEAN thuộc Bộ Ngoại giao Indonesia Rolliansyah Soemirat, đây là những hướng dẫn thúc đẩy đàm phán COC đầu tiên trong lịch sử, hướng tới nguyện vọng của ASEAN và Trung Quốc nhằm hoàn tất COC trong tối đa 3 năm. Hướng dẫn được đưa ra trên cơ sở các cuộc thảo luận chuyên sâu về các vấn đề còn tồn tại, cũng như các đề xuất khác về phương pháp làm việc để tiến trình đàm phán có thể diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Cần nỗ lực từ cả hai phía

Trong khuôn khổ Hội thảo quốc tế Biển Đông lần thứ 15 được tổ chức vừa qua, các học giả từ nhiều nước trên thế giới có chung quan điểm rằng vấn đề Biển Đông đã xuất hiện nhiều yếu tố, khía cạnh mới như đa phương hoá, quốc tế hoá; quân sự hoá các vùng biển và khu vực chiếm đóng; vấn đề luật pháp quốc tế trong quản lý tranh chấp… Biển Đông hiện nay được đánh giá là vấn đề quốc tế, có nhiều rủi ro xung đột hơn và nếu xảy ra xung đột sẽ dễ bị leo thang mở rộng.

Do đó, việc thúc đẩy các biện pháp quản lý tranh chấp như tiến trình xây dựng COC có ý nghĩa quan trọng. Tuy nhiên, hiện nay còn tồn tại một số nội dung gây tranh cãi trong đàm phán COC như: phạm vi áp dụng, hiệu lực pháp lý, cơ chế thực thi, vai trò của bên thứ ba... Vì vậy, để có được một COC đi vào thực tiễn là hành trình không dễ dàng và cần nỗ lực từ cả phía ASEAN và Trung Quốc.

Theo ông Aristyo Rizka Darmawan - chuyên gia luật quốc tế và an ninh hàng hải thuộc Đại học Indonesia, dù COC có ràng buộc về mặt pháp lý hay không thì điều cốt yếu là phải xây dựng cơ chế giám sát và tuân thủ để đảm bảo tính hiệu quả của bộ quy tắc. Nhìn nhận về những điều khó khăn nhất trong đàm phán COC, Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Australia, Đại học New South Wales (Australia) cho hay, ngoài đại dịch Covid-19, COC gặp những cản trở nhất định từ những hành động đơn phương làm phức tạp tình hình ở Biển Đông. Cùng với đó, vẫn còn khác biệt về quan điểm của các bên liên quan tới những vấn đề như phạm vi địa lý, tình trạng pháp lý của quy tắc ứng xử, các biện pháp thực thi.

Trong một chia sẻ gần đây, ông Aristyo Rizka Darmawan, chuyên gia luật quốc tế và an ninh hàng hải thuộc Đại học Indonesia cho rằng, dù COC có ràng buộc về mặt pháp lý hay không thì điều cốt yếu là phải xây dựng cơ chế giám sát và tuân thủ để đảm bảo tính hiệu quả của bộ quy tắc. Thành công của COC phải được đo lường bằng mức độ các bên tuân thủ. Nền tảng của đối thoại COC là sự tin tưởng lẫn nhau.

Nhìn nhận về những điều khó khăn nhất trong đàm phán COC, Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Australia, Đại học New South Wales (Australia) cho hay, COC gặp những cản trở nhất định từ những hành động đơn phương làm phức tạp tình hình ở Biển Đông. Cùng với đó, vẫn còn khác biệt về quan điểm của các bên liên quan tới những vấn đề như phạm vi địa lý, tình trạng pháp lý của quy tắc ứng xử, các biện pháp thực thi.

Trong một chia sẻ với báo chí, nguyên Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh cũng nhận định: “Chúng ta cần một COC đạt được các tiêu chí hiệu quả, hiệu lực, phù hợp với UNCLOS thì có lẽ không nên đặt ra một thời hạn cụ thể. Chính việc duy trì được đối thoại, hiểu biết, thương lượng đàm phán đã là quan trọng”.

Bộ quy tắc COC tại Biển Đông hiệu quả, hiệu lực: Hành trình không dễ dàng nhưng quyết tâm sớm ‘về đích’
Tàu đánh cá của ngư dân ra khơi trên biển An Bàng, tỉnh Quảng Nam. (Nguồn: bienphong)

Về phần mình, Việt Nam khẳng định luôn kiên trì nguyên tắc giải quyết tranh chấp, bất đồng ở Biển Đông bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền và lợi ích chính đáng của các quốc gia, tuân thủ luật pháp quốc tế; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường nỗ lực chung trong bảo đảm duy trì luật pháp quốc tế và các nguyên tắc trong quan hệ quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, thực thi đầy đủ Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC); sớm kết thúc đàm phán, ký kết COC thực chất, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế.

