ĐBQH Bùi Hoài Sơn: Cần chú trọng nội dung sách điện tử để bắt kịp xu hướng của giới trẻ

Theo thống kê từ Cục Xuất bản (Bộ Thông tin và Truyền thông), bình quân mỗi năm một người Việt Nam đọc 2,8 cuốn sách. Con số này thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Trong danh sách 61 quốc gia đọc sách nhiều nhất thế giới, Đông Nam Á gọi tên Singapore, Malaysia và Indonesia, hoàn toàn không có tên Việt Nam.

ĐBQH Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh, sự phát triển của Internet, điện thoại thông minh và các phương tiện truyền thông kỹ thuật số khác đã tạo ra một loạt các lựa chọn giải trí khác nhau cho giới trẻ. Các hình thức giải trí này thường đa dạng, hấp dẫn và dễ tiếp cận hơn so với việc đọc sách truyền thống. Do vậy, cần nhiều giải pháp để thu hút độc giả trẻ, giúp người trẻ gần hơn với sách.

Nâng cao dân trí thông qua văn hóa đọc

Gần đây, có nhiều ý kiến tranh luận với nhau về vấn đề có hay không sự xuống cấp của văn hóa đọc và liệu có sự lấn át của văn hóa nghe nhìn đối với văn hóa đọc hay không? Góc nhìn của ông?

Tôi nhận thấy, cùng với sự phổ biến của công nghệ, đặc biệt là Internet và các phương tiện truyền thông kỹ thuật số, nhiều người đã ít quan tâm đến việc đọc sách, nhất là đọc sách in theo kiểu truyền thống. Văn hóa đọc đang mất dần và thay thế bởi các hình thức giải trí dễ tiếp cận hơn như video trực tuyến, trò chơi điện tử hoặc các ứng dụng giải trí khác.

Chúng ta đang chứng kiến văn hóa nghe nhìn ngày càng lấn át văn hóa đọc. Xã hội hiện đại thúc đẩy sự tiện lợi và tốc độ, khiến cho việc xem video, nghe podcast, tiêu thụ nội dung đa phương tiện trở nên phổ biến hơn, dẫn đến việc ít thời gian và sự chú ý dành cho việc đọc sách cũng như văn hóa đọc truyền thống.

Tuy nhiên, ở nước ta, tôi vẫn thấy nhiều người ham mê đọc, xem thông tin để hình thành tri thức cho chính mình. Chúng ta cũng cần chấp nhận văn hóa đọc hiện nay sẽ có những thay đổi nhất định. Thay vì việc đọc sách là nguồn tri thức quan trọng nhất để xây dựng nên nhận thức, đạo đức, lối sống cho con người, giờ đây người ta có thể chọn lựa giữa đọc sách, xem phim, nghe podcast, chơi trò chơi điện tử và nhiều hình thức giải trí khác. Thực tế, nhiều tác phẩm văn học đã được chuyển thể thành các bộ phim hoặc series truyền hình. Ngược lại, một số phim cũng được dựa trên tác phẩm văn học, giúp tạo ra một hành trình khám phá văn hóa phong phú hơn cho mỗi cá nhân.

Tôi tin rằng, văn hóa đọc có ý nghĩa đối với mỗi cá nhân và xã hội. Đó là cách để học hỏi và nắm bắt kiến thức mới. Từ việc đọc sách, con người có thể khám phá và hiểu biết về những khía cạnh mới của thế giới, từ lịch sử, khoa học đến văn hóa và nghệ thuật. Từ đó, giúp cải thiện kỹ năng ngôn ngữ, thúc đẩy sự sáng tạo và khả năng suy nghĩ logic. Đồng thời, tạo ra trải nghiệm giải trí, giúp người đọc trốn khỏi thực tại và gia nhập vào các thế giới mới, khám phá những câu chuyện thú vị và khám phá nhân vật đa chiều.

