Hạ viện Mỹ công nhận diệt chủng Armenia: Nói điều không nói

Minh Quân
TGVN. Việc Hạ viện Mỹ ngày 29/10 thông qua nghị quyết công nhận sự tồn tại của “diệt chủng” Armenia sẽ gây tổn hại nghiêm trọng tới quan hệ Washington - Ankara. Phân tích của Báo Thế giới & Việt Nam. 
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
ha vien my cong nhan diet chung armenia noi dieu khong noi Đào lại sự kiện từ thế kỷ trước, Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ lại căng nhau
ha vien my cong nhan diet chung armenia noi dieu khong noi Mỹ tuyên bố phát hiện bằng chứng về tội ác chiến tranh của Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria
ha vien my cong nhan diet chung armenia noi dieu khong noi
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi là người đã dẫn dắt nỗ lực thông qua quyết định công nhận Diệt chủng Armenia. (Nguồn: Getty Images)

Với 405 phiếu thuận và 11 phiếu chống, Hạ viện Mỹ do đảng Dân chủ chiếm đa số đã thông qua nghị quyết chính thức công nhận sự tồn tại của cuộc “Diệt chủng” Armenia, được nhiều tài liệu lịch sử khẳng định là do Đế quốc Ottoman, tiền thân của Thổ Nhĩ Kỳ, tiến hành từ năm 1915.

Cũng nhân dịp này, Hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu thông qua nghị quyết trừng phạt các cá nhân và tổ chức của Thổ Nhĩ Kỳ vì có hành vi xâm lược Syria và tấn công người Kurds. Cụ thể, dự thảo H.R.4695 sẽ cấm quan chức cấp cao của Thổ Nhĩ Kỳ tới Mỹ, các hành vi trung chuyển trang thiết bị quốc phòng Mỹ để sử dụng tại Syria, yêu cầu Lầu Năm góc và Bộ Ngoại giao lên kế hoạch chống lại sự trỗi dậy của Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Dự thảo này cũng tiến hành trừng phạt ngân hàng nhà nước Halkbank và các tổ chức tài chính Thổ Nhĩ Kỳ liên quan vì thực hiện giao dịch tài trợ cuộc “xâm lược”, yêu cầu Washington tăng cường trừng phạt Ankara vì mua vũ khí của Moscow.

Ý nghĩa của nghị quyết H.R.4695 là rõ ràng, song việc Hạ viện chính thức công nhận “Diệt chủng Armenia” và vai trò của Đế quốc Ottoman mới là thứ có thể phá hủy hoàn toàn quan hệ Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ kéo dài gần một thế kỷ.

Thời điểm nhạy cảm

Đầu tiên, động thái này diễn ra khi quan hệ song phương chuyển biến phức tạp. Trong khi Thổ Nhĩ Kỳ ngày một thân thiết với Nga sau thỏa thuận phân chia tầm ảnh hưởng tại Syria, quan hệ Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ lại tụt dốc không phanh. Cái bắt tay “hời hợt” giữa Washington và Ankara ngày 18/10 về chiến sự tại vùng Đông Bắc Syria đã sớm bị quên lãng. Thổ Nhĩ Kỳ đã phớt lờ cảnh báo của Lầu Năm góc để tiếp nhận hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 từ Nga.

Thứ hai, Tổng thống Tayyip Erdogan, tại kỳ họp Đại hội đồng Liên hợp quốc lần thứ 74 vừa qua, đã không giấu giếm ước vọng về phát triển vũ khí hạt nhân, đưa Thổ Nhĩ Kỳ trở thành một cường quốc, đủ sức xây dựng luật chơi, nhằm ít nhiều khôi phục hào quang của Đế quốc Ottoman năm nào.

Cuối cùng, nghị quyết này được Hạ viện Mỹ thông qua đúng ngày Quốc khánh Thổ Nhĩ Kỳ, 29/10. Ngày này 96 năm về trước, nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ Mustafa Kemal Ataturk đã có bài phát biểu, chính thức thành lập Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ, đánh dấu sự ra đời của nước Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ.

ha vien my cong nhan diet chung armenia noi dieu khong noi
Thường dân Armenia bị lính Ottoman ép buộc rời Harput (Kharpert), đến một nhà tù ở Mezireh (ngày nay là Elazig), vào tháng 4/1915.

