Tìm hiểu về những nét cơ bản của hệ thống bầu cử Mỹ

QUANG ĐÀO
TGVN. Người dân Mỹ đang rất nóng lòng tới ngày 3/11 để được chính thức đi bỏ phiếu bầu tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, quy trình bầu cử Mỹ được coi là phức tạp và khá khó hiểu. Hãy cùng Thế giới & Việt Nam tìm hiểu về những nét cơ bản của hệ thống này
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Tìm hiểu về những nét cơ bản của hệ thống bầu cử Mỹ
Bầu cử Mỹ năm 2020 là cuộc đối đầu giữa Tổng thống Donald Trump (đảng Cộng hoà) và cựu Phó Tổng thống Joe Biden (đảng Dân chủ). (Nguồn: Financial Times)

PHÂN TÍCH CỦA TG&VN

PHÂN TÍCH bầu cử Mỹ 2020: Phía trước đầy bất định

PHÂN TÍCH bầu cử Mỹ 2020: Phía trước đầy bất định

Cuộc đua vào Nhà Trắng trong những ngày qua diễn ra vô cùng khốc liệt giữa hai ứng cử viên: đương kim Tổng thống Donald Trump, ứng viên của đảng Cộng hòa và cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden, ứng viên của đảng Dân chủ.

Cứ bốn năm một lần, vào ngày thứ Ba đầu tiên, sau ngày thứ Hai đầu tiên của tháng 11, người dân trên khắp nước Mỹ sẽ đi bỏ phiếu để bầu cử. Năm nay, khoảng 156 triệu cử tri Mỹ sẽ đi bỏ phiếu bầu tổng thống vào ngày 3/11 tới đây, theo số liệu của Catalist.

Ngoài ra, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, dữ liệu của Dự án Bầu cử Mỹ (Đại học Florida) cho thấy hơn bốn triệu cử tri Mỹ đã đi bỏ phiếu sớm, cao gấp 50 lần so với con số 75.000 cử tri bỏ phiếu sớm cùng thời điểm năm 2016.

Về cơ bản, quá trình bầu cử Mỹ thay đổi nhiều do hệ thống này đã được quy định rõ trong Hiến pháp Mỹ. Quá trình bầu chọn tổng thống Mỹ rất phức tạp, gồm nhiều bước khác nhau để đảm bảo rằng cử tri có thể chọn người sáng giá và xứng đáng để lãnh đạo cường quốc hàng đầu thế giới trong nhiệm kỳ bốn năm.

Quá trình chọn ứng viên

Ứng viên tổng thống phải có tuổi từ 35 trở lên, sinh ra trên đất Mỹ và phải sống ở Mỹ tối thiểu 14 năm. Ngoài ra, không ai giữ chức tổng thống quá hai nhiệm kỳ. Phần lớn người chạy đua vào Nhà Trắng đã nổi tiếng từ lâu.

Nước Mỹ quá rộng và nếu ai đó muốn nhận sự ủng hộ của đa số cử tri Mỹ, đương nhiên người ấy phải được đa số người dân biết và yêu mến. Số liệu thống kê cho thấy đa số ứng cử viên tổng thống từng phục vụ trong cơ quan công quyền như chính phủ, nghị viện hoặc chính quyền bang. Nhiều quân nhân cũng từng tranh cử tổng thống.

Là một quốc gia đa đảng nhưng cuộc đua giành chiếc ghế tại Nhà Trắng là cuộc đối đầu giữa hai đảng lớn nhất: đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ. Tùy thuộc vào các bang, cuộc bầu cử có thể xuất hiện các ứng viên khác từ các đảng nhỏ hơn nhưng trong phần lớn lịch sử hiện đại của chính trị Mỹ, đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ chia nhau nắm quyền.

Trở thành người đại diện của đảng Dân chủ hay Cộng hòa là thách thức đầu tiên mà ứng viên tổng thống phải vượt qua. Để được đảng tiến cử, họ phải cạnh tranh mạnh mẽ với các đối thủ khác trong nội bộ đảng suốt khoảng thời gian từ tháng Một tới tháng Sáu của năm bầu cử.

Trong khi các ứng cử viên tranh đua vận động bầu cử, cử tri các đảng ở từng bang cũng tham gia lựa chọn những người sẽ đại diện cho họ tham dự đại hội đảng. Những người đại diện sẽ chọn ứng viên tổng thống của đảng mình.

Sau khi quá trình này hoàn tất, ứng viên tổng thống chọn ứng viên phó tổng thống để cùng tranh cử chính thức với đối thủ từ đảng còn lại. Họ chi rất nhiều tiền cho những chiến dịch quảng bá, vận động ở các bang. Ngoài ra họ cũng tranh luận trên truyền hình để cử tri hiểu rõ quan điểm, năng lực của từng ứng cử viên.

Cách cử tri Mỹ bỏ phiếu

Khác với nhiều quốc gia trên thế giới, Mỹ không áp dụng hình thức tổng tuyển cử, tức người dân bầu cử trực tiếp cho tổng thống mà “ủy quyền” cho các đại cử tri, những người trực tiếp chọn ứng viên theo kết quả phiếu phổ thông của bang.