Không những thế, nhiều cuốn sách mang thông điệp về đạo đức, có giá trị nhân văn cao cả khác, giúp người đọc hiểu rõ hơn về những giá trị này. Từ đó, phát triển cá nhân và tư duy sâu rộng, cũng như giúp giải quyết vấn đề trong cuộc sống, hay hướng tới việc xây dựng mục tiêu và định hình tương lai của chính mình, góp phần quan trọng vào sự phát triển cá nhân và xã hội.

Ông đánh giá như thế nào về việc nâng cao dân trí, tạo nền tảng quan trọng để phát triển của mỗi quốc gia thông qua phát triển văn hóa đọc?

Tôi tin rằng, việc nâng cao dân trí thông qua phát triển văn hóa đọc là một cách thức quan trọng để định hình và thúc đẩy sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Đầu tiên, văn hóa đọc cung cấp cho người dân kiến thức và thông tin từ lịch sử, khoa học, văn hóa đến các vấn đề xã hội và chính trị, giúp tạo ra một cộng đồng có đầy đủ thông tin, là nền tảng cho sự phát triển vững chắc.

Đọc sách thúc đẩy sự sáng tạo và tư duy phản biện, từ đó tạo ra một xã hội năng động và đổi mới, khuyến khích sự sáng tạo trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ nghệ thuật đến khoa học và kinh doanh. Đồng thời, đọc sách giúp nâng cao nhận thức về đạo đức và giúp xây dựng một xã hội hài hòa, yêu thương và đoàn kết; nâng cao kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp của mỗi người, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc hòa nhập vào cộng đồng quốc tế, giao tiếp hiệu quả trong môi trường xã hội.

Đặc biệt, văn hóa đọc giúp mỗi người phát triển cá nhân và chuyên môn, từ việc mở rộng kiến thức đến việc phát triển kỹ năng và năng lực cần thiết cho công việc cá nhân và cuộc sống.

Chuyển đổi số để thu hút người đọc trẻ

Dù các đơn vị xuất bản, phát hành sách đã có nhiều cố gắng nhưng giới trẻ hiện nay dường như không còn hứng thú với việc đọc sách, vì sao vậy theo ông?

Theo tôi, sự phát triển của Internet, điện thoại thông minh và các phương tiện truyền thông kỹ thuật số khác đã tạo ra một loạt các lựa chọn giải trí khác nhau cho giới trẻ. Các hình thức giải trí này thường đa dạng, hấp dẫn và dễ tiếp cận hơn so với việc đọc sách truyền thống.

Thêm vào đó, cuộc sống hiện đại mang lại áp lực và bận rộn cho giới trẻ, từ việc học tập, công việc đến các hoạt động xã hội, giải trí. Thời gian càng ít đi, giới trẻ càng ít cơ hội dành cho việc đọc sách. Nhưng cũng có một số trường hợp, việc đọc sách không được coi là một hoạt động được ưu tiên ở trong một số gia đình hay ở điều kiện nhất định khiến giới trẻ có thể không cảm thấy nhiều động lực, cảm hứng để đọc sách.

Trong trường hợp khác, giới trẻ có thể không tìm thấy sách phù hợp với sở thích và nhu cầu của họ. Họ cũng không hiểu rõ tầm quan trọng của việc đọc sách đối với sự phát triển cá nhân, tư duy và sự thành công trong cuộc sống, dẫn đến sự thiếu hứng thú để đọc sách.

Như vậy, khi chúng ta đã xác định văn hóa đọc rất quan trọng, nhất thiết phải hỗ trợ, khích lệ từ các đơn vị phát hành, gia đình, trường học và cộng đồng, tạo điều kiện thuận lợi cho giới trẻ đọc sách. Điều này không chỉ tốt cho chính họ mà còn tốt cho cả sự phát triển của đất nước.

