Xã hội 'số hóa' và 'sự xa cách đô thị' của người trẻ

Nguyệt Anh
Áp lực từ việc phát triển bản thân và đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện đại, cộng thêm ảnh hưởng từ mạng xã hội... khiến nhiều người trẻ gặp vấn đề về “sự xa cách đô thị”.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
GD
Tiến sĩ Lê Hoàng Quỳnh cho rằng, thực tế hiện nay, một bộ phận người trẻ có xu hướng “nhảy việc” quá thường xuyên, dẫn đến sự thiếu ổn định trong sự nghiệp. (Ảnh: NVCC)

Đó là quan điểm của TS. Lê Hoàng Quỳnh, 1 trong 10 gương mặt được vinh danh giải thưởng khoa học công nghệ Quả cầu vàng 2021, giảng viên trường Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội với Báo Thế giới và Việt Nam xung quanh câu chuyện cơ hội và rào cản của người trẻ thời "số hóa".

Người trẻ luôn nhạy bén trước sự thay đổi của tình hình mới. Cô đánh giá thế nào về sự năng động của tuổi trẻ thời nay?

Nhờ sự phát triển của mạng Internet, đặc biệt là mạng xã hội, giới trẻ ngày nay được tiếp cận những thông tin mới nhất trong thời gian ngắn và dưới nhiều cách thể hiện, nhiều góc nhìn rất khác nhau. Điều này giúp người trẻ có được thông tin nhanh chóng và đa chiều, đồng thời khiến họ có xu hướng quan tâm đến các vấn đề xã hội, môi trường và cộng đồng hơn.

Đồng thời, sự phát triển của các ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số cũng đang khiến xã hội và các ngành nghề thay đổi nhanh chóng, khiến người trẻ phải có khả năng thích nghi tốt hơn so với các thế hệ trước. Chính vì thế, tuổi trẻ thời nay càng ngày càng năng động, sáng tạo và chủ động trong công việc, trong cuộc sống.

Là một giảng viên đại học, tôi phải công nhận rằng, các bạn trẻ ngày càng có khả năng tự học, ham mê khám phá, sẵn sàng hết mình vì đam mê và không ngại thử thách. Các bạn trẻ thường cố gắng hơn, sáng tạo hơn, linh hoạt hơn và đặt ra những mục tiêu cao để cố gắng.

Tuy nhiên, khi đánh giá sự năng động của giới trẻ thời nay, chúng ta cần cân nhắc đầy đủ các khía cạnh, không chỉ lạc quan tập trung khen ngợi mặt tích cực mà còn phải nhìn nhận các khía cạnh tiêu cực. Một trong số đó là sự thiếu kiên trì của một số bạn trẻ khi nhầm lẫn giữa năng động và nóng vội. Họ mong muốn thành công ngay lập tức khi chưa có định hướng, kế hoạch rõ ràng.

Vì vậy, họ có thể rất nhiệt tình tham gia nhiều hoạt động khác nhau mà không có điểm tập trung cần thiết để phát triển sự nghiệp của mình. Một số bạn trẻ cũng có xu hướng “nhảy việc” quá thường xuyên, dẫn đến sự thiếu ổn định trong sự nghiệp, không đạt được mục tiêu đề ra.

Quá nhiệt tình, sáng tạo và tự tin đôi khi khiến họ thiếu sự cẩn trọng trong những công việc quan trọng, gây ra những hậu quả không mong muốn.

Cũng là người trẻ năng động, nhiều thành tích, theo cô, thanh niên thời nay đang “đón đầu” cơ hội cũng như gặp phải những rào cản gì trong cuộc sống và lập nghiệp?

Một trong những lợi thế lớn nhất của người trẻ trong thời đại chuyển đổi số là có thể dễ dàng tiếp cận nhiều nguồn thông tin đa dạng nhờ vào sự phát triển của công nghệ thông tin và các ứng dụng của nó như mạng xã hội.

Lượng thông tin phong phú và cập nhật này là cơ sở quý báu để chúng ta nắm bắt được xu hướng, phán đoán tiềm năng của một hướng đi và nhu cầu của nó trong xã hội, trong thị trường. Từ đó, họ có thể lựa chọn và đưa ra những quyết định phù hợp nhất. Tuy nhiên, lợi thế này không dành cho tất cả mọi người và không phải ai cũng có thể đơn giản chỉ ngồi một chỗ là có thể nắm bắt được cơ hội.

