Ngoại giao quốc phòng của Nhật Bản đối với ASEAN

Chính sách này được thể hiện bằng việc mở rộng sự hiện diện quốc phòng, tăng cường quan hệ đối tác và chia sẻ sự thượng tôn pháp luật.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
ngoai giao quoc phong cua nhat ban doi voi asean ASEAN+3 thúc đẩy hợp tác phát triển bền vững
ngoai giao quoc phong cua nhat ban doi voi asean Nhật Bản - Ấn Độ: Bắt tay bước tới một kỷ nguyên mới

Bài viết của nhà nghiên cứu Tomohiko Satake, thuộc Học viện Quốc phòng Nhật Bản, vừa được đăng tải trên tờ The Diplomat. Sau đây là nội dung trích lược của bài viết:

Trong những năm gần đây, Nhật Bản đã tăng cường can dự với các nước thành viên ASEAN trong lĩnh vực an ninh. Kể từ thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Nhật Bản luôn thúc đẩy quan hệ với những nước này dưới hình thức trao đổi hợp tác quốc phòng song phương, chủ yếu tập trung vào tham vấn cấp cao, đàm phán cấp sự vụ và đối thoại an ninh đa phương với mục tiêu xây dựng lòng tin chung và nâng cao tính minh bạch.

Tuy nhiên, mới đây, Nhật Bản đã chuyển sang mức độ hợp tác cao hơn, bao gồm diễn tập quân sự song phương, các thỏa thuận về thiết bị quốc phòng với một số quốc gia ASEAN. Đặc biệt, tháng 11/2014, lần đầu tiên hội nghị Bộ trưởng quốc phòng giữa Nhật Bản và các nước ASEAN đã được tổ chức. ASEAN trở thành một trong các đối tác chính của Nhật Bản trong lĩnh vực an ninh, sau Mỹ, Australia, Hàn Quốc và Ấn Độ.

Chính sách Ngoại giao quốc phòng của Nhật Bản với các nước ASEAN có thể tổng hợp bằng ba điểm chính sau: mở rộng sự hiện diện, tăng cường quan hệ đối tác và chia sẻ các chuẩn mực cũng như quy tắc chung thông qua quan hệ đối tác.

Mở rộng sự hiện diện

Thông qua các sáng kiến hợp tác, Lực lượng phòng vệ Nhật Bản (JSDF) đã thực hiện các chuyến thăm cảng và/hoặc viếng thăm các nước thành viên ASEAN, tham gia tập trận chung song phương hoặc đa phương.

Tháng 3/2016, một tàu của Lực lượng phòng vệ trên biển Nhật Bản (JMSDF) lần đầu tiên sau ba năm đã cập cảng Malaysia và sau đó vào tháng 4/2016, JMSDF đã tham gia các cuộc diễn tập huấn luyện hữu nghị với Lực lượng hải quân Hoàng gia Malaysia.

Cũng trong tháng 4/2016, tàu ngầm Oyashio của JMSDF cùng các tàu khu trục Ariake, Setogiri đã tới Vịnh Subic ở Philippines, đây là chuyến thăm đầu tiên sau gần 15 năm. Sau đó, Ariake và Setogiri đã tới cảng Cam Ranh, Việt Nam. Đây cũng là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của các tàu này. Cùng thời gian đó, tàu khu trục cỡ lớn Ise lần đầu tiên đã vượt Biển Đông để tham gia lễ duyệt binh hạm đội quốc tế và các cuộc tập trận đa phương được tổ chức ở Indonesia.

ngoai giao quoc phong cua nhat ban doi voi asean
Tuần duyên Nhật và Philippines có cuộc diễn tập chung đầu tiên kể từ khi ký thỏa thuận đối tác chiến lược năm 2012. Ảnh: Getty

Trong khi đó, JSDF đã tham gia cuộc tập trận chung với Mỹ, Australia vào tháng 2/2016 tại vùng biển giữa Singapore và Ấn Độ. Tháng 4/2016, JSDF tiếp tục cùng hai quốc gia trên tập trận trong vùng biển tiếp giáp Indonesia.

Nhật Bản cũng đang từng bước thúc đẩy sự hiện diện của họ trong khu vực này thông qua các hoạt động khác như một phần của các khuôn khổ đa phương, như cử một lực lượng lớn JSDF (đứng thứ ba trong số các nước tham gia) để tham gia các cuộc diễn tập về an ninh hàng hải chung được tổ chức ở Hội nghị bộ trưởng quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+) diễn ra tại vùng biển, vùng trời giữa Brunei và Singapore.

