Cần sớm giải tỏa nỗi ám ảnh quy định hành chính với doanh nghiệp

TS. Nguyễn Văn Đáng
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
Khó tiếp cận tín dụng được cho là một trong những nguyên nhân chính khiến nhiều doanh nghiệp chậm hoặc không thể phục hồi hoạt động, chưa nói đến mở rộng sản xuất, kinh doanh...
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Cần sớm giải tỏa nỗi ám ảnh quy định hành chính với doanh nghiệp
Theo TS. Nguyễn Văn Đáng, cần sớm giải tỏa nỗi ám ảnh quy định hành chính với doanh nghiệp. (Ảnh: NVCC)

Phát biểu tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV ngày 22/5, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc Hội đã nêu ra thực trạng: tổng số doanh nghiệp thành lập mới trong bốn tháng đầu năm 2023 và quay trở lại hoạt động giảm 2% so với cùng kỳ năm trước.

Trong khi đó, số doanh nghiệp rút khỏi thị trường tăng 25% và xu hướng này có thể diễn biến phức tạp hơn trong thời gian tới. Nhiều doanh nghiệp đối diện với áp lực trả nợ lớn, phải chuyển nhượng hoặc bán cổ phần doanh nghiệp với giá rất thấp.

Trong nhiều trường hợp, doanh nghiệp được bán cho các đối tác nước ngoài. Hiện tượng nhiều doanh nghiệp trong nước đã phải rút lui khỏi thị trường và không ít doanh nghiệp đã phải “bán thân mình” cho nhà đầu tư ngoại khiến dư luận không khỏi lo ngại.

Khó tiếp cận tín dụng được cho là một trong những nguyên nhân chính khiến nhiều doanh nghiệp chậm hoặc không thể phục hồi hoạt động, chứ chưa nói đến mở rộng sản xuất, kinh doanh.

Theo thống kê, Việt Nam hiện có khoảng 800.000 doanh nghiệp tư nhân đang hoạt động, hơn 95% là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Theo khảo sát của VCCI, năm 2022 chỉ có gần 18% doanh nghiệp được hỏi cho biết có khoản vay tại các ngân hàng.

Điều đáng quan tâm là tỷ lệ này đã giảm liên tiếp trong thời gian gần đây: năm 2017, tỷ lệ doanh nghiệp tư nhân có khoản vay từ các tổ chức tín dụng là gần 49%, sang năm 2018 còn 45%, năm 2019 còn 43%, năm 2020 còn hơn 42%, năm 2021 còn trên 35% và năm 2022 chỉ còn gần 18%. Cùng với khó tiếp cận tín dụng là áp lực lãi suất của các khoản vay.

Mặc dù mặt bằng lãi suất cho vay đang có xu hướng giảm nhưng vẫn ở mức cao; lãi suất cho vay bình quân VNĐ phát sinh mới của các ngân hàng thương mại vẫn ở khoảng 9,3%/năm. Do đó, theo báo cáo của Chính phủ gửi Quốc hội mới đây thì tăng trưởng tín dụng tính đến đầu tháng 5/2023 chỉ đạt 2,78%, cho thấy tình hình sản xuất kinh doanh đang gặp rất nhiều khó khăn.

Đáng chú ý, một nguyên nhân khiến các doanh nghiệp khó tiếp cận các nguồn tín dụng lại là các quy định. Cũng theo khảo sát năm 2022 của VCCI, có tới gần 80% doanh nghiệp được hỏi cho biết lý do khiến họ không thể vay vốn là bởi không có tài sản đảm bảo.

Có thể thấy, quy định chỉ cho vay khi có tài sản thế chấp đảm bảo sự an toàn cho khoản vay nhưng lại coi nhẹ cơ hội, khả năng thành công, cũng như tính hiệu quả của dự án đầu tư. Bởi thế, sẽ có nhiều nhà đầu tư hoặc doanh nghiệp bị lỡ cơ hội, buộc phải dừng các ý tưởng đầu tư, mở rộng sản xuất, kinh doanh chỉ bởi các quy định nặng tính chất hành chính.

Nhìn rộng hơn, theo một phát biểu hồi đầu tháng 5/2023 của Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng, mấy năm gần đây, các bộ, ngành, địa phương đã ban hành thêm nhiều quy định. Thực tế này tất yếu sẽ ảnh hưởng rất lớn đến môi trường đầu tư theo cả hai chiều hướng.

