Nhớ về những tháng ngày sục sôi chiến đấu bảo vệ từng tấc đất trên quê hương Quảng Trị

Nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng tỉnh Quảng Trị (1/5/1972-1/5/2022) và hướng tới kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh-Liệt sĩ (27/7/1947-27/7/2022), ngày 8/5, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) Quảng Trị phối hợp với chính quyền thôn Thiên Chánh và Hiệp hội bất động sản tỉnh Quảng Trị tổ chức Lễ khánh thành trùng tu Bia chứng tích liệt sĩ Thiện Chánh.

Đến dự có Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Trị Nguyễn Đăng Quang và Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng.

Những chiến công oanh liệt

Tại buổi lễ, các đại biểu, cùng cán bộ, chiến sĩ đã cùng nhau ôn lại lịch sử, thể hiện niềm tự hào về những tháng ngày sục sôi chiến đấu bảo vệ từng tấc đất của quê hương của 16 cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân vũ trang – tiền thân của Bộ đội Biên phòng Quảng Trị ngày nay. Họ là những chiến sĩ từ hậu phương lớn miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam, những chiến sĩ “ngày Bắc, đêm Nam”, với những trận chiến “xuất quỷ nhập thần”, mưu trí, dũng cảm, kiên cường bám dân, xây dựng cơ sở. Và họ đã chiến đấu và anh dũng hy sinh để thổi bùng lên ngọn lửa cách mạng trên mảnh đất Cam Lộ anh hùng.

Cuối năm 1963, Mỹ - Ngụy tăng cường kiểm soát khu vực Nam giới tuyến hòng ngăn chặn mọi sự di chuyển quân và vận chuyển của ta từ Bắc vào Nam. Trước tình hình đó, thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy Quảng Trị về “...đẩy mạnh và liên tục tiêu hao, tiêu diệt địch, mở rộng cao trào khởi nghĩa, phá ấp chiến lược, phá thế kìm kẹp của địch,.... mở rộng căn cứ địa…”, Bộ Tư lệnh Công an Nhân dân vũ trang quyết định thành lập 4 phân đội vũ trang số 19, 21, 23, 25 để tăng cường cho Nam tuyến hoạt động ở vùng tây Gio Linh đến Tân Lâm, Ca Lu, Khe Sanh, đường 9.

Thực hiện yêu cầu của Huyện ủy Cam Lộ, đêm 15/10/1964, Phân đội 23 nhận nhiệm vụ đột nhập phá ấp chiến lược ở 2 thôn Thọ Xuân và Cam Vũ, xã Cam Thủy, huyện Cam Lộ để giải phóng dân, phát triển lực lượng vũ trang địa phương.

Trận chiến đấu thắng lợi, cuộc mít tinh tuyên truyền được tổ chức tại chỗ, bà con tập trung đông, mải tuyên truyền chưa kịp thu quân thì trời sáng. 5h sáng ngày 16/10/1964, Phân đội 23 quyết định di chuyển đến thôn Thiện Chánh, tổ chức trận địa sẵn sàng đánh trả quân địch.

12 giờ trưa ngày 16/10/1964, địch điều động 1 tiểu đoàn lính Ngụy có phi pháo yểm trợ kéo đến tấn công Phân đội 23, tập trung hỏa lực bắn như đổ đạn. Từ trong công sự, chiến hào, chiến sĩ ta vẫn bình tĩnh đợi địch. Sau một thời gian bắn phá ác liệt, không thấy ta phản ứng, địch xông tới. Kiên trì chờ đợi thời cơ, tiểu đội trưởng Lê Văn Quang ra lệnh nổ súng, nhiều tên địch gục ngã cách ta khoảng 9-10m, đồng bọn của chúng xô nhau tháo chạy. Địch củng cố đội hình, tiếp tục phản kích lần thứ 2 nhưng tiếp tục thất bại, buộc phải rút lui.

Đến 15h15 phút chiều cùng ngày, địch tổ chức tấn công lần thứ ba và tiếp tục thất bại, buộc chúng phải gọi quân cứu viện. Cả 1 chi đội xe bọc thép M113 từ Cồn Tiên vào tham chiến. Cuộc chiến đấu ngày càng khó khăn, Phân đội 23 rơi vào tình thế bị bao vây và phải quyết định mở đường rút ra khỏi vòng vây của địch.

Tiểu đội đồng chí Lê Văn Quang nhận nhiệm vụ ở lại chiến đấu ghìm chân địch, bảo vệ cho phân đội rút về hậu cứ. Trận chiến ngày càng khó khăn, ác liệt hơn khi tiểu đội phải đối mặt với 7 xe bọc thép M113 phía trước và phía sau lưng là 1 đại đội biệt động quân.

