Thế giới 2017: Tiếp tục phức tạp và khó đoán

Năm 2016 cho chúng ta thấy tình hình thế giới quả thật quá phức tạp. Với những diễn biến ở Mỹ và nhiều khu vực, 2017 sẽ là thời kỳ tiếp nối và phát triển của những đặc điểm, xu hướng phức tạp trước đó.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
the gioi 2017 tiep tuc phuc tap va kho doan Tăng trưởng kinh tế Việt Nam thuộc nhóm nhanh nhất thế giới
the gioi 2017 tiep tuc phuc tap va kho doan 10 sự kiện đối ngoại nổi bật 2016

Với tư cách là siêu cường số một thế giới, chính sách của Mỹ sẽ tác động lớn đến các nước khác cũng như tình hình chính trị, an ninh quốc tế. Chính sách đối ngoại của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump sẽ tác động như thế nào đến tình hình chính trị và an ninh toàn cầu?

Trọng tâm của chính quyền Trump

Bước vào Nhà Trắng khi kinh nghiệm ngoại giao và xử lý các vấn đề quốc tế gần như bằng 0, Tổng thống Trump sẽ phải dựa nhiều vào đội ngũ cố vấn cũng như tham vấn các thành viên quan trọng trong nội các. Quan hệ Mỹ - Nga, Mỹ - Trung Quốc và quan hệ giữa Mỹ với các nước đồng minh ở châu Âu, châu Á sẽ là việc ông Trump phải xử lý ngay từ khi bắt đầu nhiệm kỳ.

the gioi 2017 tiep tuc phuc tap va kho doan
Chính sách đối ngoại của Mỹ ảnh hưởng lớn đến tình hình thế giới. (Nguồn: integris-intl.com)

Năm 2016, quan hệ Mỹ - Nga đã rơi vào trạng thái xấu nhất kể từ khi Liên Xô tan rã. Có lý do gì để tin rằng lần tái khởi động quan hệ Mỹ-Nga dưới thời Trump sẽ tốt hơn nhiệm kỳ Obama? Trong chiến dịch tranh cử và sau khi thắng cử, không ít lần, ông Trump công khai ca ngợi Tổng thống Vladimir Putin và mong muốn cải thiện quan hệ Mỹ - Nga.

Tổng thống Nga và tân Tổng thống Mỹ có thể sẽ ngồi với nhau để đàm phán một cách nghiêm túc những vấn đề khúc mắc, nhưng chắc chắn chính giới hai nước sẽ đặt ra giới hạn xem hai vị Tổng thống có thể gần nhau tới đâu. Giới quân sự, cơ quan tình báo, các nghị sĩ Cộng hòa và thậm chí một số thành viên nội các Mỹ luôn mang tinh thần “diều hâu” đối với Nga, đồng thời nhấn mạnh cái giá chiến lược đắt đỏ mà Washington phải trả nếu Mỹ mất đi tầm ảnh hưởng ở không gian hậu Liên Xô.

Về quan hệ Mỹ - Trung Quốc, bản chất của mối quan hệ này là hợp tác trên những lĩnh vực có thể mang tới lợi ích chung. Tuy nhiên, Mỹ - Trung Quốc đối kháng và mâu thuẫn về khu vực ảnh hưởng chiến lược, trước hết là Đông Á, rộng hơn là châu Á - Thái Bình Dương cũng như các vấn đề cũ như an ninh mạng, thâm hụt cán cân thương mại của Mỹ - vốn được ông Trump cho là nghiêm trọng. Với việc bổ nhiệm nhân sự có xu hướng cứng rắn với Trung Quốc vào Hội đồng Thương mại Quốc gia, chắc chắn quan hệ thương mại với Trung Quốc là điều ông Trump muốn  sớm giải quyết rốt ráo.

Trong quan hệ đồng minh, ông Trump công khai tuyên bố muốn giảm bớt những cam kết của Mỹ với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), đặt ra những câu hỏi về giá trị của NATO và sẽ cân nhắc trước khi bảo vệ đồng minh trong trường hợp bị tấn công. Nếu ông Trump thực hiện đúng những tuyên bố đó, chắc chắn cấu trúc an ninh châu Âu sẽ bị phá vỡ. Không những thế, có thể Mỹ sẽ buộc các nước đồng minh trong khu vực như Nhật Bản và Hàn Quốc chịu trách nhiệm lớn hơn về an ninh. Tuy nhiên, có thể tin rằng cấu trúc của các hệ thống liên minh do Mỹ đứng đầu sẽ không hoặc ít ra là chưa thể có thay đổi lớn. Không thể vì vấn đề ngân sách mà Mỹ đánh đổi cả một hệ thống liên minh ở khắp thế giới mà mình đã dày công xây dựng trong hơn 70 năm qua.

