Quan hệ Trung Quốc - Ấn Độ: Thực tế và bản chất (Kỳ II)

Sinh Thành
TGVN. Dù được kỳ vọng, song thực tế cho thấy Thượng đỉnh không chính thức lần thứ hai giữa Thủ tướng Ấn Độ và Chủ tịch Trung Quốc sẽ khó đạt kết quả cụ thể. Báo Thế giới & Việt Nam giới thiệu bài thứ hai trong loạt bài đánh giá về quan hệ Ấn – Trung hiện nay.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
quan he trung quoc an do thuc te va ban chat ky ii Quan hệ Trung Quốc - Ấn Độ: Kỳ vọng từ cả đôi bên (Kỳ I)
quan he trung quoc an do thuc te va ban chat ky ii Trung Quốc - Ấn Độ - Pakistan: Cân bằng không ngang bằng
quan he trung quoc an do thuc te va ban chat ky ii
Infographic về tranh chấp Trung Quốc - Ấn Độ tại khu vực Doklam bắt đầu từ tháng 6/2017. (Nguồn: Zing)

Thượng đỉnh không chính thức lần 2 giữa Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến diễn ra ngày 11/10 tại thành phố biển Mamallapuram, bang Tamil Nadu của Ấn Độ dường như tạo ra nhiều kỳ vọng. Song nếu xem xét kỹ bản chất cạnh tranh và những diễn biến mới gần đây trong quan hệ giữa hai cường quốc lớn nhất châu Á, cuộc gặp không chính thức lần này giữa lãnh đạo hai nước sẽ khó có thể mang lại những kết quả cụ thể.

Căng thẳng bề nổi

Thượng đỉnh lần thứ nhất tại Vũ Hán tháng 4/2018 được tổ chức sau vụ đối đầu tại Doklam giữa hai nước. Tại cuộc gặp này, ông Tập và ông Modi chỉ đạt hai thỏa thuận: phương hướng chiến lược cho quân đội hai bên duy trì yên tĩnh trên biên giới và phương thức 2+1 để Ấn Độ tham gia với tư cách bên thứ ba trong các dự án hạ tầng của Trung Quốc ở châu Á.

Cấp cao lần này không có sự kiện như Doklam, nhưng vẫn còn nhiều điều chẳng dễ chịu cho hai bên. Mới đây, Trung Quốc đã công khai ủng hộ Pakistan sau khi Ấn Độ hủy bỏ điều 370 Hiến pháp, chuyển quy chế tự trị của Jammu và Kashmir sang quy chế lãnh thổ trực thuộc Liên bang Ấn Độ; Bắc Kinh đã thay mặt Islamabad đưa vấn đề Kashmir ra Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Trung Quốc cũng thắt chặt quan hệ với Pakistan: Ngày 8/10, Chủ tịch Tập Cận Bình đã tiếp đón Thủ tướng Imran Khan ngay trước thềm chuyến thăm Ấn Độ và hai nước đã tiến hành tập trận không quân Shaheen-VIII với quy mô lớn nhất từ trước tới nay vào tháng 8 vừa qua.

Trong khi đó, ngày 11/9, Trung Quốc đã gây ra vụ đối đầu giữa lực lượng biên phòng Trung – Ấn tại phía Bắc hồ Pangong tại Ladakh. Về phần mình, Ấn Độ đã tổ chức tập trận Changthang Prahar, công bố hình ảnh xe tăng và vũ khí trên thực địa lên truyền hình, nhằm trả đũa việc Trung Quốc tập trận tại Aksai Chin. Sau đó, Thủ tướng Narendra Modi đã thăm Mỹ và thể hiện mối thân tình với Tổng thống Donald Trump. Trong tháng 10, Ấn Độ dự kiến sẽ tiến hành tập trận ba quân chủng lần đầu tiên với Mỹ kéo dài 3 tuần liền.