Điều không nói

Vậy “Diệt chủng” Armenia là gì? Tại sao nghị quyết của Hạ viện Mỹ lại có thể phá hủy mối quan hệ giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ?

Theo Điều 2 trong Công ước của Liên hợp quốc về Diệt chủng, “diệt chủng” là hành vi nhằm tiêu diệt, một phần hoặc tất cả, một nhóm người có chung quốc tịch, sắc tộc, chủng tộc hoặc tôn giáo, như: sát hại; gây tổn hại nghiêm trọng về thể chất và tinh thần; cố ý gây tổn hại tình trạng sinh tồn của cả nhóm nhằm xóa sổ nhóm này một phần hoặc tất cả; áp đặt các biện pháp nhằm ngăn ngừa sinh đẻ trong nhóm; cưỡng đoạt trẻ em từ nhóm này sang nhóm khác.

Theo đó, từ ngày 24/4/1915 đến năm 1923, Đế quốc Ottoman được cho là đã bắt giữ, cưỡng ép di dời và sát hại một cách có hệ thống 1,5 triệu người Armenia tại các trại tập trung và trung chuyển trên khắp đất nước.

Mỗi quốc gia đều có những vấn đề nhạy cảm và đối với Thổ Nhĩ Kỳ, đó là cái chết của 1,5 triệu người Armenia. Kể từ khi lập quốc, Ankara đã nhiều lần phủ nhận sự tồn tại của một cuộc “diệt chủng”, cho đây là thương vong do Thế chiến I, đồng thời phản ứng gay gắt với bất kỳ quốc gia nào gọi đây là diệt chủng.

Do đó, việc Hạ viện Mỹ công nhận cái chết của 1,5 triệu người Armenia và vai trò của Đế quốc Ottoman, tiền thân của Thổ Nhĩ Kỳ trong sự kiện này đã bị chính quyền Tổng thống Tayyip Erdogan chỉ trích kịch liệt. Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định: “Nghị quyết này được soạn thảo và thông qua nhằm thỏa mãn chính trị nội bộ mà không dựa trên căn cứ lịch sử hay pháp lý nào. Là một nước cờ chính trị vô nghĩa, nó chỉ có mục đích duy nhất là nhằm vận động người Armenia tại Mỹ và phần tử chống Thổ Nhĩ Kỳ”. Chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ đã triệu hồi Đại sứ Mỹ để phản đối.

Song đó chỉ là một phần câu chuyện. Trong tuyên bố sau khi kết quả bỏ phiếu được công bố, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đã so sánh chiến dịch tấn công người Kurd của Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ với cuộc “Diệt chủng” Armenia năm nào. Trước đó, 49/50 bang của Mỹ đã chính thức công nhận cái chết của 1,5 triệu người Armenia là diệt chủng; cựu Tổng thống Barack Obama từng cam kết chính thức công bố lập trường của Mỹ về vấn đề này, người kế nhiệm ông thì từng gọi đây là “một trong những tội ác hàng loạt tồi tệ nhất thế kỷ XX”, song chưa có hành động cụ thể.

Việc Hạ viện Mỹ đưa ra nghị quyết như vậy trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ đang xấu đi, với tỷ lệ ủng hộ áp đảo cho thấy lưỡng đảng muốn Tổng thống Donald Trump cứng rắn hơn với Tổng thống Tayyip Erdogan, duy trì áp lực nhằm đảm bảo lợi ích còn lại tại Syria nói riêng và khu vực nói chung.

Quan trọng hơn, động thái này còn nhằm gửi đi một thông điệp. Thời gian gần đây, Tổng thống Tayyip Erdogan từng khẳng định phát triển vũ khí hạt nhân là lợi ích chính đáng của quốc gia, nhằm khôi phục vị thế nước lớn và hào quang quá khứ. Việc Hạ viện Mỹ đề cập “hành động man rợ của của Đế quốc Ottoman với người Armenia” khi đó là lời cảnh cáo rằng Mỹ luôn dõi theo mọi nước cờ chính trị của Thổ Nhĩ Kỳ, từ tăng cường kiểm soát ở Syria hay ước vọng về vũ khí hạt nhân.

