Chiến lược mới của Mỹ tại Biển Đông: Nước cờ mở màn cho một chiến dịch dài hơi?

TGVN. Lập trường mới của Mỹ về Biển Đông tự thân nó sẽ không có tác động lớn. Nhưng nếu là một nước cờ mở màn cho một nỗ lực dài hơi nhằm buộc Trung Quốc phải trả giá và tập hợp sự ủng hộ cho các đối tác của Mỹ, thì điều này có thể có ý nghĩa quan trọng.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
Thêm quốc gia ASEAN ra tuyên bố về tình hình Biển Đông
Hàn Quốc lên tiếng về hòa bình, ổn định ở Biển Đông
chien luoc moi cua my tai bien dong nuoc co mo man cho mot chien dich dai hoi
Tàu Hải quân Mỹ ở Biển Đông. (Nguồn: AP)

Lập trường mới có điểm gì khác biệt?

Ngày 13/7, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã đề cập đến một thay đổi quan trọng trong tuyên bố chính sách của Mỹ về Biển Đông. Tuyên bố này làm rõ những ngụ ý của các chính quyền Mỹ trước đây. Qua đó, tuyên bố mở đường cho việc truyền đạt hiệu quả hơn các thông điệp ngoại giao và những phản ứng mạnh mẽ hơn trước hành động quấy rối của Trung Quốc đối với các nước láng giềng.

Đoạn mở đầu của tuyên bố có viết: “Chúng tôi nói rõ: Những tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh đối với các nguồn tài nguyên biển khơi trên hầu hết diện tích Biển Đông, cũng như chiến dịch bắt nạt của họ nhằm kiểm soát các nguồn tài nguyên này, là hoàn toàn phi pháp”. Bên cạnh đó, Mỹ thể hiện sự ủng hộ kiên định hơn đối với nội dung cơ bản của phán quyết năm 2016 do tòa trọng tài đưa ra theo Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982. Theo phán quyết này, Trung Quốc không có cơ sở để khẳng định “quyền lịch sử” hay đưa ra bất kỳ tuyên bố nào khác ngoài những gì được UNCLOS cho phép. Điều này vô hiệu hóa cái được gọi là “đường 9 đoạn” với tư cách một tuyên bố chủ quyền đối với không gian biển.

Chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Obama đã tích cực ủng hộ Philippines thực thi quyền khiếu nại Trung Quốc lên tòa trọng tài. Mỹ cũng lưu ý rằng phán quyết của tòa trọng tài có tính ràng buộc pháp lý theo UNCLOS và kêu gọi cả hai bên tuân thủ. Tuy nhiên, Mỹ cũng trình bày phản ứng của mình bằng các thuật ngữ thận trọng trong ngành luật.

Chỉ vài giờ sau khi phán quyết được đưa ra, Bộ Ngoại giao Mỹ đã tuyên bố rằng phán quyết này là “cuối cùng và có tính ràng buộc pháp lý đối với cả Trung Quốc lẫn Philippines”. Tuy nhiên, họ cũng lưu ý: “Mỹ đang nghiên cứu quyết định này và không bình luận về tính chất đúng luật của vụ việc”. Tại Hội nghị cấp cao Đông Á tổ chức ở Lào vào cuối tháng 7/2016, và sau đó trong chuyến dừng chân tại Manila, Ngoại trưởng John Kerry đã nhắc lại rằng phán quyết này có tính ràng buộc pháp lý và kêu gọi các bên tuân thủ.

Lập trường mới của Mỹ tự thân nó sẽ không có tác động lớn. Nhưng nếu là một nước cờ mở màn cho một nỗ lực dài hơi nhằm buộc Trung Quốc phải trả giá và tập hợp sự ủng hộ cho các đối tác của Mỹ, thì điều này có thể có ý nghĩa quan trọng.

Tác động tức thì nhất của sự thay đổi chính sách này sẽ là trên mặt trận ngoại giao. Sẽ dễ dàng huy động cộng đồng quốc tế chống lại hoạt động “phi pháp” hơn là chống lại các hoạt động chỉ đơn thuần gây phiền nhiễu hoặc gây bất ổn. Đối với Trung Quốc, việc bị cáo buộc vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế cũng gây tổn hại lớn hơn nhiều.

