Lô vaccine phòng Covid-19 đầu tiên chuẩn bị xuất xưởng?

Minh Anh
TGVN. Có lẽ chưa bao giờ cả nhân loại hy vọng và mong mỏi về một loại vaccine - lá chắn cần thiết bảo vệ con người trước virus, như bây giờ. Những thông tin đến từ Mỹ liệu có cho phép ta hy vọng? 
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
nhung lo vaccine phong covid 19 dau tien chuan bi xuat xuong Cập nhật 14h ngày 17/3: Campuchia, Thái Lan có nhiều ca nhiễm Covid-19 mới, Nhật Bản dự kiến từ chối công dân một số nước châu Âu nhập cảnh
nhung lo vaccine phong covid 19 dau tien chuan bi xuat xuong Cập nhật 7h ngày 17/3: Malaysia phong tỏa toàn quốc, số ca tử vong do Covid-19 tại Italy tăng mạnh, thế giới căng mình chống 'giặc'
nhung lo vaccine phong covid 19 dau tien chuan bi xuat xuong
Những lô vaccine phòng Covid-19 đầu tiên chuẩn bị xuất xưởng? (Nguồn: The Guardian)

Thử nghiệm đầu tiên trên người đã được bắt đầu - nhưng ngay cả khi mọi việc diễn ra tốt đẹp, vẫn còn rất nhiều vấn đề không dễ dàng trước khi việc tiêm chủng toàn cầu trở nên khả thi.

Mỹ bắt đầu thử nghiệm trên người

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố đại dịch toàn cầu và kêu gọi toàn thế giới chung ta đẩy lùi dịch bệnh khi Covid-19 đã lan rộng trên khắp các châu lục và trở nên khó đoán định hơn bao giờ hết.

Thực tế cho thấy, ngay cả khi chiến lược ngăn chặn hiệu quả nhất, hoặc hà khắc nhất, cũng chỉ có thể làm chậm sự lây lan khủng khiếp của virus SARS-CoV-2 gây dịch bệnh chết người Covid-19. Kể từ khi xuất hiện tại Vũ Hán, Trung Quốc vào tháng 12/2019, đến ngày hôm nay (17/3), hơn 180.00 người trên toàn cầu đã nhiễm bệnh, hơn 7.000 người đã thiệt mạng, Covid-19 đã có mặt tại 162 quốc gia và vùng lãnh thổ. Mọi nỗ lực khống chế sự lây lan “quá nhanh, quá nguy hiểm” của virus đang trở nên quá mong manh.

Khoảng 35 công ty và tổ chức trên khắp thế giới đang tập hợp lại và chạy đua với thời gian để tạo ra một loại vaccine ngừa Covid-19, ít nhất 4 trong số đó đã có kết quả và đã thử nghiệm thành công trên động vật. Sản phẩm đầu tiên thuộc quyền sở hữu của Công ty công nghệ sinh học Moderna, Mỹ đã chính thức có kế hoạch thử nghiệm trên người.

Giới chức y tế cho biết, mọi vaccine đủ an toàn khi đưa ra thị trường và có tiềm năng kháng được chủng virus corona mới tối thiểu phải mất từ 12-18 tháng. Bởi vậy, để đạt được tốc độ chưa từng có này là nhờ trước tiên vào những nỗ lực của Trung Quốc trong việc giải mã thành công trình tự vật liệu di truyền (gen) của SARS-CoV-2. Trung Quốc đã chia sẻ kết quả nghiên cứu này vào đầu tháng 1/2020, cho phép các nhóm nghiên cứu trên khắp thế giới phát triển virus sống và nghiên cứu cơ chế virus xâm nhập vào tế bào người và gây bệnh.

Nhưng còn có một lợi thế khác, theo Richard Hatchett, Giám đốc điều hành Liên minh các sáng kiến ứng phó dịch bệnh (Cepi), tổ chức phi lợi nhuận đang nỗ lực đi đầu trong việc tài trợ và điều phối phát triển vaccine kháng Covid-19, tiết lộ, tốc độ chưa từng có mà họ đạt được trong “cuộc đua” tìm vaccine là do tận dụng được các kết quả nghiên cứu trước đó trong phát triển vaccine ngừa các chủng virus corona khác.

