“Chảo lửa” Trung Đông và nhát búa cuối cùng của ông Trump

Nếu dùng màu sắc để phác họa bức tranh Trung Đông trong năm 2018, thì ắt hẳn đó sẽ là gam “nóng”. 
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
chao lua trung dong va nhat bua cuoi cung cua ong trump ​IS hành quyết 700 tù nhân ở miền Đông Syria trong gần 2 tháng
chao lua trung dong va nhat bua cuoi cung cua ong trump Mỹ sẽ tận dụng công nghệ trong kế hoạch trung gian hòa bình Israel - Palestine

Sức nóng của chiến sự, đụng độ tại một số nơi trên “chảo lửa” Trung Đông, sức nóng của xung đột lợi ích giữa các phe phái và sức nóng của tranh giành ảnh hưởng quyết liệt giữa các cường quốc… Tất cả khiến tình hình Trung Đông vẫn phức tạp và khó lường, mặc dù năm 2018 đã chứng kiến “ngày tàn” của tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tự xưng tại Iraq và Syria.

Nền màu “nhức mắt”

Xét trên bình diện toàn thế giới, có thể nói năm qua Trung Đông là khu vực gắn với nhiều bất ổn và căng thẳng bùng nổ nhất. Cuộc xung đột dai dẳng ở Trung Đông giữa Palestine và Israel tăng nhiệt khi vấn đề nhạy cảm Jerusalem được khuấy đảo bằng quyết định của  Mỹ công nhận đây là thủ đô của Israel, khiến cánh cửa hòa đàm Palestine - Israel ngày càng hẹp.

chao lua trung dong va nhat bua cuoi cung cua ong trump
Người Palestine đốt cờ của Israel tại dải Gaza. (Nguồn: Reutes)

Chủ đề hạt nhân Iran tưởng chừng được giải quyết nay lại trở thành nguyên nhân “kích hoạt” gói biện pháp trừng phạt của Mỹ nhằm vào Tehran, kéo theo nhiều nguy cơ tiềm ẩn.

Con đường thiết lập nền hòa bình trên mảnh đất Syria vốn chìm trong đạn lửa gần 8 năm nay vẫn gập ghềnh trắc trở, trong khi tiếng súng phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn mới đạt được vài ngày trước tại Hodeidah, đang làm tiêu tan hy vọng mong manh chấm dứt cuộc khủng hoảng ở Yemen. Trên nền màu gây “nhức mắt” như vậy, nguy cơ an ninh, bất ổn chính trị, khủng bố cực đoan hay thảm họa nhân đạo tồi tệ do chiến tranh gây ra trở thành những vệt điểm xuyết càng làm tăng độ “chói gắt” của bức tranh Trung Đông 2018. 

Sẽ không quá lời khi nói rằng Mỹ là “tay vẽ” chính tạo nên bức tranh Trung Đông “nóng”. Chính sách và chiến lược của Tống thống Donald Trump đối với Trung Đông phần nào trở thành yếu tố chủ chốt gây bất ổn, trong nhiều trường hợp khiến tình hình thêm rối ren. Đơn cử như cuộc xung đột Israel - Palestine. Từ vị trí một bên trung gian của cuộc đàm phán hòa bình nhằm chấm dứt xung đột, Mỹ dường như đang có cách tiếp cận một chiều khi Tổng thống Trump đứng về phía Israel trong các vấn đề then chốt vốn là nguyên nhân dẫn đến xung đột, điển hình như như công nhận thành phố Jerusalem là thủ đô của Israel và chuyển Đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv về đây.

Song song với đó, hàng loạt động thái của Mỹ được đánh giá là “chống lại Nhà nước Palestine”, từ đóng cửa Văn phòng đại diện của Palestine tại Washington, tới cắt viện trợ cho người Palestine… 

Không phải ngẫu nhiên mà chính sách của Tổng thống Trump trong vấn đề xung đột Israel - Palestine được ví như “nhát búa cuối cùng” phá tan trụ cột của tiến trình hòa bình Trung Đông, từng được thiết lập tròn 25 năm trước bằng một cái bắt tay chính trong khuôn viên Nhà Trắng. Ngày 13/9/1993, Thủ tướng Israel khi đó Yitzhak Rabin và Tổng thống Palestin Yasser Arafat đã bắt tay nhau tại bãi cỏ Nhà Trắng, đánh dấu sự ra đời của hiệp ước Oslo thứ nhất với mục tiêu chấm dứt hàng thập niên đối đầu" và "nỗ lực tìm cách chung sống trong hòa bình" giữa hai bên.

Trong khi đó, chính sách cứng rắn của Tổng thống Donald Trump đối với Iran, mà đỉnh điểm là việc rút khỏi thỏa thuận hạt nhân lịch sử hồi tháng 5 và lần lượt tái áp đặt trừng phạt Tehran, không chỉ khiến quan hệ hai nước chưa kịp “nguội” đã “nóng”, mà còn gây căng thẳng giữa Washington với các đồng minh châu Âu.

Từ đó đến nay, thế giới đã liên tục chứng kiến những chỉ trích rồi cáo buộc lẫn nhau, theo kiểu "hòn  bấc ném đi, hòn chì ném lại" giữa Mỹ và Iran, tạo nguy cơ thổi bùng một cuộc chiến mới tại khu vực Trung Đông. Có vẻ Washington cho rằng các biện pháp trừng phạt là lựa chọn “ít rủi ro và tốn kém” hơn để họ thực hiện các toan tính của mình, còn Iran dường như cũng không có dấu hiệu lùi bước, dù sức ép từ các đòn trừng phạt của Mỹ ngày càng nặng nề.

Những hành động của Mỹ trong vấn đề Iran hay xung đột Israel - Palestine được xem là sự “đảo ngược” chính sách tại Trung Đông, song đối với Tổng thống Donald Trump, nó phục vụ mục tiêu “Nước Mỹ trước tiên”. Mỹ luôn coi Iran là “mối đe dọa” đụng chạm đến các lợi ích chiến lược dài hạn của Washington tại Trung Đông, phá hỏng cấu trúc an ninh khu vực do Mỹ thiết lập dựa trên các đồng minh ở khu vực như Israel và Saudi Arabia.

Một cuộc xung đột quân sự với Iran vào thời điểm này rõ ràng không phải là kịch bản mà ông chủ Nhà Trắng mong muốn, nhưng o ép về kinh tế, cô lập về ngoại giao hay răn đe về quân sự, như việc Mỹ điều nhóm tác chiến tàu sân bay USS John C. Stennis tới vùng Vịnh, sẽ là những phương án Washington ưu tiên để tìm cách “khuất phục” Iran. Dù vậy, khi Iran từng có nhiều năm kinh nghiệm đối phó với các lệnh trừng phạt từ Mỹ và phương Tây, thì Mỹ cũng không dễ đạt được mục đích.

Những tiến trình hòa bình vẫn còn dang dở

Tình hình Trung Đông 2018 còn chịu sự chi phối của nhiều thế lực ở cả trong và ngoài khu vực và trở thành địa bàn “va chạm” lợi ích chiến lược quyết liệt giữa các cường quốc. Tiến trình hòa bình Syria bước vào năm 2018 đầy triển vọng với Đại hội Đối thoại dân tộc Syria tại Sochi vạch lộ trình thành lập Ủy ban Hiến pháp mới. Tuy nhiên, sự can dự của quá nhiều bên với những mục tiêu đối lập tại quốc gia này đang là yếu tố khiến tương lai chính trị Syria chưa thể định hình. 