Nếu văn hóa được xem là "cái hồn, cái cốt" tạo nên hình ảnh của mỗi dân tộc, quốc gia thì văn hóa đọc cũng cần được xác lập với vị thế xứng tầm trong tiến trình phát triển của một đất nước. Và trước hết phải bắt đầu từ giới trẻ?

Đúng vậy, giới trẻ là tương lai của một đất nước. Bằng cách khuyến khích đọc sách từ khi còn nhỏ, chúng ta đang gieo mầm cho sự phát triển cá nhân và tư duy của họ. Sở thích và thói quen đọc sách từ thời niên thiếu có thể kéo dài suốt cả đời.

Tiếp đó, nền tảng văn hóa đọc cần phải được xây dựng từ cơ sở, điều này bắt đầu từ giới trẻ. Nếu giới trẻ có thói quen đọc sách, họ sẽ truyền lại giá trị này cho thế hệ tiếp theo, từ đó tạo ra một chuỗi liên tục của văn hóa đọc trong xã hội.

Với lợi ích của văn hóa đọc không chỉ mang đến hiệu quả trong việc học tập, thành công trong cuộc sống sau này của một cá nhân, mà còn cho sự thịnh vượng của một đất nước, từ mặt giáo dục, văn hóa đến kinh tế và xã hội. Vì thế, tôi luôn thích thú với một câu ai nói của ai đó: Đằng sau một đứa trẻ cặm cụi đọc sách là tương lai tươi sáng của một dân tộc.

Sách điện tử được dự báo sẽ là xu hướng của thời đại. Với số lượng độc giả trẻ đang ngày càng tăng như hiện nay, việc triển khai các hoạt động chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ sẽ thu hút bạn đọc trẻ. Theo ông, để phát triển văn hóa đọc thời kỳ chuyển đổi số theo ông cần những giải pháp căn cơ gì?

Để phát triển văn hóa đọc trong thời đại chuyển đổi số và thu hút độc giả trẻ thông qua sách điện tử cần những giải pháp cơ bản. Trước hết, cần phát triển nội dung sách điện tử phù hợp với sở thích, nhu cầu và phong cách sống của độc giả trẻ như tiểu thuyết, truyện tranh, dạy kỹ năng sống... có hình ảnh đẹp mắt, sách tự truyện của các nhân vật nổi tiếng.

Thứ hai, chú trọng nhiều hơn đến phát triển ứng dụng di động và nền tảng đọc sách điện tử. Tạo ra các ứng dụng di động và nền tảng trực tuyến thân thiện với người dùng, dễ sử dụng và linh hoạt để đọc sách điện tử. Cung cấp tính năng như lưu trữ đám mây, đánh dấu trang yêu thích, chia sẻ trên mạng xã hội và gợi ý sách dựa trên sở thích cá nhân.

Thứ ba, tăng cường tiếp thị và quảng bá sách điện tử thông qua việc sử dụng các chiến lược tiếp cận và tiếp thị kỹ thuật số để quảng bá sách điện tử đến độc giả trẻ. Sử dụng mạng xã hội, quảng cáo trực tuyến, chiến dịch marketing kỹ thuật số khác để tạo ra nhận thức và tăng cường tương tác với độc giả.

Thứ tư, phát triển các tính năng tương tác trong sách điện tử như âm thanh, hình ảnh động, video và các hoạt động tương tác khác để tạo ra trải nghiệm đọc thú vị và hấp dẫn hơn cho độc giả trẻ.

Cuối cùng, tổ chức các chương trình khuyến mãi, giảm giá và tặng thưởng cho độc giả trẻ khi họ sử dụng ứng dụng đọc sách điện tử, hoàn thành các mục tiêu đọc sách hoặc tham gia vào cộng đồng đọc sách trực tuyến.

Tôi tin rằng, bằng cách áp dụng những giải pháp trên, có thể tạo ra một môi trường thú vị cho giới trẻ để tham gia và phát triển văn hóa đọc trong thời đại chuyển đổi số.

Xin cảm ơn ĐBQH!