Hai chủng virus corona cũng đã gây ra hai dịch bệnh gần đây là Hội chứng hô hấp cấp tính (SARS) ở Trung Quốc (2002-2003) và Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS) vào năm 2012. Trong cả hai trường hợp, giải pháp tạo vaccine ngừa bệnh đều đã được tiến hành, nhưng sau đó lại bị gác lại khi các ổ dịch được ngăn chặn. Công ty Novavax có trụ sở tại Maryland, hiện đã nghiên cứu tái sử dụng các loại vaccine này cho Covid-19. Còn dự án của Moderna cũng được thừa hưởng kết quả từ công trình nghiên cứu trước đó về virus MERS, được tiến hành tại Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Mỹ ở Bethesda.

Theo AP, ngày 16/3, 45 tình nguyện viên đã tham gia quá trình thử nghiệm đầu tiên nhằm đánh giá lâm sàng vaccine Covid-19 do Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) và Công ty Moderna phối hợp phát triển. Đây là bước mở đường cho giai đoạn thử nghiệm quy mô lớn tiếp theo.

Ngoài ra, thuốc chống virus Covid-19 có tên Remdesivi cũng đang được các nhà khoa học tại NIH của Mỹ và Trung Quốc tiến hành thử nghiệm lâm sàng lên các trường hợp dương tính với SARS-CoV-2. Remdesivir từng cho kết quả khả quan trong những lần thử nghiệm trên động vật, với hai loại virus cùng họ là SARS và MERS. Thuốc hiện cho thấy một số tín hiệu có thể giúp ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh. Tuy nhiên, kết các quả đợt thử nghiệm dự kiến sẽ được công bố vào cuối tháng 4.

Một số nhà nghiên cứu khác lại hướng đến mục tiêu giảm bớt căng thẳng trong giai đoạn dịch bệnh bùng phát bằng một loại vaccine tạm thời có thể giúp con người miễn dịch với SARS-CoV-2 trong khoảng 1-2 tháng.

42 ngày - 1 lô vaccine Covid-19

Trong loạt bài về vaccine ngừa Covid-19, tờ The Guardian phân tích, ngay từ tên gọi SARS-CoV-2 đã cho thấy nó chia sẻ từ 80% đến 90% vật liệu di truyền với virus gây ra bệnh SARS. Cả hai bao gồm một dải axit ribonucleic (RNA) bên trong một khối nang protein hình cầu được bao phủ các tua gai hình vương miện. Các gai khóa vào các thụ thể trên niêm mạc phổi người, cho phép virus xâm nhập vào tế bào. Khi vào bên trong, SARS-CoV-2 chiếm quyền điều khiển hệ thống sinh sản tế bào để tự tạo ra nhiều bản sao, trước khi thoát ra khỏi tế bào và tiêu diệt nó.

nhung lo vaccine phong covid 19 dau tien chuan bi xuat xuong
Tổng thống Mỹ Donald Trump đến thăm Trung tâm nghiên cứu vaccine thuộc Viện Y tế Quốc gia Mỹ ở Maryland. (Nguồn: Getty Images)

Tất cả các vaccine đều làm việc theo nguyên tắc cơ bản như nhau. Virus ở thể yếu được đưa vào cơ thể - đủ để hệ miễn dịch ghi nhận phiên bản thật của virus trong tương lai, thúc đẩy hệ thống miễn dịch tạo ra kháng thể đối với bệnh. Kháng thể khi đó giống như một loại bộ nhớ miễn dịch, đã được khơi gợi một lần, có thể nhanh chóng được huy động trở lại nếu người đó tiếp xúc với virus ở dạng tự nhiên.

Tuy nhiên, vaccine theo phương pháp truyền thống bị cho là có những nhược điểm nhất định. Trong đó, virus có thể vẫn tiếp tục phát triển trong vật chủ, chúng có khả năng lấy lại một phần độc lực khiến người nhận bị bệnh, trong khi một liều vaccine cao hơn hoặc lặp lại đôi khi rất quan trọng để đạt được mức độ bảo vệ cần thiết. Yếu tố thời gian cũng đặc biệt quan trọng trong thời điểm dịch bệnh bùng phát mạnh mẽ.

Trên thực tế, một số dự án vaccine Covid-19 vẫn sử dụng phương pháp truyền thống, nhưng một số khác đã công bố các công nghệ mới hơn. Những nỗ lực mới nhất của các nhà nghiên cứu đã đem lại những cách tiếp cận hoàn toàn khác biệt. Quan trọng hơn, các hướng đi mới này còn hứa hẹn tìm được loại vaccine phù hợp trong khoảng thời gian ngắn nhất từ trước tới nay.