Tăng cường quan hệ đối tác

Thông qua hỗ trợ xây dựng năng lực và hợp tác bằng trang thiết bị quốc phòng, Nhật Bản đã chuyển giao 10 tàu đa năng cho Philippines dưới hình thức ODA, dựa trên “Thỏa thuận giữa Chính phủ Nhật Bản và Chính phủ Cộng hòa Philippines về chuyển giao thiết bị và công nghệ quốc phòng”, được hai bên ký vào tháng 2/2016.

Theo đó, Nhật Bản cho hải quân Phillipines thuê một máy bay huấn luyện cũ (tạm không sử dụng) TC90 của JMSDF. Trong tháng 7, Nhật Bản lần đầu tiên hỗ trợ năng lực phòng vệ cho Philippines liên quan đến việc bảo trì động cơ diesel cho tàu hải quân nước này.

Với Việt Nam, ngoài việc tài trợ 6 tàu đã qua sử dụng cho Hải quân Việt Nam, Nhật Bản cũng tiến hành đàm phán cung cấp các tàu mới trong tương lai gần.

Tương tự như vậy, sau khi Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng Nhật Bản-Indonesia (“2+2”) được tổ chức vào tháng 12/2015, đến tháng 3/2016, Nhật Bản thực hiện chương trình hỗ trợ xây dựng năng lực cho hải quân Indonesia trong việc xây dựng các bản đồ hàng hải.

Gần đây nhất, Nhật Bản đã tăng cường hợp tác trong lĩnh vực an ninh với các nước ASEAN “lục địa” như Lào, Thái Lan, Myanmar. Tháng 2/2016, Bộ Quốc phòng Nhật Bản lần đầu tiên tổ chức hội thảo về ứng phó thảm họa cho các lực lượng vũ trang nhân dân Lào. Trong tháng 4 và tháng 5/2016, Nhật Bản hỗ trợ xây dựng năng lực cho quân đội Thái Lan trong lĩnh vực liên quan đến pháp luật hàng không quốc tế và lĩnh vực an toàn bay. Trong tháng 6, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản lúc đó là ông Nakatani Gen đã có buổi hội đàm với Cố vấn quốc gia kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Myanmar Aung San Suu Kyi. Hai bên đã đồng ý về việc JSDF giúp đỡ cải thiện năng lực trong các lĩnh vực viện trợ nhân đạo, cứu trợ thảm họa, trong khi đó trao đổi giáo dục song phương sẽ được thúc đẩy.

ngoai giao quoc phong cua nhat ban doi voi asean
Hai tàu hộ vệ của Nhật Bản thăm cảng quốc tế Cam Ranh tháng 4/2016. (Nguồn: Tuổi Trẻ)

Không có gì phải nghi ngờ khi cho rằng tình hình Biển Đông đứng đằng sau nỗ lực mở rộng sự hiện diện và tăng cường hợp tác với các đối tác khu vực ASEAN của Bộ Quốc phòng Nhật Bản và JSDF. Ngày 12/7/2016, Tòa Trọng tài đã ra phán quyết rằng “đường 9 đoạn” mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông không có cơ sở pháp lý. Sau khi phán quyết được công bố, Bộ Ngoại giao Nhật Bản ngay lập tức tuyên bố đây là phán quyết cuối cùng và có tính ràng buộc về mặt pháp lý đối với các bên tranh chấp theo điều khoản của Công ước Luật Biển năm 1982 (UNCLOS). Cũng trong tháng 6, tại đối thoại chiến lược ba bên Nhật-Mỹ-Australia, các bên đã ra tuyên bố chung kêu gọi Trung Quốc và Philippines tuân thủ phán quyết của Tòa Trọng tài.

Chia sẻ các chuẩn mực và quy tắc

Tuy nhiên, tăng cường quan hệ ngoại giao quốc phòng với ASEAN không có nghĩa Nhật Bản đang chọn đứng về phe nào với một trong những nước đang có tranh chấp trên Biển Đông.

Như đã biết, trong khi Nhật Bản đang tăng cường quan hệ quốc phòng với các quốc gia đang có tranh chấp trên Biển Đông như Việt Nam và Philippines, Nhật Bản cũng tìm cách hỗ trợ xây dựng năng lực và tăng cường quan hệ đối tác với các nước khác không tranh chấp.

