Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

TS. Vũ Đăng Minh
Nga nhiều lần cảnh báo “lằn ranh đỏ”. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là “đe dọa bằng lời nói”!
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Theo quan điểm của Nga, bộ ba hạt nhân vẫn là sự bảo đảm quan trọng nhất cho an ninh quốc gia và của người dân; là công cụ để duy trì sự cân bằng chiến lược và quyền lực trên thế giới.

Hệ thống tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Yars của Nga tham gia duyệt binh kỷ niệm Ngày Chiến thắng ở Moscow năm 2022. (Nguồn: Reuters)
Hệ thống tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Yars của Nga tham gia duyệt binh kỷ niệm Ngày Chiến thắng ở Moscow năm 2022. (Nguồn: Reuters)

Mạnh mẽ chưa từng thấy

Học thuyết hạt nhân của Nga năm 2020 quy định bốn trường hợp có thể sử dụng vũ khí hạt nhân. Một, khi có “thông tin đáng tin cậy” về việc kẻ thù phóng tên lửa đạn đạo chống Nga và đồng minh. Hai, kẻ thù sử dụng vũ khí hạt nhân hoặc vũ khí hủy diệt lớn khác để chống lại Nga và đồng minh. Ba, kẻ thù tấn công vào “cơ sở quân sự, nhà nước quan trọng” có thể làm gián đoạn năng lực phản ứng của lực lượng hạt nhân. Bốn, kẻ thù tấn công bằng vũ khí thông thường có khả năng đe dọa sự tồn vong quốc gia của Nga.

Ngày 25/9, tại cuộc họp Hội đồng An ninh quốc gia, Tổng thống Vladimir Putin cho rằng tình hình chính trị, quân sự thế giới đang thay đổi lớn, xuất hiện các mối đe dọa mới, nên cần thiết phải điều chỉnh, cập nhật Học thuyết hạt nhân.

Đề xuất mới nổi bật ba điểm nhấn về trường hợp/ngưỡng Nga có thể đáp trả bằng vũ khí hạt nhân. Một là, khi một quốc gia bất kỳ tấn công đường không quy mô lớn vào lãnh thổ Nga, bằng vũ khí thông thường, đe dọa chủ quyền của Nga. Hai là, hành động chống lại Nga của “bất kỳ quốc gia phi hạt nhân nào, được sự tham gia, hỗ trợ của một quốc gia hạt nhân” là cuộc tấn công “liên minh chung của họ”. Moscow sẽ đáp trả vào cả hai đối tượng. Ba là, các trường hợp mở rộng áp dụng cho cả đồng minh Belarus.

Có thể thấy ngưỡng sử dụng vũ khí hạt nhân hạ thấp, đồng nghĩa mối đe dọa và khả năng xảy ra chiến tranh hạt nhân tăng cao. Đó là lời cảnh báo mạnh mẽ chưa từng thấy của Nga.

“Tống tiền hạt nhân”?

Phương Tây vừa “đứng ngồi không yên” vừa không đánh giá đúng mức sự nguy hiểm của tình thế. Một số nhà lãnh đạo cho rằng chỉ là hành động “đe dọa bằng lời nói”! Moscow “chơi trò tâm lý”! Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tuyên bố đó là “cảnh báo vô trách nhiệm và không đúng thời điểm”.

Chánh Văn phòng Tổng thống Ukraine Andrey Yemark nhìn nhận động thái thể hiện sự yếu kém của Nga! Cơ sở cho những quan điểm trên là Moscow không đáp trả khi một số lần “lằn ranh đỏ” bị vượt qua và họ chưa thấy Nga có động thái chuẩn bị sử dụng vũ khí hạt nhân và sẽ bị phương tiện trinh sát NATO nắm chắc.

Ở chiều ngược lại, một số chính khách, chuyên gia phương Tây tỏ ra lo lắng. Nhà bình luận quân sự Mỹ Earl Rasmussen cho rằng Nga rất nghiêm túc và phớt lờ cảnh báo của Moscow “là một sai lầm nghiêm trọng”.

Theo một số chuyên gia, hiện NATO và phương Tây chưa vi phạm hai điều “kiêng kị nhất”, đồng ý cho Kiev sử dụng rộng rãi tên lửa tầm xa và các loại vũ khí hiện đại nhất tấn công sâu vào lãnh thổ Nga và chưa đưa quân trực tiếp tham chiến ở Ukraine.

Điều gì sẽ xảy ra?

Tuyên bố về các trường hợp sử dụng vũ khí hạt nhân nêu rõ điều kiện có “thông tin đáng tin cậy” về cuộc tấn công của đối phương. Cái nguy hiểm là quyết định ấn nút hạt nhân của các bên không chỉ dựa trên hệ thống dữ liệu đầy đủ, chính xác mà còn do những cảnh báo, suy đoán chủ quan của một số khâu trong cả hệ thống.

