Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

TS. Vũ Đăng Minh
Nga nhiều lần cảnh báo “lằn ranh đỏ”. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là “đe dọa bằng lời nói”!
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Theo quan điểm của Nga, bộ ba hạt nhân vẫn là sự bảo đảm quan trọng nhất cho an ninh quốc gia và của người dân; là công cụ để duy trì sự cân bằng chiến lược và quyền lực trên thế giới.

Hệ thống tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Yars của Nga tham gia duyệt binh kỷ niệm Ngày Chiến thắng ở Moscow năm 2022. (Nguồn: Reuters)
Hệ thống tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Yars của Nga tham gia duyệt binh kỷ niệm Ngày Chiến thắng ở Moscow năm 2022. (Nguồn: Reuters)

Mạnh mẽ chưa từng thấy

Học thuyết hạt nhân của Nga năm 2020 quy định bốn trường hợp có thể sử dụng vũ khí hạt nhân. Một, khi có “thông tin đáng tin cậy” về việc kẻ thù phóng tên lửa đạn đạo chống Nga và đồng minh. Hai, kẻ thù sử dụng vũ khí hạt nhân hoặc vũ khí hủy diệt lớn khác để chống lại Nga và đồng minh. Ba, kẻ thù tấn công vào “cơ sở quân sự, nhà nước quan trọng” có thể làm gián đoạn năng lực phản ứng của lực lượng hạt nhân. Bốn, kẻ thù tấn công bằng vũ khí thông thường có khả năng đe dọa sự tồn vong quốc gia của Nga.

Ngày 25/9, tại cuộc họp Hội đồng An ninh quốc gia, Tổng thống Vladimir Putin cho rằng tình hình chính trị, quân sự thế giới đang thay đổi lớn, xuất hiện các mối đe dọa mới, nên cần thiết phải điều chỉnh, cập nhật Học thuyết hạt nhân.

Đề xuất mới nổi bật ba điểm nhấn về trường hợp/ngưỡng Nga có thể đáp trả bằng vũ khí hạt nhân. Một là, khi một quốc gia bất kỳ tấn công đường không quy mô lớn vào lãnh thổ Nga, bằng vũ khí thông thường, đe dọa chủ quyền của Nga. Hai là, hành động chống lại Nga của “bất kỳ quốc gia phi hạt nhân nào, được sự tham gia, hỗ trợ của một quốc gia hạt nhân” là cuộc tấn công “liên minh chung của họ”. Moscow sẽ đáp trả vào cả hai đối tượng. Ba là, các trường hợp mở rộng áp dụng cho cả đồng minh Belarus.

Có thể thấy ngưỡng sử dụng vũ khí hạt nhân hạ thấp, đồng nghĩa mối đe dọa và khả năng xảy ra chiến tranh hạt nhân tăng cao. Đó là lời cảnh báo mạnh mẽ chưa từng thấy của Nga.

“Tống tiền hạt nhân”?

Phương Tây vừa “đứng ngồi không yên” vừa không đánh giá đúng mức sự nguy hiểm của tình thế. Một số nhà lãnh đạo cho rằng chỉ là hành động “đe dọa bằng lời nói”! Moscow “chơi trò tâm lý”! Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tuyên bố đó là “cảnh báo vô trách nhiệm và không đúng thời điểm”.

Chánh Văn phòng Tổng thống Ukraine Andrey Yemark nhìn nhận động thái thể hiện sự yếu kém của Nga! Cơ sở cho những quan điểm trên là Moscow không đáp trả khi một số lần “lằn ranh đỏ” bị vượt qua và họ chưa thấy Nga có động thái chuẩn bị sử dụng vũ khí hạt nhân và sẽ bị phương tiện trinh sát NATO nắm chắc.

Ở chiều ngược lại, một số chính khách, chuyên gia phương Tây tỏ ra lo lắng. Nhà bình luận quân sự Mỹ Earl Rasmussen cho rằng Nga rất nghiêm túc và phớt lờ cảnh báo của Moscow “là một sai lầm nghiêm trọng”.

Theo một số chuyên gia, hiện NATO và phương Tây chưa vi phạm hai điều “kiêng kị nhất”, đồng ý cho Kiev sử dụng rộng rãi tên lửa tầm xa và các loại vũ khí hiện đại nhất tấn công sâu vào lãnh thổ Nga và chưa đưa quân trực tiếp tham chiến ở Ukraine.