Ngược lại, chúng ta cần sử dụng các kỹ năng về tìm kiếm, hiểu, phân tích, đánh giá và tổng hợp thông tin chính xác. Từ đó, dựa trên tư duy sáng tạo của mỗi người để đưa ra phán đoán của bản thân. Tuy vậy, chỉ có kế hoạch tốt không đủ để đạt được thành công. Những người trẻ cần phải có kiến thức, quyết tâm, kiên trì để thực hiện kế hoạch đó và biến cơ hội thành sự phát triển.

Xã hội và mọi thứ đang dần “số hóa” cũng đem lại không ít thay đổi trong đời sống tinh thần của các bạn trẻ, và không phải tất cả trong số đó đều đem lại giá trị tích cực. Như đã nói ở trên, thông tin là mở cho tất cả mọi người, thay vì sự nỗ lực chăm chỉ nói chung, cơ hội sẽ đến với những người có tư duy tốt hơn, có kỹ năng tốt hơn. Những điều này đẩy mạnh yêu cầu về tự hoàn thiện bản thân ở nhiều khía cạnh và tăng tính cạnh tranh trong xã hội.

Việc đáp ứng được những thay đổi nhanh chóng của công nghệ và môi trường làm việc cũng đòi hỏi giới trẻ phải thích nghi và học hỏi liên tục để có thể đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động. Mặc dù, rõ ràng đây là một điều tốt, nhưng mặt trái của nó là có thể gây ra thêm nhiều áp lực cho người trẻ, không chỉ từ phía xã hội mà còn từ phía bản thân họ và gia đình.

Ngoài ra, đôi khi áp lực từ việc phát triển bản thân và đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện đại, cộng thêm ảnh hưởng từ mạng xã hội, cũng khiến các bạn trẻ gặp vấn đề về “sự xa cách đô thị”, khi họ chỉ tập trung vào công việc mà quên đi thời gian cho các mối quan hệ gia đình và bạn bè.

GD
TS. Lê Hoàng Quỳnh và các cộng sự. (Ảnh: NVCC)

Nhiều công trình, giá trị mới trong học tập, khởi nghiệp đã được thực hiện từ ý tưởng sáng tạo của thanh niên. Theo cô, cần trang bị cho người trẻ những hiểu biết, kỹ năng gì để tận dụng tốt hơn nữa công nghệ số cho việc học tập cũng như khởi nghiệp?

Để tận dụng được công nghệ số trong học tập và công việc, đầu tiên, các bạn trẻ cần có các kỹ năng sử dụng công nghệ thành thạo nhất có thể. Các kỹ năng này bao gồm cả kỹ năng chung như tìm kiếm và sử dụng thông tin, công cụ hỗ trợ soạn thảo, liên lạc... và cả các kỹ năng chuyên biệt của lĩnh vực mà các bạn hướng đến.

Với lượng thông tin khổng lồ trên mạng hiện nay, các bạn trẻ cần có kỹ năng lựa chọn, phán đoán và tổng hợp thông tin với tư duy sáng tạo. Đây là một trong những điểm mấu chốt tạo nên sự khác biệt của mỗi cá nhân khi so sánh với toàn bộ cộng đồng.

Các bạn trẻ cũng cần tránh bị phụ thuộc vào môi trường số, luôn tích cực trau dồi các kỹ năng giao tiếp xã hội, kỹ năng làm việc nhóm.

Cuối cùng, một điều rất quan trọng, đó là kỹ năng quản lý thời gian hiệu quả. Các bạn trẻ cần có khả năng tối ưu thời gian, để có thể sắp xếp đủ cho các hoạt động học tập kiến thức, phát triển kỹ năng, hoạt động cộng đồng, vui chơi và nghỉ ngơi hợp lý.

Người trẻ không thể đứng ngoài sự vận động chung mà phải là lực lượng tiên phong để lan tỏa kỹ năng số đến với mọi người. Trách nhiệm của họ trong tiến trình hội nhập ra sao dưới góc nhìn của cô?

Theo quan điểm của tôi, trách nhiệm cơ bản nhất của thanh niên trong tiến trình hội nhập là hoàn thiện và phát triển bản thân để đóng góp cho xã hội. Người trẻ có được hai điều rất quý báu, đóng vai trò mấu chốt vào việc thúc đẩy sự phát triển của xã hội, đó là tính sáng tạo và tính phản biện.

Với tinh thần tiên phong, dám nghĩ dám làm, không ngại thách thức, dám chấp nhận rủi ro và thất bại để tìm kiếm cơ hội, sự sáng tạo của người trẻ chính là chìa khóa của những đổi mới mang tính đột phá trong quá trình hội nhập. Ngược lại, thanh niên cũng cần có tư duy phản biện, để đánh giá, tiếp thu ý kiến, quan điểm khác nhau khi đưa ra quyết định.

