Phân tích lý do khiến 'Bom Vua' của Liên Xô từng gây ám ảnh

Lê Ngọc
TGVN. Thiếu tá Andrei Durnovtsev - phi công Không quân Liên Xô và chỉ huy máy bay ném bom Tu-95 Bear - đã lưu tên mình vào lịch sử Chiến tranh Lạnh khi lái chiếc máy bay thả quả bom hạt nhân mạnh nhất từ trước đến nay, có đương lượng nổ 50 megaton, mạnh hơn 3.000 lần so với quả bom Mỹ ném xuống Hiroshima.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
bom vua lien xo khung khiep ra sao Mỹ triển khai máy bay ném bom B-1B và máy bay không người lái Global Hawk ở Biển Đông
bom vua lien xo khung khiep ra sao Hai máy bay ném bom B-1B Lancer của Mỹ hoạt động tại Biển Đông
bom vua lien xo khung khiep ra sao
Nấm khổng lồ của vụ thử hạt nhân. (Nguồn: Wikipedia)

Sức mạnh của "mẹ Kuzka"

Trong những năm qua, theo các nhà sử học, người ta đã đặt nhiều tên cho quả bom đã được thử nghiệm. Andrei Sakharov - một trong những nhà vật lý đã tham gia thiết kế nó - chỉ đơn giản gọi đó là Bom Lớn. Nhà lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev gọi là “mẹ Kuzka”, liên quan đến một câu ngạn ngữ Nga có nghĩa là sắp dạy cho ai đó một bài học khắc nghiệt, khó quên.

Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ đã nhẹ nhàng đặt tên cho cuộc thử nghiệm là “Joe 111”. Nhưng một cái tên phổ biến hơn được sinh ra từ niềm kiêu hãnh của Nga và một nỗi kinh hoàng đã tóm gọn tất cả - Tsar Bomba, hay Bom Vua.

Ngày 30/10/1961, Thiếu tá Durnovtsev và phi hành đoàn đã cất cánh từ một sân bay trên Bán đảo Kola, hướng đến khu vực thử hạt nhân của Liên Xô ở Bắc Cực tại Vịnh Mityushikha, quần đảo Novaya Zemlya. Các nhà khoa học đã sơn máy bay ném bom Tu-95 Bear và máy bay tháp tùng Tu-16 Badger màu trắng để hạn chế thiệt hại nhiệt do xung nhiệt của vụ nổ. Quả bom cũng được gắn một chiếc dù để làm chậm tốc độ rơi, tạo đủ thời gian cho cả hai máy bay ra khỏi bán kính 48km từ Ground Zero (vùng bình địa nơi thả quả bom) trước khi bom nổ.

Khi các máy bay đến đích ở độ cao 10,4 km đã định, viên chỉ huy đã ra lệnh thả quả bom. Máng mở ra, và quả bom bắt đầu rơi, sau ba phút, khi ở độ cao 4 km tính từ mặt đất, quả bom phát nổ và phá vỡ các cửa sổ cách xa hơn 800km. Các nhân chứng đã nhìn thấy ánh chớp xuyên qua mây dày đặc cách xa gần 1.000 km từ vị trí vụ nổ. Đám mây hình nấm bốc cao vào khí quyển đến 72 km tính từ mặt đất. Đỉnh của đám mây hình nấm lan rộng đến 96 km. Xung nhiệt vụ nổ làm cháy cả sơn của hai máy bay.

100 megaton - khả thi và bất khả thi

Ban đầu, các nhà thiết kế dự định thử quả bom có công suất 100 megaton. Họ đã sử dụng cấu hình nhiên liệu khô Lithium Teller-Ulam ba tầng - tương tự thiết bị nhiệt hạch hạt nhân lần đầu tiên được Mỹ trình diễn trong vụ thử hạt nhân mang tên Castle Bravo. Những lo ngại về bụi phóng xạ đã thúc đẩy các nhà khoa học Nga giảm công suất xuống còn một nửa. Điều thú vị, Tsar Bomba là một trong những vũ khí hạt nhân sạch nhất từng được kích nổ, vì thiết kế bom đã loại bỏ 97% lượng bụi phóng xạ có thể.