Các quan chức Mỹ có khả năng sẽ bắt đầu đưa những ngôn từ mạnh mẽ hơn vào các tuyên bố tại các diễn đàn thế giới. Có thể trông đợi điều này không chỉ tại các hội nghị khu vực như Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), mà còn ở các tổ chức như nhóm Bộ tứ, nhóm G7 và nhiều hội nghị song phương và 3 bên khác.

Chính sách này cũng có thể dẫn tới thiệt hại về kinh tế cho Trung Quốc. Bằng việc tuyên bố nhiều hoạt động trên biển của Trung Quốc là phi pháp, Chính quyền Mỹ đã đưa ra lý lẽ biện minh cho những biện pháp trừng phạt có thể có nhằm vào các công ty Trung Quốc và các thực thể tiến hành các hoạt động đó. Điều này sẽ kéo theo một loạt mục tiêu tiềm năng có phạm vi rộng và kịp thời hơn so với các đạo luật trừng phạt mà Mỹ từng đưa ra trước đây.

Đương nhiên, các chuyên gia cho rằng, chính sách này cũng có những nhược điểm. Nó sẽ làm gia tăng căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington trong ngắn hạn. Tuy nhiên, về lâu dài, nếu được đưa vào một chính sách rộng hơn kết hợp giữa sức ép đối với Bắc Kinh và việc xây dựng liên minh quốc tế rộng lớn hơn thì lập trường mới có thể giúp hướng Trung Quốc tới một sự thỏa hiệp mà cộng đồng quốc tế có thể chấp nhận, tạo ra một hướng giải quyết mới cho những tranh chấp ở Biển Đông.

Các động thái tiếp theo của Mỹ

Chính sách mới của Mỹ cần được coi là một phần trong nỗ lực phối hợp giữa nhiều chính phủ nhằm đẩy lùi các yêu sách của Trung Quốc với các cách tiếp cận ngoại giao và lập luận tương tự nhau, cụ thể là nhấn mạnh UNCLOS và phán quyết năm 2016.

Điều này rất có ý nghĩa nếu các nước tin rằng chủ nghĩa đa phương, hay một “mặt trận thống nhất”, là cách duy nhất để chống lại các hành vi ép buộc của Trung Quốc ở Biển Đông. Tương tự, đây có thể được coi là bước đi đầu tiên nhằm tái khẳng định “trật tự dựa trên các quy tắc” ở Đông Á.

Nếu xem xét theo hướng này, lập trường mới của Mỹ về Biển Đông là một bước đi đúng hướng, song vẫn là một bước đi nhỏ. Dù cần thêm thời gian để xem Mỹ sẽ tiếp tục hành động như thế nào, nhưng chúng ta cũng có thể đưa ra một vài dự đoán về chính sách có thể được thực thi.

Mỹ đang chú ý sát sao hơn tới các nỗ lực gây ảnh hưởng của Trung Quốc tại các diễn đàn quốc tế như Cơ quan quản lý đáy biển quốc tế (ISA) và Tòa án quốc tế về Luật biển (ITLOS). ITLOS là cơ quan tư pháp độc lập có chức năng giải quyết các vụ việc pháp lý liên quan đến UNCLOS, tương tự như Tòa trọng tài năm 2016 từng phân xử tranh chấp giữa Philippines và Trung Quốc.

Mỹ cũng có thể tăng cường sự ủng hộ đối với quyền của các nước Đông Nam Á trong việc khai thác nguồn tài nguyên biển, xác định rằng phát triển nền kinh tế biển và sinh kế của các cộng đồng ven biển có vai trò trung tâm đối với sự gắn kết và độc lập của khu vực trước sự trỗi dậy của Trung Quốc. Mỹ đã triển khai tàu chiến gần các tàu khảo sát của Trung Quốc.

Malaysia lên tiếng về vấn đề Biển Đông

Malaysia lên tiếng về vấn đề Biển Đông

TGVN. Ngày 20/7, Bộ Quốc phòng Malaysia ra tuyên bố trong đó nhấn mạnh, quốc gia này kiên định lập trường rằng, vấn đề Biển ...

