Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 1]

HỮU NGỌC
Mở đầu loạt bài về nền văn học Pháp, chúng tôi xin giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) thời Trung cổ nổi tiếng như sau: Bài ca Roland, Tristan, Aucassin và Nicolette, Tiểu thuyết về chú cáo, Tiểu thuyết hoa hồng.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Bài ca Roland (cuối thế kỷ XI - đầu thế kỷ XII) là anh hùng ca dân gian (gồm 4.000 câu thơ), ca ngợi những sự nghiệp anh hùng, chiến công truyền thuyết hay lịch sử.

Bài ca Roland được ghi thành văn 200 - 300 năm sau sự kiện lịch sử: cái chết của Roland ở núi Pyrénées, sau khi Hoàng đế Charlemagne rút quân từ Tây Ban Nha về (vào khoảng cuối thế kỷ thứ VIII).

Câu chuyện được hư cấu theo óc tưởng tượng dân gian.

Đã bảy năm, Hoàng đế Charlemagne dẫn quân sang Tây Ban Nha đánh người Hồi giáo Bắc Phi chiếm đóng. Vua địch là Marsile điều đình xin hòa. Ganelon được cử đi cùng sứ giả địch đến gặp Marsile để kết thúc cuộc điều đình.

Ganelon đố kỵ, âm mưu phản bội: hắn bàn với vua địch sẽ thu xếp để Roland (tướng giỏi nhất và cháu gọi Hoàng đế bằng bác) và các hiệp sĩ phía Pháp giỏi nhất đi hậu quân để địch bố trí đánh úp. Sau đó Ganelon về để thực hiện mưu đồ. Hoàng đế đang rút quân về đất Pháp thì hậu quân bị địch tấn công ở đèo Ronceveaux.

Bạn thân của Roland là Olivier khuyên Roland nổi tù và để gọi Hoàng đế quay lại cứu. Nhưng Roland không chịu. Sau khi chiến đấu dũng cảm, các hiệp sĩ chết hết trừ có Roland, Olivier và linh mục hiệp sĩ Turpin.

Lúc đó Roland mới chịu thổi tù và, thổi mạnh đến nỗi đứt mạch máu thái dương. Hoàng đế dẫn quân trở lại thì cả ba hiệp sĩ đều đã chết. Người biết tên Ganelon có tội, cho bắt và đem xử, hắn bị xử phanh phây. Khi được tin báo là Roland, chồng chưa cưới đã chết, Aude con gái của Olivier ngã chết.

Tristan (thế kỷ XII) là nhân vật chính của nhiều chuyện thời Trung cổ Pháp, xuất phát từ gốc dân tộc Celte xứ Bretagne. Những chuyện này là những chuyện thơ cung đình, ca ngợi tình yêu: hiệp sĩ không những phải có võ công rực rỡ mà còn phải mang lưỡi gươm phụng sự vị “phu nhân là bà Chúa của mình” (Dame).

Chàng Tristan sớm mồ côi, được cậu là Vua Mark xứ Cornouailles nuôi. Chàng giết được người khổng lồ, em Hoàng hậu Irlande, kẻ thù của đất nước, bị chém bằng gươm tẩm thuốc độc, chàng nằm trong một chiếc thuyền sóng đánh dạt vào Irlande.

Chàng được Hoàng hậu, mẹ Iseut Tóc vàng chữa khỏi và về nước. Vua Mark muốn dành ngôi cho chàng, nên không chịu lấy vợ. Bị quần thần ép, vua tuyên bố chỉ lấy ai có tóc vàng như sợi tóc mà một con én vừa thả xuống.

Tristan nhớ đến công chúa Iseut Tóc vàng liền xin đi hỏi nàng cho nhà vua. Trên thuyền đưa Iseut về nước, Tristan và Iseut uống nhầm phải thứ thuốc bùa yêu gắn bó hai người bằng một mối tình vĩnh cửu (thuốc của mẹ Iseut định dành cho nàng và vua Mark. Vua lấy Iseut nhưng về sau phát hiện là nàng và Tristan lén lút yêu nhau.

Hai người trốn vào rừng sâu. Một hôm, vua bắt gặp họ, nhưng tha cho họ. Cảm kích, họ quyết định xa nhau. Iseut trở về cung, còn Tristan sang xứ Bretagne và lấy nàng Iseut có Bàn tay trắng. Tristan bị vết thương có thuốc độc, chỉ Iseut Tóc vàng mới có thể chữa được, chàng cho đi mời nàng và dặn sứ giả kéo buồm trắng lên nếu đem được nàng về, kéo buồm đen nếu không.

Khi thuyền đưa Iseut Tóc vàng về, vợ chàng ghen nên báo cho chàng là thuyền kéo buồm đen. Tristan nghe vậy buồn phiền và chết. Nàng Iseut lên bờ, nhìn thấy cảnh ấy và chết bên cạnh xác của người yêu. Vua Marc biết được chuyện “thuốc bùa yêu” thì cho chôn hai người bên cạnh nhau.

Aucassin và Nicolette, đầu thế kỷ XIII là tác phẩm vô danh thuộc loại tiểu thuyết diễm tình, gồm những phần bằng thơ để hát và những phần bằng văn xuôi để đọc, pha trộn thơ, hiện thực và mỉa mai.

Aucassin, con bá tước Garin, yêu Nicolette, một thiếu nữ Hồi giáo Bắc Phi bị cầm tù, Bá tước không tán thành, cho giam hai người vào hai nơi. Nicolette trốn thoát vào rừng, Aucassin, được thả, tìm đến nàng. Họ gặp nhiều chuyện phiêu lưu. Về sau, Nicolette được nhận diện ra là công chúa con vua ở một nước Bắc Phi. Aucassin được lấy nàng.

Tiểu thuyết về chú cáo (thế kỷ XII-XIII) là nhóm truyện thơ dân gian về con cáo Renard và đối thủ chính của nó là chó sói Isengrin. Tất cả có 24 “nhánh” (hay bài) với mục đích gây cười, nhưng càng về sau càng mang tính nhạo báng những anh hùng ca về những chiến công của các hiệp sĩ, các tầng lớp xã hội nói chung. Cáo trở thành hiện thân của cái ác và lừa đảo.

Tiểu thuyết về hoa hồng (thế kỷ XIII - G. de Lorris và J. de Meung) là thi phẩm phúng dụ giáo huấn gồm hai phần, có thể coi là hai tác phẩm riêng biệt. Phần đầu do G. de Lorris viết (4053 câu thơ), trình bày nghệ thuật yêu đương theo quan điểm cung đình, quý tộc. Nhân vật nam được dẫn vào vườn hoa, mê một bông hồng. Chàng phải học những đức tính như kín đáo, lễ phép, hào hiệp, kiên nhẫn.

Chàng hôn được hoa hồng, nhưng bị nói xấu, nguy cơ, xấu hổ và sợ hãi ngăn cản. Chàng cô đơn và đau khổ. Phần hai do J. de Meung viết (17.722 câu thơ), tiếp tục phần đầu chưa viết xong (do tác giả mất), giới thiệu tình yêu trên bình diện luân lý, triết học, rồi tổng hợp tất cả các tri thức khoa học và triết học thời Trung cổ.

Tác phẩm văn học Bồ Đào Nha tiêu biểu [Kỳ cuối]

Tác phẩm văn học Bồ Đào Nha tiêu biểu [Kỳ cuối]

Văn học Bồ Đào Nha nói chung và văn học viết bằng tiếng Bồ Đào Nha được viết bởi công dân Bồ Đào Nha, những ...

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Một thoáng văn học Bỉ (kỳ cuối)

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Một thoáng văn học Bỉ (kỳ cuối)

Ở Bỉ có hai dòng văn học: văn học viết bằng tiếng Pháp và văn học viết bằng tiếng Hà Lan.

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 24/11/2024: Xử Nữ mắc sai lầm trong sự nghiệp

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 24/11/2024: Xử Nữ mắc sai lầm trong sự nghiệp

Tử vi hôm nay 24/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 24/11/2024, Lịch vạn niên ngày 24 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 24/11/2024, Lịch vạn niên ngày 24 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 24/11. Lịch âm 24/11/2024? Âm lịch hôm nay 24/11. Lịch vạn niên 24/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 24/11/2024: Tuổi Dần tài lộc vững mạnh

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 24/11/2024: Tuổi Dần tài lộc vững mạnh

Xem tử vi 24/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 24/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Trung Quốc phát hiện một mỏ vàng siêu lớn

Trung Quốc phát hiện một mỏ vàng siêu lớn

Ngày 23/11, Sở Địa chất tỉnh Hồ Nam (miền Trung Trung Quốc) thông báo đã phát hiện một mỏ vàng siêu lớn với trữ lượng ước tính hơn 1.000 tấn, ...
Ukraine bị đánh bật khỏi 40% lãnh thổ tỉnh Kursk của Nga, Kiev ấp ủ chương trình phát triển tên lửa đạn đạo

Ukraine bị đánh bật khỏi 40% lãnh thổ tỉnh Kursk của Nga, Kiev ấp ủ chương trình phát triển tên lửa đạn đạo

Ukraine đã bị đánh bật khỏi khoảng 40% diện tích lãnh thổ chiếm được tại tỉnh Kursk (Nga). Kiev đang nghiên cứu phát triển nhiều tên lửa đạn đạo.
Giá vàng hôm nay 24/11/2024: Giá vàng tăng ngoạn mục, ‘cân’ mọi phiên giao dịch, sắp tới mốc cao lịch sử, giá vàng nhẫn dựng đứng

Giá vàng hôm nay 24/11/2024: Giá vàng tăng ngoạn mục, ‘cân’ mọi phiên giao dịch, sắp tới mốc cao lịch sử, giá vàng nhẫn dựng đứng

Giá vàng hôm nay 24/11/2024, giá vàng tăng mạnh, 'hiệu ứng Trump kết thúc'. Giá vàng trong nước thuận đà tăng vù vù.
Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Tuyến đường bao biển nối Hạ Long và Cẩm Phả (Quảng Ninh) được đánh giá là một tuyến đường ven biển đẹp nhất Việt Nam bởi có sự kết hợp của núi và biển.
Miễn phí vé tham quan Thành nhà Hồ nhân ngày Di sản văn hóa Việt Nam

Miễn phí vé tham quan Thành nhà Hồ nhân ngày Di sản văn hóa Việt Nam

Nhân kỷ niệm ngày Di sản văn hóa Việt Nam, sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại Di sản Thành nhà Hồ.
Xứ Đài mùa Thu Đông: Thiên đường cho những người yêu hoa

Xứ Đài mùa Thu Đông: Thiên đường cho những người yêu hoa

Thiên nhiên của đảo Đài Loan (Trung Quốc) quanh năm như một bức tranh sống động, mùa nào cũng thu hút đông đảo du khách đến thưởng ngoạn.
Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

LIVE Framework là một công cụ tương tác, thân thiện với người dùng, giúp doanh nghiệp, tổ chức và chính phủ truy cập thông tin kịp thời và chính xác.
Festival Huế 2024: Những trải nghiệm mới trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

Festival Huế 2024: Những trải nghiệm mới trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

Từ ngày 22-24/11, Tuần lễ du lịch Chăm sóc sức khỏe - Wellness Tourism Weekend sẽ diễn ra trong khuôn khổ Lễ hội mùa Đông của Festival Huế 2024.
Nhật Bản: Trải nghiệm đặc biệt vào ban đêm với đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số

Nhật Bản: Trải nghiệm đặc biệt vào ban đêm với đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số

Những hành khách trên 'đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số' chạy ban đêm ở Osaka (Nhật Bản) sẽ có dịp chiêm ngưỡng khung cảnh theo cách đặc biệt.
Kỷ niệm 10 năm UNESCO ghi danh di sản văn hóa dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh

Kỷ niệm 10 năm UNESCO ghi danh di sản văn hóa dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh

Tối 23/11, diễn ra Lễ kỷ niệm 10 năm dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Vịnh Hạ Long và những lần được thế giới trao 'vương miện'

Vịnh Hạ Long và những lần được thế giới trao 'vương miện'

Cách đây gần 30 năm, ngày 17/12/1994, tại Thái Lan, lần đầu tiên Vịnh Hạ Long được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới.
Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Bắc Ninh đã không ngừng nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại Dân ca Quan họ với nhiều cơ chế đặc thù.
Khám phá xác tàu đắm bí ẩn nhiều thế kỷ trong hồ lớn nhất Na Uy

Khám phá xác tàu đắm bí ẩn nhiều thế kỷ trong hồ lớn nhất Na Uy

Một xác tàu đắm được các nhà nghiên cứu Na Uy phát hiện ra tại Hồ Mjøsa của nước này, được xác định là có niên đại khoảng 7 thế kỷ trước.
Bộ sưu tập lấy cảm hứng từ các bảo vật quốc gia của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Bộ sưu tập lấy cảm hứng từ các bảo vật quốc gia của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Mang tên 'Khơi dậy tinh hoa, nối dài di sản', bộ sưu tập độc đáo đến từ thượng hiệu lụa DeSilk đã được giới thiệu tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã có Công văn gửi UBND tỉnh Quảng Trị về việc xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'.
Phiên bản di động