Ngay cả kích thước cũng "quái dị" - dài 8m, đường kính khoảng 2,1m và nặng hơn 27kg - lớn đến mức khó cho vào bên trong khoang bom của máy bay ném bom Bear được sửa đổi. Có nghi ngờ liệu Tsar Bomba có thể trở thành vũ khí thực tế được sử dụng bởi một máy bay ném bom Liên Xô hay không. Do khoảng cách từ Liên Xô đến Mỹ lớn, việc loại bỏ các thùng nhiên liệu để chở quả bom - kết hợp với trọng lượng cực lớn của chính nó, một máy bay ném bom sẽ không đủ nhiên liệu để thực hiện nhiệm vụ ngay cả khi được tiếp liệu trên không.

Sự lo ngại của Mỹ

CIA đã điều tra xem liệu Liên Xô có kế hoạch đặt đầu đạn tương tự vào các tên lửa đạn đạo liên lục địa siêu mạnh sẽ nhắm vào các thành phố của Mỹ hay không. Do lợi thế hạt nhân của liên minh NATO, Mỹ có thể đặt máy bay ném bom và tên lửa đạn đạo tầm trung khá gần với các mục tiêu của Liên Xô ở Đông Âu. Vào cuối thập niên 1950 và đầu thập niên 1960, Mỹ đã đặt các tên lửa đạn đạo tầm trung như Thor ở Anh và Thổ Nhĩ Kỳ, các tên lửa Honest John và Matador ở Tây Đức. Khoảng cách bay ngắn tạo cho tên lửa có cơ hội tốt hơn trong việc sử dụng đầu đạn hạt nhân để tiêu diệt mục tiêu.

Hãy xem xét thiệt hại mà phiên bản 100 megaton của Tsar Bomba có thể gây ra cho Los Angeles - giả sử, nếu bom phát nổ ngay trên Tháp Ngân hàng, tòa nhà cao thứ hai ở phía Tây sông Mississippi. Vụ nổ ở độ cao tương đương 4,3 km tính từ mặt đất sẽ tạo ra một quả cầu lửa nguyên tử đường kính 3,2 km nóng hơn bề mặt của Mặt trời, biến bê-tông và thép của tòa nhà chọc trời thành tro bụi. Trong bán kính 8 km của từ tâm vụ nổ, những người không thiệt mạng bởi vụ nổ và nhiệt cũng sẽ tử vong bởi bức xạ năng lượng lên tới 500 Rem (đơn vị đo liều lượng bức xạ).

Ở khoảng cách đến 32 km từ tâm vụ nổ, sóng chấn động sẽ phá hủy mọi tòa nhà, cả nhà bê tông cốt thép. Ở khoảng cách đến 80 km, bất cứ ai bị quả cầu lửa của vụ nổ sẽ bị bỏng độ ba. Nói tóm lại, Tsar Bomba sẽ tàn phá hoàn toàn khu vực đô thị Los Angeles.

Năm 1963, Khrushchev cho biết, Liên Xô sở hữu một quả bom 100 megaton và nó đã được triển khai tới Đông Đức, nhưng các nhà sử học vẫn bàn thảo đó là sự thật hay chỉ là khoe khoang.

Về phần Sakharov, kinh nghiệm chế tạo và thử nghiệm Bom Vua đã khiến anh ta từ bỏ nghiệp nghiên cứu vũ khí, trở thành một nhà bất đồng chính kiến, phản đối các nỗ lực của Liên Xô trong việc tạo ra một hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo, ủng hộ các quyền dân sự ở Liên Xô và đã được trao giải Nobel Hòa bình năm 1975. Còn Durnovtsev, sau khi thả thành công Tsar Bomba, được Không quân Liên Xô thăng cấp Trung tá và được trao tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô.

Đúng ngày quốc khánh, hải quân nga chính thức tiếp nhận tàu ngầm hạt nhân đáng gờm quận vương vladimir

Đúng ngày Quốc khánh, Hải quân Nga chính thức tiếp nhận tàu ngầm hạt nhân đáng gờm Quận vương Vladimir

TGVN. Tàu ngầm chiến lược chạy bằng năng lượng hạt nhân mới nhất Quận vương Vladimir ngày 12/6 đã được tiếp nhận vào phiên chế của ...

