Haiti hậu Tổng thống Jovenel Moise sẽ đi về đâu?

Minh Vương
Bất ổn chính trị kéo dài, nguy cơ từ đại dịch Covid-19, bạo lực nghiêm trọng chưa từng có khiến tương lai của Haiti trở nên xám màu hơn bao giờ hết.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Tuần qua, sự chú ý của thế giới đổ dồn về Haiti, quốc đảo nhỏ vùng Caribbean sau khi Tổng thống nước này, ông Jovenel Moise bị ám sát dã man tại dinh thự riêng ở thủ đô Port-au-Prince ngày 7/7.

Cộng đồng quốc tế lên án vụ tấn công đẫm máu. Truyền thông thế giới phủ sóng các tin tức, bình luận về tình hình Haiti . Song còn đó câu hỏi: Tương lai Haiti hậu Tổng thống Moise sẽ đi về đâu? Đáp án nằm ở ba yếu tố sau.

(07.13) Thủ tướng lâm thời Claude Joseph tạm quyền phát biểu ngày 11/7. (Nguồn: Getty Images)
Thủ tướng lâm thời Claude Joseph tạm quyền phát biểu ngày 11/7. (Nguồn: Getty Images)

Chia năm xẻ bảy

Đầu tiên, đó là tìm kiếm ổn định chính trị, điều mà quốc gia này thường xuyên thiếu vắng trong chiều dài lịch sử của mình. Bản thân cố Tổng thống Jovenel Moise, người chiến thắng bầu cử năm 2017, chỉ có thể điều hành đất nước bằng sắc lệnh không thông qua Quốc hội do bế tắc chính trị.

Sau khi ông này bị ám sát, cuộc tranh giành quyền lực lại càng gay gắt hơn. Quốc hội Haiti đã giải tán đầu năm 2020, song các nghị sỹ không có người kế nhiệm và hiện chỉ còn 10 Thượng Nghị sỹ, tương đương 1/3 Thượng viện, còn làm việc. Ngày 9/7, nhóm này đã thông qua nghị quyết bổ nhiệm ông Joseph Lambert làm Tổng thống lâm thời.

Trong khi đó, một số đảng phái ở Haiti lại tuyên bố rằng Bộ trưởng Nội vụ, Lao động và Xã hội Ariel Henry, người được ông Moise bổ nhiệm làm Thủ tướng 2 ngày trước vụ ám sát, mới là người đứng đầu chính phủ. Đáp lại, quyền Thủ tướng Haiti Claude Joseph khẳng định sẽ tiếp quản chức vụ của ông Moise và duy trì quyền lực cho tới bầu cử ngày 26/9 tới. Ông Joseph cho rằng nghị quyết của nhóm Thượng Nghị sỹ là không còn hiệu lực khi còn quá nhiều ghế đang bỏ trống.

Tranh giành quyền lực, cùng với nguy cơ từ đại dịch Covid-19, suy thoái kinh tế hay bạo lực băng đảng đẫm máu, có thể đẩy Haiti chìm sâu hơn vào bất ổn. Điều các bên cần làm là thỏa thuận, tìm kiếm một nhân vật có đủ tín nhiệm để lãnh đạo Haiti vượt khó trước cuộc bầu cử vào tháng 9.

Covid-19 và bạo lực

Ổn định chính trị là đặc biệt quan trọng, nhất là là trong bối cảnh Haiti đang đối phó với nhiều thách thức ngày một cam go.

Theo số liệu của Đại học John Hopkins, ngày 7/7, Haiti ghi nhận 65 ca mắc Covid-19 và 5 ca tử vong, nâng tổng số ca bệnh lên 19,172 trường hợp và 467 ca tử vong. Song các chuyên gia y tế đều cho rằng đây mới chỉ là phần nổi và con số chưa được báo cáo là rất lớn. Thực tế cho thấy tỷ lệ nhập viện tại Haiti đang tăng nhanh những ngày gần đây. Theo PAHO, chi nhánh tại châu Mỹ của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh viện ở Haiti đang thiếu các bình oxy và giường bệnh hơn bao giờ hết.

