Sổ tay Văn hóa Đông-Tây

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Người Mỹ nghĩ gì? (Kỳ cuối)

Hữu Ngọc
TGVN.  Người Mỹ trên vùng biên giới đôi khi là những người quê kệch, thô lỗ, nhưng lại là những người làm việc có hiệu quả, sản xuất giỏi, có đầu óc thực tế, hướng về tương lai và đoàn kết.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Người Mỹ nghĩ gì? (Kỳ 4)
Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Người Mỹ nghĩ gì? (Kỳ 3)

Ở miền Nam, cố nhiên kinh tế đồn điền đã nhanh chóng thay thế cho những khoảng đất canh tác nhỏ của những người định cư đầu tiên. Tư tưởng cộng hòa chủ nghĩa cá nhân vì vậy đã nhanh chóng lấn át tư tưởng cộng đồng. Từ lâu, trước khi xảy ra đổ máu tại Lexington và Concord (bang Massachusetts) trong thời gian đầu Chiến tranh giành độc lập, người Thanh giáo đã bị biến thành người Yankee. Cách mạng và tình hình sôi động trong giới trí thức gây ra bởi sự đoạn tuyệt với Anh, đã một lần nữa khiến cho người Mỹ phải tự xác định mình về mặt chính trị, như ta có thể thấy qua những luận án về pháp luật và triết học của John Adams và các cuộc tranh luận về Hiến pháp. Tuy bác bỏ cơ sở hiến pháp của Anh, song người dân Mỹ hiểu rằng họ chỉ có thể đặt lòng tin ở một tầng lớp ưu tú đã được thử thách. Một sáng tạo hết sức quan trọng là họ chọn phương án các đại diện dân cử; tức là những công dân có thể mắc tội tham nhũng nhưng phải tuân theo một số quy tắc nhất định và khi cần thiết thì có thể bị bãi nhiệm.

Sau khi giành độc lập, người Mỹ tiếp tục xác định vị trí bằng cách mở rộng đất đai ra ngoài dãy núi Allegheny và phát triển kinh tế, trước kia chỉ vào mỗi việc buôn bán với bên kia Đại Tây Dương, nay hướng về nội địa của đất nước. Thomas Jefferson đã muốn tạo ra ở miền Tây một quốc gia của những điền chủ độc lập: “Những ai trồng trọt trên đất đai là dân chủ Chúa chọn, và vạn nhất Chúa có một dân tộc được tuyển chọn thì Chúa đã chọn dân tộc ấy làm nơi ưu tiên gửi gắm một đạo đức mạnh mẽ và chân chính”.

Thời kỳ mà những người đi tiên phong đã đẩy lùi biên giới là thời kỳ đóng góp nhiều nhất vào việc hình thành tính cách dân tộc theo chủ nghĩa thường hiểu: khía cạnh thực tế và sáng tạo của “người dân bình thường” kỷ nguyên Jackson, tháo vát, ít quan tâm đến nghệ thuật nhưng giỏi xoay sở để có thể hoàn thành tốt đẹp những gì mà mình tiến hành. Người Mỹ trên vùng biên giới đôi khi là những người quê kệch, thô lỗ, nhưng lại là những người làm việc có hiệu quả, sản xuất giỏi, có đầu óc thực tế, hướng về tương lai và đoàn kết. Chất lượng cuộc sống tại cộng đồng mới đó tùy thuộc ở sự gắn bó các thể chế. Tocqueville đã phải ngạc nhiên: “Ở Anh, chính quyền làm rất ít còn các cá nhân thì làm rất nhiều. Nhưng ở Mỹ, chính quyền hầu như không can thiệp cái gì cả và các cá nhân thì hợp sức lại làm tất cả mọi việc”. Vậy là cộng đồng trên vùng biên giới quả có thừa hưởng phần nào cộng đồng Thanh giáo trước kia.

Chấm dứt thái độ vô can

Nước Mỹ giữa thế kỷ XIX do nhiều cộng đồng nhỏ gắn bó với nhau một cách lỏng lẻo, hay do một vài tập đoàn lớn hợp thành, hay nó đã trở thành một quốc gia thuần nhất?

Cuộc chiến tranh Bắc – Nam là trung tâm của mọi cuộc tranh luận về tính cách dân tộc. Các nhà sử học ngày nay đã hết tranh luận về vấn đề có phải cuộc nội chiến là tất yếu không và gần đây, bắt đầu nêu lên khía cạnh mới của lịch sử xã hội và văn hóa của miền Nam để tìm hiểu đặc điểm của một nền văn minh, xây dựng trên quan hệ giữa nô lệ với chủ nô và miền Nam bằng cách nào duy trì sự phân biệt chủng tộc, bất chấp mọi nguyên tắc bình đẳng. Những công trình nghiên cứu lịch sử chính trị cũng đã đặt cuộc xung đột Bắc Nam vào trong một cuộc đấu tranh rộng lớn hơn vì sự hợp pháp của Mỹ, trong đó, mỗi phe khẳng định di sản cộng hòa là thuộc về mình.