Mặc dù sau cuộc gặp Vũ Hán, Chính phủ của ông Modi đã ra lệnh các Bộ trưởng và công chức không tham gia các hoạt động của Đạt Lai Lạt Ma nhưng Đại diện của tổ chức Tây Tạng tại Ấn Độ đã được mời tham dự Lễ nhậm chức lần thứ hai của Thủ tướng Narendra Modi ngày 26/5/19. Hôm 22/9, quan chức cấp cao của đảng cầm quyền BJP Indresh Kumar đã công khai chỉ trích Trung Quốc can thiệp vào việc lựa chọn người kế nhiệm Đạt Lai Lạt Ma. Đây là lần đầu tiên kể từ cuộc gặp Vũ Hán, quan chức BJP chỉ trích Trung Quốc về vấn đề Tây Tạng.

Mâu thuẫn bề chìm

Song đây mới chỉ là phần nổi của những mâu thuẫn lớn và khó kiểm soát giữa Ấn Độ và Trung Quốc. Hai nước vẫn còn tranh chấp nhiều khu vực lãnh thổ, với tổng diện tích lên tới 120.000 km2. Sau 21 vòng đàm phán biên giới song phương, hai bên mới dừng lại ở những nguyên tắc chung nhất và ngay cả thỏa thuận trao đổi bản đồ cũng chưa thực hiện được. Trong khi đó, Trung Quốc không những tỏ ra ngày càng quyết đoán hơn trong vấn đề biên giới, thể hiện rõ qua vụ Doklam tháng 6/2017, mà còn chối bỏ mọi giải pháp để kéo dài tình trạng tranh chấp treo lơ lửng trên đầu Ấn Độ, nhằm gây áp lực chiến lược và tạo lợi thế mặc cả trong quan hệ song phương.

Một thách thức chiến lược nữa với Ấn Độ là việc Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng tại sân sau của Ấn Độ là khu vực Nam Á và Ấn Độ Dương. New Delhi luôn luôn từ chối tham gia Sáng kiến Vành đai Con đường (BRI) vì lo ngại Bắc Kinh dùng BRI để bao vây và kiềm chế. Trung Quốc cũng không ngừng tận dụng quan hệ với Pakistan để chống Ấn Độ. New Delhi đặc biệt lo ngại việc Bắc Kinh triển khai Hành lang Kinh tế Trung Quốc - Pakistan (CPEC) để xâm phạm lãnh thổ, tăng cường hạ tầng cơ sở quân sự ở Tây Tạng nhằm gây áp lực đối với Ấn Độ tại biên giới.

quan he trung quoc an do thuc te va ban chat ky ii
Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường chào đón Thủ tướng Pakistan Imran Khan thăm Bắc Kinh ngày 8/10. (Nguồn: Reuters)

Với chính sách “Láng giềng trước tiên", Ấn Độ hiện có thể tạm an tâm với thay đổi nội bộ có lợi cho Ấn Độ tại Sri Lanka và Maldives. Song Nepal hầu như đã rơi vào tình trạng “bình thường mới” khi thoát khỏi sự phụ thuộc hoàn toàn vào Ấn Độ và xích lại gần Trung Quốc hơn. Ngay sau chuyến thăm Ấn Độ, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ tới Nepal chứng kiến lễ ký loạt thỏa thuận hợp tác giữa hai nước, trong đó có thỏa thuận cho phép Trung Quốc xây dựng đường nối Kathmandu với Kerung, Tây Tạng.