Haiti cũng là quốc gia hiếm hoi trên thế giới và duy nhất tại châu Mỹ chưa triển khai tiêm chủng vaccine Covid-19. Quốc gia vùng Carribean chưa nhận bất kỳ một liều nào trong số gần 760.000 liều vaccine Astra Zeneca đã cam kết qua cơ chế COVAX. Theo Bộ trưởng Y tế Haiti Laure Adrien, nước này thiếu năng lực tài chính để mua, cũng như cơ sở hạ tầng để bảo quản vaccine.

Đáng ngại hơn, thách thức từ đại dịch Covid-19 càng trầm trọng hơn trong bối cảnh bạo lực bùng phát chưa từng có trong nhiều năm, khiến ít nhất 278 người thiệt mạng. Tình trạng này đã khiến nhiều người phải sơ tán, tụ tập trong các khu trú ẩn, làm việc khiến virus SARS-CoV-2 dễ dàng lây lan hơn. Bạo lực băng đảng cũng cản trở nỗ lực cứu trợ nhân đạo của các tổ chức quốc tế tại Haiti.

Một trong những ưu tiên đặc biệt cấp bách của chính phủ Haiti ở thời điểm hiện tại nên là nhanh chóng kiểm soát dịch bệnh, trấn áp các băng đảng, lập lại trật tự xã hội, từ đó giải quyết các nhu cầu cấp bách thường ngày từ y tế, việc làm tới giáo dục, từ đó phát triển kinh tế.

(07.13) Các vụ bạo loạn liên tục nổ ra tại Port-au-Prince sau cái chết của Tổng thống Jovenel Moise. (Nguồn: AP)
Các vụ bạo loạn liên tục nổ ra tại Port-au-Prince sau cái chết của Tổng thống Jovenel Moise. (Nguồn: AP)

Độc lập tự chủ

Cuối cùng, đó là yếu tố nước ngoài. Ngày 9/7, Bộ trưởng Bầu cử Haiti Mathias Pierre thông báo Haiti đã đề nghị Liên hợp quốc (LHQ) và Mỹ triển khai binh sỹ đến bảo vệ hải cảng, sân bay và các cơ sở năng lượng. Trong quá khứ, nước này từng bị Tây Ban Nha xâm lược, là thuộc địa Pháp và có giai đoạn do Mỹ kiểm soát. Washington từng hỗ trợ lật đổ chế độ quân sự năm 1994, song không thể duy trì sự ổn định chính trị của quốc gia này.

Do đó, chẳng có gì đảm bảo rằng sự hiện diện của Mỹ có thể mang đến thay đổi cho vấn đề mang tính hệ thống của Haiti. Ngoài ra, điều này có thể gợi nhớ lại ký ức đau thương của người dân Port-au-Prince, đồng thời để lại một số hệ quả với Washington khi kẻ chủ mưu và hai người tham gia chiến dịch ám sát Tổng thống Jovenel Moise có xuất thân từ Mỹ. Do đó, việc Nhà Trắng chỉ cử người hỗ trợ điều tra vụ ám sát và “lấp lửng” trước yêu cầu hỗ trợ quân sự là có thể hiểu được.

Tuy nhiên, sự trợ giúp từ một tổ chức quốc tế đa phương như LHQ sẽ bớt nhạy cảm hơn về chính trị. Phái bộ gìn giữ hòa bình của LHQ tại Haiti (MINUSTAH) cũng đã chứng minh hiệu quả trong 13 năm công tác (2004 – 2017).

Ngày 12/7, người phát ngôn LHQ Farhan Haq cho biết Văn phòng hợp nhất Liên hợp quốc tại Haiti (BINUH) phối hợp với cảnh sát Haiti điều tra về cái chết của Tổng thống Jovenel Moise. Trước đó, ngày 9/7, Đại diện đặc biệt của Tổng Thư ký LHQ về Haiti, bà Helen Meagher La Lime nhấn mạnh LHQ sẽ tích cực hỗ trợ đất nước và người dân quốc gia này.

Tuy nhiên, hiệu quả của nỗ lực trên sẽ phụ thuộc nhiều vào ý chí và hành động của người dân Haiti nhằm khôi phục ổn định tình hình, vượt qua các thách thức đầy khó khăn ở trước mắt.

