New Zealand: Giá thực phẩm tăng vọt, người tiêu dùng xoay xở thắt chặt chi tiêu

Giá hàng thiết yếu tăng mạnh

Người dân New Zealand đang phải đối mặt với tình trạng các thực phẩm cơ bản như trứng, sữa chua và khoai tây tăng giá mạnh, trong khi lợi nhuận của các siêu thị vẫn duy trì mức cao và suy thoái kinh tế được dự đoán sẽ ngày càng trầm trọng.

Dữ liệu của chính phủ New Zealand công bố hôm 18/4 cho thấy, giá thực phẩm tăng 12,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Thực phẩm tươi sống bị ảnh hưởng nhiều nhất, trong đó trái cây và rau củ tăng mạnh nhất - tăng 22% - và các mặt hàng tạp hóa tăng 14%. Một số mặt hàng thiết yếu đã tăng vọt: trứng tăng 63% so với cùng kỳ năm ngoái và sữa chua tăng 21,7%. Sản phẩm bánh ngọt tăng 17,6%, thịt gia cầm tăng 15,2%.

Điều khiến người tiêu dùng “bức xúc” là dù họ phải chịu mức giá cao thì lợi lợi nhuận siêu thị vẫn không hề suy giảm và có hiện tượng độc quyền ở một số siêu thị. Chính phủ New Zealand đang có các cuộc điều tra để ngăn chặn tình trạng này.

Năm 2022, Ủy ban thương mại New Zealand kết luận rằng các siêu thị lớn đang kiếm được khoảng 430 triệu USD lợi nhuận hằng năm.

Cô Isobial Jackson, sống ở Taupo, cho biết tình trạng giá cả hàng thiết yếu tăng cao đã ảnh hưởng tất cả mọi người. Cô cho biết, giá của một khay trứng tăng gấp đôi so với năm ngoái.

Trong thời gian New Zealand phong tỏa vì Covid-19, cô tham gia một nhóm trực tuyến để chia sẻ các mẹo và thủ thuật tiết kiệm chi phí. Nhóm có gần 10.000 thành viên, thường xuyên trao đổi cách để “thắt lưng buộc bụng”, từ cách tự làm thức ăn cho chó số lượng lớn cho đến cách chế biến các thực phẩm tiết kiệm chi phí. Các thành viên còn chia sẻ về chi phí đầu tư cho việc trồng rau để giảm tiền mua rau.

Jackson nói rằng, nhóm cố gắng nhìn nhận mọi thứ tích cực và lạc quan. Tuy nhiên, đôi khi, các cuộc thảo luận không tránh khỏi “chùng xuống” khi có những lời than vãn của các thành viên, chẳng hạn về việc làm thế nào có thể xoay xở với 100 USD để nuôi một gia đình bốn người trong một tuần.

Người tiêu dùng đang bị lừa?

Mới đây, một nhóm gồm 46 người trồng trọt và nhà cung cấp ở New Zealand đã công khai tỷ suất lợi nhuận các siêu thị thu lợi trên một số sản phẩm của họ - cho rằng nhiều mặt hàng khi lên kệ siêu thị có giá gâp đôi. Chia sẻ với đài truyền hình Newshub hôm 18/4, một nhà cung cấp nói: “Người tiêu dùng đang bị lừa”.

Foodstuffs, một trong hai tập đoàn siêu thị lớn của New Zealand, đã phản hồi trong một tuyên bố rằng “nhà sản xuất và bán lẻ thực phẩm đều đang phải chống chọi với chi phí gia tăng cùng với lạm phát ở mức cao nhất trong 30 năm… Chi phí hàng hóa từ các nhà cung cấp là chi phí lớn nhất đối với hoạt động kinh doanh của chúng tôi, chiếm 68 cent trên mỗi USD hàng bán lẻ trên kệ”.

Đảng Xanh của New Zealand đã kêu gọi giảm lợi nhuận của các siêu thị vì đây được xem là nguyên nhân chính dẫn tới giá thực phẩm tăng cao.

Người phát ngôn của đảng Xanh về các vấn đề thương mại và tiêu dùng, ông Ricardo Menendez March nhấn mạnh: “Lợi nhuận của các siêu thị khiến người dân ngày càng khó trang trải chi tiêu cho ăn uống. Các gia đình có thu nhập thấp phải chi nhiều nhất trong thu nhập của họ cho những mặt hàng thiết yếu như thực phẩm và là những người bị tác động nặng nề nhất”.

Ông March kêu gọi chính phủ có các biện pháp khẩn cấp và đánh thuế lợi nhuận đối với các siêu thị để dùng tiền đó hỗ trợ người dân, đồng thời kêu gọi khẩn trương thông qua Luật Cạnh tranh hàng hóa nhằm giải quyết vấn đề giá cả hiện nay.

Lạm phát vẫn ở mức cao ở New Zealand, với tỷ lệ hàng năm là 7,2%. Một số ngân hàng lớn dự đoán nền kinh tế New Zealand vẫn tiếp tục khó khăn trong thời gian tới. Nhà kinh tế trưởng của ngân hàng ASB, Nick Tuffley, cho biết ngân hàng này dự báo sự suy thoái sẽ kéo dài hơn và ảnh hưởng sâu sắc hơn so với trước đây.

Theo công bố của Ngân hàng ASB, dự đoán chi phí sinh hoạt tăng sẽ cộng thêm khoảng 150 USD vào chi phí hàng tuần của các hộ gia đình. “Chúng tôi không nghĩ tăng trưởng thu nhập hộ gia đình sẽ theo kịp với những mức tăng này, mặc dù lương năm nay đã được tăng mạnh”.