Một trách nhiệm quan trọng khác của người trẻ là trở thành lực lượng tiên phong trong việc lan tỏa và phổ biến kỹ năng số cho cộng đồng. Để làm được điều này, không chỉ cần trang bị cho bản thân kiến thức, kỹ năng và tư duy về công nghệ số mà còn cần có khả năng truyền đạt thông tin một cách rõ ràng, súc tích để thu hút sự quan tâm và tham gia của mọi người.

Điều đáng mừng là nhiều trường đại học và cao đẳng đã chú trọng đến việc giới thiệu công nghệ cho các em nhỏ khó khăn và ở các vùng xa, thông qua các chương trình tình nguyện. Ngay cả các ông bà, chú bác cũng có thể tiếp cận với công nghệ nhờ sự hướng dẫn của con cháu.

Ở gia đình tôi, bố tôi ngoài 90 tuổi vẫn dùng điện thoại thông minh, dùng máy tính xách tay để đọc báo, sáng tác, dùng mạng xã hội để liên lạc với bạn bè.

Cần làm gì để giúp người trẻ hiện thực hóa ý tưởng sáng tạo của mình, để ý tưởng của họ tiến xa hơn trên thị trường quốc tế?

Theo tôi, việc khuyến khích tư duy sáng tạo và đổi mới ngay từ trong ghế nhà trường, cũng như trang bị cho các bạn trẻ cơ sở kiến thức vững chắc đóng vai trò rất quan trọng trong việc tạo một nền tảng cơ bản cho các bạn trẻ trong tương lai nghề nghiệp.

Khi đã có được ý tưởng sáng tạo, cũng rất cần đến sự hỗ trợ từ nhiều phía để có thể hiện thực hóa chúng. Sự hỗ trợ về tài chính và kỹ thuật đã được nhắc đến rất nhiều, thu hút sự quan tâm của nhiều tổ chức, doanh nghiệp, nhà đầu tư và Chính phủ.

Một yếu tố khác cũng rất quan trọng là hỗ trợ người trẻ xây dựng mạng lưới liên kết, vì người trẻ thường thiếu kinh nghiệm và các mối quan hệ. Mạng lưới này bao gồm các cộng đồng khởi nghiệp, hợp tác liên kết với các chuyên gia đa lĩnh vực, các nhà đầu tư, các doanh nghiệp để tìm kiếm cơ hội hợp tác và giúp đỡ trong quá trình phát triển ý tưởng.

Để có thể tiếp cận thị trường quốc tế, người trẻ cần được trang bị kiến thức về thị trường ngoài nước thông qua các chương trình đào tạo, các hội thảo hợp tác quốc tế.

Đồng thời, họ cần được hỗ trợ trong việc tìm kiếm cơ hội. Các sự kiện và triển lãm thương mại quốc tế và chương trình hỗ trợ tiếp cận thị trường của Chính phủ và các tổ chức liên quan là cực kỳ có ý nghĩa với những nhà lãnh đạo trẻ.

Xin cảm ơn Tiến sĩ!

TS. Lê Hoàng Quỳnh, giảng viên trường Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội là một chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ thông tin, chuyển đổi số và tự động hóa.

- Là 1 trong 10 gương mặt được vinh danh giải thưởng khoa học công nghệ Quả cầu vàng 2021.

- Có 2 bằng độc quyền sáng chế quốc gia, 4 bài báo công bố quốc tế thuộc danh mục Q1, 23 bài công bố trên hội thảo khoa học quốc tế.

- Đoạt các giải thưởng quốc tế do các cộng đồng nghiên cứu uy tín tổ chức: Top 1 trong nước, top 3% thế giới cuộc thi Women in Data Science (WiDS) Datathon 2021; Rank 2 cuộc thi MEDIQA 2021 - Multi-Answer Summarization (nằm trong chuỗi workshop BioNLP, chuỗi workshop hàng đầu trong lĩnh vực xử lý ngôn ngữ tự nhiên); Top 4 thách thức trích chọn mối quan hệ hóa chất gây ra bệnh trong văn bản y sinh (BioCreative V, 2015)...

GS. Hà Vĩnh Thọ: Trường học hạnh phúc nên chú trọng các giá trị đạo đức

GS. Hà Vĩnh Thọ: Trường học hạnh phúc nên chú trọng các giá trị đạo đức

Điều quan trọng giáo viên phải hiểu rằng, hạnh phúc của họ đi liền với hạnh phúc của người khác, của xã hội và lợi ...

Làm gì để kiểm chứng mức độ hiệu quả và hữu ích của buổi dã ngoại?

Làm gì để kiểm chứng mức độ hiệu quả và hữu ích của buổi dã ngoại?

TS. Vũ Thu Hương băn khoăn, làm cách gì để kiểm chứng mức độ hiệu quả và hữu ích của buổi dã ngoại đến giá ...

Cần những hoạt động dã ngoại mang tính giáo dục cao, để không 'cưỡi ngựa xem hoa'

Cần những hoạt động dã ngoại mang tính giáo dục cao, để không 'cưỡi ngựa xem hoa'

Không phải ngẫu nhiên, câu chuyện học sinh đi dã ngoại lại trở thành đề tài nóng, nhận được nhiều sự quan tâm như hiện ...

Bạn trẻ hãy hiểu bản thân mình, để chọn nghề phù hợp...

Bạn trẻ hãy hiểu bản thân mình, để chọn nghề phù hợp...

Có lẽ, phụ huynh cần lắng nghe để hiểu con mình thích gì, có thể làm được gì để hướng nghiệp đúng, ủng hộ con ...

'Nên có điều tra khách quan hằng năm để biết người dân thích đọc sách gì, đọc sách thế nào?'

'Nên có điều tra khách quan hằng năm để biết người dân thích đọc sách gì, đọc sách thế nào?'

Đề cập chuyện làm sao để lan tỏa văn hóa đọc, nhà nghiên cứu, dịch giả Nguyễn Quốc Vương cho rằng, phải có các cuộc ...

Bài viết cùng chủ đề

Giáo dục Việt Nam

Xem nhiều

Đọc thêm

Giá tiêu hôm nay 10/10/2024: Thị trường đi xuống, top 5 công ty xuất khẩu nhiều nhất, nhu cầu từ Trung Quốc chưa phục hồi

Giá tiêu hôm nay 10/10/2024: Thị trường đi xuống, top 5 công ty xuất khẩu nhiều nhất, nhu cầu từ Trung Quốc chưa phục hồi

Giá tiêu hôm nay 10/10/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm nhẹ ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 146.000 - 146.500 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 10/10/2024: Giá vàng thế giới đón 'cơn gió ngược' ngắn hạn, cơ hội của nhà đầu tư đã tới!

Giá vàng hôm nay 10/10/2024: Giá vàng thế giới đón 'cơn gió ngược' ngắn hạn, cơ hội của nhà đầu tư đã tới!

Giá vàng hôm nay 10/10/2024 duy trì đà giảm trên thị trường thế giới khi đồng USD tăng sức mạnh.
Bosnia và Herzegovina khẩn trương khắc phục thiệt hại sau bão quét

Bosnia và Herzegovina khẩn trương khắc phục thiệt hại sau bão quét

Đội cứu hộ Bosnia và Herzegovina đã tìm kiếm thêm được các nạn nhân thiệt mạng trong trận lũ lụt và sạt lở nghiêm trọng xảy ra vào 3 ngày ...
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tiếp Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tiếp Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh chủ trương nhất quán trong chính sách đối ngoại của Việt Nam coi Nhật Bản là đối tác quan trọng hàng đầu và lâu ...
Hezbollah nhắm vào quân đội Israel ở biên giới Lebanon, Trung Đông 'căng mình' chờ phản ứng của Tel Aviv

Hezbollah nhắm vào quân đội Israel ở biên giới Lebanon, Trung Đông 'căng mình' chờ phản ứng của Tel Aviv

Israel vẫn tiếp tục triển khai các chiến dịch trên bộ vào Lebanon mặc cho "chảo lửa" Trung Đông nóng lên từng ngày.
2NE1 tái xuất hoành tráng sau một thập kỷ vắng bóng

2NE1 tái xuất hoành tráng sau một thập kỷ vắng bóng

Sau hơn 10 năm chờ đợi, người hâm mộ đón chào sự trở lại đầy ấn tượng của nhóm nhạc nữ huyền thoại 2NE1 với đầy đủ 4 thành viên.
Bosnia và Herzegovina khẩn trương khắc phục thiệt hại sau bão quét

Bosnia và Herzegovina khẩn trương khắc phục thiệt hại sau bão quét

Đội cứu hộ Bosnia và Herzegovina đã tìm kiếm thêm được các nạn nhân thiệt mạng trong trận lũ lụt và sạt lở nghiêm trọng xảy ra vào 3 ngày trước.
Chiêm ngưỡng kiệt tác 'Đêm đầy sao' của Van Gogh giữa lòng Bosnia