Dàn xếp ở Syria

Xung đột ở Syria và cuộc chiến chống khủng bố ở Trung Đông là hai vấn đề có liên quan và sẽ chịu tác động lớn từ quan hệ Nga - Mỹ. Trong hơn 5 năm qua, khác biệt giữa Washington - Moscow về quan điểm chính trị và số phận của Tổng thống Syria Bashar al-Assad là trở ngại lớn đối với việc giải quyết xung đột Syria. Vì thế, việc ông Trump xích lại gần hơn với ông Putin sẽ đặt nền móng cho việc tái xây dựng lòng tin giữa hai nước, trên cơ sở đó, Mỹ - Nga sẽ điều chỉnh chiến thuật ở chiến trường Syria. Nhưng cũng phải nói rằng không nên kỳ vọng sẽ có thay đổi lớn ngay trong năm 2017.

Liên quan đến vấn đề Syria còn là cuộc chiến chống khủng bố với mục tiêu lớn nhất là tiêu diệt tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Cuộc chiến này phụ thuộc vào việc Mỹ và Nga phối hợp  dàn xếp được tình hình Syria ở mức độ nào. Nếu nội tình Syria được dàn xếp ổn thỏa, cuộc chiến chống IS sẽ có cơ sở để đột phá. Nhưng nhiều khả năng Mỹ và Nga chỉ có thể hạn chế xung đột giữa các phe phái ở Syria nên giao tranh với IS sẽ còn kéo dài.

Châu Âu gặp nhiều khó khăn

Một vấn đề nữa chịu ảnh hưởng của quan hệ Nga - Mỹ là tình hình Ukraine, vốn đã và đang là địa bàn tranh chấp của hai cường quốc này. Ở Ukraine, chính quyền thân phương Tây của Tổng thống Petro Poroshenko đang gặp rất nhiều khó khăn. Sự trợ giúp về kinh tế mà phương Tây dành cho chính quyền Kiev sụt giảm, trong khi quan hệ với Nga đổ vỡ khiến tình hình quốc gia Đông Âu này ngày càng khó khăn. Diện tích quốc gia bị thu hẹp, kinh tế khó khăn, xung đột xã hội, nội chiến... đủ khiến chính quyền ở Kiev phải tính toán lại chiến lược nếu không muốn trượt dài vào khủng hoảng toàn diện.

Các nước châu Âu nói chung và thành viên của NATO nói riêng sẽ phải chuẩn bị cho triển vọng không mấy sáng sủa. Khủng hoảng nợ còn để lại dư âm và tác động xấu chưa chấm dứt, những vấn đề mới đã nổi lên. Các đảng cánh hữu mang tinh thần dân túy sẽ hoạt động mạnh hơn sau khi thấy hiệu quả của chiến dịch tranh cử của ông Trump. Các phong trào ly khai ở Tây Ban Nha, Anh... sẽ tiếp tục. Cuộc khủng hoảng di cư và tị nạn sẽ làm trầm trọng thêm tình hình ở châu Âu. Hai nước quan trọng nhất Liên minh châu Âu (EU) là Pháp và Đức sẽ phải trải qua một kỳ bầu cử mà kết quả khó dự báo, nhất là ở Đức, vì Thủ tướng Angela Merkel sẽ phải chịu rất nhiều sức ép và thách thức. Có lẽ, từ sau khi kết thúc Thế chiến thứ Hai tới nay, chưa bao giờ châu Âu phải đối mặt với nhiều vấn đề cùng một lúc như vậy.

the gioi 2017 tiep tuc phuc tap va kho doan
(Ảnh: ABC News)

Sự trỗi dậy của Trung Quốc

Ở châu Á, Trung Quốc sẽ đẩy mạnh nỗ lực lôi kéo các nước vào liên kết khu vực. Mỹ rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sẽ là cơ hội cho Trung Quốc thuyết phục các nước tham gia Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và Khu vực Tự do Thương mại châu Á – Thái Bình Dương (FTAAP), chiến lược “Một vành đai, một con đường” (OBOR) và Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB). Đây đều là những sáng kiến được Trung Quốc đầu tư nhiều và kỳ vọng lớn. Bên cạnh đó, Trung Quốc sẽ tiếp tục coi Biển Đông là bàn đạp để phát triển thành một cường quốc đại dương, mở rộng địa bàn chiến lược.

