Làng nghề La Xuyên - tinh hoa của đất và người

Minh Hòa
2021 - một năm đầy sóng gió vì đại dịch Covid-19. Nhưng, thích nghi và phát triển, đó là những điều mà thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đang làm rất tốt. Làng nghề La Xuyên (Nam Định) không nằm ngoài số đó. Vượt lên đại dịch, tiếng đục đẽo vẫn rộn ràng vang lên ở khắp các ngóc ngách, lán xưởng của làng nghề.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Theo tiếng tăm Làng nghề chạm khắc gỗ La Xuyên truyền thống (Làng gỗ La Xuyên), tôi tới vùng ngoại ô thành phố Nam Định, xã Yên Ninh, huyện Ý Yên. Nghe câu trả lời cán bộ thị trường gỗ Nguyễn Mạnh Cường đùa vui: “À, cái làng giàu của Nam Định đấy thì dễ tìm thôi. Tôi cũng một thời cơm trộn mùn cưa nơi đây. Các nghệ nhân nổi tiếng của làng này tôi đều biết”. Vừa nói, anh vui miệng đọc câu ca xưa:

Giai nhân con cháu Cái Nành*

Dẫu không khoa bảng cũng thành nghệ nhân.

Sự cởi mở, vui tính của anh đã mở đầu chuyến tham quan thú vị tới La Xuyên của chúng tôi như thế.

Nghệ nhân Phạm Quốc Hùng và cán bộ thị trường Nguyễn Mạnh Cường đang trao đổi về sản phẩm mà gần đây người tiêu dùng đang quan tâm. (Ảnh: MH)
Nghệ nhân Phạm Quốc Hùng và cán bộ thị trường Nguyễn Mạnh Cường đang trao đổi về sản phẩm mà gần đây người tiêu dùng đang quan tâm. (Ảnh: MH)

Độc đáo làng nghề

Đúng như giới thiệu, làng gỗ La Xuyên nằm ngay trên đường quốc lộ 10, rất dễ nhận ra. Đặc biệt, so với nhiều làng nghề khác, “Làng giàu” như một Trung tâm thương mại lớn - một đại công xưởng về gỗ. Một bên là dãy các siêu thị đồ gỗ, bên kia là hàng loạt các xưởng chế tác nằm ngay mặt tiền phố gỗ trên đất “khu công nghiệp làng nghề La Xuyên”. Từ xa, tôi đã nghe râm ran tiếng cưa, tiếng đục đẽo lách cách trầm bổng. Có lẽ, thứ đậm chất “Làng” còn đọng lại nơi đây chính là ngôi đình cổ La Xuyên trầm mặc ngay đầu làng.

Bước chân trên con đường làng rộng, một cửa hàng, với các sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ đậm chất truyền thống như sập gụ, tủ chè, ban thờ, tượng gỗ, tranh khảm trai, bên cạnh những chiếc đồng hồ đứng tường lớn, vừa truyền thống vừa hiện đại đã thu hút tôi. Đó là cửa hàng đồ gỗ mỹ nghệ Hoài Hùng với những sản phẩm rất tinh xảo. Thì ra, đây là cửa hàng của hai nghệ nhân cha truyền con nối là nghệ nhân Phạm Văn Bút và nghệ nhân Phạm Quốc Hùng với nhiều đời làm nghề chạm khắc gỗ ở làng La Xuyên.

Chị Hoài, vợ anh Phạm Quốc Hùng kiêm cô bán hàng duyên dáng dẫn tôi đi xuyên qua cửa hàng gỗ tới một xưởng gỗ rộng chừng 500 m2, nơi chồng chị đang “cầm tay chỉ việc” cho thợ chạm bức “cuốn thư” với những đường đục sắc gọn. Anh chia sẻ với tôi mà cũng là nói với thợ: “Phải yêu nghề, chịu khó, nghề không bao giờ phụ lòng người. Mình làm ra sản phẩm tốt, đẹp thì khách hàng sẽ đến với mình. Tôi mới chỉ 40 cái xuân xanh mà đã qua 30 năm tuổi nghề, nhưng giờ tôi vẫn còn đang phải học đây”.

Anh Phạm Quốc Hùng chia sẻ: “Các sản phẩm thủ công chạm khắc gỗ - nghề truyền thống ở La Xuyên không chỉ đơn thuần là sản phẩm tiêu dùng, phục vụ đời sống dân sinh, mà còn là những sản phẩm văn hóa. Bởi lẽ, các sản phẩm đó là kết quả từ quá trình lao động, sáng tạo mang đậm dấu ấn tinh hoa của đất và người La Xuyên từ bao đời nay”.

