TIN LIÊN QUAN | |
Thái Nguyên sẽ làm các Tập đoàn hàng đầu thế giới hài lòng | |
Giới thiệu Vĩnh Long với các hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài |
PGS. TS. Nguyễn Đức Thành. |
Đó là khẳng định của PGS. TS. Nguyễn Đức Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) trong cuộc trao đổi về định hướng và tăng cường hiệu quả thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) thế hệ mới vào Việt Nam trong giai đoạn tới.
Sau 30 năm thu hút FDI, việc kết nối giữa DN FDI và DN trong nước, chuyển giao công nghệ và đặc biệt là tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn chưa hiệu quả. Có đề xuất cho rằng cần có chế tài buộc các DN FDI phải chuyển giao công nghệ để hỗ trợ khu vực tư nhân. Ông nghĩ thế nào về đề xuất này?
Trên thực tế, việc chuyển giao công nghệ không dễ như người ta tưởng. Ở các nước khác cũng vậy. Không có lý gì bắt buộc một DN có công nghệ phải chuyển công nghệ cho một DN ở nước sở tại.
Mục đích chính của FDI khi vào các nước là nhằm sử dụng nguồn lực sẵn có của nước sở tại, phối hợp với công nghệ của DN để tạo ra lợi nhuận cho DN. Nên việc chuyển giao này không thể có được từ các chính sách hay các mệnh lệnh của Nhà nước, dù cho cứng rắn đến mức nào, kể cả ở những nước có quyền lực đàm phán lớn như Trung Quốc cũng không làm được.
Vậy cần làm thế nào để chuyển giao công nghệ một cách thực sự?
Điều này nằm ở động lực của khu vực tư nhân. Tức là, trong nước phải có một khu vực kinh tế tư nhân năng động, nhiệt huyết, thực sự muốn nắm bắt công nghệ đó. Khi ấy, Nhà nước có thể tạo điều kiện cho DN đó thực hiện, bằng cách này hay cách khác. Để làm được điều này thì bản thân DN trong nước cũng phải có lực lượng trình độ kỹ thuật tương ứng, ví dụ trình độ công nghệ của DN FDI là 10 thì của DN trong nước cũng phải được 4-5, sau đó học tập để được 6-7. Nhưng rất tiếc ở Việt Nam hiện nay, theo tôi, công nghệ chỉ đạt ở mức 1-2. Vì thế muốn làm cũng không làm được!
Chuyển giao công nghệ được thực hiện chủ yếu từ các công ty xuyên quốc gia. (Nguồn: BĐT) |
Nhiều năm qua, khu vực tư nhân đã bị bỏ ngỏ. Bằng chứng là trong suốt thời kỳ hội nhập, khu vực FDI vào GDP đã tăng từ dưới 20% lên 25%, trong khi đó, đóng góp của khu vực tư nhân vẫn chỉ ở mức 10%. Với tương quan trình độ như vậy, chúng ta không thể tiếp nhận được công nghệ.
Có câu hỏi đặt ra là, vậy khu vực DN Nhà nước, chiếm 30% GDP ở đâu trong việc tiếp nhận công nghệ này? Tôi cho rằng, DN nhà nước một phần làm ăn kém hiệu quả, đặc biệt là tài chính không minh bạch, có những DN Nhà nước quy mô lớn cũng rất muốn chuyển giao công nghệ mới nhưng còn rất hạn chế, bởi cách quản trị không tạo được động lực về dài hạn. Vì vậy, rất ít DN thành công.
Cũng có ý kiến cho rằng nên chuyển ưu đãi thuế đang áp dụng cho DN FDI sang khu vực tư nhân để họ tham gia được vào chuỗi cung ứng toàn cầu?
Theo tôi, đây là một việc rất tốt. Chúng ta phải ưu đãi DN trong nước hơn các DN FDI, nếu có thể được, còn không, tối thiểu cũng cần ưu đãi bằng các DN FDI. Hãy coi các DN trong nước cũng chính là các FDI ngay tại sân nhà. Chưa kể, chúng ta cần ngày càng nhiều hơn các DN Việt Nam như vậy. Ví dụ, Samsung cần 200-300 nhà cung ứng có sẵn thường đưa từ Hàn Quốc sang. Việt Nam chỉ cần một vài DN thôi nhưng ở khâu cung cấp sản phẩm mang tính tương đối kỹ thuật thì câu chuyện lại hoàn toàn khác.
Hiện tại, đã có DN Việt Nam là nhà cung ứng cho Samsung nhưng chỉ dừng lại ở khâu bao bì, vỏ bọc, hàm lượng kỹ thuật thấp và mang tính địa phương. Nếu DN Việt Nam sản xuất được 1 linh kiện/chi tiết cho Canon, Daikin hay DN chế tác của Nhật Bản thì điều đó chứng minh được DN trong nước đủ năng lực để tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Bởi vậy, nếu chúng ta ưu đãi cho DN Việt ngay từ sân nhà thì có nghĩa là chúng ta ưu đãi cho DN để bay ra biển lớn. Tuy nhiên, hiện tại các DN Việt Nam đang hoạt động theo luật DN tư nhân, chưa thực sự có nhiều ưu đãi và vì vậy rất cần sự thay đổi tư duy ở tất cả các cấp.
Tổng kết năm 2017 cho thấy, chế biến, chế tạo là ngành đứng đầu trong thu hút FDI. Ông đánh giá như thế nào về việc chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực này và làm thế nào để thu hút FDI vào khu vực này tốt hơn?
Đối với khu vực chế biến, chế tạo, trước đây chúng ta vẫn quan niệm là thu hút được càng nhiều càng tốt để xây dựng nhà máy, giải quyết được công ăn việc làm, thu được tiền thuê đất, sử dụng nguyên liệu thô. Nhưng với FDI thế hệ mới, chúng ta chỉ cần làm được một phần trong chuỗi toàn cầu đã là thành công.
Việc DN Việt Nam tự mình hay cùng các DN FDI tiếp nhận đóng góp vào trong chuỗi giá trị toàn cầu sẽ tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng nhiều hơn, có hàm lượng trí tuệ nhiều hơn, lao động có chất lượng, có kỹ năng nhiều hơn. Việt Nam cần đóng góp không chỉ ở tài nguyên, đất đai, môi trường mà còn cần tạo ra một thể chế bền vững, bảo vệ nhà đầu tư và tạo ra môi trường tin tưởng, kinh doanh chất lượng tốt, như vậy mới thu hút được ngành chế tạo sản xuất có chất lượng cao.
Xin cảm ơn ông!
Hải Phòng phát huy hiệu quả đầu tư của doanh nghiệp nước ngoài Ngày 1/3, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang dẫn đầu đoàn công tác Trung ương đã thăm và làm việc tại Hải Phòng về hiệu ... |
Trung Quốc cấm doanh nghiệp nước ngoài xuất bản trực tuyến Quy định trên do Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc ban hành, có hiệu lực từ ngày 10/3. |
Tăng cường kết nối Đà Nẵng với các doanh nghiệp nước ngoài Bộ Ngoại giao sẽ nỗ lực hết sức trong hỗ trợ, kết nối Đà Nẵng với các doanh nghiệp. |