Nếu quy định hợp lý thì sẽ điều chỉnh hành vi của các bên liên quan, góp phần tạo ra môi trường đầu tư, sản xuất, kinh doanh bình đẳng, minh bạch, cạnh tranh lành mạnh. Ngược lại, nếu các quy định chỉ nhằm siết chặt quản lý Nhà nước mà không phù hợp thực tế, không đáp ứng đúng nhu cầu của các bên liên quan thì lại có thể tạo ra các rào cản thủ tục hành chính rườm rà, thu hẹp không gian tự do kinh tế và gây khó khăn cho hoạt động cũng như các nguyện vọng tiếp cận nguồn lực của doanh nghiệp.

Sự phát sinh các quy định hành chính quá rườm rà, không thúc đẩy các nguyên tắc, quy luật căn bản như cạnh tranh, bình đẳng, tự do, cung cầu là biểu hiện đi ngược với tiến trình vận động và phát triển của nền kinh tế thị trường hiện đại.

Hệ quả dễ thấy nhất là các quy định chỉ thuần túy phản ánh nhu cầu quản lý mà coi nhẹ nhu cầu của các bên liên quan sẽ làm gia tăng thời gian cho việc hoàn thiện thủ tục các dự án đầu tư, hoặc cản trở hoạt động của doanh nghiệp. Điển hình cho những bất cập về các quy định hành chính được nói đến nhiều trong thời gian gần đây là những yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy, hay đăng kiểm. Không ít doanh nghiệp đã phải tạm dừng hoạt động vì khó có thể thực hiện theo được các quy định chưa phù hợp nêu trên.

Bảo đảm và thúc đẩy tự do kinh tế là điều kiện sống còn với sự vận hành và phát triển của nền kinh tế thị trường hiện đại. Vì thế, để góp phần đưa nền kinh tế nước ta sớm thoát ra khỏi những khó khăn hiện nay và hướng đến sự phát triển bền vững thì một yêu cầu hàng đầu là phải giảm thiểu các quy định mang tính “trói buộc”, xa rời thực tiễn. Gỡ bỏ những quy định nặng về ý chí chủ quan chính là biện pháp thiết thực để khuyến khích, thúc đẩy sự sáng tạo cho người dân, doanh nghiệp.

Trong bối cảnh nền kinh tế nước ta đang đối diện với nhiều thách thức nan giải hiện nay, để nhanh chóng gỡ bỏ những rào cản, tạo sự thông thoáng cho môi trường đầu tư, sản xuất và kinh doanh, giúp các doanh nghiệp nhanh chóng phục hồi và phát triển thì cần sự quyết liệt hành động từ chính quyền trung ương.

Theo đó, nên sớm thành lập các “Tổ đặc nhiệm” để trực tiếp tiến hành rà soát và xử lý những thủ tục, quy định hành chính không phù hợp. Đây là những tổ công tác liên ngành phối hợp với các cơ quan trung ương và địa phương để rà soát xem những quy trình, thủ tục hành chính nào đang tạo ra những yêu cầu không cần thiết, gây phiền hà cho doanh nghiệp, từ đó kiến nghị cách thức bãi bỏ ngay những “giấy phép con”.

Kịp thời phát hiện các nhu cầu của doanh nghiệp và thực hiện những điều chỉnh chính sách đáp ứng đúng nhu cầu sẽ là nhóm giải pháp then chốt để chính quyền thực sự đồng hành cùng doanh nghiệp, cùng vượt qua khó khăn. Đặt trong bối cảnh hiện nay, việc gỡ bỏ hoặc điều chỉnh các quy định hành chính chưa phù hợp sẽ đáp ứng đúng mong đợi của nhiều doanh nghiệp, qua đó giúp doanh nghiệp tự vượt qua khó khăn thay vì phải thu hẹp, tàm dừng, hay chấp nhận bị sáp nhập, bị bán cho người khác.

Bên cạnh đó, chính quyền các cấp cũng cần triển khai nhiều hình thức đối thoại, ghi nhận ý kiến, khó khăn của cộng đồng doanh nghiệp. Khi gia tăng các buổi đối thoại thì chính quyền không chỉ sẽ lắng nghe được nhiều ý kiến, mà còn tìm ra những cơ sở hợp lý cho sự linh hoạt điều chỉnh các quy định chính sách phù hợp, thiết thực hỗ trợ đúng nhu cầu của các nhà đầu tư cũng như các doanh nghiệp.