Chiêm ngưỡng kiệt tác 'Đêm đầy sao' của Van Gogh giữa lòng Bosnia

Khu vườn rộng hơn 10 ha của doanh nhân người Bosnia được ví như phiên bản khổng lồ của kiệt tác "Đêm đầy sao" trong tay danh họa Van Gogh.
Tặng khăn lau xua muỗi cho người dân 6 tỉnh bị ảnh hưởng bởi bão, lũ

Tặng khăn lau xua muỗi cho người dân 6 tỉnh bị ảnh hưởng bởi bão, lũ

Vừa qua, Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em (Bộ Y tế) phối hợp tặng 36.000 gói khăn lau xua muỗi cho người dân vùng bão lũ tại 6 tỉnh miền Bắc bị ảnh ...
Nepal: Nhà leo núi 18 tuổi trở thành người trẻ nhất thế giới leo 14 đỉnh núi

Nepal: Nhà leo núi 18 tuổi trở thành người trẻ nhất thế giới leo 14 đỉnh núi

Nhà leo núi Nima Rinji, 18 tuổi, người Sherpa ở Nepal, phá kỷ lục là người trẻ tuổi nhất chinh phục tất cả 14 đỉnh núi cao 8.000m của thế giới.
Nguồn nước dồi dào xuất hiện tại Sahara, sa mạc khô cằn nhất thế giới

Nguồn nước dồi dào xuất hiện tại Sahara, sa mạc khô cằn nhất thế giới

Sau những trận mưa hiếm hoi ở sa mạc Sahara khu vực Đông Nam Morocco, hồ Iriqui, lòng hồ nổi tiếng đã khô cạn trong 50 năm, nay lại tràn đầy nước.
Khuyến khích đổi giấy phép lái xe A1 cấp trước 1/7/2012 sang giấy phép lái xe mới năm 2025

Khuyến khích đổi giấy phép lái xe A1 cấp trước 1/7/2012 sang giấy phép lái xe mới năm 2025

Từ 1/1/2025, người dân được cấp giấy phép lái xe theo hạng mới. Do đó, khuyến khích đổi giấy phép lái xe A1 cấp trước 1/7/2012 sang giấy lái xe mới.
6 loại rau quả mùa Thu giàu khoáng chất, hỗ trợ giảm cân hiệu quả

6 loại rau quả mùa Thu giàu khoáng chất, hỗ trợ giảm cân hiệu quả

Thưởng thức món ngon đúng mùa Thu như bí ngô, đậu đỏ, lê... không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn hỗ trợ giảm cân.
Bộ Y tế trả lời về kiến nghị Bảo hiểm y tế học sinh nên áp dụng mua theo hộ gia đình

Bộ Y tế trả lời về kiến nghị Bảo hiểm y tế học sinh nên áp dụng mua theo hộ gia đình

Chính sách Bảo hiểm y tế (BHYT) nước ta hướng tới mọi người dân, người lao động, trong đó có học sinh, sinh viên.
Lợi ích từ cấm bán thuốc lá cho thanh thiếu niên: Kết quả khoa học không thể chối cãi

Lợi ích từ cấm bán thuốc lá cho thanh thiếu niên: Kết quả khoa học không thể chối cãi

Cấm bán thuốc lá cho thanh thiếu niên và tạo ra một thế hệ không hút thuốc có thể ngăn chặn 1,2 triệu ca tử vong do ung thư phổi trên toàn cầu.
Giới khoa học Mỹ xác định được gene gây bệnh mắt di truyền hiếm gặp

Giới khoa học Mỹ xác định được gene gây bệnh mắt di truyền hiếm gặp

Các nhà nghiên cứu Mỹ đã xác định được một gene gây một số bệnh võng mạc di truyền (IRD) - nhóm các rối loạn gây tổn thương võng mạc cảm nhận của mắt.
Cảnh báo dịch Marburg gây tử vong cao xuất hiện tại Rwanda

Cảnh báo dịch Marburg gây tử vong cao xuất hiện tại Rwanda

Rwanda đã xác nhận sáu ca tử vong do virus Marburg (MVD) trong đợt bùng phát đã ảnh hưởng đến 26 người trên toàn quốc.
Virus gây bệnh lưỡi xanh phát tán khắp nơi tại Bỉ

Virus gây bệnh lưỡi xanh phát tán khắp nơi tại Bỉ

Báo cáo mới nhất từ Cơ quan An toàn thực phẩm Liên bang Bỉ (Afsca) cho biết, virus gây bệnh lưỡi xanh đã phát tán tại 3.586 địa điểm trên khắp nước Bỉ.
Phiên bản di động