Về tái thiết Liên bang và bước chuyển tiếp sang một quốc gia đô thị công nghiệp hóa và quan liêu hóa, tham gia các cuộc xung đột thế giới, đã gây ra những cuộc tranh luận mới về sự chấm dứt thái độ vô can của nước Mỹ, và qua đó, chấm dứt tính chất đặc biệt của lịch sử nước Mỹ. Những sự biến đổi nối tiếp nhau của xã hội Mỹ, và ảnh hưởng nặng nề của cuộc Đại khủng hoảng kinh tế đôi khi có thể gây ra những rạn nứt trong tòa kiến trúc, nhưng chúng cũng đã góp phần xác định lại và thậm chí trong một số trường hợp, tăng cường cơ cấu tư tưởng được xây dựng trên bản chất đặc biệt đó của Mỹ.

Các nhà công nghiệp đi đầu trong thế kỷ XVII, như Francois Lowell – người đã xây dựng các nhà máy dệt bên các con thác dòng sông Merrimack, thu hút nguồn nhân lực là các cô con gái tá điền miền New England – đã mơ ước đến việc tạo ra một xã hội công nghiệp phồn vinh và không có xung đột. Sẽ không có một “Manchester của Mỹ” thế nhưng đến cuối thế kỷ đó, nền công nghiệp bắt đầu sử dụng một lực lượng lao động không lành nghề, là những người nhập cư mới từ châu Âu kéo đến.

Còn tồn tại được những gì trong tư tưởng của Lowel tại bang Pitsburg của Carnegie hay bang Detroit của Ford? Nỗi lo sợ xã hội thoái hóa đã chi phối phản ứng tư tưởng của người theo đạo Tin lành đối với việc vô sản hóa thành thị. Các nạn nhân của nghèo khó bị coi như một mối đe dọa đối với xã hội. Thành phố trở thành một địa hạt truyền giáo. Chỉ có khái niệm về một xã hội mở cửa, cho phép những người có năng lực nhất giành lấy chỗ đứng của mình dưới mặt trời, bằng cách khắc phục các hàng rào ngôn ngữ và thành kiến, là có thể thay thế cho giấc mơ không thể thực hiện được là một xã hội không có cảnh nghèo.

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Người Mỹ nghĩ gì? (Kỳ 2)

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Người Mỹ nghĩ gì? (Kỳ 2)

TGVN. Người Mỹ để ý đến nghi thức xã giao khiến cho vấn đề hòa đồng dân tộc dễ dàng, người Mỹ cũng dễ tha ...

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Người Mỹ nghĩ gì? (Kỳ 1)

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Người Mỹ nghĩ gì? (Kỳ 1)

TGVN. Người Mỹ thân thiện, cởi mở. Rất ít người Mỹ tỏ vẻ kênh kiệu, mặc dù trong thâm tâm họ tự coi mình trên thiên ...

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Người Pháp nghĩ gì?

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Người Pháp nghĩ gì?

TGVN. Dân tộc Pháp là dân tộc hình thành và thống nhất sớm ở châu Âu, nhưng tâm tính của người Pháp lại đầy mâu thuẫn, ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Real Madrid trao cơ hội cho trẻ em khó khăn Việt Nam trải nghiệm bóng đá chuyên nghiệp

Real Madrid trao cơ hội cho trẻ em khó khăn Việt Nam trải nghiệm bóng đá chuyên nghiệp

Gần 300 trẻ em từ các trại trẻ mồ côi và gia đình khó khăn ở TP. Hồ Chí Minh sẽ có cơ hội học bóng đá chuyên nghiệp.
Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Nga cho rằng, thế giới đã bước vào giai đoạn dài biến động và thay đổi mà cuối cùng sẽ dẫn đến một trật tự thế giới đa ...
Rabbi Silverman: Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ giải quyết vấn đề Ukraine và Trung Đông thế nào?

Rabbi Silverman: Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ giải quyết vấn đề Ukraine và Trung Đông thế nào?