Hơn nữa, việc cung cấp trang thiết bị cho các quốc gia Đông Nam Á nhằm mục đích chính thúc đẩy khả năng đối phó với cái được gọi là tình huống “trong khu vực chưa phân rõ trắng đen”, trước khi nó leo thang thành tình huống bất trắc, chẳng hạn như việc tiến hành giám sát hàng hải và tránh các tình huống va chạm; không nhằm mục đích thúc đẩy khả năng quân sự của các quốc gia này.

Trong ngắn hạn, các hoạt động mà Nhật Bản hiện đang tiến hành ở Đông Nam Á sẽ không làm gia tăng căng thẳng trong khu vực, bởi không đơn phương đứng về phe nào trong tranh chấp lãnh thổ, cũng như không hỗ trợ mở rộng quân sự cho các quốc gia trong khu vực chống lại một quốc gia cụ thể.

Có thể thấy, Nhật Bản đang tìm cách chia sẻ các chuẩn mực và quy tắc chung làm cơ sở cho trật tự và ổn định khu vực, như sự thượng tôn pháp luật và vai trò trung tâm của ASEAN, bằng cách tăng cường hợp tác an ninh với toàn khối ASEAN. Việc thúc đẩy quan hệ ngoại giao quốc phòng với các nước thành viên ASEAN là một phương tiện hiệu quả để đạt được các mục tiêu chính trị này.

ngoai giao quoc phong cua nhat ban doi voi asean Việt Nam đóng góp tích cực vào thành công Hội nghị cấp cao ASEAN

Chiều 8/9, ngay trước lễ bế mạc Hội nghị cấp cao ASEAN 28-29 và các hội nghị liên quan diễn ra tại thủ đô Vientiane ...

ngoai giao quoc phong cua nhat ban doi voi asean Triển vọng từ Hội nghị Cấp cao ASEAN và Hội nghị Cấp cao Đông Á

Hội nghị Cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 28-29 và Hội nghị Cấp cao Đông Á lần thứ ...

ngoai giao quoc phong cua nhat ban doi voi asean Thủ tướng tham dự Hội nghị cấp cap Mekong – Nhật Bản

Bên lề các Hội nghị Cấp cao ASEAN 28 – 29 và các Hội nghị cấp cao liên quan, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân ...

Hà Nguyên (theo The Diplomat)

Bài viết cùng chủ đề

Châu Á

Xem nhiều

Đọc thêm

Tăng cường hợp tác du lịch Việt Nam - Trung Quốc

Tăng cường hợp tác du lịch Việt Nam - Trung Quốc

Chiều 8/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tham dự Chương trình giới thiệu văn hóa và du lịch Việt Nam tại thành phố Trùng Khánh, Trung Quốc.
De Heus 'gõ cửa' thị trường Halal

De Heus 'gõ cửa' thị trường Halal

Những năm qua, các sản phẩm và dịch vụ Halal ngày càng phổ biến và được ưa chuộng trên toàn cầu, đã mở ra nhiều cơ hội cho Việt Nam, ...
Giá vàng hôm nay 9/11/2024: Giá vàng lại lội ngược dòng, 'pha bay màu' 100 USD là bình thường, thị trường đang củng cố, tích lũy lên vùng giá mới

Giá vàng hôm nay 9/11/2024: Giá vàng lại lội ngược dòng, 'pha bay màu' 100 USD là bình thường, thị trường đang củng cố, tích lũy lên vùng giá mới

Giá vàng hôm nay 9/11/2024: Giá vàng lại lội ngược dòng, 'pha bay màu' 100 USD là bình thường, thị trường đang củng cố, tích lũy lên vùng giá mới?
Giá tiêu hôm nay 9/11/2024: Thị trường quay đầu, Việt Nam tăng mạnh nhập tiêu từ 2 quốc gia Đông Nam Á này

Giá tiêu hôm nay 9/11/2024: Thị trường quay đầu, Việt Nam tăng mạnh nhập tiêu từ 2 quốc gia Đông Nam Á này

Giá tiêu hôm nay 9/11/2024 tại thị trường trong nước ổn định ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 138.000 - 139.000 đồng/kg.
Chung tay xây dựng mô hình phát triển bền vững tại các Khu dự trữ sinh quyển Việt Nam

Chung tay xây dựng mô hình phát triển bền vững tại các Khu dự trữ sinh quyển Việt Nam