Nga, đồng minh chính của Chính phủ Syria, đang thể hiện vai trò dẫn dắt tiến trình hòa bình ở Syria thông qua phối hợp với các đối tác ở khu vực gồm Iran và Thổ Nhĩ Kỳ, dù toan tính và lợi ích địa chính trị của nhóm “bộ ba” đàm phán Astana này nhiều khi vẫn mâu thuẫn. Trục bên kia, Mỹ và phương Tây, cùng các đồng minh của Washington như Israel, bảo vệ lợi ích của mình ở Syria thông qua việc hậu thuẫn phe đối lập Syria với mục tiêu không che giấu là thay đổi chế độ ở quốc gia này. Tình trạng “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược” của các bên can dự vào cuộc khủng hoảng Syria thực sự làm phức tạp và cản trở những nỗ lực thúc đẩy tiến trình hòa bình.

Ngay cả việc Tổng thống Trump ngày 19/12 tuyên bố rút toàn bộ quân Mỹ khỏi Syria có vẻ sẽ không làm thay đổi cục diện, bởi Mỹ hoàn toàn có thể can thiệp quân sự vào Syria từ khoảng 20 căn cứ quân sự của Washington tại Trung Đông, tương tự như chiến dịch không kích của liên quân Mỹ, Anh và Pháp nhằm vào Syria hồi tháng Tư vừa qua. Nói cách khác, Mỹ không từ bỏ lợi ích của mình ở Trung Đông, mà sẽ chuyển sang chiến lược can thiệp có lựa chọn, thay vì "nhúng tay" toàn diện vào các công việc ở Trung Đông, phần còn lại sẽ dựa vào các đồng minh thân cận trong khu vực như Israel hay Saudi Arabia. 

chao lua trung dong va nhat bua cuoi cung cua ong trump
Các cường quốc đều đang tìm lời giải cho “bài toán" lợi ích địa chiến lược của riêng mình tại khu vực quan trọng này. (Nguồn: Thesocialrush)

Khi các thế lực bên ngoài mới là nhân tố quyết định lộ trình hòa bình ở Syria, thì hy vọng về một nền hòa bình lâu dài cho Yemen, vừa được nhen nhóm sau vòng đàm phán do Liên hợp quốc bảo trợ diễn ra ở Thụy Điển trung tuần tháng 12 vừa qua, cũng như “chỉ mành treo chuông”.  

Xung đột Yemen đang được xem là “cuộc chiến ủy nhiệm” tiếp theo ở Trung Đông, nơi mà vòng đấu tranh giành ảnh hưởng giữa hai cường quốc khu vực Saudi Arabia và Iran càng lúc càng khó khoan nhượng. Sự can thiệp của liên minh quân sự các quốc gia Arab do Saudi Arabia đứng đầu vào cuộc nội chiến ở Yemen từ năm 2015 thậm chí càng khiến cuộc xung đột khó giải quyết. Đụng độ nổ ra ở thành phố cảng Hodeida của Yemen, chỉ vài phút sau khi thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực giữa đêm 17 rạng sáng 18/12, là dấu hiệu cảnh báo lộ trình hòa bình Yemen chắc chắn sẽ rất gian nan. 

Có thể nói bức tranh Trung Đông 2018 là sự pha trộn của những mối mâu thuẫn âm ĩ và dai dẳng chưa có hướng hóa giải, của những tiến trình hòa bình vẫn còn dang dở. Diễn biến năm 2019 còn chứa đựng nhiều ẩn số khó lường với những nguy cơ lúc nào cũng có khả năng bùng nổ, khi các cường quốc đều đang tìm lời giải cho “bài toán" lợi ích địa chiến lược của riêng mình tại khu vực quan trọng này.

chao lua trung dong va nhat bua cuoi cung cua ong trump ​Syria: Lực lượng do Mỹ hậu thuẫn tấn công nơi ẩn náu của IS ở miền Đông

Ngày 6/12, truyền thông Trung Đông đưa tin, các tay súng thuộc lực lượng do Mỹ hậu thuẫn đã tiến vào hang ổ của tổ ...

chao lua trung dong va nhat bua cuoi cung cua ong trump Syria: Nhóm khủng bố Jabhat Fateh al-Sham tấn công vũ khí hóa học quân chính phủ

Ngày 3/12, truyền thông Trung Đông đưa tin, các phần tử khủng bố thuộc nhóm khủng bố Jabhat Fateh al-Sham, từng được biết đến là ...

chao lua trung dong va nhat bua cuoi cung cua ong trump Mỹ có bằng chứng mới về việc Iran vũ trang cho các nhóm ủy nhiệm tại Trung Đông

Ngày 28/11, Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo, Đặc phái viên của Mỹ về Iran Brian Hook sẽ công bố những bằng chứng mới về ...

