Vì sao NATO không thiết lập vùng cấm bay ở Ukraine?

Mai Linh
Tính bất khả thi của việc thiết lập vùng cấm bay là nguyên nhân khiến Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) không lựa chọn phương án này để giải quyết xung đột giữa Nga và Ukraine.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
'Sức quyến rũ' nguy hiểm của vùng cấm bay
Vùng cấm bay là một công cụ sai lầm và sẽ tạo ra những kết quả nguy hiểm, châm ngòi leo thang xung đột Nga-Ukraine. (Nguồn: warontherocks)

Cuộc họp báo với Thủ tướng Anh Boris Johnson vào ngày 1/3 đã thu hút cả thế giới khi bà Daria Kaleniuk, một nhà hoạt động người Ukraine, đã đề nghị ông Johnson và các nhà lãnh đạo phương Tây khác thiết lập vùng cấm bay trên lãnh thổ Ukraine để bảo vệ người dân trước máy bay Nga.

Đáp lại, Thủ tướng Anh nói rằng sẽ không có vùng cấm bay do lo ngại nguy cơ xảy ra chiến tranh giữa NATO và Nga.

Đoạn video của buổi họp báo được lan truyền rộng rãi.

Điều không cần bàn cãi

Trái ngược với suy nghĩ của nhiều người, vùng cấm bay không phải là một biện pháp quân sự nửa vời. Đây là một hoạt động quân sự nhằm tước đoạt sức mạnh không quân của đối phương.

Trên thực tế, xung đột vẫn chưa lan ra toàn bộ châu Âu và dĩ nhiên họ cần làm mọi thứ có thể để đảm bảo điều đó không xảy ra. Điều đó có nghĩa là việc áp dụng một vùng cấm bay tại Ukraine là điều không thể và không cần bàn cãi.

Một lý do khiến phương án vùng cấm bay tiếp tục được đưa ra làm giải pháp là do nhận thức về sức mạnh không quân còn quá kém. Những người ủng hộ phương án này coi sức mạnh không quân như một con đường tắt về chiến lược và chiến thuật. Họ coi đây là cách để giành chiến thắng trong các trận chiến và thậm chí trong cả cuộc chiến mà không gặp phải những phức tạp vốn có trong quá trình thao tác các vũ khí quân sự khác.

Mặc dù sức mạnh không quân có thể chứng minh tính quyết định và thậm chí đã được sử dụng như phương pháp chính để giải quyết xung đột, nhưng đó không phải là một giải pháp trong mọi trường hợp.

Các chiến dịch trên không, cũng giống như các chiến dịch trên bộ và hải quân, phải được điều chỉnh cẩn thận cho phù hợp với các mục tiêu chính trị và quân sự, đối thủ, môi trường và các điều kiện hiện tại.

Mặc dù cả hai trụ cột của không quân chính trị, bao gồm không kích và vùng cấm bay, đều có thể hiệu quả nhưng đây không phải một bước đi tắt cho yêu cầu về một chiến lược toàn diện.

Phương án bất khả thi

Sự thành công của vùng cấm bay như một biện pháp răn đe thông thường, cần được hỗ trợ bởi quyết tâm thực thi nó một cách nhanh chóng và quyết liệt nếu bị thách thức.

Hiện nay, việc cố gắng đối phó với bất kỳ một quốc gia nào có pháo binh, hệ thống phòng không cơ động và tên lửa đất đối không tiên tiến nào đều có xu hướng biểu thị rằng vùng cấm bay không khả thi về mặt triển khai cũng như không có lợi về mặt chính trị.

Bất cứ thứ gì được chế tạo từ những năm 1980 và có khả năng xử lý kỹ thuật số, đa mục tiêu, tên lửa tầm xa hơn và khả năng cơ động cao hơn đều được xem là “tiên tiến”. Sự gia tăng của hệ thống phòng không hiện đại kể từ những năm 1990 dẫn đến việc cần phải bố trí nhiều lực lượng và nguồn lực hơn để loại bỏ những mối đe dọa này hơn nhiều so với máy bay chiến đấu đối không.

