Ngày Khuyến học Việt Nam (2/10): Học tập suốt đời là một nhu cầu thiết yếu trong thời đại ngày nay

Học tập suốt đời là điều quan trọng trong xã hội hiện đại. (Ảnh minh họa: Nguyễn Trang)

Phải học tập suốt đời, vì sao?

"Tại sao chúng ta học?" - câu hỏi tưởng chừng đơn giản lại ẩn chứa những ý nghĩa sâu sắc về cuộc sống và tương lai của mỗi người. 2/10 hằng năm, cả nước cùng hướng về ngày đặc biệt - Ngày Khuyến học Việt Nam. Đây là dịp để chúng ta tôn vinh tinh thần hiếu học của dân tộc, đồng thời khơi dậy trong mỗi người ý thức về tầm quan trọng của việc học tập suốt đời.

Việc học không chỉ đơn thuần là việc tiếp thu kiến thức mà còn là quá trình rèn luyện tư duy, hình thành nhân cách. Trong thời đại ngày nay, khi mà tri thức được coi là sức mạnh, việc học tập không chỉ là một lựa chọn mà còn là nhu cầu thiết yếu.

Học tập giúp chúng ta mở rộng tầm hiểu biết. Tiếp cận với những kiến thức mới, những nền văn hóa khác nhau, giúp mỗi người có cái nhìn toàn diện hơn về cuộc sống và thế giới bên ngoài, đồng thời, rèn luyện kỹ năng tư duy, sáng tạo, giải quyết vấn đề, giao tiếp để tự tin hơn trong cuộc sống. Hơn thế, kiến thức giúp chúng ta có được công việc tốt, cuộc sống ổn định và đóng góp cho xã hội.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, việc học tập vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề. Một số người chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc học, dẫn đến việc bỏ học giữa chừng hoặc học tập không hiệu quả. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất, phương pháp dạy học tại một số địa phương còn hạn chế.

Để nâng cao chất lượng giáo dục và khuyến khích học tập, cần có những giải pháp đồng bộ như đầu tư mạnh mẽ vào giáo dục, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, đổi mới chương trình giảng dạy; tạo môi trường học tập tốt... Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là ở bản thân mỗi người phải có ý thức tự học, không ngừng trau dồi kiến thức và kỹ năng.

Ngày Khuyến học Việt Nam cũng là dịp để nhìn lại những thành quả đã đạt được, đồng thời xác định những nhiệm vụ cần phải làm trong tương lai. Học tập là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực không ngừng. Học tập không chỉ đơn thuần là việc đến trường mà còn là một quá trình liên tục, không có điểm dừng. Đặc biệt, trong thời đại thông tin bùng nổ hiện nay, việc cập nhật kiến thức và kỹ năng trở thành yếu tố then chốt giúp chúng ta thích nghi và phát triển.

Học tập suốt đời bao gồm việc tiếp thu kiến thức mới, cải thiện kỹ năng cá nhân và phát triển bản thân qua những trải nghiệm thực tế, từ những bài học trong sách vở đến cuộc sống. Điều này không chỉ giúp chúng ta mở mang tri thức mà còn phát triển tư duy phản biện, khả năng giải quyết vấn đề và sự sáng tạo.

Trong bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng, nhu cầu về kỹ năng và kiến thức mới ngày càng cao. Những ngành nghề trước đây có thể đã biến mất, trong khi những lĩnh vực mới xuất hiện đòi hỏi các kỹ năng khác nhau. Việc học tập suốt đời giúp chúng ta không chỉ duy trì sự phù hợp trong công việc mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh. Điều này đặc biệt quan trọng trong một nền kinh tế toàn cầu hóa, nơi mà khả năng thích ứng và đổi mới là rất cần thiết.

Có thể nói, học tập suốt đời mang lại nhiều lợi ích không chỉ cho cá nhân mà còn cho xã hội. Đối với cá nhân, nó giúp nâng cao trình độ chuyên môn, mở rộng cơ hội nghề nghiệp, tạo ra sự tự tin. Việc liên tục học hỏi và cập nhật kiến thức cũng giúp cải thiện sức khỏe tinh thần, tạo ra sự hứng khởi trong cuộc sống hằng ngày. Đối với xã hội, một cộng đồng những người luôn khao khát học hỏi sẽ tạo ra sự phát triển bền vững. Khi mỗi cá nhân không ngừng trau dồi bản thân, cả xã hội sẽ phát triển.