Gần đây nhất, hãng Novavax đang sử dụng cách tạo một loại vaccine tái tổ hợp. Nghiên cứu sử dụng cách trích xuất mã di truyền cho protein tăng đột biến trên bề mặt SARS-CoV-2, đây là một phần của virus có khả năng gây ra phản ứng miễn dịch ở người và dán nó vào bộ gen của vi khuẩn - buộc những vi sinh vật này tạo ra một lượng lớn protein.

Các cách tiếp cận khác, thậm chí còn mới hơn, đều bỏ qua protein, như Moderna và một công ty khác đang chế tạo vaccine Covid-19 từ RNA thông tin (mRNA). Công ty sinh học Moderna Therapeutics có trụ sở tại Massachusett, Mỹ cho biết, họ đã xuất xưởng những lô vaccine Covid-19 đầu tiên chỉ trong 42 ngày. Lý giải về thời gian kỷ lục này, Moderna cho biết đã dựa trên phương pháp di truyền tương đối mới, không đòi hỏi phải nuôi cấy một lượng lớn virus. Thay vào đó, vaccine được tạo ra từ mRNA - một vật liệu di truyền từ DNA có khả năng tạo ra protein.

Theo đó, Moderna đã đưa vào vaccine mới những mRNA được thiết kế với mục đích tạo ra protein của SARS-CoV-2. Vaccine sau khi được tiêm vào cơ thể, sẽ được các tế bào miễn dịch nhận diện và kích hoạt tiến trình tiêu diệt virus. Tiến sĩ Stephen Hoge, Chủ tịch Moderna cho biết, ở đây mRNA giống như một phần mềm trong công nghệ sinh học. Vì vậy, việc điều chế vaccine “giống như viết code một chương trình phần mềm cho cơ thể”. Từ đó tạo ra các protein có thể kích hoạt các phản ứng miễn dịch.

Vaccine của Moderna đang “ghi điểm” về mặt thời gian, nếu nó thật sự vượt qua các thử nghiệm thì khả năng có thể nhân rộng nhanh chóng đã cho thấy ngay tính hiệu quả của nó trước một dịch bệnh có tính lây lan khủng khiếp như Covid-19.

Tất nhiên, với trình độ y học tân tiến ngày nay, nhiều người đã hy vọng thời gian phát triển vaccine ngừa SARS-CoV-2 sẽ được rút ngắn. Nhưng sự thật là sản xuất vaccine vẫn là quá trình lâu dài, qua nhiều giai đoạn và giai đoạn nào cũng dài để chứng minh được tính an toàn và hiệu quả.

Và khó khăn cuối cùng, sau khi trải qua các giai đoạn thử nghiệm khó khăn, một sản phẩm vaccine còn phải giải được bài toán về hiệu quả chi phí sản xuất trước khi ra được thị trường.

nhung lo vaccine phong covid 19 dau tien chuan bi xuat xuong

Covid-19 ở Việt Nam: Phát hiện thêm ca nhiễm thứ 58, 59 và 60, đều ở Hà Nội
nhung lo vaccine phong covid 19 dau tien chuan bi xuat xuong

Thông tin mới nhất về 37 bệnh nhân Covid-19 đang điều trị tại Việt Nam
nhung lo vaccine phong covid 19 dau tien chuan bi xuat xuong

Thuốc điều trị Covid-19 đang ở đâu? Đừng mong đốt cháy giai đoạn
Minh Anh

Bài viết cùng chủ đề

Dịch virus corona

Đọc thêm

Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ đến Philippines

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tới thủ đô Manila của Philippines và sẽ có cuộc gặp ba bên với những người đồng cấp nước chủ nhà và Nhật Bản.
Trung Quốc: Làn sóng sa thải ập đến ông lớn ngành năng lượng mặt trời

Trung Quốc: Làn sóng sa thải ập đến ông lớn ngành năng lượng mặt trời

Longi - gã khổng lồ năng lượng tái tạo Trung Quốc - đang tìm cách "bẻ lái" trước cơn bão lạm phát.
Hướng dẫn cách xóa ảnh bìa trên Facebook đơn giản, nhanh chóng

Hướng dẫn cách xóa ảnh bìa trên Facebook đơn giản, nhanh chóng

Bạn vừa đăng một tấm ảnh bìa không ưng ý lên trang Facebook cá nhân mà không biết cách xóa ảnh bìa sao cho đúng? Đây thực chất là một ...
Thị trường máy tính toàn cầu sẽ tăng trưởng đều đặn nhờ AI