Về cơ bản, cử tri Mỹ không trực tiếp bầu tổng thống mà họ dùng phiếu phổ thông để chọn các “đại cử tri” trong bang, những người ủng hộ ứng cử viên mà họ muốn trở thành tổng thống. Đây là quy trình bầu cử tri đoàn.

Trong tổng số 50 bang của Mỹ, mỗi bang sẽ được trao một số đại cử tri nhất định. Số lượng đại cử tri của mỗi bang được phân bổ dựa trên quy mô dân số của bang đó, tương ứng số đại diện họ có trong 435 ghế hạ viện và 100 ghế thượng viện. Ví dụ, California, bang có dân số lớn nhất, có 55 đại cử tri. Ngược lại, Delaware, bang có dân số nhỏ nhất, chỉ có ba đại cử tri. Tổng số đại cử tri từ 50 bang và thủ đô Washington là 538.

Tin liên quan
Bầu cử Mỹ 2020: Diễn biến mới trong cuộc Bầu cử Mỹ 2020: Diễn biến mới trong cuộc 'so kè' tại bang chiến trường khốc liệt nhất

Những đại cử tri này sẽ là người trực tiếp bầu ra tổng thống và cuộc họp của Cử tri đoàn sẽ diễn ra vào ngày 14/12 tới. Hai chính đảng sẽ chọn ra những thành viên trung thành làm đại cử tri để đảm bảo họ sẽ bầu đúng theo kết quả bỏ phiếu phổ thông. Người chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng là người giành được tối thiểu 270 phiếu đại cử tri.

Sau khi công chúng bỏ phiếu vào ngày tổng tuyển cử (tức ngày 3/11), các tiểu bang sẽ tổ chức các cuộc kiểm phiếu riêng biệt. Ứng viên giành chiến thắng số phiếu phổ thông ở bang nào thì các đại cử tri tiềm năng ủng hộ ứng viên đó sẽ trở thành đại cử tri chính thức của bang.

Tại hầu hết các bang, ứng viên nào thắng phiếu phổ thông sẽ nhận được tất cả phiếu đại cử tri của bang đó. Tuy nhiên, riêng hai bang Maine và Nebraska lại sử dụng hệ thống tỷ lệ, giúp lượng phiếu đại cử tri được phân bổ cho cả hai ứng viên, nhưng phần lớn nghiêng về người thắng cuộc.

Hiến pháp Mỹ không quy định đại cử tri phải tuân theo quyết định của đa số phiếu bầu phổ thông, vậy nên trường hợp đại cử tri bất tuân đã từng xảy ra. Tuy nhiên, lịch sử cho thấy những người này hiếm khi làm thay đổi kết quả bầu cử.

Để tránh trường hợp bất tuân xảy ra, một số bang đã ra luật yêu cầu đại cử tri tuân theo kết quả phổ thông. Ví dụ, nếu đa số cử tri bang Utah bầu cho ông Trump thì đại cử tri phải bầu cho ông làm tổng thống.

Với hệ thống như vậy, ứng viên tổng thống chỉ có thể đảm bảo chiến thắng khi giành được ít nhất 270 phiếu đại cử tri mà không nhất thiết phải giành được đa số phiếu phổ thông.

Trong trường hợp mỗi ứng viên đều giành 269 phiếu, Hạ viện Mỹ sẽ quyết định người sẽ trở thành tổng thống, còn Thượng viện chọn phó tổng thống. Nhưng trong lịch sử hiện đại của Mỹ, trường hợp này chưa bao giờ xảy ra. Lần duy nhất Hạ viện phải lựa chọn tổng thống là vào năm 1800, khi hai ứng cử viên Thomas Jefferson và Aaron Burr của đảng Dân chủ-Cộng hòa (tồn tại từ năm 1792-1824) cùng giành được 73 phiếu đại cử tri và khi đó, Hạ viện đã bầu chọn ông Jefferson làm Tổng thống thứ ba của Mỹ.

Cuộc chạy đua vào Nhà Trắng hiện tại đang trong giai đoạn nước rút và cả hai ứng viên là Donald Trump và Joe Biden đều đang lên kế hoạch để thu hút thêm cử tri tại những bang chiến lược. Đây là những bang khá dao động và thường có kết quả khác nhau trong các cuộc bầu cử. Các bang này chính là chìa khóa để giành thắng lợi.

Năm nay, North Carolina, Florida, Michigan, Wisconsin, Pennsylvania và Arizona là các bang có thể quyết định kết quả cuộc bầu cử. Đây đều là các bang mà ông Trump từng giành chiến thắng suýt soát về phiếu bầu phổ thông trước bà Clinton hồi năm 2016, giúp ông chiến thắng phiếu bầu cử đại cử tri.

Cứ bốn năm, bầu cử Tổng thống Mỹ lại trở thành đề tài nóng và tốn nhiều giấy mực của giới truyền thông. Lý do là bởi Mỹ là cường quốc hàng đầu thế giới và mỗi một thay đổi, dù lớn hay nhỏ sẽ định hình diện mạo của nước Mỹ và phần nào cả thế giới.