Có lẽ, sự học hỏi, vươn lên không ngừng của người thợ lành nghề và tinh thần chủ động tiếp cận những mẫu mã mới, đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ của lối sống hiện đại đã giúp những sản phẩm của La Xuyên chu du khắp các thị trường từ trong nước đến các nước trong khu vực như Thái Lan, Lào và thậm chí thâm nhập cả vào thị trường châu Âu.

Người thợ La Xuyên có một nguyên tắc khi làm nghề, đó là sản phẩm nào quy cách mười phân thì nó phải chuẩn mười phân. Thứ hai là kỹ thuật các khớp nối luôn mềm mại và khít sát đến nỗi nhiều khi mắt thường không thể nhận ra. Đơn cử như các sản phẩm gỗ khảm trai, người tinh nghề chỉ cần nhìn mối ghép thì biết ngay kỹ thuật thế nào, tay nghề thợ có cao không, có phải do nghệ nhân làm không.

Anh Nguyễn Mạnh Cường bật mí về những kinh nghiệm chọn hàng của mình: “Một sản phẩm mà đẹp, khắc hình con chim, hay hoa… là nó phải có hồn. Con chim nhìn tứ diện nó đều giống nhau và sống động. Đó là sản phẩm kỹ nghệ cao. Tôi thích một điểm nữa là người làng La Xuyên làm gỗ nào thì nói gỗ đó. Khi người ta nói đó là sản phẩm gỗ hương thì nó luôn là gỗ hương nhóm một gỗ tốt vân đẹp, chứ không phải làm từ gỗ xà cừ, giá trị thấp hơn rất nhiều lần. Cái này thì người đi mua khó biết được”.

Sản phẩm chạm khắc gỗ tinh xảo. (Ảnh: MH)
Sản phẩm chạm khắc gỗ tinh xảo. (Ảnh: MH)

Sống chung với đại dịch

Vào dịp cuối năm, gần như mọi làng nghề đều nhộn nhịp. Làng gỗ cũng không phải ngoại lệ bởi nhu cầu mua sắm, trang hoàng nhà cửa của người dân tăng cao. Những chuyến xe chở hàng ra vào La Xuyên tấp nập ngày đêm. Tiếng đục đẽo, tiếng cưa rộn ràng từ sớm tinh mơ cho đến tối muộn.

Do đại dịch Covid-19 nên lượng công nhân đã giảm còn khoảng 1/3. “Làng giàu” với 100% dân làng làm nghề gỗ, mỗi gia đình nghệ nhân nơi đây có thể là một doanh nghiệp, với khoảng 30 công ty và trên 1.000 cơ sở sản xuất với hơn 1.000 thợ lành nghề luôn sẵn sàng làm việc. Sau nhiều tháng trầm lắng vì dịch bệnh, khoảng 60% số thợ đang miệt mài tạo tác ra những sản phẩm tinh xảo trước thềm năm mới Nhâm Dần 2022. Tuy vậy, thu nhập bình quân của người thợ ở đây vào thời điểm này chỉ đạt khoảng 200.000 đồng/ngày, thợ giỏi có thể tới 400.000 đồng/ngày.

Nhờ có thương mại điện tử, mạng xã hội và các trang quảng cáo trực tuyến hay chính các ứng dụng Zalo, Facebook cá nhân đã cứu làng nghề trong thời điểm các yêu cầu giãn cách liên tục được đưa ra nhằm kiềm chế sự lây lan của dịch bệnh. Trước kia, hầu như khách hàng trực tiếp đến cửa hàng chọn mua thì nay Internet lại là kênh chính.

Nghệ nhân Phạm Quốc Hùng cho biết, trong quá trình khó khăn vì dịch Covid-19, chính quyền đã có những cơ chế hỗ trợ khối doanh nghiệp như vay vốn ngân hàng đã giảm lãi suất, thuế xuất khẩu, nhiều khâu trong xuất khẩu được mở cửa hơn. Tuy nhiên lại chưa có cơ chế hỗ trợ tương tự đối với các hộ sản xuất gia đình.

“Ở La Xuyên còn rất nhiều hộ cá thể sản xuất tự phát. Họ gặp rất nhiều khó khăn trong bối cảnh đại dịch khi hàng thì không bán được, vốn thì thiếu. Vì thế, tôi luôn mong có một chính sách nào đó nhằm hỗ trợ riêng cho các hộ cá thể ở các làng nghề nói chung, bởi dân làng nghề ở đâu thì cũng khó khăn cả”, anh chia sẻ.