Đối với những đối tác chủ chốt của Mỹ ở Đông Á, thất bại của TPP là một đòn giáng mạnh vào họ. Quốc hội Nhật Bản mới thông qua TPP sau khi ông Trump đắc cử. Đối với Nhật Bản, TPP không chỉ là một hiệp định thúc đẩy cải cách kinh tế mà còn là biểu tượng cho tầm quan trọng chiến lược của quan hệ Mỹ-Nhật. Cùng với Hàn Quốc, Nhật Bản sẽ buộc phải đầu tư hơn vào phát triển năng lực quân sự, không loại trừ khả năng sản xuất và sở hữu vũ khí hạt nhân. Nhật Bản có thể sẽ tiếp tục “diễn giải lại” hiến pháp để trở thành một nước “bình thường”, mở rộng khả năng hoạt động quân sự ở nước ngoài. Tất cả những động thái đó sẽ được nhìn nhận như là quá trình tái vũ trang và mở rộng ảnh hưởng, đối phó với sự trỗi dậy của Trung Quốc. Vì thế, Trung Quốc càng có cớ để thúc đẩy quá trình tái cấu trúc và hiện đại hóa quân đội.

Triều Tiên nhiều khả năng sẽ tiếp tục là một “điểm nóng” ở châu Á. Trong năm 2016, chính quyền Bình Nhưỡng đã tiến hành hai vụ thử hạt nhân, thể hiện sự phát triển của công nghệ hạt nhân cũng như tham vọng của quốc gia Đông Bắc Á. Mặc dù Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã ra nghị quyết mới trừng phạt Triều Tiên, song nước này đã lên tiếng phản đối, thậm chí còn tiến hành thêm một số cuộc tập trận pháo binh quy mô lớn, mô phỏng tấn công các mục tiêu ở Hàn Quốc. Căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên dự kiến gia tăng trong năm 2017 khi Mỹ sẽ triển khai Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) ở lãnh thổ Hàn Quốc.

Thỏa thuận hạt nhân Iran có thể sẽ gặp nguy. Phe Cộng hòa ở Hạ viện Mỹ công bố kế hoạch thông qua dự luật áp lệnh cấm vận lên Iran thêm 10 năm-động thái có thể phá hủy hoại quan hệ Mỹ - Iran một lần nữa. Dù vậy, Iran vẫn sẽ cho cộng đồng quốc tế thấy thiện chí của họ bởi lúc này Iran cần phát triển kinh tế hơn, mặt khác còn phải lo đối phó với những vấn đề khủng hoảng ở cấp độ khu vực. Cách ứng xử của chính quyền Trump có thể sẽ tác động đến cuộc bầu cử Tổng thống Iran dự kiến diễn ra vào tháng 5/2017.

Tóm lại, dựa trên nét phác họa ban đầu về chính sách đối ngoại của Mỹ, chúng ta có thể tạm thời dự báo tác động của chính sách đó lên một số vấn đề nổi bật trong nền chính trị thế giới năm 2017. Nhưng dự báo chỉ là dự báo. Hãy để thời gian cho chúng ta câu trả lời.

the gioi 2017 tiep tuc phuc tap va kho doan 2016: Một năm thành công của các golf thủ châu Á

Một trong những điểm nhấn nổi bật nhất trong làng golf thế giới trong năm 2016 chính là sự vươn lên mạnh mẽ của các ...

the gioi 2017 tiep tuc phuc tap va kho doan Thị trường chứng khoán 2017: Tín hiệu tích cực

Tiếp tục phát huy vai trò là kênh dẫn vốn quan trọng cho nền kinh tế, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam 2017 dự ...

the gioi 2017 tiep tuc phuc tap va kho doan 10 cú sốc của bóng đá thế giới trong năm 2016

Năm 2016, bóng đá thế giới đã chứng kiến quá nhiều cú sốc lớn như việc Leicester City vô địch Premier League, Bồ Đào Nha ...

Tuấn Hùng

Bài viết cùng chủ đề

Dự báo năm 2017

Xem nhiều

Đọc thêm

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 – 141.200 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024, giá vàng chao đảo trước một cuộc bầu cử Mỹ nhiều biến số. Thị trường trong nước biến động cùng chiều thế giới.
Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Tháng 11, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ tổ chức các hoạt động với chủ đề “Về miền ...
Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Chiều 2/11, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp đồng chí Esteban Lazo Hernández, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, Chủ ...
Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận chính thức khánh thành dự án “Môi trường bền vững các thành phố duyên hải - Tiểu dự án tại thành phố Phan Rang - Tháp Chàm".
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động