Thêm vào đó, sương mù và sự khác biệt của thực chiến với lý thuyết dẫn đến việc luôn xảy ra.

Giải pháp cuối cùng thường không phải là vùng cấm bay mà nên là nỗ lực phòng thủ đối phó với các khu vực do các lực lượng thiện chiến nắm giữ.

'Sức quyến rũ' nguy hiểm của vùng cấm bay
Bà Daria Kaleniuk đề nghị Thủ tướng Anh Boris Johnson và các nhà lãnh đạo NATO thiết lập vùng cấm bay ở Ukraine tại họp báo ngày 1/3. (Nguồn: Sky News)

Châm ngòi leo thang xung đột

Việc thiết lập vùng cấm bay trên lãnh thổ Ukraine chắc chắn sẽ châm ngòi leo thang lớn trong cuộc xung đột Nga-Ukraine. Điều này sẽ đưa NATO và thậm chí cả các lực lượng châu Âu khác vào cuộc xung đột trực tiếp với Nga.

Không rõ lợi thế quân sự nào có thể thu được khi áp dụng phương án này khi phần lớn thương vong của Ukraine dường như không phải do không quân mà do pháo binh. Trong khi đó, các cuộc tấn công chính xác của Nga là bởi các tên lửa hành trình và đạn đạo, một khi đã bắn ra thì không thể bị máy bay đánh chặn trong vùng cấm bay.

Trên thực tế, việc Nga chưa có ưu thế trên không không hẳn cản trở đáng kể đến bước tiến của họ. Ukraine cũng không kiểm soát bầu trời của mình nên hai bên có sự ngang bằng về không quân.

Tuy nhiên, việc thực thi vùng cấm bay sẽ đòi hỏi NATO phải đưa các lực lượng liên quân trực tiếp vào vùng không phận mà cả hai bên đang giao tranh và chịu rủi ro cực cao từ hệ thống phòng không của cả Nga và Ukraine.

Mặt khác, hệ thống phòng không trên mặt đất ở các quốc gia có chung biên giới chỉ có thể chỉ huy vùng trời nơi máy bay Nga không bay, không có tác dụng thực tế ngoại trừ việc cam kết với NATO.

Phản ứng rõ ràng của Nga với việc đưa máy bay từ bên ngoài vào Ukraine sẽ là một yếu tố leo thang khác.

Đối với trường hợp Ukraine, vùng cấm bay về cơ bản như một tuyên bố chính trị. Trong trường hợp này, tuyên bố chính trị không chỉ là mối đe dọa, mà đó là sự leo thang trực tiếp và mở rộng xung đột nói chung, và NATO khi đó là bên tham chiến trực tiếp.

Do đó, việc áp đặt vùng cấm bay tại Ukraine sẽ khiến NATO trở thành một phần của xung đột trong khi Ukraine chưa gia nhập liên minh này.

Đối với tình hình Ukraine hiện tại, vùng cấm bay là một công cụ sai lầm và sẽ tạo ra những kết quả nguy hiểm và hủy diệt đối với Mỹ và các đồng minh NATO.

Đại sứ Nguyễn Thị Bích Thảo: Nỗ lực thắp ngọn lửa ấm cho đồng bào lánh nạn từ Ukraine

Đại sứ Nguyễn Thị Bích Thảo: Nỗ lực thắp ngọn lửa ấm cho đồng bào lánh nạn từ Ukraine

Chứng kiến nhiều hoàn cảnh éo le của bà con người Việt lánh nạn từ Ukraine, Đại sứ Nguyễn Thị Bích Thảo cùng các cán ...

Bảo hộ công dân Việt Nam ở Ukraine: Từ chiến dịch sơ tán xuyên biên giới đến chuyến bay trở về Tổ quốc

Bảo hộ công dân Việt Nam ở Ukraine: Từ chiến dịch sơ tán xuyên biên giới đến chuyến bay trở về Tổ quốc

Tiễn chuyến bay đầu tiên đưa công dân Việt Nam di tản từ Ukraine về nước, Đại sứ Việt Nam tại Romania Đặng Trần Phong ...