Phát biểu tại cuộc họp sáng ngày 8/7 tại HĐBA LHQ về tình hình Haiti, Phó Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại LHQ, bà Nguyễn Phương Trà, đã gửi lời chia buồn sâu sắc tới gia đình Tổng thống Jovenel Moise và người dân Haiti trước sự việc Tổng thống bị ám sát, lên án và kêu gọi truy cứu trách nhiệm những kẻ thực hiện hành vi này.

Phó Trưởng Phái đoàn Việt Nam mong người dân Haiti đoàn kết và kêu gọi các bên liên quan đặt lợi ích của người dân làm ưu tiên cao nhất trong thời khắc đầy khó khăn này, kiềm chế các hành động làm gia tăng căng thẳng. Các bên cần tiếp tục nỗ lực thúc đẩy tổ chức bầu cử đúng hạn cũng như tăng cường các biện pháp bảo đảm an ninh cho đất nước, bảo vệ dân thường, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em.

Phó Trưởng Phái đoàn Việt Nam cũng tái khẳng định sự ủng hộ của Việt Nam dành cho người dân Haiti hướng tới hòa bình, ổn định, phát triển, đồng thời kêu gọi LHQ và cộng đồng quốc tế hỗ trợ Haiti tổ chức bầu cử và tăng cường hỗ trợ người dân Haiti trong thời gian tới.

Vụ ám sát Tổng thống Haiti: Liên hợp quốc vào cuộc, Mỹ kêu gọi bầu cử tự do, xem xét gửi quân

Vụ ám sát Tổng thống Haiti: Liên hợp quốc vào cuộc, Mỹ kêu gọi bầu cử tự do, xem xét gửi quân

Ngày 12/7, người phát ngôn Liên hợp quốc (LHQ) Farhan Haq cho biết, Văn phòng hợp nhất LHQ tại Haiti (BINUH) hiện đang phối hợp ...

Vụ ám sát Tổng thống Haiti: Nghi phạm chủ mưu sa lưới, nguy cơ nổ ra biểu tình lớn, Mỹ cử đoàn đánh giá tình hình

Vụ ám sát Tổng thống Haiti: Nghi phạm chủ mưu sa lưới, nguy cơ nổ ra biểu tình lớn, Mỹ cử đoàn đánh giá tình hình

Ngày 11/7, cảnh sát Haiti thông báo đã bắt giữ một công dân nước này với nghi vấn mang động cơ chính trị khi tuyển ...

Đọc thêm

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 20/3 và sáng 21/3: Lịch thi đấu giao hữu - U23 Tajikistan vs U23 Việt Nam; US Open Cup vòng 1

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 20/3 và sáng 21/3: Lịch thi đấu giao hữu - U23 Tajikistan vs U23 Việt Nam; US Open Cup vòng 1

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 20/3 và sáng 21/3: Lịch thi đấu giao hữu - U23 Tajikistan vs U23 Việt Nam; Cup quốc gia Argentina vòng 1/32...
XSMN 19/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 3 ngày 19/3/2024. xổ số ngày 19 tháng 3. xổ số hôm nay 19/3

XSMN 19/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 3 ngày 19/3/2024. xổ số ngày 19 tháng 3. xổ số hôm nay 19/3

XSMN 19/3 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 19/3/2024. KQXSMN thứ 3.Kết quả xổ số ngày 19 tháng 3. xổ số hôm nay 19/3. ...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Tư ngày 20/3/2024: Cự Giải mở rộng đầu tư

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Tư ngày 20/3/2024: Cự Giải mở rộng đầu tư

Tử vi hôm nay 20/3/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Cập nhật bảng giá xe hãng Honda mới nhất tháng 3/2024

Cập nhật bảng giá xe hãng Honda mới nhất tháng 3/2024

Bảng giá xe hãng Honda của các dòng HR-V 2021, City 2021, CR-V 2021, City 2023, HR-V 2022, Accord 2021, Brio 2021, Accord 2022, Civic 2021, Civic 2022, Civic Type ...
Nhật thực toàn phần giúp chúng ta đo lường lịch sử cổ đại như thế nào?

Nhật thực toàn phần giúp chúng ta đo lường lịch sử cổ đại như thế nào?

Nhật thực toàn phần xảy ra theo một lịch trình đáng tin cậy mà chúng ta có thể tính toán trước từ lâu.
Giá cà phê hôm nay 19/3/2024: Giá cà phê robusta tiếp tục tăng, hàng sắp ra nhiều, thị trường sẽ biến động thế nào?

