Chuyên gia quốc tế bình về cục diện 'vừa đánh vừa đàm' trong xung đột Nga-Ukraine

Vy Anh
Các kênh đàm phán không chính thức là hy vọng tốt nhất lúc này đối với xung đột Nga-Ukraine để tránh leo thang nguy hiểm và giảm thiểu một số tác động tồi tệ nhất của xung đột.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Nga và Ukraine
Nga và Ukraine đã triển khai một số kênh đàm phán không chính thức. (Nguồn: Reuters)

Trong một bài viết đăng tải ngày 22/12 trên trang Asia Times, David Lewis, Giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Exeter (Anh) đã phân tích cục diện "vừa đánh vừa đàm" trong xung đột Nga-Ukraine hiện nay.

Theo Giáo sư David Lewis, mặc dù các thỏa thuận hậu trường giữa Nga và Ukraine chỉ giới hạn trong lĩnh vực an ninh hạt nhân, xuất khẩu phân bón và trao đổi tù nhân, nhưng chúng cũng cho thấy các cuộc đàm phán không chính thức có thể giảm thiểu những kịch bản xung đột tồi tệ nhất.

Tại Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) ở Bali, Indonesia tháng 11 vừa qua, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã công bố kế hoạch 10 điểm mới để chấm dứt chiến sự. Ông không yêu cầu gì khác ngoài việc rút quân đội Nga ra khỏi toàn lãnh thổ Ukraine, bao gồm cả bán đảo Crimea và các khu vực khác của đất nước bị Nga chiếm đóng kể từ năm 2014. Các cuộc thăm dò dư luận mới nhất cho thấy 85% người Ukraine ủng hộ lập trường không khoan nhượng này của ông Zelensky.

Tuy nhiên, lập trường của Nga cũng cứng rắn không kém. Tổng thống Vladimir Putin kiên quyết rằng mọi giải pháp chính trị sẽ phải dựa trên “thực tế đang hình thành trên thực địa”. Moscow muốn ép buộc Kiev công nhận việc Nga chiếm đóng gần 20% lãnh thổ của Ukraine.

Giáo sư David Lewis cho rằng hiện giới tướng lĩnh Ukraine lo ngại về một cuộc tấn công mới của Nga. Nhưng điều này không có nghĩa là hai bên không đối thoại với nhau. Đã có các cuộc đàm phán bí mật về một loạt vấn đề, với sự trung gian hòa giải của Thổ Nhĩ Kỳ, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Saudi Arabia.

Theo Giáo sư David Lewis, Abu Dhabi và Ankara được ví như Helsinki và Vienna của cuộc "Chiến tranh Lạnh mới" này. Đó là những thành phố nơi các nhà ngoại giao, doanh nhân, điệp viên của Nga, Ukraine và phương Tây có thể dễ dàng gặp gỡ mà không bị giới truyền thông để ý.

An ninh hạt nhân

Giáo sư David Lewis nhận định đàm phán khó khăn nhất là về vấn đề an ninh hạt nhân. Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi đã làm trung gian cho các cuộc đàm phán để thiết lập một “khu vực bảo vệ” xung quanh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Nga đã chiếm đóng nhà máy ngay từ đầu cuộc chiến và đã cố gắng sáp nhập toàn bộ khu vực sau một cuộc trưng cầu ý dân.

Ukraine, cũng như hầu hết lực lượng lao động Ukraine tại nhà máy, đã bác bỏ những tuyên bố này. Nhưng giờ đây họ đang ở tuyến đầu của cuộc xung đột. Hồi tháng 11, ông Grossi gọi đợt pháo kích xung quanh nhà máy Zaporizhzhia là “sự điên rồ”. Nga cáo buộc Ukraine đã liều lĩnh nã pháo vào nhà máy và tiến hành các cuộc tấn công để cố gắng chiếm lại nhà máy. Về phía Ukraine, họ tuyên bố Nga lợi dụng nhà máy làm lá chắn để bắn vào lực lượng Ukraine.