GS. NGND Nguyễn Lân Dũng: Cần giáo dục thế hệ trẻ khát vọng làm chủ khoa học trong thời đại số

GS. NGND Nguyễn Lân Dũng: Cần giáo dục thế hệ trẻ khát vọng làm chủ khoa học trong thời đại số

Phải coi việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, liên ...

Chủ trương của Đảng và khát vọng của nhân dân

Chủ trương của Đảng và khát vọng của nhân dân

Từ “Cương lĩnh chính trị” đầu tiên năm 1930 đến các văn kiện tại Đại hội toàn quốc lần thứ XIII cho thấy tôn chỉ, ...

Sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội: Thêm lựa chọn cho người lao động

Sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội: Thêm lựa chọn cho người lao động

Chấp nhận những rủi ro trong tương lai để xin rút bảo hiểm xã hội một lần cho thấy sự bất an kinh tế của ...

Thuế, phí vẫn đang 'hành' doanh nghiệp

Thuế, phí vẫn đang 'hành' doanh nghiệp

Theo Báo cáo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2022, các lĩnh vực thủ tục hành chính phiền hà nhất theo cảm ...

Đọc thêm

Điện Biên 'thay áo mới'

Điện Biên 'thay áo mới'

Baoquocte.vn. Từ vùng đất từng chịu bao 'bom cày đạn xới', đến nay, Điện Biên đã vươn mình đổi mới, đạt được nhiều thành tựu trong phát triển và hội nhập.
Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Chiến dịch tranh cử của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang có ngân sách lớn gấp 3 lần 'túi tiền' để chạy đua trong cuộc bầu cử 2024 của ...
Bảo vệ quyền riêng tư trên Facebook

Bảo vệ quyền riêng tư trên Facebook

Facebook đã cập nhật thêm tính năng mới có chức năng khóa bảo vệ trang cá nhân của bạn. Tính năng này sẽ giúp bạn quản lý trên cá nhân ...
Giá cà phê hôm nay 29/3/2024: Giá cà phê thế giới quay đầu giảm mạnh, thị trường đón tín hiệu mới, sắp 'có biến'?

Giá cà phê hôm nay 29/3/2024: Giá cà phê thế giới quay đầu giảm mạnh, thị trường đón tín hiệu mới, sắp 'có biến'?

Giá cà phê robusta thế giới dự kiến còn hướng lên vùng kỷ lục 4.000 USD/tấn. Giá cà phê trong nước sẽ tiếp tục hướng tới các mức trên 100.000 ...
Mỹ: Người phụ nữ trong cặp song sinh dính liền thân đã kết hôn

Mỹ: Người phụ nữ trong cặp song sinh dính liền thân đã kết hôn

Theo truyền thông Mỹ, Abby Hensel, người có chị em song sinh dính liền thân, đã kết hôn với một cựu quân nhân từ năm 2021.
Bộ GD&ĐT đề nghị rà soát toàn bộ các trường liên kết giáo dục, đào tạo với nước ngoài

Bộ GD&ĐT đề nghị rà soát toàn bộ các trường liên kết giáo dục, đào tạo với nước ngoài

Bộ GD&ĐT đề nghị rà soát toàn bộ các cơ sở giáo dục đang triển khai chương trình giáo dục tích hợp; liên kết giáo dục, đào tạo với nước ...
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược

Chuyến công du Đông Nam Á của ông Jaishankar không chỉ thúc đẩy quan hệ với từng nước, mà còn góp phần nâng cao ảnh hưởng của Ấn Độ trong khu vực.
Công du New Zealand và Australia, Ngoại trưởng Trung Quốc tạo đà cải thiện quan hệ?

Công du New Zealand và Australia, Ngoại trưởng Trung Quốc tạo đà cải thiện quan hệ?

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đang thực hiện chuyến công du đến New Zealand và Australia để đẩy nhanh tốc độ cải thiện quan hệ giữa hai bên.
Bước chạy đà ấn tượng

Bước chạy đà ấn tượng

Với Thông điệp liên bang mạnh mẽ, đường như đương kim Tổng thống Joe Biden đã có bước chạy đà ấn tượng cho màn tái đấu giữa hai 'người quen cũ'.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Từ nay đến khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào tháng 11 tới, nhiều bất ngờ sẽ còn xảy ra...
Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Việc Tổng thống Palestine lựa chọn đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ trong thời điểm hiện nay có thể coi là quyết định khôn khéo.
Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Cuộc xung đột ở Ukraine bước sang năm thứ ba khó đoán định.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động