Triển khai tàu ngầm, máy bay ném bom ở biển Đông, mỹ nhắn nhủ thông điệp gì?

Triển khai tàu ngầm, máy bay ném bom ở Biển Đông, Mỹ nhắn nhủ thông điệp gì?

TGVN. Khi quảng bá về sự hiện diện của lực lượng tàu ngầm, điều đó có nghĩa là Hải quân Mỹ có chủ ý đưa ra ...

Nga ngừng nâng cấp nhà máy hạt nhân fordow của iran

Nga ngừng nâng cấp nhà máy hạt nhân Fordow của Iran

TGVN. Ngày 5/12, Công ty chuyên khai thác uranium và xử lý nhiên liệu hạt nhân TVEL của tập đoàn hạt nhân nhà nước Nga ...

(theo National Interest)

Đọc thêm

Tin thế giới 26/12: Trung Quốc xây đập thủy điện lớn nhất thế giới, Nga phá vỡ nhiều âm mưu ám sát quan chức, rơi máy bay tại Kazakhstan

Tin thế giới 26/12: Trung Quốc xây đập thủy điện lớn nhất thế giới, Nga phá vỡ nhiều âm mưu ám sát quan chức, rơi máy bay tại Kazakhstan

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Loạt sao MU chờ xin cầu thủ Man City vé xem ban nhạc rock Oasis biểu diễn

Loạt sao MU chờ xin cầu thủ Man City vé xem ban nhạc rock Oasis biểu diễn

Một số cầu thủ MU đang chờ xin tấm vé VIP xem ca nhạc từ các cầu thủ Man City.
Ông Trump gây áp lực, Mexico mạnh tay trấn áp tệ nạn buôn ma túy

Ông Trump gây áp lực, Mexico mạnh tay trấn áp tệ nạn buôn ma túy

Ngày 25/12, Văn phòng Tổng công tố Mexico cho biết đã thu giữ và tiêu hủy hơn 400.000 viên ma túy tổng hợp fentanyl.
Thái Lan 'gật đầu' với BRICS, hy vọng là thành viên chính thức trong tương lai

Thái Lan 'gật đầu' với BRICS, hy vọng là thành viên chính thức trong tương lai

Thái Lan chấp nhận lời mời gia nhập Nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới (BRICS) với tư cách quốc gia đối tác.
Dự báo thời tiết ngày mai (27/12): Bắc Bộ trời rét, vùng núi rét đậm, rét hại; Nam Trung Bộ trời lạnh; Tây Nam Bộ mưa rào rải rác

Dự báo thời tiết ngày mai (27/12): Bắc Bộ trời rét, vùng núi rét đậm, rét hại; Nam Trung Bộ trời lạnh; Tây Nam Bộ mưa rào rải rác

Thông tin dự báo thời tiết các khu vực trong ngày mai (27/12) từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia.
Chủ tịch nước Lương Cường tiếp Đại sứ các nước trình Quốc thư

Chủ tịch nước Lương Cường tiếp Đại sứ các nước trình Quốc thư

Chủ tịch nước Lương Cường tiếp Đại sứ Cuba, các Đại sứ kiêm nhiệm của Zimbabwe và Bolivia tới trình Quốc thư nhận nhiệm vụ tại Việt Nam.
Ấn Độ: ‘Hướng Đông’ và ‘Ngó Tây’

Ấn Độ: ‘Hướng Đông’ và ‘Ngó Tây’

Những thay đổi trong chính sách của Ấn Độ trong thời gian gần đây cho thấy New Dehli ngày càng quan tâm tới hướng Tây như vùng Vịnh.
Những con bài nặng ký của Thổ Nhĩ Kỳ

Những con bài nặng ký của Thổ Nhĩ Kỳ

Chuyến thăm của Chủ tịch EC Ursula von der Leyen tới Ankara là cơ hội để Thổ Nhĩ Kỳ nâng tầm ảnh hưởng và mở thêm cơ hội gia nhập EU.
Nga-Ấn Độ: Chiều sâu của quan hệ đối tác

