Libya: 5 năm sau khi chế độ Muammar Gaddafi bị lật đổ

Sau 5 năm, người dân Libya đang mất dần hi vọng khi đất nước vẫn phải đối mặt với xung đột, chia rẽ, bạo loạn và nền kinh tế trì trệ.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
libya 5 nam sau khi che do muammar gaddafi bi lat do LHQ: Libya đang rơi vào tình trạng bế tắc nghiêm trọng
libya 5 nam sau khi che do muammar gaddafi bi lat do Syria "sẽ không trở thành Libya hay Iraq mới"

Cách đây 5 năm, ngày 20/10/2011, Hội đồng dân tộc chuyển tiếp Libya đã chính thức tuyên bố cái chết của cựu Tổng thống Muammar Gaddafi, kết thúc cuộc chiến kéo dài tại Libya cũng như chế độ cầm quyền của ông. Vào thời điểm đó, nhiều nước cho rằng, đất nước Libya sẽ bước sang một trang mới. Tuy nhiên, thực tế là cho đến nay, đất nước này vẫn đứng trước nhiều thách thức vì nội bộ đang bị chia rẽ nghiêm trọng.

Cuộc chính biến lịch sử

Vào thập niên 60 của thế kỷ XX, thời điểm cao trào giành độc lập của các quốc gia châu Phi, ông Gaddafi đã xuất hiện như một ngôi sao chính trị ở lục địa đen. Lên cầm quyền ở tuổi 27, tràn đầy nhiệt huyết, nhà lãnh đạo Gaddafi tuyên bố quyết tâm xây dựng đất nước Libya thành một xã hội tiên tiến, bình đẳng, dân chủ và hạnh phúc. Uy tín của ông Gaddafi cũng tăng nhanh theo mức sống ngày được nâng cao của người dân Libya cùng với sự tham gia tích cực của quốc gia này vào đời sống quốc tế.

libya 5 nam sau khi che do muammar gaddafi bi lat do
Cựu Tổng thống Muammar Gaddafi. (Nguồn: AP)

Nhưng có lẽ, phía sau ánh hào quang còn có những chiếc bẫy mà những người không đủ tỉnh táo sẽ dễ mắc phải. Từ thập niên 80 của thế kỉ XX, lệnh cấm vận của phương Tây đã gây tổn thất to lớn cho Libya, thêm vào đó là những quyết sách thiếu hiệu quả của Gaddafi đã đưa nền kinh tế của đất nước dồi dào tài nguyên này dần đi chệch hướng. Kể cả khi Libya tái hòa nhập với cộng đồng quốc tế, nền kinh tế cũng không được vận hành trơn tru, đặc biệt là tăng trưởng không dành cho tất cả mọi người.

Vì thế, mâu thuẫn xã hội ở Libya bị dồn nén là điều dễ hiểu, nhưng nó sẽ không bùng phát thành một tấn bi kịch nếu không chịu tác động từ bên ngoài. Những diễn biến chính trị ở các quốc gia láng giềng và sâu xa hơn là sự kích động của phương Tây đã khiến ông Gaddafi không đủ thời gian để nắm bắt được những biến động trong mỗi giai tầng xã hội, sửa chữa sai lầm, đưa đất nước trở lại đúng con đường phát triển mà ông từng cam kết theo đuổi.

Tháng 2/2011, làn sóng biểu tình Mùa Xuân Arab đã tràn vào Libya, lật đổ chính quyền của Gaddafi, buộc ông phải bỏ trốn. Ngày 20/10/2011, Gaddafi bị các lực lượng của Hội đồng dân tộc chuyển tiếp (NTC) bắt giữ tại thành phố Sirte quê hương mình và ngay sau đó ông bị bắn chết. Ba ngày sau, các nhà lãnh đạo NTC tuyên bố đã kiểm soát hoàn toàn đất nước, kết thúc 42 năm cầm quyền của ông Gaddafi.

Tuy nhiên, cái chết của ông Gaddafi không phải là dấu chấm hết cho những vấn đề đặt ra lâu nay cho quốc gia Bắc Phi này.

Chưa có lối thoát sau 5 năm bất ổn

Sau cuộc chính biến năm 2011 lật đổ chính quyền Gaddafi, một chế độ mới thân phương Tây được dựng lên với hy vọng nhanh chóng lập lại trật tự, tái thiết Libya và đưa quốc gia giàu dầu mỏ này trở thành điểm đến lý tưởng đối với các tập đoàn đa quốc gia của phương Tây. Song thực tế lại không như vậy.

