Khi thế giới phải thích nghi với sự trở lại của Taliban

Hồng Phúc
Trong bài viết đăng trên tờ The Indian Express ngày 31/8, nhà nghiên cứu chính trị kỳ cựu Ấn Độ Raja Mohan nêu 3 đặc điểm chính trong chính trị quốc tế khi những người lính Mỹ cuối cùng rời khỏi sân bay Kabul và thế giới phải thích nghi với sự trở lại của Taliban...
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Các chiến binh Taliban tuần tra ở thủ đô Kabul, Afghanistan.
Các chiến binh Taliban tuần tra ở thủ đô Kabul, Afghanistan.

Hậu quả chính trị

Đặc điểm thứ nhất là các chiến thắng trên chiến trường đều có hậu quả chính trị. Các chính phủ không có lựa chọn nào khác ngoài việc đi đến thỏa thuận với “bên thắng cuộc”, dù sớm hay muộn.

Do đó, theo TS. Raja Mohan - hiện là Giám đốc Viện Nghiên cứu Nam Á (Đại học Quốc gia Singapore), Ấn Độ không có lý do để ngạc nhiên về tiến trình bình thường hóa nhanh chóng của Taliban với cộng đồng quốc tế.

Ngày 2/8, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc cảnh báo Taliban không nên theo đuổi giải pháp quân sự cho cuộc xung đột và thành lập một Tiểu vương quốc Hồi giáo. Ngày 16/8, cả hai điều khoản đó đã bị loại bỏ khi Taliban kiểm soát Kabul.

Tuần trước, cơ quan quan trọng nhất của Liên hợp quốc đã ngừng nhắc đến tên Taliban và chuyển sang lời kêu gọi chung rằng không để Afghanistan trở thành căn cứ của các nhóm khủng bố.

Lợi ích vĩnh viễn

Đặc điểm thứ hai của chính trị thế giới là không có bạn bè hay kẻ thù vĩnh viễn, chỉ có lợi ích vĩnh viễn. Có nguồn tin cho hay, Mỹ đang cung cấp thông tin tình báo cho Taliban về các mối đe dọa khủng bố từ ISIS-K.

Mặc dù những thông tin này khiến nhiều người nghi ngờ, nhưng các điều kiện trên thực tế đồng nghĩa rằng Mỹ cần sự hỗ trợ của Taliban để công dân của mình sơ tán an toàn trong vài tuần qua cũng như trong tương lai.

Khi được hỏi liệu ông có tin tưởng Taliban hay không, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nói với báo chí rằng "Đó không phải là vấn đề tin tưởng - đó là vấn đề lợi ích chung".

Sự hội tụ lợi ích của Mỹ và Taliban dường như không chỉ mang tính chiến thuật. Mỹ muốn tìm hiểu xem liệu Taliban có thể giúp đảm bảo lợi ích lâu dài của Mỹ trong việc ngăn chặn các lực lượng khủng bố quốc tế như al-Qaeda và ISIS ở Afghanistan tập hợp lại hay không.

Mặt khác, Taliban muốn có sự hỗ trợ của Mỹ và phương Tây trong việc tái thiết Afghanistan.

Hiện vẫn chưa rõ một thỏa thuận như vậy có thể được ký kết hay không nếu xét tới những rủi ro lớn mà nó gây ra cho cả hai bên. Tuy nhiên, hai bên dường như đã sẵn sàng nghiên cứu các khả năng.

Điều tương tự cũng có thể nói về triển vọng hợp tác lâu dài giữa Ấn Độ và chính phủ do Taliban lãnh đạo.

Đối với New Delhi, lợi ích chính là ngăn chặn các nhóm khủng bố chống Ấn Độ sử dụng lãnh thổ Afghanistan. Ít nhất một bộ phận của Taliban mong muốn tiếp tục can dự chính trị và thương mại với Ấn Độ.

Tuần trước, trong một bài phát biểu quan trọng về cách tiếp cận của Taliban đối với các vấn đề trong nước và quốc tế, người đứng đầu Văn phòng chính trị của Taliban Sher Mohammad Stanikzai nhấn mạnh sự quan tâm của phong trào với việc tiếp tục quan hệ đối tác với Ấn Độ.

Đây là một phần trong mong muốn đa dạng hóa các quan hệ đối tác quốc tế. New Delhi sẽ đúng khi hy vọng vào khả năng của Taliban trong việc thực hiện những lời hứa này và đứng lên chống lại sức ép của quân đội Pakistan nhằm ngăn cản Ấn Độ.