Thế giới và Việt Nam phỏng vấn nhanh ông Rabbi Silverman, công dân Mỹ gốc Do Thái về chiến thắng của ông Donald Trump và đường hướng giải quyết các ...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 9/11/2024: Bọ Cạp nên quyết đoán hơn

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 9/11/2024: Bọ Cạp nên quyết đoán hơn

Tử vi hôm nay 9/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 9/11 và sáng 10/11: Lịch thi đấu V-League - HAGL vs CAHN; Ngoại hạng Anh - Brighton vs Man City

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 9/11 và sáng 10/11: Lịch thi đấu V-League - HAGL vs CAHN; Ngoại hạng Anh - Brighton vs Man City

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 9/11 và sáng 10/11: Lịch thi đấu V-League - Hà Nội vs Hải Phòng; Ngoại hạng Anh - Liverpool vs Aston Villa...
Giá cà phê hôm nay 8/11/2024: Giá cà phê bứt phá, robusta tăng 3 con số, thị trường 'gọi tên' một mặt hàng xu hướng và giá tốt

Giá cà phê hôm nay 8/11/2024: Giá cà phê bứt phá, robusta tăng 3 con số, thị trường 'gọi tên' một mặt hàng xu hướng và giá tốt

Giá cà phê hôm nay 8/11/2024: Giá cà phê bứt phá, robusta tăng 3 con số, một mặt hàng xuất khẩu chủ lực và giá tốt của Việt Nam?
Hợp tác và kết nối du lịch giữa Việt Nam với Brunei và tiểu vùng BIMP – EAGA

Hợp tác và kết nối du lịch giữa Việt Nam với Brunei và tiểu vùng BIMP – EAGA

Ngày 6/11, Đại sứ quán Việt Nam tại Brunei Darussalam đã tổ chức Hội thảo 'Thúc đẩy hợp tác du lịch Việt Nam - Brunei và tiểu vùng Mekong – BIMP EAGA'
Du lịch Bình Định: Điểm tên các món đặc sản nức tiếng ở Quy Nhơn

Du lịch Bình Định: Điểm tên các món đặc sản nức tiếng ở Quy Nhơn

Không chỉ sở hữu vẻ đẹp hoang sơ của biển xanh, cát trắng, TP. Quy Nhơn (Bình Định) còn mang trọn ‘thế giới’ ẩm thực đa dạng và phong phú.
Việt Nam ‘bội thu’ du khách quốc tế trong 10 tháng đầu năm 2024

Việt Nam ‘bội thu’ du khách quốc tế trong 10 tháng đầu năm 2024

Trong 10 thị trường lớn nhất của du lịch Việt Nam, Hàn Quốc chiếm thị phần lớn nhất, Trung Quốc xếp ở vị trí thứ 2, theo sau là Mỹ, Nhật Bản…
Quảng Ninh phát triển xứng tầm vị trí trung tâm du lịch quốc tế

Quảng Ninh phát triển xứng tầm vị trí trung tâm du lịch quốc tế

Du lịch Quảng Ninh ngày càng phát triển, thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và bền vững...
Thung Nham: Bức tranh thiên nhiên sống động trong lòng Tràng An

Thung Nham: Bức tranh thiên nhiên sống động trong lòng Tràng An

Với vị trí giữa vùng lõi của Di sản thế giới Tràng An (Ninh Bình), Thung Nham mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị và khác biệt.
Hàng loạt sự kiện hấp dẫn hứa hẹn khuấy động Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Hòa Bình 2024

Hàng loạt sự kiện hấp dẫn hứa hẹn khuấy động Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Hòa Bình 2024

Từ ngày 15-23/11, Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Hòa Bình năm 2024 sẽ diễn ra với nhiều hoạt động văn hóa, trải nghiệm hấp dẫn.
Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Quảng bá di sản văn hóa Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội

Viện Phim Việt Nam tổ chức triển lãm 'Các di sản của Việt Nam được UNESCO công nhận – Trải nghiệm qua các thước phim điện ảnh' từ ngày 7-11/11.
Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Bảo tồn, phát huy di sản văn hoá gắn với phát triển du lịch: Bài học kinh nghiệm từ Hàn Quốc

Với bề dày lịch sử khoảng 5.000 năm, Hàn Quốc hiện là một trong những quốc gia đi đầu trong lĩnh vực bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.
Công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An

Công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An

Sở Du lịch Ninh Bình vừa tổ chức Hội nghị công bố Đề án nghiên cứu Lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An.
Phát hiện thành phố cổ bí ẩn thuộc nền văn minh Maya

Phát hiện thành phố cổ bí ẩn thuộc nền văn minh Maya

Các cuộc khảo sát bằng tia laser đã phát hiện một thành phố cổ rộng lớn thuộc nền văn minh Maya, có tuổi đời hàng thế kỷ ở Bán đảo Yucatán, Mexico.
Bánh pía Sóc Trăng: Món ăn truyền thống vươn tầm quốc tế

Bánh pía Sóc Trăng: Món ăn truyền thống vươn tầm quốc tế

Sóc Trăng hiện có trên 30 thương hiệu bánh pía được sản xuất từ nhiều cơ sở, doanh nghiệp, trong đó có những thương hiệu được xây dựng gần 100 năm.
Bước đi cần thiết để phát triển du lịch bền vững

Bước đi cần thiết để phát triển du lịch bền vững

Nhân rộng mô hình du lịch xanh là vô cùng cần thiết để phát triển du lịch bền vững cho Việt Nam.
Phiên bản di động