Đầu tháng này, đã xuất hiện thông tin về một thỏa thuận tiềm năng – nhưng hai bên bất đồng về ý nghĩa của “khu vực được bảo vệ”. Theo đó, Ukraine muốn Nga rút toàn bộ lực lượng và quân nhân. Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) đã ủng hộ quan điểm này trong một tuyên bố đưa ra vào tháng 10. Nhưng Nga lo ngại rằng nếu tiếp tục rút quân sẽ tạo cơ hội cho Ukraine thực hiện một cuộc phản công mới.

Đầu tháng này, ông Grossi cho biết ông hy vọng sẽ làm trung gian được một thỏa thuận vào cuối năm nay, nhưng kể từ đó đã có rất ít dấu hiệu tiến triển.

Nga và Ukraine
Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen là một ví dụ về kết quả đàm phán Nga-Ukraine. (Nguồn: Reuters)

Xuất khẩu phân bón

Một cuộc đàm phán bí mật thứ hai cũng đã được tổ chức để thảo luận về xuất khẩu phân bón, một vấn đề quan trọng đối với an ninh lương thực toàn cầu. Nga là nước xuất khẩu amoniac lớn, thành phần chính trong phân bón.

Trước xung đột, phần lớn hàng xuất khẩu của Nga đi qua một đường ống cũ từ thời Liên Xô, từ Tolyatti ở miền Trung nước Nga đến cảng Odesa của Ukraine. Đường ống này đã bị đóng cửa hồi tháng 2 năm nay sau khi xung đột nổ ra.

Tuy nhiên, theo một thỏa thuận do Thổ Nhĩ Kỳ và Liên hợp quốc (LHQ) làm trung gian hồi tháng 7, Nga đã đồng ý cho phép nối lại xuất khẩu ngũ cốc từ các cảng của Ukraine. Đổi lại, xuất khẩu amoniac của Nga cũng sẽ được tái khởi động - nhưng Ukraine đã từ chối cho phép mở cửa lại đường ống. LHQ đã tổ chức một số cuộc thảo luận với cả hai bên, và thuyết phục các phái đoàn Nga và Ukraine gặp nhau vào ngày 17/11 tại Abu Dhabi.

Thỏa thuận đề xuất rất phức tạp, theo đó một công ty Mỹ sẽ mua amoniac từ công ty của Nga ở biên giới Nga-Ukraine trước khi bán lại trên thị trường quốc tế. Nhưng trở ngại dường như là yêu cầu của Ukraine về việc trao đổi tù binh – một điều kiện tiên quyết để khôi phục đường ống dẫn amoniac.

Ngày 15/12, Liên minh châu Âu (EU) đã nới lỏng một số biện pháp trừng phạt đối với các nhà sản xuất phân bón Nga để cho phép các chuyến hàng rời cảng tới châu Âu. Động thái này đã làm dấy lên sự phản đối từ Ukraine, Ba Lan và Litva, đồng thời cho thấy sự khó cân bằng giữa một chế độ trừng phạt nghiêm ngặt và an ninh lương thực toàn cầu. Nhưng đường ống amoniac Nga-Ukraine vẫn bị đóng cửa.

Trao đổi tù binh

Giáo sư David Lewis đánh giá các cuộc đàm phán về trao đổi tù binh đã thành công hơn. Thổ Nhĩ Kỳ và Saudi Arabia đều tham gia đàm phán về cuộc trao đổi 300 tù binh vào tháng 9. Các đợt trao đổi tù binh đã diễn ra thường xuyên. Tính đến ngày 7/12, Ukraine cho biết 817 tù binh Ukraine đã được trả tự do.

Qua đó, Giáo sư David Lewis tin tưởng tia hy vọng cho các cuộc đàm phán rộng hơn. Chủ tịch Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) Mirjana Spoljaric Egger cho biết những trao đổi như vậy đôi khi có thể dẫn đến những thỏa thuận lớn hơn. Đàm phán trao đổi tù binh thuận lợi có thể tạo đòn bẩy cho các cuộc đàm phán về các vấn đề khác.

Theo Giáo sư David Lewis, không có thỏa thuận hậu trường nào cho thấy các cuộc đàm phán hòa bình sẽ sớm diễn ra. Khi lập trường của hai bên còn quá nhiều khác biệt thì triển vọng về một thỏa thuận hòa bình thực sự sẽ rất khó khăn. Nhưng chúng cho thấy cả hai bên đều có các kênh đàm phán không chính thức. Đây có thể là hy vọng tốt nhất lúc này để tránh leo thang nguy hiểm và giảm thiểu một số tác động tồi tệ nhất của xung đột đối với dân thường.