Tính toán, quyết định chiến lược sai lầm của lãnh đạo các cường quốc hạt nhân là điều vô cùng nguy hiểm cho chính họ và cho nhân loại. Trở lại cuộc xung đột ở Ukraine, dù Nga thật sự không muốn sử dụng vũ khí hạt nhân và coi đó là quyết định khó khăn, nhưng không thể loại trừ hoàn toàn xảy ra kịch bản tồi tệ.

Một, NATO, phương Tây hỗ trợ, chi viện Ukraine tấn công đường không quy mô lớn vào lãnh thổ Nga, hoặc đánh chiếm Crimea. Hai, thế trận có nguy cơ đổ vỡ, NATO và phương Tây dốc vũ khí hiện đại cho Ukraine và đưa quân trực tiếp vào cứu nguy. Ba, cục diện chiến trường xoay chuyển bất lợi cho Moscow; NATO và phương Tây tiếp tục hành động khiêu khích Nga.

Nếu Nga quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân, dù ở quy mô chiến thuật, điều đó có thể dẫn đến việc NATO, phương Tây đáp trả bằng vũ khí hạt nhân chiến thuật và tăng cường lực lượng áp sát, bao vây Nga, chiến tranh hạt nhân có nguy cơ bùng phát. Nếu một trong hai bên đánh đòn hạt nhân phủ đầu sẽ dẫn đến chiến tranh hạt nhân tổng lực, Thế chiến III bùng nổ.

Chiến tranh hạt nhân, dù với bất cứ hình thức, quy mô nào, thì hậu quả vô cùng thảm khốc. Trường hợp xảy ra chiến tranh hạt nhân tổng lực, nhiều khu vực trên hành tinh bị xóa sổ, đám mây hạt nhân che phủ hầu hết bầu trời; mục tiêu thiên niên kỷ, các quyết định ở Hội nghị thượng đỉnh Tương lai, Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 79 trở thành dĩ vãng…

Kể cả khi không xảy ra kịch bản hạt nhân nào, cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân vẫn sẽ bùng phát dữ dội. Các quốc gia đang và có khả năng sở hữu vũ khí hạt nhân sẽ tăng tốc, gia tăng cuộc thử nghiệm và số lượng vũ khí trong kho hạt nhân... Những quốc gia khác thì lo tìm kiếm ô hạt nhân của các cường quốc.

Vì thế, cộng đồng quốc tế, nhất là nhân dân các cường quốc hạt nhân phải thúc đẩy mạnh mẽ chính phủ thực hiện công ước, hiệp định, nghị định thư về cấm phổ biến các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt, khu vực không có vũ khí hạt nhân… Phát huy vai trò của Liên hợp quốc, đề xuất cơ chế, sáng kiến nhằm ngăn chặn việc phát triển, sản xuất, tàng trữ và sử dụng các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Chính phủ các nước, đặc biệt là nước lớn cần thực sự tuân thủ nguyên tắc Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế; giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, có lý, có tình, dựa trên luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS năm 1982.

Tổng thống Iran kiên quyết nói 'không' với 3 việc liên quan Nga, Houthi và vũ khí hạt nhân

Tổng thống Iran kiên quyết nói 'không' với 3 việc liên quan Nga, Houthi và vũ khí hạt nhân

Ngày 16/9, trong một cuộc họp báo ở Tehran, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian đã trả lời nhiều vấn đề liên quan các cáo buộc ...

Xung đột Ukraine: NATO tuyên bố càng cấp nhiều vũ khí cho Kiev, hòa bình càng đến sớm, Nga cảnh báo nguy cơ chiến tranh hạt nhân

Xung đột Ukraine: NATO tuyên bố càng cấp nhiều vũ khí cho Kiev, hòa bình càng đến sớm, Nga cảnh báo nguy cơ chiến tranh hạt nhân

Trong khi Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg ủng hộ mạnh mẽ việc cho phép Ukriane dùng ...

Tổng thư ký LHQ cảnh báo một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân đang hình thành, đâu là nguyên nhân?

Tổng thư ký LHQ cảnh báo một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân đang hình thành, đâu là nguyên nhân?

Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres đã đưa ra lời cảnh báo nghiêm túc tại khóa họp thứ 79 Đại hội đồng ...

Nga nói có thể sử dụng vũ khí hạt nhân, phương Tây cảnh báo Ukraine rằng Moscow 'đang chuẩn bị'

Nga nói có thể sử dụng vũ khí hạt nhân, phương Tây cảnh báo Ukraine rằng Moscow 'đang chuẩn bị'

Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng thuộc Duma Quốc gia (Hạ viện) LB Nga, ông Andrei Kartapolov, ngày 28/9 tuyên bố việc phương Tây cho ...