Cuối cùng, chắc chắn Ấn Độ muốn tìm hiểu xem Taliban có thực hiện những gì họ nói hay không và liệu có bất kỳ rạn nứt nào trong mối quan hệ của Pakistan với các nhà lãnh đạo mới ở Kabul hay không.

Việc Mỹ tham gia với Taliban để chống lại ISIS-K đã vấp phải sự chế nhạo trên toàn thế giới. Những người chỉ trích cho rằng tất cả những nhóm này đều thuộc cùng một trường phái khủng bố, được thúc đẩy bởi lòng nhiệt thành tôn giáo như nhau và được nuôi dưỡng tại các “nơi ẩn náu” ở Pakistan.

Tuy nhiên, New Delhi không nên loại trừ khả năng mâu thuẫn giữa Pakistan và các nhóm khủng bố mà họ “nuôi dưỡng”, cũng như giữa các tổ chức thánh chiến khác nhau.

Sự khác biệt và cơ hội

Đặc điểm quan trọng thứ ba trong chính trị quốc tế là sự khác biệt ngay cả giữa những người bạn thân thiết nhất là điều tự nhiên và tạo ra cơ hội cho kẻ thù. Lịch sử cho thấy các phong trào dựa trên hệ tư tưởng - cho dù là thế tục hoặc tôn giáo - có xu hướng dẫn tới xung đột nội bộ.

Vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970, Thủ tướng Ấn Độ Indira Gandhi đã khai thác sự chia rẽ trong phong trào Cộng sản Ấn Độ để thúc đẩy sự thống trị của bà đối với Quốc hội và định hướng lại nền chính trị của Ấn Độ. Tại Mỹ, Tổng thống Richard Nixon và cố vấn Henry Kissinger đã tích cực khai thác sự khác biệt giữa những người cộng sản Nga và Trung Quốc.

Các hệ tư tưởng tôn giáo đã thất bại trong việc xây dựng các liên minh chính trị bền vững trong và giữa các quốc gia. Lịch sử Afghanistan cũng chứng kiến những cuộc chia rẽ chính trị lâu năm. Những người cộng sản Afghanistan giành chính quyền ở Kabul trong cuộc cách mạng 1978 không thể vượt qua những bất đồng nội bộ về cách hiện đại hóa đất nước hay vai trò của Liên Xô.

Các nhóm tôn giáo khác nhau mà Pakistan ủng hộ đã không thể đoàn kết sau khi quân đội Liên Xô bị lật đổ khỏi Afghanistan. Họ phải tạo ra Taliban để chống lại các phần tử thánh chiến. Việc Taliban nắm chính quyền vào năm 1996 đã tạo ra một loạt chia rẽ mới về sắc tộc và tôn giáo ở Afghanistan.

Như vậy, theo chuyên gia Raja Mohan, Ấn Độ nên có một chiến lược hợp lý hơn – cố gắng chia rẽ những kẻ thù tiềm tàng và củng cố sự đoàn kết nội bộ.

Ngày 31/8, Đại sứ Ấn Độ tại Qatar Deepak Mittal đã gặp người đứng đầu văn phòng chính trị của Taliban tại Doha, Mohammad Abbas Stanekzai. Cuộc gặp diễn ra tại Đại sứ quán Ấn Độ tại Doha theo yêu cầu của phía Taliban.

Đây là cuộc gặp ngoại giao chính thức đầu tiên giữa Ấn Độ và Taliban kể từ khi lực lượng này giành quyền kiểm soát Afghanistan.

Các cuộc thảo luận tập trung vào vấn đề an toàn, an ninh, việc sơ tán công dân Ấn Độ bị mắc kẹt ở Afghanistan, việc đi lại của các công dân Afghanistan, đặc biệt là người dân tộc thiểu số, muốn đến thăm Ấn Độ.

Đại sứ Deepak Mittal nêu quan ngại của New Delhi rằng các lực lượng chống đối Ấn Độ có thể sử dụng lãnh thổ của Afghanistan để tiến hành các cuộc tấn công khủng bố chống nước này.

Đại diện Taliban đã đảm bảo với Đại sứ Ấn Độ rằng những vấn đề này sẽ được giải quyết một cách tích cực.

Nga và Trung Quốc bỏ phiếu trắng về Afghanistan ở HĐBA, Mỹ nói gì?