Giá cà phê hôm nay 19/3/2024: Giá cà phê robusta tiếp tục tăng, hàng sắp ra nhiều, thị trường sẽ biến động thế nào?

Giá cà phê hôm nay 19/3/2024: Giá cà phê robusta tiếp tục tăng, hàng sắp ra nhiều thị trường sẽ biến động thế nào?
Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tới thủ đô Manila của Philippines và sẽ có cuộc gặp ba bên với những người đồng cấp nước chủ nhà và Nhật Bản.
Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khủng hoảng Haiti: Washington nói tình huống nhân đạo 'thảm khốc nhất', cả nghìn người Mỹ tìm cách tháo chạy

Khoảng 1.000 công dân Mỹ yêu cầu Bộ Ngoại giao nước này hỗ trợ để rời Haiti, trong bối cảnh khủng hoảng nghiêm trọng tại quốc gia Mỹ Latinh.
Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đã chỉ đạo cuộc huấn luyện sử dụng pháo phản lực phóng loạt cỡ nòng 600 mm.
Xung đột ở Dải Gaza: Israel tiêu diệt nhân vật Hamas quan trọng, Tổng thống Biden hành động, các bên nối lại đàm phán

Xung đột ở Dải Gaza: Israel tiêu diệt nhân vật Hamas quan trọng, Tổng thống Biden hành động, các bên nối lại đàm phán

Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Israel có cuộc điện đàm song phương đầu tiên sau hơn 1 tháng, trong bối cảnh căng thẳng liên quan xung đột ở Dải Gaza.
Mỹ muốn đàm phán với Nga và Trung Quốc, không cần điều kiện tiên quyết, Moscow nói gì?

Mỹ muốn đàm phán với Nga và Trung Quốc, không cần điều kiện tiên quyết, Moscow nói gì?

Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc cho biết, nước này đã đề xuất với Nga và Trung Quốc khởi động đàm phán về kiểm soát vũ khí.
Ukraine phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga, tính tìm kiếm sự hỗ trợ từ quốc gia châu Á tỷ dân

Ukraine phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga, tính tìm kiếm sự hỗ trợ từ quốc gia châu Á tỷ dân

Kiev phản pháo tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc để ngỏ ý tưởng thiết lập vùng đệm ở Ukraine.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan linh thiêng

Tháng Ramadan là tháng thứ Chín trong lịch Hồi giáo, được xem là tháng linh thiêng nhất trong năm đối với người Hồi giáo trên toàn thế giới.
Vụ vượt ngục gây 'sốc' và mối quan hệ với các băng đảng khét tiếng ở Haiti

Vụ vượt ngục gây 'sốc' và mối quan hệ với các băng đảng khét tiếng ở Haiti

Bất ổn chính trị, băng đảng tội phạm mọc lên như nấm khiến cuộc sống của người dân Haiti bị đe dọa nghiêm trọng, khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng.
‘Guồng máy’ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia

‘Guồng máy’ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia

Mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia có vai trò quan trọng đối với hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực.
Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Trước khủng hoảng nhân đạo đáng báo động, quốc tế vẫn đang trông chờ vào các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas về một lệnh ngừng bắn.
'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' của quan hệ Iran với Saudi Arabia sau một năm nối lại quan hệ ngoại giao khơi dậy niềm lạc quan giữa một Trung Đông đầy bất ổn.
Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Chính sách ngoại giao tình báo của Ấn Độ phù hợp với chiến lược xây dựng liên minh khu vực và toàn cầu hiện nay của nước này.
Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Chiến dịch tranh cử tại Mỹ đang trở nên gay cấn vào Siêu thứ Ba với hy vọng là ngày 'bội thu' của các ứng cử viên.
Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Thủ tướng chính quyền Palestine đệ đơn từ chức hôm 26/2 nhằm tạo điều kiện đạt đồng thuận về các thỏa thuận liên quan đến việc quản lý Gaza thời hậu xung đột.
50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

Mối quan hệ đối tác vững chắc giữa Australia và ASEAN sẽ góp phần thúc đẩy ổn định, hòa bình tại khu vực cũng như trên thế giới.
Phiên bản di động