Điều gì sẽ xảy ra?

Tuyên bố về các trường hợp sử dụng vũ khí hạt nhân nêu rõ điều kiện có “thông tin đáng tin cậy” về cuộc tấn công của đối phương. Cái nguy hiểm là quyết định ấn nút hạt nhân của các bên không chỉ dựa trên hệ thống dữ liệu đầy đủ, chính xác mà còn do những cảnh báo, suy đoán chủ quan của một số khâu trong cả hệ thống.

Tính toán, quyết định chiến lược sai lầm của lãnh đạo các cường quốc hạt nhân là điều vô cùng nguy hiểm cho chính họ và cho nhân loại. Trở lại cuộc xung đột ở Ukraine, dù Nga thật sự không muốn sử dụng vũ khí hạt nhân và coi đó là quyết định khó khăn, nhưng không thể loại trừ hoàn toàn xảy ra kịch bản tồi tệ.

Một, NATO, phương Tây hỗ trợ, chi viện Ukraine tấn công đường không quy mô lớn vào lãnh thổ Nga, hoặc đánh chiếm Crimea. Hai, thế trận có nguy cơ đổ vỡ, NATO và phương Tây dốc vũ khí hiện đại cho Ukraine và đưa quân trực tiếp vào cứu nguy. Ba, cục diện chiến trường xoay chuyển bất lợi cho Moscow; NATO và phương Tây tiếp tục hành động khiêu khích Nga.

Nếu Nga quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân, dù ở quy mô chiến thuật, điều đó có thể dẫn đến việc NATO, phương Tây đáp trả bằng vũ khí hạt nhân chiến thuật và tăng cường lực lượng áp sát, bao vây Nga, chiến tranh hạt nhân có nguy cơ bùng phát. Nếu một trong hai bên đánh đòn hạt nhân phủ đầu sẽ dẫn đến chiến tranh hạt nhân tổng lực, Thế chiến III bùng nổ.

Chiến tranh hạt nhân, dù với bất cứ hình thức, quy mô nào, thì hậu quả vô cùng thảm khốc. Trường hợp xảy ra chiến tranh hạt nhân tổng lực, nhiều khu vực trên hành tinh bị xóa sổ, đám mây hạt nhân che phủ hầu hết bầu trời; mục tiêu thiên niên kỷ, các quyết định ở Hội nghị thượng đỉnh Tương lai, Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 79 trở thành dĩ vãng…

Kể cả khi không xảy ra kịch bản hạt nhân nào, cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân vẫn sẽ bùng phát dữ dội. Các quốc gia đang và có khả năng sở hữu vũ khí hạt nhân sẽ tăng tốc, gia tăng cuộc thử nghiệm và số lượng vũ khí trong kho hạt nhân... Những quốc gia khác thì lo tìm kiếm ô hạt nhân của các cường quốc.

Vì thế, cộng đồng quốc tế, nhất là nhân dân các cường quốc hạt nhân phải thúc đẩy mạnh mẽ chính phủ thực hiện công ước, hiệp định, nghị định thư về cấm phổ biến các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt, khu vực không có vũ khí hạt nhân… Phát huy vai trò của Liên hợp quốc, đề xuất cơ chế, sáng kiến nhằm ngăn chặn việc phát triển, sản xuất, tàng trữ và sử dụng các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Chính phủ các nước, đặc biệt là nước lớn cần thực sự tuân thủ nguyên tắc Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế; giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, có lý, có tình, dựa trên luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS năm 1982.

Tổng thống Iran kiên quyết nói 'không' với 3 việc liên quan Nga, Houthi và vũ khí hạt nhân

Tổng thống Iran kiên quyết nói 'không' với 3 việc liên quan Nga, Houthi và vũ khí hạt nhân

Ngày 16/9, trong một cuộc họp báo ở Tehran, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian đã trả lời nhiều vấn đề liên quan các cáo buộc ...

Xung đột Ukraine: NATO tuyên bố càng cấp nhiều vũ khí cho Kiev, hòa bình càng đến sớm, Nga cảnh báo nguy cơ chiến tranh hạt nhân

Xung đột Ukraine: NATO tuyên bố càng cấp nhiều vũ khí cho Kiev, hòa bình càng đến sớm, Nga cảnh báo nguy cơ chiến tranh hạt nhân

Trong khi Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg ủng hộ mạnh mẽ việc cho phép Ukriane dùng ...