Bắc Kinh cũng ra sức chèn ép New Delhi trên trường quốc tế khi ngăn Ấn Độ tham gia Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Nhóm cung cấp hạt nhân (NSG). Do vậy, Ấn Độ vẫn coi Trung Quốc là thách thức đối ngoại lớn nhất.

quan he trung quoc an do thuc te va ban chat ky ii

Quan hệ Trung Quốc - Ấn Độ: Kỳ vọng từ cả đôi bên (Kỳ I)

Ngược lại, Trung Quốc lo ngại Ấn Độ tăng cường quan hệ với Mỹ để chống Trung Quốc, sau khi Washington và New Delhi ký Thỏa thuận Trao đổi hậu cần (LEMOA), Hiệp ước An ninh và Tương thích Liên lạc (COMCASA) và có thể cả Thỏa thuận Hợp tác và Trao đổi cơ bản (BECA) nhằm phối hợp tác chiến giữa quân đội hai nước. Bắc Kinh dè chừng việc New Delhi mở rộng ngoại giao hải quân với các quốc gia Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và tham gia Tứ giác kim cương về hợp tác an ninh hàng hải với Washington, Canberra và Tokyo.

Trung Quốc cũng không hài lòng trước những tuyên bố gần đây của Ấn Độ về Biển Đông, phát biểu của Thủ tướng Modi trong chuyến thăm Mỹ, tập trận gần đây của Ấn Độ tại khu vực tranh chấp ở Ladakh và Arunachal Pradesh hay bình luận về Tây Tạng, Đài Loan.

Như vậy, quan hệ Trung Quốc - Ấn Độ là mối quan hệ cạnh tranh và có quá nhiều vấn đề gai góc. Cả hai bên đều không muốn từ bỏ lập trường lâu nay đối với các lợi ích cốt lõi của mình. Bắc Kinh chưa cho thấy dấu hiệu muốn tạo bầu không khí thuận lợi cho Thượng đỉnh không chính thức lần thứ hai với New Delhi. Về phần mình, Thủ tướng Narendra Modi rất tôn trọng ý kiến trong nước nên có thể sẽ hành động phù hợp với khuynh hướng chống Trung Quốc mạnh trong nội bộ và dư luận.

Do vậy, cuộc gặp không chính thức lần 2 này khó đạt kết quả cụ thể, thậm chí có thể trở thành đối thoại giữa “những người điếc”, như nhận định của một số học giả Ấn Độ. Có chăng, đây chỉ là cơ hội cho song phương hiểu hơn về những vấn đề nhạy cảm của nhau, duy trì nhịp độ đối thoại trên "tinh thần Vũ Hán”.

quan he trung quoc an do thuc te va ban chat ky ii Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc trả lời về đề nghị của Tổng thống Trump

TGVN. Ngày 8/10, Trung Quốc tuyên bố, nước này không có ý định can thiệp vào công việc nội bộ của Mỹ.

quan he trung quoc an do thuc te va ban chat ky ii Mỹ - Trung Quốc: Bớt ưu tiên mà thêm giá trị

TGVN. Mỹ - Trung Quốc chuẩn bị bước vào vòng 13 đàm phán thương mại. Có thể kỳ vọng gì ở vòng đàm phán này? ...

quan he trung quoc an do thuc te va ban chat ky ii Lý do nào khiến Trung Quốc và Pháp rút khỏi hợp đồng dầu khí 5 tỷ USD với Iran?

TGVN. Ngày 6/10, trong một động thái dường như Bắc Kinh đang chịu khuất phục trước những lệnh trừng phạt của Mỹ, công ty Dầu ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Burkina Faso liệt cựu Tổng thống và tướng tình báo vào 'danh sách đen' khủng bố

Burkina Faso liệt cựu Tổng thống và tướng tình báo vào 'danh sách đen' khủng bố

Burkina Faso ngày 21/11 đã phong tỏa 'tài sản và nguồn lực' của hơn 100 người, trong đó có cựu Tổng thống Paul-Henri Sandaogo Damiba.
Con cái là tất cả đối với minh tinh Angelina Jolie

Con cái là tất cả đối với minh tinh Angelina Jolie

Minh tinh Angelina Jolie cho biết, con cái là tất cả với cô, không thứ gì khác quan trọng bằng.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz tiếp tục nhận được tín nhiệm của đảng SPD

