Thăng trầm “tứ giác an ninh”

Liệu tầm nhìn về khuôn khổ chiến lược cho khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và “viên kim cương an ninh” tại châu Á có trở thành hiện thực?
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
thang tram tu giac an ninh Khu vực châu Á – Thái Bình Dương: Động lực tăng trưởng quan trọng của kinh tế toàn cầu
thang tram tu giac an ninh Đặt con người làm trung tâm phát triển kinh tế tại châu Á - Thái Bình Dương

Mới đây, nguyên thủ và quan chức cấp cao của Ấn Độ, Mỹ, Nhật Bản và Australia đã tiến hành hội đàm về “tứ giác an ninh” cho khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Tuy chỉ là sự kiện bên lề các chương trình nghị sự chính tại Philippines, đây lại được đánh giá là một bước ngoặt trong quan hệ hợp tác an ninh giữa bốn cường quốc này.

Thập kỷ hồi sinh

Cụm từ “tứ giác an ninh”, vốn được Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe nhắc tới lần đầu tiên trong bài phát biểu tại Quốc hội Ấn Độ năm 2007, đã sớm rơi vào quên lãng. Ở thời điểm đó, ước mơ của ông Abe về một “châu Á rộng lớn hơn”, với sự hội tụ của Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương nhằm mở ra một mạng lưới giúp người dân, dòng vốn đầu tư, hàng hóa và tri thức có thể dễ dàng lưu thông, chưa thể trở thành hiện thực. Bất chấp những nỗ lực của Tokyo, cả Canberra, New Delhi và Washington đều tỏ ra không mấy mặn mà với đề xuất này và quan ngại trước phản ứng tiêu cực từ phía Bắc Kinh.

thang tram tu giac an ninh
Tổng thống Mỹ Donald Trump, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull và Thủ tướng Ấn Độ Naendra Modi. (Nguồn AFP/Getty)

Tuy nhiên, sau nhiều thăng trầm và trong bối cảnh khu vực châu Á - Thái Bình Dương liên tục có nhiều chuyển biến phức tạp, cả ba quốc gia này dần nhận thấy lợi ích trong đề xuất của Nhật Bản và đã có nhiều bước đi nhằm hiện thực hóa hợp tác an ninh trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Cụ thể, nhân chuyến thăm Nhật Bản của Tổng thống Mỹ Donald Trump tháng 11/2017 trước khi tham dự Tuần lễ cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), ông Shinzo Abe đã lặp lại quan điểm về “tứ giác an ninh”, “khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và mở” và nhận được sự tán thành của ông chủ Nhà trắng. Về phần mình, bên lề Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 12 tại Philippines, ông Trump cũng đã gặp gỡ Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull và Thủ tướng Ấn Độ Naendra Modi nhằm tìm kiếm sự đồng tình về tầm nhìn mới của khu vực.

Đỉnh điểm là ngày 12/11, đại diện “bộ tứ” đã lần đầu nhóm họp bên lề Hội nghị Cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 31 tại Philippines, dưới sự chủ trì của phái đoàn Nhật Bản. Thông cáo được Bộ Ngoại giao các nước đưa ra ngay sau đó cho thấy mức độ hợp tác giữa các bên đã có bước tiến rõ rệt.

Nếu thành hiện thực, tầm nhìn về “khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và mở” sẽ có tác động lớn đến cục diện khu vực châu Á - Thái Bình Dương nói riêng và quốc tế nói chung. Đầu tiên, kế hoạch này kêu gọi giữ vững trật tự khu vực dựa trên luật lệ, đặc biệt là trong các tranh chấp lãnh hải. Bên cạnh đó, nó sẽ góp phần thúc đẩy tự do thương mại, bằng cách tự do hóa các thiết chế thương mại khu vực và ủng hộ tự do hàng hải. Cuối cùng, “tứ giác an ninh” trong kế hoạch, gồm Nhật Bản, Ấn Độ, Australia và Mỹ sẽ đẩy mạnh hợp tác, đảm bảo an ninh cho khu vực nói chung và các quốc gia nhỏ tại Đông Nam Á và Đông Á nói riêng.