Nga-Ấn Độ: Chiều sâu của quan hệ đối tác

Chuyến thăm Nga của Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ một lần nữa cho thấy chiều sâu của mối quan hệ đối tác quân sự truyền thống giữa New Dehli và Moscow.
Thỏa thuận ngừng bắn Israel-Hezbollah: Con đường dài hòa giải

Thỏa thuận ngừng bắn Israel-Hezbollah: Con đường dài hòa giải

Việc Israel và Hezbollah chấp thuận thỏa thuận ngừng bắn làm dấy lên hy vọng có thể tạo hiệu ứng hòa giải cho các 'điểm nóng' xung đột dai dẳng khác.
Xung đột Nga-Ukraine: Tình thế 'bên miệng hố chiến tranh', nguy cơ Thế chiến III và kịch bản đàm phán

Xung đột Nga-Ukraine: Tình thế 'bên miệng hố chiến tranh', nguy cơ Thế chiến III và kịch bản đàm phán

Những ngày gần đây, xung đột Nga-Ukraine có bước leo thang mới khó lường, cuộc chiến tên lửa căng thẳng, rộ lên cảnh báo nguy cơ Thế chiến III.
Bắc Âu-Baltic: Nỗ lực hợp tác hay chia rẽ?

Bắc Âu-Baltic: Nỗ lực hợp tác hay chia rẽ?

Tăng cường hợp tác an ninh giữa các nước láng giềng trong khu vực là chủ đề chính của Hội nghị thượng đỉnh các nước Bắc Âu và Baltic...
Dư luận quốc tế đánh giá cao 'Công ước Hà Nội' về tội phạm mạng vừa được Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua

Dư luận quốc tế đánh giá cao 'Công ước Hà Nội' về tội phạm mạng vừa được Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua

Sau khi Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua Công ước LHQ về Tội phạm mạng (Công ước Hà Nội), nhiều quan chức LHQ đã lên tiếng đề cao văn kiện này.
Ukraine ngấm ngầm hồi sinh một sức mạnh vô song bị 'ngủ quên', hy vọng một phép màu

Ukraine ngấm ngầm hồi sinh một sức mạnh vô song bị 'ngủ quên', hy vọng một phép màu

Ukraine từng dẫn đầu thế giới trong ngành chế tạo tên lửa, và nước này đang có những tính toán thận trọng để lấy lại phong độ.
Dự đoán xung đột Nga-Ukraine năm 2025: Khắc nghiệt với cả hai, 'cuộc mặc cả lớn' liệu có xuôi, ai là người nhượng bộ trước?

Dự đoán xung đột Nga-Ukraine năm 2025: Khắc nghiệt với cả hai, 'cuộc mặc cả lớn' liệu có xuôi, ai là người nhượng bộ trước?

Năm 2025 sẽ là một năm đầy khó khăn với cả Ukraine và Nga trước nhiều yếu tố bất định.
Truyền thông quốc tế đưa tin đậm nét về Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Truyền thông quốc tế đưa tin đậm nét về Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024 đã thu hút sự chú ý lớn từ truyền thông quốc tế, khẳng định vị thế của Việt Nam trong hợp tác quốc phòng toàn cầu.
Ukraine tăng gia sản xuất vũ khí tầm xa 'cây nhà lá vườn' để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga

Ukraine tăng gia sản xuất vũ khí tầm xa 'cây nhà lá vườn' để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga

Để giảm phụ thuộc viện trợ quân sự phương Tây và tăng khả năng phản công, Ukraine đang mở rộng kho vũ khí tầm xa có thể tấn công lãnh thổ Nga.
Ấn Độ-Indonesia: Làm sâu sắc nền tảng của tầm nhìn chung về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương

Ấn Độ-Indonesia: Làm sâu sắc nền tảng của tầm nhìn chung về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương

Khi Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nổi lên như tâm chấn địa chính trị của thế kỷ XXI, Ấn Độ và Indonesia thúc đẩy quan hệ đối tác hàng hải chiến lược.
Phiên bản di động