Cô giáo Vũ Minh Hiền bên cạnh các em học sinh. (Ảnh: MH)

Việc học là một hành trình không ngừng

Cách mạng Công nghiệp 4.0 đã và đang tác động sâu sắc đến việc học tập, mở ra những cơ hội mới nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức. Để tận dụng tối đa những lợi ích mà công nghệ mang lại, chúng ta cần có sự đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở vật chất, đào tạo giáo viên, nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc học tập suốt đời.

Theo nhiều chuyên gia, để thúc đẩy học tập suốt đời, cần có một hệ thống giáo dục linh hoạt và hỗ trợ. Nhà nước và các tổ chức giáo dục tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tham gia vào các khóa học, chương trình đào tạo và các hoạt động nâng cao kiến thức. Bên cạnh đó, việc phát triển các nền tảng học trực tuyến sẽ giúp mọi người dễ dàng tiếp cận nguồn tài nguyên học tập phong phú.

Gia đình và cộng đồng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích tinh thần học hỏi. Cha mẹ nên tạo môi trường để con em tìm tòi, khám phá và tích lũy kiến thức từ nhiều nguồn. Có thể tổ chức các buổi sinh hoạt, hội thảo chia sẻ kiến thức để mọi người cùng học hỏi và phát triển.

Mỗi người có thể bắt đầu hành trình học tập suốt đời bằng việc đọc sách, tham gia khóa học, hoặc đơn giản là tìm hiểu về một lĩnh vực mới mà mình quan tâm. Việc tham gia các câu lạc bộ, nhóm nghiên cứu hoặc các khóa học ngắn hạn cũng là cách để mở rộng kiến thức và kỹ năng.

Trong một chia sẻ với Báo Thế giới và Việt Nam, GS. TS. Phạm Tất Dong, cố vấn của Hội Khuyến học Việt Nam cho rằng, trong thế giới hiện đại, công việc hằng ngày của con người luôn thay đổi và đòi hỏi cập nhật kiến thức không ngừng. Tức là, phải học kịp thời, cần những điều thiết thực nhất nên phải cập nhật thường xuyên, học để phục vụ cho công việc.

Thế giới VUCA liên tục xuất hiện, Covid-19 hay sự xuất hiện của ChatGPT cũng mang lại nhiều thay đổi. Chính vì vậy, con người phải có năng lực thích ứng với hoàn cảnh phức tạp. Để sống với thế giới này, phải có một số yếu tố cơ bản như sáng tạo, có kiến thức để ứng phó trước các vấn đề.

"Giáo dục mở là không rào cản với người học. Nếu người ta không có điều kiện theo các lớp thì có thể học trực tuyến, có thể học bất cứ lúc nào, theo nội dung nào đó, học ở nhà, học buổi tối… Giáo dục mở nói chung mở mọi khía cạnh cho người học và ngày càng rẻ tiền. Nếu không học, không cập nhật kiến thức liên tục, con người sẽ bị trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ cao loại trừ. Do vậy, chúng ta phải học liên tục, phải tiến tới có một năng lực thích ứng, phải sáng tạo và luôn trong tư thế chủ động khi đứng trước những vấn đề khó lường", GS. TS. Phạm Tất Dong nhấn mạnh.

Có thể nói, Ngày Khuyến học Việt Nam không chỉ là dịp để tôn vinh những thành tựu trong giáo dục mà còn là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc học tập suốt đời. Hãy coi việc học là một hành trình không ngừng. Chúng ta cần xây dựng một văn hóa học hỏi, nơi mọi người đều được khuyến khích khám phá, tìm hiểu và phát triển bản thân. Học tập suốt đời không chỉ là một lựa chọn mà là một yêu cầu thiết yếu trong thế giới hiện đại, nơi mà sự thay đổi và phát triển là điều không thể tránh khỏi.