Bầu cử Mỹ 2020: Đua nhau mở rộng 'chiến trường', hai đảng bùng nổ cuộc chiến giành ghế ở Hạ viện

Bầu cử Mỹ 2020: Đua nhau mở rộng 'chiến trường', hai đảng bùng nổ cuộc chiến giành ghế ở Hạ viện

TGVN. Cuộc chiến giành ghế tại Hạ viện Mỹ giữa đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa hiện đang diễn ra trên phạm vi lớn ...

Bầu cử Mỹ 2020: Ai chiến thắng và nỗi lo của châu Á

Bầu cử Mỹ 2020: Ai chiến thắng và nỗi lo của châu Á

TGVN. Châu Á gần đây khá căng thẳng với cạnh tranh Mỹ-Trung ngày càng gay gắt, nhiều người kỳ vọng vào cuộc bầu cử Mỹ ...

Bầu cử Mỹ 2020: Phe Cộng hòa 'chao đảo' ở bang thành trì, nguy cơ mất lợi thế gia tăng

Bầu cử Mỹ 2020: Phe Cộng hòa 'chao đảo' ở bang thành trì, nguy cơ mất lợi thế gia tăng

TGVN. Ngày 20/10, theo kết quả khảo sát của tờ New York Times và Đại học Siena, sự thay đổi quan điểm của nhóm cử ...

QUANG ĐÀO (TỔNG HỢP)

Bài viết cùng chủ đề

Bầu cử Mỹ 2020

Đọc thêm

Dự báo thời tiết ngày mai (30/3): Đông Bắc Bộ ngày nắng; nhiều khu vực có nơi nắng nóng, Nam Bộ nắng nóng gay gắt; Tây Nguyên tối mưa to cục bộ

Dự báo thời tiết ngày mai (30/3): Đông Bắc Bộ ngày nắng; nhiều khu vực có nơi nắng nóng, Nam Bộ nắng nóng gay gắt; Tây Nguyên tối mưa to cục bộ

Thông tin dự báo thời tiết các khu vực ngày mai (30/3) từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia.
Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Chuyến thăm của Ngoại trưởng Sejourne nhân dịp Pháp và Trung Quốc kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và đang nỗ lực tăng cường quan hệ.
Chi tiết lịch thi lớp 10 trường THPT Chuyên Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội

Chi tiết lịch thi lớp 10 trường THPT Chuyên Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội

Trường ĐH Ngoại ngữ - ĐH Quốc gia Hà Nội vừa thông báo tuyển sinh lớp 10 Trường THPT Chuyên Ngoại ngữ năm 2024.
Thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Baoquocte.vn. Ngày 29/3 đã diễn ra Hội thảo quốc gia với chủ đề 'Thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ xây dựng và ...
Tín hiệu tích cực về môi trường biển khi cá heo liên tục xuất hiện tại các vùng biển tỉnh Quảng Ninh

Tín hiệu tích cực về môi trường biển khi cá heo liên tục xuất hiện tại các vùng biển tỉnh Quảng Ninh

Thời gian gần đây cá heo, trong đó có cá heo trắng liên tục xuất hiện tại các vùng biển Quảng Ninh như Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long...
Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Nếu lợi ích của Nga được tôn trọng, Moscow sẵn sàng bảo đảm lợi ích hợp pháp của các bên tham gia khác trong quá trình đàm phán về vấn ...
Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Chuyến thăm của Ngoại trưởng Sejourne nhân dịp Pháp và Trung Quốc kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và đang nỗ lực tăng cường quan hệ.
Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Nếu lợi ích của Nga được tôn trọng, Moscow sẵn sàng bảo đảm lợi ích hợp pháp của các bên tham gia khác trong quá trình đàm phán về vấn đề Ukraine.
Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Olympic Paris 2024: Lo nguy cơ bị tấn công khủng bố, Pháp điều hàng chục nghìn quân, vẫn phải nhờ cậy thêm đồng minh

Pháp đã đề nghị các đồng minh quốc tế cử hàng nghìn nhân viên an ninh đến hỗ trợ bảo vệ Olympic Paris 2024 trước nguy cơ khủng bố.
Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Chỉ tính riêng từ đầu năm đến ngày 22/3, số người thiệt mạng vì bạo lực ở Haiti đã là 1.554 và 826 người bị thương.
Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Quan chức Ukraine cho hay, nước này hiện không có đủ nguồn lực để thực hiện các hành động tấn công hiệu quả nhằm làm suy yếu Nga.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Thiếu hụt đạn dược trong xung đột với Nga, Ukraine tăng cường sản xuất vũ khí 'cây nhà lá vườn'

Thiếu hụt đạn dược trong xung đột với Nga, Ukraine tăng cường sản xuất vũ khí 'cây nhà lá vườn'

Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine vẫn tiếp diễn, Kiev đang nỗ lực tự sản xuất vũ khí với sự hỗ trợ của phương Tây để đáp ứng nhu cầu.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Phiên bản di động