Tổng thư ký LHQ cảnh báo một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân đang hình thành, đâu là nguyên nhân?

Tổng thư ký LHQ cảnh báo một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân đang hình thành, đâu là nguyên nhân?

Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres đã đưa ra lời cảnh báo nghiêm túc tại khóa họp thứ 79 Đại hội đồng ...

Nga nói có thể sử dụng vũ khí hạt nhân, phương Tây cảnh báo Ukraine rằng Moscow 'đang chuẩn bị'

Nga nói có thể sử dụng vũ khí hạt nhân, phương Tây cảnh báo Ukraine rằng Moscow 'đang chuẩn bị'

Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng thuộc Duma Quốc gia (Hạ viện) LB Nga, ông Andrei Kartapolov, ngày 28/9 tuyên bố việc phương Tây cho ...

Đề cập vũ khí hạt nhân, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga nói Moscow đang tỏ ra kiên nhẫn, nhưng sự kiên nhẫn đó ‘có thể cạn kiệt’

Đề cập vũ khí hạt nhân, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga nói Moscow đang tỏ ra kiên nhẫn, nhưng sự kiên nhẫn đó ‘có thể cạn kiệt’

Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga nói lý do cho đến nay quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân hiện vẫn chưa ...

Bài viết cùng chủ đề

Căng thẳng Nga-Ukraine

Xem nhiều

Đọc thêm

Mỹ mở căn cứ tên lửa mới ở Ba Lan, khẳng định quyết tâm chiến lược

Mỹ mở căn cứ tên lửa mới ở Ba Lan, khẳng định quyết tâm chiến lược

Ngày 13/11, Mỹ chính thức khai trương căn cứ phòng không mới tại bờ biển Baltic của Ba Lan.
Thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam và tỉnh Vladimir, Liên bang Nga

Thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam và tỉnh Vladimir, Liên bang Nga

Đoàn công tác Đại sứ quán Việt Nam tại Nga do Đại sứ Đặng Minh Khôi dẫn đầu, thăm và làm việc tại tỉnh Vladimir nhằm thúc đẩy quan hệ ...
Làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Ấn Độ

Làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Ấn Độ

Phó Tổng thống kiêm Chủ tịch Thượng viện Ấn Độ đánh giá cao sự ưu tiên của Việt Nam đối với Ấn Độ trong việc tăng cường thúc đẩy quan ...
Hà Nội giữ vững vị trí lá cờ đầu trong xây dựng nông thôn mới

Hà Nội giữ vững vị trí lá cờ đầu trong xây dựng nông thôn mới

Baoquocte.vn. Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội khóa XVII đã mang lại diện mạo mới văn minh, hiện đại cho khu vực nông thôn Thủ đô.
Dự báo thời tiết ngày mai (14/11): Nhiều khu vực ngày nắng, gió nhẹ; Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ sáng sớm trời lạnh, sương mù nhẹ rải rác

Dự báo thời tiết ngày mai (14/11): Nhiều khu vực ngày nắng, gió nhẹ; Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ sáng sớm trời lạnh, sương mù nhẹ rải rác

Thông tin dự báo thời tiết các khu vực ngày mai (14/11) từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia.
Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam thăm và làm việc tại Trung Quốc

Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam thăm và làm việc tại Trung Quốc

Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam do đồng chí Phan Đình Trạc làm Trưởng đoàn thăm và làm việc tại Trung Quốc từ ngày 11-15/11.
Mỹ mở căn cứ tên lửa mới ở Ba Lan, khẳng định quyết tâm chiến lược

Mỹ mở căn cứ tên lửa mới ở Ba Lan, khẳng định quyết tâm chiến lược

Ngày 13/11, Mỹ chính thức khai trương căn cứ phòng không mới tại bờ biển Baltic của Ba Lan.
Đảng Cộng hòa toàn thắng mùa bầu cử Mỹ 2024, các chính sách của chính quyền ông Biden 'gặp hạn'?

Đảng Cộng hòa toàn thắng mùa bầu cử Mỹ 2024, các chính sách của chính quyền ông Biden 'gặp hạn'?