Đề cập vũ khí hạt nhân, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga nói Moscow đang tỏ ra kiên nhẫn, nhưng sự kiên nhẫn đó ‘có thể cạn kiệt’

Đề cập vũ khí hạt nhân, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga nói Moscow đang tỏ ra kiên nhẫn, nhưng sự kiên nhẫn đó ‘có thể cạn kiệt’

Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga nói lý do cho đến nay quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân hiện vẫn chưa ...

Bài viết cùng chủ đề

Căng thẳng Nga-Ukraine

Xem nhiều

Đọc thêm

Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Malaysia

Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Malaysia

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm, hai bên đã nâng cấp quan hệ Việt Nam-Malaysia lên Đối tác chiến lược toàn diện.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Campuchia

Hai Chủ tịch Quốc hội đã trao đổi thực chất, hiệu quả về các biện pháp thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước, hai Quốc hội trong thời ...
Lần thứ hai liên tiếp trúng cử thành viên UNCITRAL: Vị thế, uy tín của Việt Nam không ngừng được củng cố, nâng cao

Lần thứ hai liên tiếp trúng cử thành viên UNCITRAL: Vị thế, uy tín của Việt Nam không ngừng được củng cố, nâng cao

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn trả lời phỏng vấn nhân dịp Việt Nam trúng cử thành viên UNCITRAL nhiệm kỳ 2025-2031.
Việt Nam-Campuchia: Khánh thành công trình biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống giữa hai nước

Việt Nam-Campuchia: Khánh thành công trình biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống giữa hai nước

Tòa nhà hành chính Quốc hội Campuchia là công trình được Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trao tặng Đảng, Nhà nước và nhân dân Campuchia.
Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024 tại thị trường trong nước quay đầu giảm nhẹ ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 138.000 – 139.500 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 22/11/2024: Giá vàng chưa dứt chuỗi tăng, mở cuộc săn hàng giá hời, không có lý do để điều chỉnh dự báo

Giá vàng hôm nay 22/11/2024: Giá vàng chưa dứt chuỗi tăng, mở cuộc săn hàng giá hời, không có lý do để điều chỉnh dự báo

Giá vàng hôm nay 22/11/2024: Giá vàng chưa dứt chuỗi tăng, mở cuộc săn hàng giá hời, không có lý do để điều chỉnh dự báo.
Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Nga đã phản đòn tấn công tầm xa của Ukraine, nỗi lo sợ của Kiev về thứ 'vũ khí nóng' thành hiện thực?

Nga đã phản đòn tấn công tầm xa của Ukraine, nỗi lo sợ của Kiev về thứ 'vũ khí nóng' thành hiện thực?

Không quân Ukraine xác nhận, Nga phóng một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa từ vùng Astrakhan ở miền Nam nước này trong đợt tấn công vào sáng 21/11.
Mỹ chỉ cho phép đòn tấn công hạt nhân đối kháng có điều kiện, Trung Quốc thẳng thừng nói 'lạc hậu'

Mỹ chỉ cho phép đòn tấn công hạt nhân đối kháng có điều kiện, Trung Quốc thẳng thừng nói 'lạc hậu'

Mỹ chỉ cho phép xảy ra việc tấn công hạt nhân đối kháng khi Washington bảo toàn được một phần kho vũ khí của mình để ngăn chặn đối thủ tiềm tàng.
Thủ tướng cùng chính phủ Mali bị cách chức, đây là lý do

Thủ tướng cùng chính phủ Mali bị cách chức, đây là lý do

Thủ tướng Mali Maiga đã chỉ trích các nhà lãnh đạo quân sự của nước này chậm trễ trong việc kết thúc thời kỳ chuyển tiếp.
Ukraine được 'cởi trói', Hungary khẩn cấp đưa hệ thống phòng không đến gần, Kiev lần đầu dùng thứ vũ khí này tấn công Nga

Ukraine được 'cởi trói', Hungary khẩn cấp đưa hệ thống phòng không đến gần, Kiev lần đầu dùng thứ vũ khí này tấn công Nga

Hungary sẽ lắp đặt hệ thống phòng không và kiểm soát không phận ở Đông Bắc, giáp biên giới Ukraine, để đề phòng rủi ro khi xung đột leo thang.
New Zealand chính thức coi Hezbollah và Houthi là các tổ chức khủng bố

New Zealand chính thức coi Hezbollah và Houthi là các tổ chức khủng bố

New Zealand đã chỉ định toàn bộ phong trào Hezbollah là tổ chức khủng bố, động thái điều chỉnh so với quyết định trước đây.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Nhằm tiếp cận trữ lượng khoáng sản khổng lồ của châu Phi, Mỹ và Trung Quốc đã bỏ vốn đầu tư cơ sở hạ tầng, bao gồm ngoại giao đường sắt tại đây.
Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử của “kỷ nguyên vươn mình".
Phiên bản di động