(theo Trương Tuấn/TTXVN)

Đọc thêm

Thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Baoquocte.vn. Ngày 29/3 đã diễn ra Hội thảo quốc gia với chủ đề 'Thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ xây dựng và ...
Tín hiệu tích cực về môi trường biển khi cá heo liên tục xuất hiện tại các vùng biển tỉnh Quảng Ninh

Tín hiệu tích cực về môi trường biển khi cá heo liên tục xuất hiện tại các vùng biển tỉnh Quảng Ninh

Thời gian gần đây cá heo, trong đó có cá heo trắng liên tục xuất hiện tại các vùng biển Quảng Ninh như Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long...
Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Nếu lợi ích của Nga được tôn trọng, Moscow sẵn sàng bảo đảm lợi ích hợp pháp của các bên tham gia khác trong quá trình đàm phán về vấn ...
Tổng Cục Thống kê họp báo: Điểm sáng FDI quý I/2024, vốn FDI tăng 13,4% so với cùng kỳ năm trước

Tổng Cục Thống kê họp báo: Điểm sáng FDI quý I/2024, vốn FDI tăng 13,4% so với cùng kỳ năm trước

Ngày 29/3 Tổng cục Thống kê tổ chức Họp báo công bố số liệu thống kê kinh tế – xã hội quý I/2024. Bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng ...
Lỡ hẹn với ngày xanh tập 10: Chủ tịch Thắng tiết lộ quá khứ với con gái

Lỡ hẹn với ngày xanh tập 10: Chủ tịch Thắng tiết lộ quá khứ với con gái

Lỡ hẹn với ngày xanh tập 10, người lạ mặt bà Thật nhắc tới có phải là ông Thắng? Duyên và Giang có liên hệ gì không?
Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Pháp đã đề nghị các đồng minh quốc tế cử hàng nghìn nhân viên an ninh đến hỗ trợ bảo vệ Olympic Paris 2024 trước nguy cơ khủng bố.
Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Nếu lợi ích của Nga được tôn trọng, Moscow sẵn sàng bảo đảm lợi ích hợp pháp của các bên tham gia khác trong quá trình đàm phán về vấn đề Ukraine.
Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Pháp đã đề nghị các đồng minh quốc tế cử hàng nghìn nhân viên an ninh đến hỗ trợ bảo vệ Olympic Paris 2024 trước nguy cơ khủng bố.
Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Chỉ tính riêng từ đầu năm đến ngày 22/3, số người thiệt mạng vì bạo lực ở Haiti đã là 1.554 và 826 người bị thương.
Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Quan chức Ukraine cho hay, nước này hiện không có đủ nguồn lực để thực hiện các hành động tấn công hiệu quả nhằm làm suy yếu Nga.
Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Chiến dịch tranh cử của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang có ngân sách lớn gấp 3 lần 'túi tiền' để chạy đua trong cuộc bầu cử 2024 của ông Trump.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Thiếu hụt đạn dược trong xung đột với Nga, Ukraine tăng cường sản xuất vũ khí 'cây nhà lá vườn'

Thiếu hụt đạn dược trong xung đột với Nga, Ukraine tăng cường sản xuất vũ khí 'cây nhà lá vườn'

Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine vẫn tiếp diễn, Kiev đang nỗ lực tự sản xuất vũ khí với sự hỗ trợ của phương Tây để đáp ứng nhu cầu.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Phiên bản di động