Ukraine lạc quan về 'tương lai tốt đẹp', đặt mục tiêu gia nhập EU trong vòng 2-3 năm tới

Ukraine lạc quan về 'tương lai tốt đẹp', đặt mục tiêu gia nhập EU trong vòng 2-3 năm tới

Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal, nhiệm vụ chiến lược của nước này là sẽ gia nhập EU không phải trong 1 thập kỷ, mà là ...

Iran cảnh báo ‘giới hạn kiên nhẫn’ với Ukraine; Triều Tiên nói ‘không đáng bình luận’ cáo buộc cung cấp vũ khí cho Nga

Iran cảnh báo ‘giới hạn kiên nhẫn’ với Ukraine; Triều Tiên nói ‘không đáng bình luận’ cáo buộc cung cấp vũ khí cho Nga

Bộ Ngoại giao Iran và Bộ Ngoại giao Triều Tiên đã có những tuyên bố rất mạnh mẽ bác bỏ cáo buộc của Ukraine về ...

Tổng thống Nga tuyên bố muốn 'xuống thang' xung đột ở Ukraine, Mỹ không thấy 'bằng chứng xác đáng'

Tổng thống Nga tuyên bố muốn 'xuống thang' xung đột ở Ukraine, Mỹ không thấy 'bằng chứng xác đáng'

Ngày 22/12, Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định muốn chấm dứt xung đột ở Ukraine thông qua biện pháp ngoại giao, trong khi Mỹ ...

Ba Lan sẽ nhận thêm vũ khí để bảo vệ sườn Đông NATO, Hàn Quốc 'xích gần' hơn với một nước láng giềng của Ukraine

Ba Lan sẽ nhận thêm vũ khí để bảo vệ sườn Đông NATO, Hàn Quốc 'xích gần' hơn với một nước láng giềng của Ukraine

Hà Lan tuyên bố sẽ gửi 8 máy bay chiến đấu F-35 tới Ba Lan vào năm 2023 để tham gia nhiệm vụ của NATO, ...

Nhìn lại thế giới năm 2022: Bức tranh xám màu (Kỳ cuối)

Nhìn lại thế giới năm 2022: Bức tranh xám màu (Kỳ cuối)

Xung đột bùng phát cùng sự căng thẳng trở lại của nhiều điểm nóng cũ là chủ đề xuyên suốt, song chỉ là một phần ...

Bài viết cùng chủ đề

Căng thẳng Nga-Ukraine

Đọc thêm

Hướng dẫn cách xóa ảnh bìa trên Facebook đơn giản, nhanh chóng

Hướng dẫn cách xóa ảnh bìa trên Facebook đơn giản, nhanh chóng

Bạn vừa đăng một tấm ảnh bìa không ưng ý lên trang Facebook cá nhân mà không biết cách xóa ảnh bìa sao cho đúng? Đây thực chất là một ...
Thị trường máy tính toàn cầu sẽ tăng trưởng đều đặn nhờ AI

Thị trường máy tính toàn cầu sẽ tăng trưởng đều đặn nhờ AI

Các chuyên gia nhận định thị trường máy tính toàn cầu sẽ tăng trưởng đều đặn qua từng năm nhờ vào sự bùng nổ cũng trí tuệ nhân tạo (AI).
Top 4 mẫu smartphone chuyên dụng dành cho người chơi crypto

Top 4 mẫu smartphone chuyên dụng dành cho người chơi crypto

Khi nhắc đến crypto, crypto phone hay blockchain phone có lẽ là cái tên quen thuộc khi được tích hợp sẵn các ứng dụng và dịch vụ liên quan đến ...
5 cách tra cứu mã giao dịch trên MB Bank nhanh chóng, chính xác

5 cách tra cứu mã giao dịch trên MB Bank nhanh chóng, chính xác

Tra cứu mã giao dịch MB Bank giúp bạn biết được giao dịch đã thực hiện thành công hay chưa, có sự cố gì xảy ra hay không. Hiện nay, ...
Cách đặt đơn hàng theo nhóm trên Grab cực đơn giản

