Chế độ ăn nhiều chất béo làm tăng nguy cơ ung thư gan

Nghiên cứu mới của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), công bố trên tạp chí Cell, cho thấy chế độ ăn nhiều chất béo không chỉ gây tổn thương gan mà còn làm biến đổi sâu sắc cấu trúc và chức năng tế bào gan, tạo điều kiện cho ung thư phát triển.

Theo nhóm nghiên cứu, khi tiếp xúc kéo dài với lượng chất béo dư thừa, các tế bào gan trưởng thành mất dần trạng thái chuyên biệt, quay về dạng nguyên thủy giống tế bào gốc. Sự thích nghi này giúp tế bào tồn tại trước căng thẳng chuyển hóa, nhưng đồng thời làm tăng nguy cơ biến đổi ác tính.

Giáo sư Alex K. Shalek, Giám đốc Viện Kỹ thuật và Khoa học Y tế (trực thuộc MIT), cho biết các chương trình sinh học giúp tế bào sống sót trong môi trường giàu chất béo lại phải đánh đổi bằng nguy cơ hình thành khối u.

Thí nghiệm trên chuột ăn chế độ giàu chất béo, kết hợp giải trình tự RNA đơn bào, cho thấy các gien thúc đẩy sống sót và phân chia được kích hoạt mạnh, trong khi các gien đảm nhiệm chức năng gan bình thường dần bị ức chế. Kết quả, hầu hết chuột đều phát triển ung thư gan vào cuối thí nghiệm.

Theo nghiên cứu sinh Constantine Tzouanas, đồng tác giả chính, trạng thái “chưa trưởng thành” khiến tế bào gan dễ phát triển ung thư hơn do đã sẵn kích hoạt các gen sinh ung thư, tạo lợi thế cho quá trình hình thành khối u khi xảy ra đột biến.

Phân tích mô gan của bệnh nhân ở nhiều giai đoạn bệnh cho thấy kết quả trên người phù hợp với thí nghiệm ở chuột. Theo thời gian, các gien duy trì chức năng gan suy giảm, trong khi các gien liên quan đến trạng thái tế bào chưa trưởng thành hoạt động mạnh hơn và dễ bị hủy hoại sau khi ung thư xuất hiện.

Các nhà khoa học nhận định ở người, quá trình này diễn ra chậm hơn, có thể kéo dài hàng chục năm và chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố như chế độ ăn, rượu bia hoặc nhiễm virus. Nhóm nghiên cứu hiện tiếp tục tìm hiểu khả năng đảo ngược những thay đổi này, qua đó mở ra hướng tiếp cận mới trong phòng ngừa và điều trị ung thư gan.