Nga và Trung Quốc bỏ phiếu trắng về Afghanistan ở HĐBA, Mỹ nói gì?

Trả lời báo giới ngày 30/8, Đại diện thường trực của Mỹ tại Liên hợp quốc (LHQ) Linda Thomas-Greenfield cho biết, Mỹ thất vọng vì ...

Mỹ có ‘nhờ vả’ Taliban chống khủng bố ở Afghanistan?

Mỹ có ‘nhờ vả’ Taliban chống khủng bố ở Afghanistan?

Mỹ có thể cân nhắc công nhận chính quyền Taliban tại Afghanistan nếu lực lượng này hợp tác chống khủng bố và cam kết đảm ...

Bài viết cùng chủ đề

Tình hình Afghanistan

Đọc thêm

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam tặng bằng khen cho Báo Thế giới & Việt Nam

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam tặng bằng khen cho Báo Thế giới & Việt Nam

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Yamada Takio đánh giá cao những đóng góp của Báo Thế giới & Việt Nam trong việc củng cố và phát triển quan ...
Palestine có Nội các mới

Palestine có Nội các mới

Nội các mới của Palestine sẽ bao gồm 23 bộ trưởng, trong đó có 3 phụ nữ và 6 người ở Dải Gaza.
Điểm tin thế giới sáng 29/3: Quốc hội Malta bổ nhiệm Tổng thống mới, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc tại WTO, Ngoại trưởng Latvia từ chức

Điểm tin thế giới sáng 29/3: Quốc hội Malta bổ nhiệm Tổng thống mới, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc tại WTO, Ngoại trưởng Latvia từ chức

Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 29/3.
Giá tiêu hôm nay 29/3/2024, nối dài chuỗi đi ngang, sản lượng thu hoạch có thể thấp hơn dự kiến, thị trường tiếp tục tăng?

Giá tiêu hôm nay 29/3/2024, nối dài chuỗi đi ngang, sản lượng thu hoạch có thể thấp hơn dự kiến, thị trường tiếp tục tăng?

Giá tiêu hôm nay 29/3/2024 tại thị trường trong nước ổn định ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 92.500 – 96.000 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 29/3/2024: Giá vàng 'miệt mài' đi lên, cán mốc quan trọng, thế giới sẽ tăng đến mức nào?

Giá vàng hôm nay 29/3/2024: Giá vàng 'miệt mài' đi lên, cán mốc quan trọng, thế giới sẽ tăng đến mức nào?

Giá vàng hôm nay 29/3/2024 tại thị trường thế giới và trong nước đều giữ nhịp đi lên, cán mốc quan trọng.
Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
Palestine có Nội các mới

Palestine có Nội các mới

Nội các mới của Palestine sẽ bao gồm 23 bộ trưởng, trong đó có 3 phụ nữ và 6 người ở Dải Gaza.
Điểm tin thế giới sáng 29/3: Quốc hội Malta bổ nhiệm Tổng thống mới, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc tại WTO, Ngoại trưởng Latvia từ chức

Điểm tin thế giới sáng 29/3: Quốc hội Malta bổ nhiệm Tổng thống mới, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc tại WTO, Ngoại trưởng Latvia từ chức

Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 29/3.
Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Sáu nước dọc sông Lan Thương - Mekong cùng giải quyết thách thức tài nguyên nước, thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực và phúc lợi người dân.
Tin thế giới 28/3: Mỹ rút quân khỏi Niger, Nga gia tăng tấn công Ukraine, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc

Tin thế giới 28/3: Mỹ rút quân khỏi Niger, Nga gia tăng tấn công Ukraine, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc

Iran bị trừng phạt vì cấp tên lửa cho Nga, Philippines cứng rắn với Trung Quốc, Cố vấn cảnh báo lực lượng Ukraine bị 'đình trệ', Trung Quốc-Nga-Iran tập trận
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga xác nhận đã được Mỹ cảnh báo, Đức nói chẳng biết thông tin nào trước

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga xác nhận đã được Mỹ cảnh báo, Đức nói chẳng biết thông tin nào trước

Đức cho rằng, Mỹ có thể có manh mối về vụ tấn công khủng bố cướp đi sinh mạng của hơn 140 ở ngoại ô thủ đô Moscow của Nga tối 22/3.
Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp mong muốn chia sẻ kiến thức kỹ thuật với Brazil trong khi vẫn tôn trọng mọi cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Phiên bản di động