Cách đặt đơn hàng theo nhóm trên Grab cực đơn giản

Giờ đây, bạn chẳng cần thay nhau chờ đợi đặt hàng trên cùng một điện thoại. Với tính năng Đặt đơn nhóm trên Grab mỗi người đều có thể tự ...
Hình ảnh đội tuyển Việt Nam tập trung tại sân bay Nội Bài trước giờ sang Indonesia

Hình ảnh đội tuyển Việt Nam tập trung tại sân bay Nội Bài trước giờ sang Indonesia

8h40 sáng 19/3, đội tuyển Việt Nam bay sang Indonesia, quyết tâm giành kết quả cao nhất trong trận lượt đi vòng loại thứ 2 World Cup 2026.
Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khoảng 1.000 công dân Mỹ yêu cầu Bộ Ngoại giao nước này hỗ trợ để rời Haiti, trong bối cảnh khủng hoảng nghiêm trọng tại quốc gia Mỹ Latinh.
Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đã chỉ đạo cuộc huấn luyện sử dụng pháo phản lực phóng loạt cỡ nòng 600 mm.
Xung đột ở Dải Gaza: Israel tiêu diệt nhân vật Hamas quan trọng, Tổng thống Biden hành động, các bên nối lại đàm phán

Xung đột ở Dải Gaza: Israel tiêu diệt nhân vật Hamas quan trọng, Tổng thống Biden hành động, các bên nối lại đàm phán

Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Israel có cuộc điện đàm song phương đầu tiên sau hơn 1 tháng, trong bối cảnh căng thẳng liên quan xung đột ở Dải Gaza.
Mỹ muốn đàm phán với Nga và Trung Quốc, không cần điều kiện tiên quyết, Moscow nói gì?

Mỹ muốn đàm phán với Nga và Trung Quốc, không cần điều kiện tiên quyết, Moscow nói gì?

Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc cho biết, nước này đã đề xuất với Nga và Trung Quốc khởi động đàm phán về kiểm soát vũ khí.
Ukraine phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga, tính tìm kiếm sự hỗ trợ từ quốc gia châu Á tỷ dân

Ukraine phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga, tính tìm kiếm sự hỗ trợ từ quốc gia châu Á tỷ dân

Kiev phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc để ngỏ ý tưởng thiết lập vùng đệm ở Ukraine.
Điểm tin thế giới sáng 19/3: Tham vọng chất bán dẫn của Ấn Độ, Nga gửi dầu thô cho Cuba, Ngoại trưởng Trung Quốc thăm New Zealand

Điểm tin thế giới sáng 19/3: Tham vọng chất bán dẫn của Ấn Độ, Nga gửi dầu thô cho Cuba, Ngoại trưởng Trung Quốc thăm New Zealand

Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 19/3.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Điều gì ẩn sau tuyên bố gửi quân đến Ukraine của ông Macron?

Điều gì ẩn sau tuyên bố gửi quân đến Ukraine của ông Macron?

Thượng đỉnh các nhà lãnh đạo châu Âu về Ukraine mới đây tại Paris với những lời kêu gọi tiếp tục hỗ trợ Ukraine nhưng đã không đưa ra được biện pháp cụ thể nào.
Hoàn thiện cấu trúc an ninh của NATO: ‘Hành trình Odyssey’ đã kết thúc!

Hoàn thiện cấu trúc an ninh của NATO: ‘Hành trình Odyssey’ đã kết thúc!

Khác với Phần Lan, hành trình trở thành thành viên NATO của Thụy Điển gập ghềnh, khó lường và kéo dài hơn rất nhiều.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan là tháng thứ Chín trong lịch Hồi giáo, được xem là tháng linh thiêng nhất trong năm đối với người Hồi giáo trên toàn thế giới.
Vụ vượt ngục gây 'sốc' và mối quan hệ với các băng đảng khét tiếng ở Haiti

Vụ vượt ngục gây 'sốc' và mối quan hệ với các băng đảng khét tiếng ở Haiti

Bất ổn chính trị, băng đảng tội phạm mọc lên như nấm khiến cuộc sống của người dân Haiti bị đe dọa nghiêm trọng, khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng.
‘Guồng máy’ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia

‘Guồng máy’ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia

Mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia có vai trò quan trọng đối với hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực.
Phiên bản di động