Mải mê ngắm nghía từng sản phẩm tinh xảo trong xưởng, anh Nguyễn Mạnh Cường bật mí lý do về La Xuyên là: “Trải qua lần đại dịch Covid-19 này và cũng là người từng học nghề tại đây, tôi thấy rất cần có một Khu triển lãm – một chợ thương mại điện tử riêng cho La Xuyên, với những sản phẩm chất lượng cao, các tạo tác độc bản, với hình ảnh 3D. Vì vậy, tôi ấp ủ một kế hoạch, giúp làng La Xuyên xây dựng một website song ngữ Việt - Anh để tiếp thị riêng và sâu cho các sản phẩm chất lượng, giúp chúng đến thẳng với người tiêu dùng trong và các doanh nghiệp nước ngoài”.

Chia tay làng gỗ La Xuyên khi trong làng vẫn rộn ràng những âm thanh quen thuộc. Tôi vẫn mãi ấn tượng bởi cách rất riêng của làng gỗ La Xuyên vừa giữ được nét đẹp truyền thống, mà vẫn đồng hành phát triển cùng nền kinh tế đất nước.

La Xuyên chuẩn bị bước vào những ngày Tết con Hổ với Lễ Rước lửa – nghi thức không thể thiếu trong đêm Giao thừa. Việc rước lửa từ điện thờ ra sân đình rồi truyền cho từng người phải thực hiện tuần tự, trang nghiêm, tạo không khí linh thiêng nơi cửa đình vào thời khắc chuyển giao năm cũ và năm mới. Ngọn lửa đêm Giao thừa ấm áp xua tan khí lạnh, đem lại niềm tươi sáng cho mọi người, đồng thời cũng là may mắn, “cái đỏ” của đầu năm cho các gia đình người dân làng nghề.

Bao đời qua, người La Xuyên duy trì nét đẹp văn hóa truyền thống này để truyền ngọn lửa đam mê, giáo dục tinh thần đoàn kết, trách nhiệm giữ nghề cho con cháu.


(*Vùng Cái Nành xưa nay là đất La Xuyên).

Dòng chảy Văn hóa Sáng tạo - Nhìn ra thế giới, hướng về Hà Nội

Dòng chảy Văn hóa Sáng tạo - Nhìn ra thế giới, hướng về Hà Nội

Hà Nội tiến từng bước trên hành trình 'nhìn ra thế giới' để học hỏi kinh nghiệm và xây dựng chiến lược “khơi nguồn” dòng ...

Điện ảnh - không chỉ là văn hóa, nghệ thuật mà còn là kinh tế và hội nhập quốc tế

Điện ảnh - không chỉ là văn hóa, nghệ thuật mà còn là kinh tế và hội nhập quốc tế

Điện ảnh là một loại hình có ý nghĩa quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới, vì vậy, việc hoàn thiện khuôn khổ ...

Bài viết cùng chủ đề

Tết Nguyên đán 2022

Đọc thêm

Thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Baoquocte.vn. Ngày 29/3 đã diễn ra Hội thảo quốc gia với chủ đề 'Thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ xây dựng và ...
Tín hiệu tích cực về môi trường biển khi cá heo liên tục xuất hiện tại các vùng biển tỉnh Quảng Ninh

Tín hiệu tích cực về môi trường biển khi cá heo liên tục xuất hiện tại các vùng biển tỉnh Quảng Ninh

Thời gian gần đây cá heo, trong đó có cá heo trắng liên tục xuất hiện tại các vùng biển Quảng Ninh như Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long...
Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Nếu lợi ích của Nga được tôn trọng, Moscow sẵn sàng bảo đảm lợi ích hợp pháp của các bên tham gia khác trong quá trình đàm phán về vấn ...
Tổng Cục Thống kê họp báo: Điểm sáng FDI quý I/2024, vốn FDI tăng 13,4% so với cùng kỳ năm trước

Tổng Cục Thống kê họp báo: Điểm sáng FDI quý I/2024, vốn FDI tăng 13,4% so với cùng kỳ năm trước

Ngày 29/3 Tổng cục Thống kê tổ chức Họp báo công bố số liệu thống kê kinh tế – xã hội quý I/2024. Bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng ...
Lỡ hẹn với ngày xanh tập 10: Chủ tịch Thắng tiết lộ quá khứ với con gái