Cho tới nay, đất nước Libya vẫn chìm đắm trong tình trạng hỗn loạn mà chưa có dấu hiệu kết thúc. Nếu như cách đây 5 năm, các nhóm vũ trang từng đoàn kết để lật đổ chế độ cũ thì nay lại không thể chia sẻ quyền lợi thời "hậu Gaddafi". Quốc gia Bắc Phi này hiện chứng kiến một cuộc xung đột giữa hai phe phái đối lập đã từng cùng nhau chiến đấu chống lại ông Gaddafi.

libya 5 nam sau khi che do muammar gaddafi bi lat do
Người dân Libya mua sắm tại quảng trường Martyrs ở thủ đô Tripoli ngày 18/10. (Nguồn: AFP)

Nhiều nhà lãnh đạo lên nắm quyền nhưng chưa ấm chỗ đã phải ra đi, bởi không thỏa mãn các điều kiện khác nhau của những nhóm đối địch. Trong khi đó, bạo lực vẫn luôn là mối đe dọa thường trực, nhiều quan chức và các nhà ngoại giao trở thành mục tiêu bắt cóc và khủng bố. Theo báo cáo được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra hồi tháng 1 năm nay, có 1,9 triệu người cần chăm sóc y tế đặc biệt tại quốc gia này do tình trạng thiếu thuốc men, vaccine và các cơ sở y tế chuyên nghiệp.

Từ tháng 10/2014, với sự hậu thuẫn của các nhóm phiến quân Hồi giáo, Đại hội Nhân dân toàn quốc (GNC) - là Quốc hội đã mãn nhiệm song không chịu từ nhiệm - đã tự thành lập chính phủ ở Tripoli. Điều này khiến chính phủ được quốc tế công nhận phải chuyển trụ sở tới thành phố Tobruk, miền Đông Libya.

Để giải quyết mâu thuẫn kéo dài, tháng 12/2015, dưới sự hỗ trợ của Liên hợp quốc, chính phủ đoàn kết dân tộc do Hội đồng Tổng thống lãnh đạo nhằm thay thế cho các chính quyền nhỏ lẻ và đối địch, đã được hình thành và bắt đầu hoạt động tại Tripoli từ đầu năm 2016. Tuy nhiên, chính phủ đoàn kết này đang phải nỗ lực xác lập quyền lãnh đạo trên cả nước, trong bối cảnh Quốc hội tại Tobruk cho tới nay vẫn từ chối ủng hộ tiến trình này. Điều này có nghĩa là Libya hiện đang tồn tại hai chính phủ đối địch.

Nếu như trước đây, Libya từng nổi tiếng bởi những giếng dầu có chất lượng thuộc loại tốt nhất thế giới, thì giờ đây ngành công nghiệp mang đến phần lớn của cải cho Libya gần như bị tê liệt khi các nhóm phiến quân "mạnh ai nấy được" tranh giành kiểm soát đối với các giếng dầu và cảng biển.

Không những thế, Libya hiện đang phải đối mặt với một mối đe dọa lớn hơn, đó là sự hoành hành của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Lợi dụng tình hình rối ren về chính trị và an ninh ở Libya, IS đã lấn chiếm lãnh thổ Libya, mở rộng ảnh hưởng tại đây. Bọn buôn người cũng tổ chức đưa người vượt biên sang châu Âu để thu lợi bất chấp làn sóng người di cư gây sức ép lớn cho châu Âu và Địa Trung Hải biến thành mồ chôn người tị nạn.

Hiện nay, Libya đã trở thành một tác nhân gây bất ổn không chỉ ở tại quốc gia này, mà còn gây bất ổn cho các nước láng giềng và ở châu Âu. Có lẽ lúc này chỉ có tinh thần đoàn kết dân tộc mới có thể đưa tình hình Libya trở lại ổn định.

libya 5 nam sau khi che do muammar gaddafi bi lat do Libya: Nguy cơ bùng phát xung đột do tranh chấp dầu mỏ

Các phe phái đối địch đang tranh giành quyền kiểm soát các cảng và mỏ dầu ở miền Đông nước này.

libya 5 nam sau khi che do muammar gaddafi bi lat do Libya: Các phe phái đối địch thảo luận về khủng bố

Ngày 5/9, đại diện các phe phái đối địch của Libya đã bắt đầu cuộc đàm phán hai ngày do Liên hợp quốc (LHQ) làm ...

libya 5 nam sau khi che do muammar gaddafi bi lat do LHQ kêu gọi quốc tế hỗ trợ Libya giải quyết thách thức

Ngày 4/9, Đặc phái viên Liên hợp quốc (LHQ) về Libya Martin Kobler đã kêu gọi cộng đồng quốc tế hỗ trợ Chính phủ Libya trong ...

Hạ Vy (theo Rappler, AFP)

Bài viết cùng chủ đề

Châu Phi - Trung Đông

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 3/11/2024: Bọ Cạp đừng quá tự mãn

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 3/11/2024: Bọ Cạp đừng quá tự mãn

Tử vi hôm nay 3/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 3/11/2024, Lịch vạn niên ngày 3 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 3/11/2024, Lịch vạn niên ngày 3 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 3/11. Lịch âm hôm nay 3/11/2024? Âm lịch hôm nay 3/11. Lịch vạn niên 3/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 3/11/2024: Tuổi Dậu nhân duyên tốt lành

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 3/11/2024: Tuổi Dậu nhân duyên tốt lành

Xem tử vi 3/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 3/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 – 141.200 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024, giá vàng chao đảo trước một cuộc bầu cử Mỹ nhiều biến số. Thị trường trong nước biến động cùng chiều thế giới.
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Có thể khẳng định rằng AI không còn là một công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động