Giấc mơ của người Nhật

Dẫu vậy, ý tưởng về “viên kim cương an ninh ” và tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương sẽ khó thành hiện thực nếu không có sự dẫn dắt và kiên trì của Nhật Bản. Nhận thức được tầm quan trọng của hai khái niệm này đối với sự phát triển của Nhật Bản nói riêng và khu vực nói chung, Thủ tướng Shinzo Abe luôn là người đi đầu trong hoạt động kết nối các nước và nhắc nhở họ về lợi ích có thể đạt được tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Đáng chú ý, bên cạnh nỗ lực tiên phong trong chính sách an ninh, Nhật Bản cũng là một trong những nước kiên quyết theo đuổi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Ngay sau khi Mỹ rút, Nhật Bản đi đầu trong việc cứu vãn Hiệp định này, cụ thể bằng việc đề xuất gói thỏa thuận cuối cùng để các nước bàn thảo và xây dựng phiên bản mới của TPP là Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Sở dĩ Tokyo kiên trì đến vậy bởi ông Abe hiểu rằng sự tan rã của TPP/CPTPP sẽ là “đòn chí mạng” tới quá trình hình thành “tứ giác kim cương” và tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Tuy nhiên, ngay cả khi những nỗ lực của Thủ tướng Abe đang dần đơm hoa kết trái, Tokyo, New Delhi, Canberra và Washington nhận thức rõ họ sẽ phải đối mặt với áp lực không nhỏ từ phía Bắc Kinh. Trung Quốc cho đây là động thái kiềm chế chiến lược “Vành đai và Con đường” và cô lập quốc gia này. Ngay sau cuộc họp của “bộ tứ” ngày 12/11, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng tuyên bố các chương trình hợp tác trong khu vực không nên bị chính trị hóa hoặc mang tính ngăn chặn. Sự phản đối mạnh mẽ từ phía Trung Quốc sẽ là thách thức không nhỏ mà lãnh đạo bốn nước “tứ giác kim cương” cần vượt qua, nếu họ muốn hiện thực hóa giấc mơ về hợp tác xây dựng một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương hòa bình và thịnh vượng.

thang tram tu giac an ninh Ấn Độ, Pháp tăng cường hợp tác tại khu vực Ấn Độ Dương

Ngày 17/11, Ngoại trưởng Ấn Độ Sushma Swaraj và Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian đã có cuộc hội đàm sâu rộng và quyết định ...

thang tram tu giac an ninh Ấn Độ, Australia, Nhật Bản và Mỹ thảo luận về hợp tác Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương

Ngày 12/11, các quan chức của Ấn Độ, Mỹ, Nhật Bản và Australia đã thảo luận rộng rãi về các mối quan tâm chung trong ...

thang tram tu giac an ninh Ấn Độ cam kết tăng cường quan hệ với ASEAN

Trong tuyên bố ngày 11/11, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cho rằng chuyến thăm của ông tới Philippines để tham dự Hội nghị cấp cao ...

Phan Quân

Đọc thêm

Sắp ra mắt hai bộ phim hoạt hình ý nghĩa về Chiến thắng Điện Biên Phủ

Sắp ra mắt hai bộ phim hoạt hình ý nghĩa về Chiến thắng Điện Biên Phủ

Baoquocte.vn. Hai bộ phim hoạt hình nhằm cung cấp những hiểu biết về chiến thắng Điện Biên Phủ, bồi dưỡng tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho thế ...
Điện Biên 'thay áo mới'

Điện Biên 'thay áo mới'

Baoquocte.vn. Từ vùng đất từng chịu bao 'bom cày đạn xới', đến nay, Điện Biên đã vươn mình đổi mới, đạt được nhiều thành tựu trong phát triển và hội nhập.
Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Chiến dịch tranh cử của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang có ngân sách lớn gấp 3 lần 'túi tiền' để chạy đua trong cuộc bầu cử 2024 của ...
Bảo vệ quyền riêng tư trên Facebook

Bảo vệ quyền riêng tư trên Facebook

Facebook đã cập nhật thêm tính năng mới có chức năng khóa bảo vệ trang cá nhân của bạn. Tính năng này sẽ giúp bạn quản lý trên cá nhân ...
Giá cà phê hôm nay 29/3/2024: Giá cà phê thế giới quay đầu giảm mạnh, thị trường đón tín hiệu mới, sắp 'có biến'?

Giá cà phê hôm nay 29/3/2024: Giá cà phê thế giới quay đầu giảm mạnh, thị trường đón tín hiệu mới, sắp 'có biến'?

Giá cà phê robusta thế giới dự kiến còn hướng lên vùng kỷ lục 4.000 USD/tấn. Giá cà phê trong nước sẽ tiếp tục hướng tới các mức trên 100.000 ...
Mỹ: Người phụ nữ trong cặp song sinh dính liền thân đã kết hôn

Mỹ: Người phụ nữ trong cặp song sinh dính liền thân đã kết hôn

Theo truyền thông Mỹ, Abby Hensel, người có chị em song sinh dính liền thân, đã kết hôn với một cựu quân nhân từ năm 2021.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động