Lỡ hẹn với ngày xanh tập 10: Chủ tịch Thắng tiết lộ quá khứ với con gái

Lỡ hẹn với ngày xanh tập 10, người lạ mặt bà Thật nhắc tới có phải là ông Thắng? Duyên và Giang có liên hệ gì không?
Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Pháp đã đề nghị các đồng minh quốc tế cử hàng nghìn nhân viên an ninh đến hỗ trợ bảo vệ Olympic Paris 2024 trước nguy cơ khủng bố.
Bộ GD&ĐT đề nghị rà soát toàn bộ các trường liên kết giáo dục, đào tạo với nước ngoài

Bộ GD&ĐT đề nghị rà soát toàn bộ các trường liên kết giáo dục, đào tạo với nước ngoài

Bộ GD&ĐT đề nghị rà soát toàn bộ các cơ sở giáo dục đang triển khai chương trình giáo dục tích hợp; liên kết giáo dục, đào tạo với nước ngoài.
Hà Nội công bố 3 môn thi vào lớp 10 công lập

Hà Nội công bố 3 môn thi vào lớp 10 công lập

Chiều nay (28/3), UBND TP Hà Nội tổ chức họp báo thông tin về tình hình kinh tế - xã hội Quý I năm 2024, công bố 3 môn thi vào lớp 10 công lập.
Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 của Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên

Kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 của Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên

Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội vừa thông báo tuyển sinh lớp 10 Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên năm 2024.
Khai trương trường mầm non quốc tế La Petite Ecole Hà Nội

Khai trương trường mầm non quốc tế La Petite Ecole Hà Nội

La Petite Ecole Hà Nội là trường mầm non quốc tế Pháp với phương châm giảng dạy tập trung vào chất lượng. Có lớp 9 học sinh nhưng có tới 8 quốc tịch.
Lễ xuất quân Tuyên truyền lưu động ‘Về với Điện Biên’: Khơi dậy, phát huy truyền thống yêu nước

Lễ xuất quân Tuyên truyền lưu động ‘Về với Điện Biên’: Khơi dậy, phát huy truyền thống yêu nước

Baoquocte.vn. Hoạt động nhằm khơi dậy và phát huy truyền thống yêu nước, ý chí quyết thắng của Chiến dịch Điện Biên Phủ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Điểm danh các trường y, dược tuyển sinh bằng học bạ

Điểm danh các trường y, dược tuyển sinh bằng học bạ

Trong năm 2024, nhiều trường đại học có đào tạo khối ngành sức khỏe tiếp tục tuyển sinh bằng học bạ, áp dụng ở một số ngành.
Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Về mặt lý thuyết, các loại thuốc trị liệu miễn dịch có thể tiêm được có thể được tạo ra, nhưng trọng lực ngăn cản chúng kết tinh một cách chính xác. Một công ty ...
Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Là thực phẩm đơn giản và được yêu thích nhất trên toàn thế giới, nhưng trứng lại được cảnh báo không nên ăn cùng những thực phẩm này.
7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

Xã hội ngày càng có sự thừa nhận về tầm quan trọng của sức khoẻ tinh thần, những vấn đề cảm xúc, tâm lý đã thực sự được quan tâm.
Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Việc thưởng thức món ăn dát vàng lộng lẫy hay đồ uống lấp lánh những vảy vàng xa xỉ liệu tác động như thế nào với sức khoẻ?
Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Cúm là một bệnh truyền nhiễm về đường hô hấp do virus. Các biến chứng của cúm có thể dẫn đến nhập viện và đôi khi thậm chí tử vong.
Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Các chuyên gia y tế đề nghị cấm thuốc lá điện tử vì có hại cho sức khỏe. Bệnh lý liên quan tới sản phẩm này đang có xu hướng gia tăng.
XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 29/3/2024. xo so mien nam. SXMN 29/3. kết quả xổ số ngày 29 tháng 3
Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT 29/3. dự đoán XSMT
XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 6. SXMB 29/3
XSMN 28/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số hôm nay 28/3. xổ số ngày 28 tháng 5

XSMN 28/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số hôm nay 28/3. xổ số ngày 28 tháng 5

XSMN 28/3 - SXMN 28/3. Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 28/3/2024. XSMN thứ 5. xổ số hôm nay 28/3. Kết quả xổ số ngày 28 tháng 3.
XSMB 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. dự đoán XSMB 28/3/2024

XSMB 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. dự đoán XSMB 28/3/2024

XSMB 28/3 - SXMB 28/3. Trực tiếp xổ số miền Bắc 28/3/2024. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 5. xổ số hôm nay 28/3.
Phiên bản di động