Máy bay trinh sát Mỹ tăng cường hiện diện quanh khu vực Biển Đông

Máy bay trinh sát Mỹ tăng cường hiện diện quanh khu vực Biển Đông

TGVN. Theo tờ SCMP, một máy bay trinh sát của quân đội Mỹ hôm 17/7 đã được phát hiện gần bờ biển phía Nam Trung Quốc ...

Quan hệ Việt-Mỹ và vấn đề Biển Đông

Quan hệ Việt-Mỹ và vấn đề Biển Đông

TGVN. Việt Nam và Mỹ chia sẻ nhiều điểm đồng trong việc đánh giá tình hình Biển Đông.

Thu Hiền (theo CSIS)

Bài viết cùng chủ đề

Biển Đông

Đọc thêm

Bảo vệ quyền riêng tư trên Facebook

Bảo vệ quyền riêng tư trên Facebook

Facebook đã cập nhật thêm tính năng mới có chức năng khóa bảo vệ trang cá nhân của bạn. Tính năng này sẽ giúp bạn quản lý trên cá nhân ...
Giá cà phê hôm nay 29/3/2024: Giá cà phê thế giới quay đầu giảm mạnh, thị trường đón tín hiệu mới, sắp 'có biến'?

Giá cà phê hôm nay 29/3/2024: Giá cà phê thế giới quay đầu giảm mạnh, thị trường đón tín hiệu mới, sắp 'có biến'?

Giá cà phê robusta thế giới dự kiến còn hướng lên vùng kỷ lục 4.000 USD/tấn. Giá cà phê trong nước sẽ tiếp tục hướng tới các mức trên 100.000 ...
Mỹ: Người phụ nữ trong cặp song sinh dính liền thân đã kết hôn

Mỹ: Người phụ nữ trong cặp song sinh dính liền thân đã kết hôn

Theo truyền thông Mỹ, Abby Hensel, người có chị em song sinh dính liền thân, đã kết hôn với một cựu quân nhân từ năm 2021.
Bộ GD&ĐT đề nghị rà soát toàn bộ các trường liên kết giáo dục, đào tạo với nước ngoài

Bộ GD&ĐT đề nghị rà soát toàn bộ các trường liên kết giáo dục, đào tạo với nước ngoài

Bộ GD&ĐT đề nghị rà soát toàn bộ các cơ sở giáo dục đang triển khai chương trình giáo dục tích hợp; liên kết giáo dục, đào tạo với nước ...
Không bỏ thủ tục cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe

Không bỏ thủ tục cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe

Tôi nghe nói có thông tin đã bãi bỏ thủ tục cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe. Vậy thông tin này có chính xác không? – Độc ...
Hợp tác thương mại Việt Nam-Canada trở thành ‘ngôi sao sáng’ trong khối CPTPP

Hợp tác thương mại Việt Nam-Canada trở thành ‘ngôi sao sáng’ trong khối CPTPP

Kể từ khi Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có hiệu lực, thương mại hai chiều Việt Nam-Canada tăng trưởng 170%.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược

Chuyến công du Đông Nam Á của ông Jaishankar không chỉ thúc đẩy quan hệ với từng nước, mà còn góp phần nâng cao ảnh hưởng của Ấn Độ trong khu vực.
Công du New Zealand và Australia, Ngoại trưởng Trung Quốc tạo đà cải thiện quan hệ?

Công du New Zealand và Australia, Ngoại trưởng Trung Quốc tạo đà cải thiện quan hệ?

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đang thực hiện chuyến công du đến New Zealand và Australia để đẩy nhanh tốc độ cải thiện quan hệ giữa hai bên.
Bước chạy đà ấn tượng

Bước chạy đà ấn tượng

Với Thông điệp liên bang mạnh mẽ, đường như đương kim Tổng thống Joe Biden đã có bước chạy đà ấn tượng cho màn tái đấu giữa hai 'người quen cũ'.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Từ nay đến khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào tháng 11 tới, nhiều bất ngờ sẽ còn xảy ra...
Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Việc Tổng thống Palestine lựa chọn đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ trong thời điểm hiện nay có thể coi là quyết định khôn khéo.
Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Cuộc xung đột ở Ukraine bước sang năm thứ ba khó đoán định.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động