Rõ ràng, những vấn đề mà DOC chưa điều chỉnh hiệu quả hoặc chưa xử lý rốt ráo thì COC sắp tới cần giải quyết. Vì vậy, những đàm phán COC chắc chắn khó khăn, phức tạp hơn. Có thể thấy, cả ASEAN và Trung Quốc đều đang thể hiện quyết tâm đàm phán để đưa COC “về đích”, hy vọng những cuộc đàm phán sẽ sớm đạt được kết quả cuối cùng.

Philippines tuyên bố gỡ thành công dây phao ở bãi cạn trên Biển Đông, gửi thông điệp mạnh mẽ tới Trung Quốc

Philippines tuyên bố gỡ thành công dây phao ở bãi cạn trên Biển Đông, gửi thông điệp mạnh mẽ tới Trung Quốc

Philippines cho rằng, Trung Quốc đã vi phạm quyền đánh cá truyền thống của ngư dân tại Biển Đông, vốn được khẳng định theo Phán ...

Mỹ ủng hộ ‘bước đi táo bạo’ của Philippines tại bãi cạn Scarborough

Mỹ ủng hộ ‘bước đi táo bạo’ của Philippines tại bãi cạn Scarborough

Phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng phụ trách Nam Á và Đông Nam Á Lindsey Ford cho rằng việc Philippines dỡ bỏ hàng rào ...

Indonesia kêu gọi các bên kiềm chế, khuyến khích thực hiện DOC, tuân thủ UNCLOS tại Biển Đông

Indonesia kêu gọi các bên kiềm chế, khuyến khích thực hiện DOC, tuân thủ UNCLOS tại Biển Đông

'Indonesia luôn khuyến khích tất cả các bên kiềm chế, tránh các hành động khiêu khích có thể làm gia tăng căng thẳng trong khu ...

Philippines cáo buộc Trung Quốc liên tục va chạm trên Biển Đông

Philippines cáo buộc Trung Quốc liên tục va chạm trên Biển Đông

Tàu Philippines và Trung Quốc gần đây liên tục có những va chạm tại các khu vực tranh chấp ở Biển Đông.

Bế mạc Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 15

Bế mạc Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 15

Trong ngày thứ hai của Hội thảo quốc tế về Biển Đông (ngày 26/10) diễn ra tại TP. Hồ Chí Minh có 4 phiên thảo ...

Bài viết cùng chủ đề

Biển Đông

Xem nhiều

Đọc thêm

C asean Vietnam tổ chức thành công Buổi chia sẻ 'Việt Nam trong ASEAN'

C asean Vietnam tổ chức thành công Buổi chia sẻ 'Việt Nam trong ASEAN'

Sự kiện diễn ra vào ngày 20/12 có sự tham dự và chia sẻ của các diễn giả đã và đang công tác tại Bộ Ngoại giao, Bộ Văn hóa, ...
Thứ trưởng Hoàng Xuân Chiến: Triển lãm Quốc phòng giúp người dân tin tưởng vào sức mạnh Quân đội

Thứ trưởng Hoàng Xuân Chiến: Triển lãm Quốc phòng giúp người dân tin tưởng vào sức mạnh Quân đội

Thông qua Triển lãm Quốc phòng, người dân có thêm hiểu biết về nền công nghiệp quốc phòng quốc gia, tin tưởng vào sức mạnh của Quân đội.
Giá tiêu hôm nay 23/12/2024: Tiếp đà giảm, thị trường bị ảnh hưởng bởi đồng USD và dòng tiền đổ về cà phê

Giá tiêu hôm nay 23/12/2024: Tiếp đà giảm, thị trường bị ảnh hưởng bởi đồng USD và dòng tiền đổ về cà phê

Giá tiêu hôm nay 23/12/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 144.000 - 145.500 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 23/12/2024: Giá vàng 'chao đảo', kim loại quý chuẩn bị vào đợt tăng mới, thận trọng với 'điểm rơi' của giá Bitcoin trong năm 2025?

Giá vàng hôm nay 23/12/2024: Giá vàng 'chao đảo', kim loại quý chuẩn bị vào đợt tăng mới, thận trọng với 'điểm rơi' của giá Bitcoin trong năm 2025?

Giá vàng hôm nay 23/12/2024: Giá vàng 'chao đảo', kim loại quý chuẩn bị vào đợt tăng mới, 'điểm rơi' của Bitcoin là năm 2025?
Ấn tượng Trung Nguyên E-Coffee tại Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Ấn tượng Trung Nguyên E-Coffee tại Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Trong khuôn khổ Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam 2024 (19 – 23/12/2024), duy nhất mô hình Trung Nguyên E-Coffee – Cộng đồng 3 nền văn minh cà ...
Tổng thống Putin đe dọa sẽ hủy diệt Ukraine, khẳng định Nga sẽ 'luôn đáp trả mọi thách thức' đến từ phương Tây

Tổng thống Putin đe dọa sẽ hủy diệt Ukraine, khẳng định Nga sẽ 'luôn đáp trả mọi thách thức' đến từ phương Tây

Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 22/12 đã tuyên bố sẽ mang tới Ukraine nhiều 'sự hủy diệt' hơn nữa.
Những con bài nặng ký của Thổ Nhĩ Kỳ

Những con bài nặng ký của Thổ Nhĩ Kỳ

Chuyến thăm của Chủ tịch EC Ursula von der Leyen tới Ankara là cơ hội để Thổ Nhĩ Kỳ nâng tầm ảnh hưởng và mở thêm cơ hội gia nhập EU.
Nga-Ấn Độ: Chiều sâu của quan hệ đối tác

Nga-Ấn Độ: Chiều sâu của quan hệ đối tác

Chuyến thăm Nga của Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ một lần nữa cho thấy chiều sâu của mối quan hệ đối tác quân sự truyền thống giữa New Dehli và Moscow.
Thỏa thuận ngừng bắn Israel-Hezbollah: Con đường dài hòa giải

Thỏa thuận ngừng bắn Israel-Hezbollah: Con đường dài hòa giải

Việc Israel và Hezbollah chấp thuận thỏa thuận ngừng bắn làm dấy lên hy vọng có thể tạo hiệu ứng hòa giải cho các 'điểm nóng' xung đột dai dẳng khác.
Xung đột Nga-Ukraine: Tình thế 'bên miệng hố chiến tranh', nguy cơ Thế chiến III và kịch bản đàm phán

Xung đột Nga-Ukraine: Tình thế 'bên miệng hố chiến tranh', nguy cơ Thế chiến III và kịch bản đàm phán

Những ngày gần đây, xung đột Nga-Ukraine có bước leo thang mới khó lường, cuộc chiến tên lửa căng thẳng, rộ lên cảnh báo nguy cơ Thế chiến III.
Bắc Âu-Baltic: Nỗ lực hợp tác hay chia rẽ?

Bắc Âu-Baltic: Nỗ lực hợp tác hay chia rẽ?

Tăng cường hợp tác an ninh giữa các nước láng giềng trong khu vực là chủ đề chính của Hội nghị thượng đỉnh các nước Bắc Âu và Baltic...
Kiến tạo lòng tin, thúc đẩy đối thoại

Kiến tạo lòng tin, thúc đẩy đối thoại

ADMM+ ngày càng thể hiện vai trò là nền tảng cho hợp tác trên thực tế và có ý nghĩa giữa ASEAN với các nước bên ngoài khu vực trong lĩnh vực an ninh.
Truyền thông quốc tế đưa tin đậm nét về Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Truyền thông quốc tế đưa tin đậm nét về Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024 đã thu hút sự chú ý lớn từ truyền thông quốc tế, khẳng định vị thế của Việt Nam trong hợp tác quốc phòng toàn cầu.
Ukraine tăng gia sản xuất vũ khí tầm xa 'cây nhà lá vườn' để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga

Ukraine tăng gia sản xuất vũ khí tầm xa 'cây nhà lá vườn' để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga

Để giảm phụ thuộc viện trợ quân sự phương Tây và tăng khả năng phản công, Ukraine đang mở rộng kho vũ khí tầm xa có thể tấn công lãnh thổ Nga.
Ấn Độ-Indonesia: Làm sâu sắc nền tảng của tầm nhìn chung về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương

Ấn Độ-Indonesia: Làm sâu sắc nền tảng của tầm nhìn chung về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương

Khi Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nổi lên như tâm chấn địa chính trị của thế kỷ XXI, Ấn Độ và Indonesia thúc đẩy quan hệ đối tác hàng hải chiến lược.
Nga và 'biến cố' Syria: Chấp nhận tổn thất lớn, bước lùi tạm thời vì đại cục

Nga và 'biến cố' Syria: Chấp nhận tổn thất lớn, bước lùi tạm thời vì đại cục

Mặc dù sự sụp đổ của chính quyền đồng minh ở Syria là tổn thất khó bù đắp đối với Nga nhưng Moscow có thể không còn lựa chọn nào khác.
Bất định đối thoại hạt nhân Iran dưới nhiệm kỳ Tổng thống Trump 2.0

Bất định đối thoại hạt nhân Iran dưới nhiệm kỳ Tổng thống Trump 2.0

Với màn “tái xuất” của ông Donald Trump trong nhiệm kỳ mới, quan hệ Mỹ-Iran sẽ chứng kiến nhiều biến động trong đối thoại hạt nhân, góp phần định hình nên tác động lâu dài ...
Tình hình Syria: Một bàn tay không vỗ lên thành tiếng, vén màn người đứng sau

Tình hình Syria: Một bàn tay không vỗ lên thành tiếng, vén màn người đứng sau

Những toan tính về Syria chưa khi nào nguôi trong nội bộ Thổ Nhĩ Kỳ. Cân đối tình hình, Ankara có những hành động táo bạo hơn.
Phiên bản di động