(theo warontherocks)

Bài viết cùng chủ đề

Căng thẳng Nga-Ukraine

Xem nhiều

Đọc thêm

Hai người phụ nữ cao và thấp nhất thế giới gặp nhau lần đầu

Hai người phụ nữ cao và thấp nhất thế giới gặp nhau lần đầu

Người phụ nữ thấp nhất thế giới Jyoti Amge lần đầu gặp gỡ và thưởng thức bữa trà chiều với Rumeysa Gelgi - cô gái giữ kỷ lục cao nhất ...
Đề nghị tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam thực hiện các công trình dân dụng, công nghiệp và năng lượng tại Dominica

Đề nghị tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam thực hiện các công trình dân dụng, công nghiệp và năng lượng tại Dominica

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị đề nghị tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam thực hiện các công trình dân dụng, công nghiệp và năng lượng tại Dominica.
Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Hai sự cố đứt cáp viễn thông ngầm ở Biển Baltic hồi cuối tuần trước đã dấy lên những đồn đoán về hành vi phá hoại cũng như chủ mưu ...
Giá xăng dầu hôm nay 22/11: Xung đột Nga-Ukraine leo thang căng thẳng, giá dầu tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay 22/11: Xung đột Nga-Ukraine leo thang căng thẳng, giá dầu tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay 22/11, tăng gần 2% khi xung đột Nga -Ukraine gia tăng nhanh chóng khiến thị trường lo ngại về nguồn cung dầu thô.
Siêu cảng Chancay hiện thực hóa con đường Inca

Siêu cảng Chancay hiện thực hóa con đường Inca

Sau tám năm thi công, giai đoạn đầu tiên của khu phức hợp siêu cảng Chancay trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và con đường khánh thành tại Peru.
Tiểu sử Tổng thống Bulgaria Rumen Radev - Nguyên thủ quốc gia đầu tiên được Chủ tịch nước Lương Cường tiếp đón chính thức tại Việt Nam

Tiểu sử Tổng thống Bulgaria Rumen Radev - Nguyên thủ quốc gia đầu tiên được Chủ tịch nước Lương Cường tiếp đón chính thức tại Việt Nam

Từ ngày 24-28/11, Tổng thống Bulgaria Rumen Radev và Phu nhân sẽ thăm chính thức Việt Nam theo lời mời của Chủ tịch nước Lương Cường.
Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Hai sự cố đứt cáp viễn thông ngầm ở Biển Baltic hồi cuối tuần trước đã dấy lên những đồn đoán về hành vi phá hoại cũng như chủ mưu phía sau.
Haiti: Bạo lực leo thang nguy hiểm, Tổng thống Pháp dính 'vạ miệng' khiến Port-au-Prince nổi giận

Haiti: Bạo lực leo thang nguy hiểm, Tổng thống Pháp dính 'vạ miệng' khiến Port-au-Prince nổi giận

Tình trạng bạo lực gia tăng tại thủ đô Port-au-Prince của Haiti đã cướp đi sinh mạng của hơn 4.500 người từ đầu năm tới nay.
ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng của Israel cũng như thủ lĩnh Hamas.
Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Ukraine kêu gọi cộng đồng quốc tế đưa ra những kết luận đúng đắn và chấm dứt xung đột ở giữa nước này và Nga trong gần 3 năm qua.
Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Quân đội Nga sử dụng tên lửa đạn đạo tầm trung Oreshnik để tấn công mục tiêu quân sự ở Dnipro của Ukraine.
Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 22/11.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Không cần phải chờ đợi thêm, ứng cử viên Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Nhằm tiếp cận trữ lượng khoáng sản khổng lồ của châu Phi, Mỹ và Trung Quốc đã bỏ vốn đầu tư cơ sở hạ tầng, bao gồm ngoại giao đường sắt tại đây.
Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử của “kỷ nguyên vươn mình".
Phiên bản di động