Thủ tướng Đức Olaf Scholz tiếp tục nhận được tín nhiệm của đảng SPD

Ông Olaf Scholz một lần nữa là ứng cử viên của SPD cho chức Thủ tướng Đức trong cuộc bầu cử sớm dự kiến diễn ra vào ngày 23/2/2025.
Dính bê bối tình dục, ứng viên Bộ trưởng Tư pháp Mỹ xin rút lui

Dính bê bối tình dục, ứng viên Bộ trưởng Tư pháp Mỹ xin rút lui

Hơn 1 tuần sau khi được đề cử làm Bộ trưởng Tư pháp Mỹ, cựu hạ nghị sĩ Matt Gaetz - đồng minh thân cận của Tổng thống đắc cử ...
Triển lãm quốc tế Sản phẩm Ngũ kim & Dụng cụ cầm tay: Cơ hội giao thương cho doanh nghiệp ngành cơ khí và công nghiệp hỗ trợ

Triển lãm quốc tế Sản phẩm Ngũ kim & Dụng cụ cầm tay: Cơ hội giao thương cho doanh nghiệp ngành cơ khí và công nghiệp hỗ trợ

Triển lãm quốc tế Sản phẩm Ngũ kim & Dụng cụ cầm tay lần thứ 9 - Vietnam Hardware & Hand Tools Expo 2024 (VHHE) sẽ diễn ra từ 5-7/12 ...
Hai người phụ nữ cao và thấp nhất thế giới gặp nhau lần đầu

Hai người phụ nữ cao và thấp nhất thế giới gặp nhau lần đầu

Người phụ nữ thấp nhất thế giới Jyoti Amge lần đầu gặp gỡ và thưởng thức bữa trà chiều với Rumeysa Gelgi - cô gái giữ kỷ lục cao nhất ...
Burkina Faso liệt cựu Tổng thống và tướng tình báo vào 'danh sách đen' khủng bố

Burkina Faso liệt cựu Tổng thống và tướng tình báo vào 'danh sách đen' khủng bố

Burkina Faso ngày 21/11 đã phong tỏa 'tài sản và nguồn lực' của hơn 100 người, trong đó có cựu Tổng thống Paul-Henri Sandaogo Damiba.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz tiếp tục nhận được tín nhiệm của đảng SPD

Thủ tướng Đức Olaf Scholz tiếp tục nhận được tín nhiệm của đảng SPD

Ông Olaf Scholz một lần nữa là ứng cử viên của SPD cho chức Thủ tướng Đức trong cuộc bầu cử sớm dự kiến diễn ra vào ngày 23/2/2025.
Dính bê bối tình dục, ứng viên Bộ trưởng Tư pháp Mỹ xin rút lui

Dính bê bối tình dục, ứng viên Bộ trưởng Tư pháp Mỹ xin rút lui

Hơn 1 tuần sau khi được đề cử làm Bộ trưởng Tư pháp Mỹ, cựu hạ nghị sĩ Matt Gaetz - đồng minh thân cận của Tổng thống đắc cử Donald Trump.
Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Hai sự cố đứt cáp viễn thông ngầm ở Biển Baltic hồi cuối tuần trước đã dấy lên những đồn đoán về hành vi phá hoại cũng như chủ mưu phía sau.
Haiti: Bạo lực leo thang nguy hiểm, Tổng thống Pháp dính 'vạ miệng' khiến Port-au-Prince nổi giận

Haiti: Bạo lực leo thang nguy hiểm, Tổng thống Pháp dính 'vạ miệng' khiến Port-au-Prince nổi giận

Tình trạng bạo lực gia tăng tại thủ đô Port-au-Prince của Haiti đã cướp đi sinh mạng của hơn 4.500 người từ đầu năm tới nay.
ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng của Israel cũng như thủ lĩnh Hamas.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Nhằm tiếp cận trữ lượng khoáng sản khổng lồ của châu Phi, Mỹ và Trung Quốc đã bỏ vốn đầu tư cơ sở hạ tầng, bao gồm ngoại giao đường sắt tại đây.
Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử của “kỷ nguyên vươn mình".
Phiên bản di động