Từ ngày 7-9/11, tại Nghệ An diễn ra chuỗi sự kiện kỷ niệm Ngày Quốc tế về Khu dự trữ sinh quyển (KDTSQ) năm 2024.
Dự báo bão số 7: Trên vùng biển phía Đông khu vực Bắc Biển Đông, gió giật cấp 17, sau có thể đổi hướng di chuyển và giảm dần cường độ

Dự báo bão số 7: Trên vùng biển phía Đông khu vực Bắc Biển Đông, gió giật cấp 17, sau có thể đổi hướng di chuyển và giảm dần cường độ

Hồi 19h (ngày 8/11), tâm bão số 7 ở vào khoảng 18,5 độ vĩ Bắc; 117,0 độ kinh Đông, trên vùng biển phía Đông của khu vực Bắc Biển Đông.
Tin thế giới 8/11: Hàn Quốc bắn tên lửa đạn đạo ra Biển Hoàng Hải, Venezuela, Nga thúc đẩy hợp tác chiến lược, Iran ‘thờ ơ’ với kết quả bầu cử ở Mỹ

Tin thế giới 8/11: Hàn Quốc bắn tên lửa đạn đạo ra Biển Hoàng Hải, Venezuela, Nga thúc đẩy hợp tác chiến lược, Iran ‘thờ ơ’ với kết quả bầu cử ở Mỹ

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong 24 giờ qua.
Tàu Charles de Gaulle của Pháp sắp tái xuất sau 4 tháng bảo trì kỹ thuật

Tàu Charles de Gaulle của Pháp sắp tái xuất sau 4 tháng bảo trì kỹ thuật

Ngày 7/11, Hải quân Pháp thông báo chuẩn bị triển khai tàu sân bay Charles de Gaulle trong 4 tuần tới.
Sau 9 tháng đình trệ, đàm phán hòa bình Colombia tái khởi động

Sau 9 tháng đình trệ, đàm phán hòa bình Colombia tái khởi động

Ngày 7/11, Bộ Ngoại giao Brazil bày tỏ tin tưởng vào tiến trình hòa đàm giữa Chính phủ Colombia và Lực lượng quân đội giải phóng quốc gia (ELN).
Hàn Quốc và Mỹ siết chặt hợp tác, sẵn sàng ứng phó nguy cơ trên không gian

Hàn Quốc và Mỹ siết chặt hợp tác, sẵn sàng ứng phó nguy cơ trên không gian

Hàn Quốc và Mỹ nhất trí tổ chức một cuộc tập trận mô phỏng trên la bàn ứng phó với các mối đe dọa trên không gian vào năm 2025.
Châu Âu và hồi chuông cảnh tỉnh cho việc tự vệ: Sự thật bẽ bàng bị phơi bày, bầu cử Mỹ có thể là 'giọt nước' tràn ly

Châu Âu và hồi chuông cảnh tỉnh cho việc tự vệ: Sự thật bẽ bàng bị phơi bày, bầu cử Mỹ có thể là 'giọt nước' tràn ly

Xung đột Ukraine phơi bày nhiều điểm yếu trong khả năng tự vệ của châu Âu và việc ông Trump tái đắc cử có thể làm đảo lộn an ninh lục địa này.
Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Nga cho rằng, thế giới đã bước vào giai đoạn dài biến động và thay đổi mà cuối cùng sẽ dẫn đến một trật tự thế giới đa cực.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Nga cho rằng, thế giới đã bước vào giai đoạn dài biến động và thay đổi mà cuối cùng sẽ dẫn đến một trật tự thế giới đa cực.
Hiệp định Paris liệu có lâm nguy vì kết quả bầu cử Mỹ?

Hiệp định Paris liệu có lâm nguy vì kết quả bầu cử Mỹ?

Bầu cử Mỹ khép lại với những lo ngại từ giới chuyên gia rằng Washington có thể suy giảm cam kết trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu.
Chủ tịch Tập Cận Bình nhắn nhủ gì tới ông Trump trong thông điệp chúc mừng?

Chủ tịch Tập Cận Bình nhắn nhủ gì tới ông Trump trong thông điệp chúc mừng?

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gửi thông điệp chúc mừng tới Tổng thống Mỹ mới đắc cử Donald Trump, khẳng định hai bên nên hợp tác, thay vì đối đầu.
Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Cả ông Trump và bà Harris đều đang tìm cách mô tả bên kia là 'yếu thế trước Trung Quốc' trong nỗ lực vượt qua phe đối lập.
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
Phiên bản di động