Thị trường máy tính toàn cầu sẽ tăng trưởng đều đặn nhờ AI

Các chuyên gia nhận định thị trường máy tính toàn cầu sẽ tăng trưởng đều đặn qua từng năm nhờ vào sự bùng nổ cũng trí tuệ nhân tạo (AI).
Top 4 mẫu smartphone chuyên dụng dành cho người chơi crypto

Top 4 mẫu smartphone chuyên dụng dành cho người chơi crypto

Khi nhắc đến crypto, crypto phone hay blockchain phone có lẽ là cái tên quen thuộc khi được tích hợp sẵn các ứng dụng và dịch vụ liên quan đến ...
5 cách tra cứu mã giao dịch trên MB Bank nhanh chóng, chính xác

5 cách tra cứu mã giao dịch trên MB Bank nhanh chóng, chính xác

Tra cứu mã giao dịch MB Bank giúp bạn biết được giao dịch đã thực hiện thành công hay chưa, có sự cố gì xảy ra hay không. Hiện nay, ...
Bước chạy đà ấn tượng

Bước chạy đà ấn tượng

Với Thông điệp liên bang mạnh mẽ, đường như đương kim Tổng thống Joe Biden đã có bước chạy đà ấn tượng cho màn tái đấu giữa hai 'người quen cũ'.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Màn song đấu tái hiện

Từ nay đến khi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra vào tháng 11 tới, nhiều bất ngờ sẽ còn xảy ra...
Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Chỗ dựa tinh thần của Tổng thống Palestine

Việc Tổng thống Palestine lựa chọn đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ trong thời điểm hiện nay có thể coi là quyết định khôn khéo.
Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Xung đột Nga-Ukaine, động thái mới và dự báo cục diện, kết cục

Cuộc xung đột ở Ukraine bước sang năm thứ ba khó đoán định.
Nhóm Visegrad: Phép cộng không đơn giản

Nhóm Visegrad: Phép cộng không đơn giản

Kết quả Hội nghị thượng đỉnh nhóm Visegrad vừa diễn ra tại Czech, một lần nữa cho thấy các thành viên của nhóm lại không cùng nhìn về một hướng.
NATO kết nạp Thụy Điển, một nước cờ khó lường trên bàn cờ thế cuộc

NATO kết nạp Thụy Điển, một nước cờ khó lường trên bàn cờ thế cuộc

Điều gì đến cũng sẽ đến. Đó là cảm nhận của nhiều chuyên gia, học giả quốc tế đối với việc Quốc hội Hungary bỏ phiếu chấp thuận Thụy Điển gia nhập NATO.
Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Xung đột Israel - Hamas: Mỹ 'than ngắn thở dài' vì một điều, thứ mang đến bàn đàm phán vẫn chỉ là lòng thù hận

Trước khủng hoảng nhân đạo đáng báo động, quốc tế vẫn đang trông chờ vào các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas về một lệnh ngừng bắn.
'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' trong quan hệ Iran - Saudi Arabia: Đốm lửa nhỏ có thể thắp sáng cả Trung Đông?

'Trái ngọt' của quan hệ Iran với Saudi Arabia sau một năm nối lại quan hệ ngoại giao khơi dậy niềm lạc quan giữa một Trung Đông đầy bất ổn.
Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Ngoại giao tình báo trỗi dậy trong thời đại an ninh toàn cầu bị thách thức

Chính sách ngoại giao tình báo của Ấn Độ phù hợp với chiến lược xây dựng liên minh khu vực và toàn cầu hiện nay của nước này.
Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Bầu cử Mỹ: Siêu thứ Ba gay cấn, cuộc đua vào Nhà Trắng đang định hình rõ nét

Chiến dịch tranh cử tại Mỹ đang trở nên gay cấn vào Siêu thứ Ba với hy vọng là ngày 'bội thu' của các ứng cử viên.
Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Đằng sau việc Thủ tướng Palestine từ chức: Động thái mang tính 'trình diễn'?

Thủ tướng chính quyền Palestine đệ đơn từ chức hôm 26/2 nhằm tạo điều kiện đạt đồng thuận về các thỏa thuận liên quan đến việc quản lý Gaza thời hậu xung đột.
50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

50 năm quan hệ ASEAN-Australia: Từ những 'trái ngọt' nhớ về câu nói nổi tiếng của Thủ tướng Gough Whitlam

Mối quan hệ đối tác vững chắc giữa Australia và ASEAN sẽ góp phần thúc đẩy ổn định, hòa bình tại khu vực cũng như trên thế giới.
Phiên bản di động