Đảng Cộng hòa đã khép lại một mùa bầu cử thắng lợi với việc giành quyền kiểm soát lưỡng viện ở Quốc hội Mỹ và cuộc đua vào Nhà Trắng.
Sudan 'mắc kẹt trong cơn ác mộng' tồi tệ nhất suốt 18 tháng qua

Sudan 'mắc kẹt trong cơn ác mộng' tồi tệ nhất suốt 18 tháng qua

Liên hợp quốc cảnh báo cuộc nội chiến ở Sudan đang tiếp tục gây ra "tình trạng bạo lực nghiêm trọng và đau khổ" cho hàng triệu dân thường.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Brazil huy động 9.000 nhân viên an ninh, Nam Phi gửi gắm kỳ vọng

Hội nghị thượng đỉnh G20: Brazil huy động 9.000 nhân viên an ninh, Nam Phi gửi gắm kỳ vọng

Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) sẽ diễn ra tại Brazil từ ngày 18-19/11.
Muốn phá bỏ giới hạn của chính phủ Mỹ theo hướng chưa từng có, ông Trump lập hẳn bộ mới cho tỷ phú Elon Musk đứng đầu

Muốn phá bỏ giới hạn của chính phủ Mỹ theo hướng chưa từng có, ông Trump lập hẳn bộ mới cho tỷ phú Elon Musk đứng đầu

Ông Trump tuyên bố sẽ thành lập Bộ Hiệu quả chính phủ, nhằm thúc đẩy hiệu quả hoạt động của cơ quan hành pháp này trong nhiệm kỳ 2025-2029.
Hàn Quốc chuẩn bị tập trận cùng Mỹ-Nhật, xem nhẹ khả năng Triều Tiên sẽ đối thoại với chính quyền Washington?

Hàn Quốc chuẩn bị tập trận cùng Mỹ-Nhật, xem nhẹ khả năng Triều Tiên sẽ đối thoại với chính quyền Washington?

Hàn Quốc nhận định, Triều Tiên sẽ không đối thoại với Mỹ trong thời gian hợp tác quân sự với Nga để triển khai quân đội.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Nhận định về những 'gạch đầu dòng' việc cần làm của ông Donald Trump trong 24h đầu tiên khi bước vào Nhà Trắng

Nhận định về những 'gạch đầu dòng' việc cần làm của ông Donald Trump trong 24h đầu tiên khi bước vào Nhà Trắng

Trong quá trình tranh cử, ông Donald Trump đã nhiều lần nhắc đến những kế hoạch hành động trong ngày đầu tiên nhậm chức Tổng thống Mỹ.
Báo Mexico đề cao mối quan hệ truyền thống của Việt Nam với các nước Mỹ Latinh

Báo Mexico đề cao mối quan hệ truyền thống của Việt Nam với các nước Mỹ Latinh

Nhân chuyến thăm của Chủ tịch nước Lương Cường tới Chile và Peru, báo Mexico ngày 9/11 đăng bài viết 'Việt Nam tăng cường quan hệ với Mỹ Latinh'.
Học giả Trung Quốc đánh giá cao lời kêu gọi về chống lãng phí của Tổng Bí thư Tô Lâm

Học giả Trung Quốc đánh giá cao lời kêu gọi về chống lãng phí của Tổng Bí thư Tô Lâm

Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm đưa ra rất kịp thời, thể hiện lập trường kiên định của ban lãnh đạo mới Việt Nam về phòng chống tham nhũng, lãng phí.
Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Nga cho rằng, thế giới đã bước vào giai đoạn dài biến động và thay đổi mà cuối cùng sẽ dẫn đến một trật tự thế giới đa cực.
Hiệp định Paris liệu có lâm nguy vì kết quả bầu cử Mỹ?

Hiệp định Paris liệu có lâm nguy vì kết quả bầu cử Mỹ?

Bầu cử Mỹ khép lại với những lo ngại từ giới chuyên gia rằng Washington có thể suy giảm cam kết trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu.
Chủ tịch Tập Cận Bình nhắn nhủ gì tới ông Trump trong thông điệp chúc mừng?

Chủ tịch Tập Cận Bình nhắn nhủ gì tới ông Trump trong thông điệp chúc mừng?

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gửi thông điệp chúc mừng tới Tổng thống Mỹ mới đắc cử Donald Trump, khẳng định hai bên nên hợp tác, thay vì đối đầu.
Phiên bản di động