Chừng nào những khúc mắc giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ cũng như khác biệt về lợi ích tại Syria, quan hệ với Nga và mới đây là “Diệt chủng” Armenia chưa được giải quyết, quan hệ song phương sẽ khó lòng cải thiện, thậm chí là xấu đi thời gian tới.

ha vien my cong nhan diet chung armenia noi dieu khong noi Mỹ bối rối vì bị Thổ Nhĩ Kỳ chỉ trích ngay trước thời hạn chót

TGVN. Ngày 22/10, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan cho rằng, Mỹ không tuân thủ đầy đủ cam kết được thống nhất trong thỏa ...

ha vien my cong nhan diet chung armenia noi dieu khong noi Không có 'vùng an toàn' với Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ cùng Nga thiết lập 'vùng an toàn phi khủng bố'

TGVN. Ngày 22/10, sau cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và người đồng cấp Nga Vladimir Putin, một quan ...

ha vien my cong nhan diet chung armenia noi dieu khong noi Tổng thống Syria lần đầu thăm Idlib, EC tuyên bố không ai bị 'lừa' bởi thỏa thuận của Mỹ - Thổ

TGVN. Ngày 22/10, Tổng thống Syria Bashar al-Assad đã thăm các binh sĩ chính phủ trên tiền tuyến cùng với các chiến binh ở Idlib.

Minh Quân

Đọc thêm

Chuyển nhượng cầu thủ: Lý do Real Madrid lùi ngày ra mắt Kylian Mbappe

Chuyển nhượng cầu thủ: Lý do Real Madrid lùi ngày ra mắt Kylian Mbappe

Real Madrid được cho phải hoãn kế hoạch ra mắt Kylian Mbappe trước VCK EURO 2024, thay vào đó có thể phải đợi đến tháng 8.
Nhà quản lý doanh nghiệp nước ngoài được nới lỏng các quy định để cư trú tại Nhật Bản

Nhà quản lý doanh nghiệp nước ngoài được nới lỏng các quy định để cư trú tại Nhật Bản

Người sáng lập công ty khởi nghiệp có thể sử dụng vốn của nhà đầu tư để đáp ứng đủ tiêu chí về cư trú.
Nỗ lực đưa nhiệt điện than ở Việt Nam về mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050

Nỗ lực đưa nhiệt điện than ở Việt Nam về mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050

UNDP và IOE phối hợp tổ chức cuộc họp thảo luận về quá trình chuyển đổi các nhà máy nhiệt điện than tại Việt Nam.
Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Bật mí tính năng bom FAB-3000 mới của quân đội Nga

Bật mí tính năng bom FAB-3000 mới của quân đội Nga

Loại bom mới FAB-3000 có sức nổ cao của quân đội Nga sẽ được thiết kế với các đặc tính khí động học, cho phép chúng được sử dụng như ...
MC hải ngoại Đức Tiến kể chuyện con gái 4 tuổi đóng phim Đóa hoa mong manh

MC hải ngoại Đức Tiến kể chuyện con gái 4 tuổi đóng phim Đóa hoa mong manh

Bé Madison, con gái MC Đức Tiến, được nhận xét là điểm nhấn trong phim 'Đóa hoa mong manh' của nghệ sĩ Mai Thu Huyền.
Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Chỉ tính riêng từ đầu năm đến ngày 22/3, số người thiệt mạng vì bạo lực ở Haiti đã là 1.554 và 826 người bị thương.
Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Quan chức Ukraine cho hay, nước này hiện không có đủ nguồn lực để thực hiện các hành động tấn công hiệu quả nhằm làm suy yếu Nga.
Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Chiến dịch tranh cử của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang có ngân sách lớn gấp 3 lần 'túi tiền' để chạy đua trong cuộc bầu cử 2024 của ông Trump.
Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Nhà Trắng kêu gọi Israel và Lebanon đặt ưu tiên hàng đầu đối với việc khôi phục ổn định sau các cuộc trả đũa nhau giữa Israel và Hezbollah.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Nga đã bắt giữ một đối tượng bị cáo buộc hỗ trợ tài chính cho những kẻ tấn công khủng bố nhà hát ở ngoại ô Moscow hôm 22/3.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động