Trước tình thế nguy nan, Tiểu đội trưởng Lê Văn Quang vẫn bình tĩnh chỉ huy tiểu đội chiến đấu, các chiến sĩ tập trung ném lựu đạn vào xe bọc thép, hỏa lực bắn vào bộ binh chạy theo xe; với quân số và hỏa lực mạnh hơn ta gấp nhiều lần địch đã tràn vào trận địa.

Đồng chí Lê Văn Quang nhảy lên xe tung lựu đạn vào trong xe, địch nhặt lựu đạn ném ra, cùng lúc một cánh tay của đồng chí Quang đã bị địch bắn nát, mất thăng bằng ngã xuống đất. Với ý chí quyết chiến đến cùng, đồng chí đã bật dậy tiếp tục nhảy lên nhét lựu đạn và đè lên nắp xe, lựu đạn nổ khiến 1 Đại úy, 2 Trung úy, 1 Thiếu úy và 5 lính của địch chết.

Một trận đánh diễn ra giữa những người chiến sĩ chỉ có súng trường và lựu đạn và kẻ thù có cả phi pháo và xe bọc thép; nhưng tinh thần và ý chí của 16 chiến sĩ tiểu đội 1, phân đội 23, Công an vũ trang đã tiêu diệt được 84 tên địch cùng với nhiều xe bọc thép. Buộc kẻ địch phải hèn hạ trả thù bằng việc mổ bụng, moi gan các chiến sĩ ta. Ta, 16 cán bộ, chiến sĩ Công an vũ trang đã anh dũng hy sinh.

Ghi nhận công lao đó, Đảng, Nhà nước truy tặng danh hiệu Liệt sĩ cho 16 đồng chí. Đồng chí Lê Văn Quang và Trần Công Tiện được truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân ngày 03/8/1995.

Tri ân những hy sinh anh dũng

Để tưởng nhớ sự hy sinh anh dũng và công lao to lớn của Phân đội 23, Công an Vũ trang, năm 1997, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh phối hợp với Huyện Cam Lộ, trực tiếp là Đảng ủy, UBND xã Cam Thủy và Nhân dân thôn Thiện Chánh xây dựng hoàn thành Bia chứng tích.

Cũng từ đây, bia tưởng niệm đã trở thành nơi thờ tự 16 liệt sĩ thuộc Phân đội 23, Công an vũ trang hy sinh ngày 16/10/1964. Đồng thời, cũng là nơi để giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ chiến sĩ biên phòng Quảng Trị luôn tự hào tiếp bước truyền thống cha anh, không ngừng phấn đấu học tập, rèn luyện và công tác để hoàn thành tốt nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia trong mọi tình huống.

Năm 2011, Bia chứng tích được nâng cấp và xây mới thành nhà bia khang trang hơn. Tuy nhiên, do thời gian và sự tác động của thiên nhiên đã khiến bia chứng tích bị bào mòn, bong tróc, một số hạng mục đã xuống cấp.

Bộ chỉ huy bộ đội biên phòng tỉnh nghiên cứu, tìm giải pháp, tạo nguồn lực để nâng cấp đảm bảo cho nhà bia xứng tầm với sự hy sinh của các anh hùng liệt sĩ.

Với đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ người trồng cây”; với tâm nguyện được sẻ chia, nhiều nhà hảo tâm đã đóng góp, tiến hành sửa chữa những hạng mục đã xuống cấp, làm mới một số hạng mục đảm bảo cho nhà bia khang trang, xứng tầm hơn.

Sau hơn một tháng thi công, nhà Bia tưởng niệm các liệt sĩ, cùng toàn bộ khuôn viên được sữa chữa, xây dựng, lắp đặt mới khang trang, sáng, sạch, đẹp; một số hạng mục đã thêm uy nghi, bề thế, thoáng mát và thanh tịnh hơn.

Công trình được hoàn thành đã thể hiện tâm huyết, tình cảm, trách nhiệm của cán bộ chiến sĩ BĐBP tỉnh, cấp ủy, chính quyền, của các nhà hảo tâm, mọi người dân thôn Thiện Chánh; mà đặc biệt là nguyện vọng của thân nhân các liệt sĩ.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Trị Nguyễn Đăng Quang nhấn mạnh, đây là việc làm thể hiện tấm lòng tri ân sâu sắc đối với các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh xương máu để cho đất nước được hòa bình, thống nhất của BĐBP Quảng Trị.

Đồng thời, đây cũng là “địa chỉ đỏ” để giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ BĐBP Quảng Trị hôm nay tiếp bước truyền thống vẻ vang của các thế hệ cha anh, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, không ngừng học tập, trau dồi bản lĩnh chính trị, chuyên môn nghiệp vụ để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia.