Tam giác chiến lược tại châu Á – những cuộc ‘hôn nhân’ gập ghềnh

TGVN. Cách tốt nhất để hiểu được “động lực” thúc đẩy Trung Quốc và các nước láng giềng là đặt họ vào một tam giác quan hệ với Mỹ là nhân tố thứ ba.    
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
tam giac chien luoc tai chau a nhung cuoc hon nhan gap ghenh Ngoại trưởng Lavrov: Đối thoại chiến lược Mỹ - Nga, Washington đã tiếp cận xây dựng hơn
tam giac chien luoc tai chau a nhung cuoc hon nhan gap ghenh Mỹ lên án hành vi 'hăm dọa' của Trung Quốc tại Biển Đông, khẳng định 'toàn tâm' với châu Á
tam giac chien luoc tai chau a nhung cuoc hon nhan gap ghenh
Cuốn sách gồm những bình luận và nhận định về cách các nước châu Á đối phó với một Trung Quốc đang trỗi dậy và ngày càng quyết đoán. (Nguồn: ASPI)

Cuốn sách mới về vấn đề chiến lược trong các mối quan hệ cường quốc tại châu Á của Giáo sư Lowell Dittmer, chuyên nghiên cứu các vấn đề chính trị, hiện làm việc tại Đại học California, Berkely, được xuất bản vào thời điểm quan trọng, khi các nhân tố khu vực đang đối mặt với thách thức cấp bách đòi hỏi họ phải có phản ứng cụ thể trước ảnh hưởng và quyền lực ngày càng lớn của Trung Quốc.

Vai trò của nhân tố thứ 3

Theo ông Dittmer, Trung Quốc đang tìm cách khôi phục “giấc mộng Trung Hoa” với quyền bá chủ tại nơi mà họ xem là “khu vực tự nhiên” thuộc về mình. Tuy nhiên, khu vực này đang kháng cự tham vọng của Trung Quốc, và “Trung Quốc nhận ra rằng con đường dẫn tới vai trò lãnh đạo châu Á đáng được trọng vọng của họ thực tế lại đầy rẫy những thất vọng”.

Theo tác giả Dittmer, cách tốt nhất để hiểu được “động lực” thúc đẩy Trung Quốc và các nước láng giềng là đặt họ vào một tam giác quan hệ với Mỹ là nhân tố thứ 3. Điều này tạo ra một tam giác chiến lược và mỗi bên tham gia đều tính đến nhân tố thứ 3 khi xử lý mối quan hệ với nhân tố thứ 2.

Mỗi nhân tố đều có vai trò quan trọng với cuộc chơi bởi mối quan hệ của họ sẽ ảnh hưởng tới cán cân chiến lược. Giáo sư Dittmer nhấn mạnh “nguyên tắc của cuộc chơi là tối đa hóa lợi ích quốc gia bằng cách có được càng nhiều tam giác tích cực và càng ít tam giác tiêu cực càng tốt”.

Sự có mặt của Mỹ trong tam giác chiến lược này khiến ưu thế quyền lực bất cân xứng của Trung Quốc đối với các nước láng giềng bị thu hẹp, và tất nhiên là khiến Bắc Kinh không hài lòng. Điều này lý giải vì sao Trung Quốc luôn tìm cách nhấn mạnh Mỹ là “một quốc gia bên ngoài khu vực”, và xem chính sách đối ngoại của nước này tại đây là một sự “can thiệp”, hay thậm chí là “xâm lược”. Trung Quốc thậm chí còn cảnh báo các nước láng giềng nhỏ hơn “không chọn bên” trong cuộc đối đầu giữa 2 cường quốc.

Sự dàn xếp không ngẫu nhiên

Trong cuốn sách của mình, Dittmer đã nghiên cứu 6 tam giác chiến lược có liên quan tới Trung Quốc, Mỹ, Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, ASEAN, Ấn Độ và Australia (ngoài ra còn đề cập tới 2 tam giác nhỏ hơn có liên quan tới Pakistan).

Tam giác Nga-Trung-Mỹ, theo ông Dittmer, là cấu trúc tồi tệ nhất đối với Mỹ. Mối quan hệ Nga-Trung đang ngày càng phát triển mạnh mẽ, đẩy Mỹ vào tình thế đầy bất lợi. Tác giả miêu tả cách Tổng thống Barack Obama đã có một lựa chọn chiến lược khi hướng về phía Trung Quốc, thậm chí là chấp nhận “hạ bớt những bất đồng ngắn hạn về vấn đề Biển Đông”. Tuy nhiên, dưới thời Donald Trump, quan hệ Mỹ-Trung và Mỹ-Nga suy thoái, trong khi Bắc Kinh và Moscow không ngừng xích lại gần nhau.

Giáo sư Dittmer miêu tả tam giác Nhật-Trung-Mỹ như một cuộc hôn nhân dàn xếp “bao gồm Liên minh An ninh Nhật-Mỹ ở một bên, đối đầu với liên minh Trung-Nga ở phía còn lại”. Tuy nhiên, khi ảnh hưởng của Trung Quốc ngày càng lớn, tam giác này càng làm nổi bật hơn tầm quan trọng của Nhật Bản và liên minh Mỹ-Nhật.

tam giac chien luoc tai chau a nhung cuoc hon nhan gap ghenh
Khi ảnh hưởng của Trung Quốc ngày càng lớn, tam giác Nhật-Trung-Mỹ càng làm nổi bật hơn tầm quan trọng của Nhật Bản và liên minh Mỹ-Nhật. (Nguồn: China Us Focus)

Trong tam giác quan hệ riêng với Mỹ và Trung Quốc, cả Đài Loan và Hàn Quốc đều chứng kiến những chia cắt, phải theo đuổi các chính sách nhiều khi là rối loạn khi chịu ảnh hưởng của cả 2 cường quốc này. Trong giai đoạn 1995-2005, “Đài Loan bị đẩy vào tình thế tồi tệ nhất khi đối mặt với nguy cơ Mỹ-Trung xích lại gần nhau”.

Tuy nhiên, với căng thẳng hiện nay trong quan hệ Mỹ-Trung, Đài Loan ngày càng có vị trí quan trọng trong chính sách đối ngoại của Mỹ, và theo ông Dittmer, “rất có thể chúng ta đang đứng trước một kỷ nguyên mới đầy rủi ro trong quan hệ hai bờ Eo biển (Đài Loan)”.

Dù Trung Quốc liên tục khẳng định với các nước khu vực rằng họ không hề có dã tâm đánh bật Mỹ khỏi Tây Thái Bình Dương, song quốc gia này lại luôn xem mạng lưới liên minh của Mỹ và Đạo luật Quan hệ Đài Loan là những gì đi ngược một số lợi ích cốt lõi của mình.

Tam giác chiến lược liên quan đến Đài Loan và Hàn Quốc có những mục tiêu khác hẳn các tam giác khác. Dù những mối quan hệ này có thể được xem là sự đảm bảo cho những cường quốc nhỏ hơn song “chúng không thể hàn gắn những chia rẽ dân tộc” ảnh hưởng tới cả Đài Loan và Hàn Quốc.

Đối với Đông Nam Á, ông Dittmer xác định ASEAN như một khối chung đồng nhất trong tam giác chiến lược, với những thay đổi từ sau Chiến tranh Lạnh. Khi Chiến tranh Lạnh nổ ra, 5 thành viên ban đầu của ASEAN đã cùng với Mỹ nỗ lực chống lại chủ nghĩa cộng sản trong khu vực. Ngày nay, ASEAN với 10 nước thành viên, là một nhân tố trung lập hơn, biết tận dụng những lợi ích từ mối quan hệ cạnh tranh giữa 2 đỉnh còn lại của tam giác là Mỹ và Trung Quốc.

Đối với câu hỏi liệu sự chuyển dịch quyền lực tại châu Á có dẫn tới chiến tranh hay không, Giáo sức Dittmer phân tích, chuyển giao quyền lực chỉ có thể diễn ra một cách hòa bình nếu thỏa mãn 3 điều kiện sau: “Kẻ thách thức” không tấn công những lợi ích cốt lõi của “kẻ cầm quyền đương nhiệm”; Cường quốc số một phải nhìn nhận một cách thỏa đáng những đòi hỏi chính đáng của “kẻ thách thức”; và cả 2 đều phải có cùng quyết tâm ngăn các mâu thuẫn bùng lên thành cuộc chiến thật sự.

tam giac chien luoc tai chau a nhung cuoc hon nhan gap ghenh

Bức tranh toàn cảnh thế giới 2019: Tống cựu nghinh tân

TGVN. Khoảnh khắc một năm cũ vừa đi qua, năm mới đã đến thường là lúc cho những hồi tưởng và chiêm nghiệm. Nhìn lại toàn ...

tam giac chien luoc tai chau a nhung cuoc hon nhan gap ghenh

Bốn nhân tố chủ chốt quyết định cục diện thương chiến Mỹ - Trung

TGVN. Đối với căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, có 4 nhân tố chủ yếu sẽ quyết định thắng, bại của các bên.

tam giac chien luoc tai chau a nhung cuoc hon nhan gap ghenh

Triển vọng tam giác quan hệ Mỹ-Nhật-Ấn

Chuyến thăm kéo dài 3 ngày hồi giữa tháng 12 của Thủ tướng Nhật Bản tới Ấn Độ mở ra triển vọng mới cho tam ...

Nguyễn Hoàng (theo The Strategist)

Đọc thêm

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay - XSVL 29/3/2024. xo so vinh long. KQXSVL thứ 6. kết quả xổ số Vĩnh Long ...
XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xo so mien nam. SXMN ...
XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3 - Trực tiếp xổ số Bình Dương hôm nay - XSBD 29/3/2024. xo so binh duong. KQXSBD thứ 6. kết quả xổ số Bình Dương ngày 29 tháng ...
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT ...
XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ ...
Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Hợp tác tài nguyên nước trong khuôn khổ Lan Thương - Mekong thể hiện sự đoàn kết khu vực

Sáu nước dọc sông Lan Thương - Mekong cùng giải quyết thách thức tài nguyên nước, thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực và phúc lợi người dân.
Tin thế giới 28/3: Mỹ rút quân khỏi Niger, Nga gia tăng tấn công Ukraine, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc

Tin thế giới 28/3: Mỹ rút quân khỏi Niger, Nga gia tăng tấn công Ukraine, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc

Iran bị trừng phạt vì cấp tên lửa cho Nga, Philippines cứng rắn với Trung Quốc, Cố vấn cảnh báo lực lượng Ukraine bị 'đình trệ', Trung Quốc-Nga-Iran tập trận
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga xác nhận đã được Mỹ cảnh báo, Đức nói chẳng biết thông tin nào trước

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga xác nhận đã được Mỹ cảnh báo, Đức nói chẳng biết thông tin nào trước

Đức cho rằng, Mỹ có thể có manh mối về vụ tấn công khủng bố cướp đi sinh mạng của hơn 140 ở ngoại ô thủ đô Moscow của Nga tối 22/3.
Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp mong muốn chia sẻ kiến thức kỹ thuật với Brazil trong khi vẫn tôn trọng mọi cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Ukraine hạ 26 UAV một đêm, Nga tuyên bố đanh thép về F-16, thế mạnh của Ấn Độ giữa xung đột Moscow-Kiev

Ukraine hạ 26 UAV một đêm, Nga tuyên bố đanh thép về F-16, thế mạnh của Ấn Độ giữa xung đột Moscow-Kiev

Nga cho rằng, nếu phương Tây cung cấp cho Ukraine máy bay tiêm kích F-16, điều đó cũng sẽ không làm thay đổi tình hình trên chiến trường.
Hàn Quốc cảnh giác động thái mới của Triều Tiên, thảo luận cùng Mỹ-Nhật Bản tìm cách hợp tác an ninh

Hàn Quốc cảnh giác động thái mới của Triều Tiên, thảo luận cùng Mỹ-Nhật Bản tìm cách hợp tác an ninh

Triều Tiên dường như đang chuẩn bị cho vụ phóng vệ tinh do thám tiếp theo, mặc dù không có dấu hiệu cho thấy vụ phóng sắp xảy ra.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Phiên bản di động