Bầu cử ở Thụy Điển và Italy: Thế lưỡng phân tả-hữu trở lại châu Âu

Vũ Đoàn Kết
Những gì diễn ra ở Thụy Điển và sắp tới là tại Italy có thể báo hiệu của sự xuất hiện của chủ nghĩa hậu dân túy ở châu Âu. Bình luận của Báo Thế giới & Việt Nam.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Bầu cử ở Thụy Điển và Italy: Thế lưỡng phân tả - hữu trở lại châu Âu
Liên minh chính trị do đảng Fdl của bà Giorgia Meloni được đánh giá có khả năng cao giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Italy ngày 25/9. (Nguồn: Getty Images)

Từ nhiều năm nay, Thụy Điển được xem là “ngoại lệ” khi các chính đảng truyền thống luôn thành công trong việc ngăn chặn các lực lượng cực hữu lên nắm quyền. Tuy nhiên, cuộc bầu cử hôm 11/9 đã đặt dấu chấm hết cho ngoại lệ đó.

Đảng Dân chủ Thụy Điển (SD) cực hữu đang đứng trước cơ hội lớn để điều hành quốc gia Bắc Âu này trong bốn năm tới. Dù chỉ chiếm 20,6% phiếu so với 30% của đảng Dân chủ Xã hội cầm quyền, song liên minh do SD dẫn dắt với sự góp mặt của đảng Trung hữu (Moderate), Dân chủ Thiên chúa giáo (CD) và đảng Tự do (Liberal) có thể chiếm đa số tại nghị viện.

Tuy nhiên, sự đột phá của đảng cực hữu SD tại Thụy Điển không phải là biến động duy nhất trên chính trường các nước châu Âu trong thời điểm này.

Sau khi Tổng thống Italy Sergio Mattarella giải thể nghị viện ngày 21/7, mọi sự chú ý tại Rome được dành cho bầu cử ngày 25/9. Hiện “liên minh trung hữu” gồm đảng cánh hữu Forza Italy của cựu Thủ tướng Silvio Berlusconi cùng hai đảng cực hữu là Liên đoàn phương Bắc của cựu Bộ trưởng Nội vụ Matteo Salvini và đảng Fratelli d’Italy (FdI) của bà Giorgia Meloni đang chiếm ưu thế.

Nghiên cứu của Viện Cattaneo (Italy) cho thấy liên minh này có thể chiếm ít nhất 258/400 ghế tại hạ viện và có 91,5% xác suất giành đa số tuyệt đối để thành lập chính phủ mới. Còn theo Viện Ipsos (Pháp), đảng FdI sẽ chiếm nhiều phiếu nhất (25,1 %), vượt qua đảng PD (20,5 %) và Phong trào năm sao (14,5%).

Có hai điểm tương đồng rõ nét trong chiến thắng của SD và FdI.

Trước hết, cả SD và FdI đều xuất thân từ các đảng cực hữu, vốn ở bên lề của sân khấu chính trị. SD dần có chỗ đứng tại Stockholm khi chuyển sang lập trường bảo thủ, bảo vệ các truyền thống văn hoá dân tộc. Năm 2005, ông Jimmie Akesson đã giành quyền lãnh đạo SD và có nhiều điều chỉnh. Dù ông cam kết loại bỏ nguồn gốc phân biệt chủng tộc và bạo lực, song luận điểm lập trường chống người nhập cư từ ngoài châu Âu đã góp phần giúp đảng này liên tục giành kết quả khả quan gần đây với tỷ lệ ủng hộ đã tăng dần qua các cuộc bầu cử, từ 5,7% (2010) tới 12,9% (2014), 17,5% (2018) và 20,6% (2022).

Tương tự SD, đảng FdI tự nhận là đảng kế tục Phong trào xã hội Italy (MSI) cánh hữu, tân phát xít thành lập năm 1946. Sau khi chính thức ra đời năm 2012, FdI tạo dựng hình ảnh riêng theo xu hướng tân bảo thủ, dân tộc, chống nhập cư. Nhờ đó, đảng này từng bước nhận được ủng hộ của cử tri và lần đầu giành ghế tại nghị viện năm 2013 với 2,0% phiếu bầu. Năm năm sau, FdI giành được 4,4% phiếu bầu, 32/630 ghế tại hạ viện, 18/315 ghế tại thượng viện và trở thành đảng lớn thứ năm tại Italy.

Sự nổi lên của các đảng cực hữu, hậu dân tuý là biểu hiện của “sự bình thường hoá chính trường tại châu Âu”. Các lực lượng mới này có thể sẽ cho phép tái cấu trúc lại tính lưỡng phân tả - hữu truyền thống, vốn bị phá vỡ trong 10 năm qua do sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tuý.

Bên cạnh đó, cả SP và FdI không lặp lại lập luận thường thấy của các đảng dân tuý về chống EU. Hai đảng này có thái độ rõ rệt với Nga và xung đột tại Ukraine: Nếu ông Matteo Salvini chỉ trích biện pháp trừng phạt với Nga, bà Giorgia Meloni lại ủng hộ nhất quán với Ukraine.

Theo ông Thibault Muzergues, Giám đốc International Republican Institute (Pháp), cả hai đảng SP và FdI đang chuyển hoá từ chủ nghĩa cực hữu sang hậu dân tuý (postpopulism). Nhờ thế, họ đang hoà nhập thành công vào đời sống chính trị. Ông nói: “Họ đã nghiêm túc hơn. Họ không còn bông đùa như ông Silvio Berlusconi, hay ăn pizza trực tiếp trên truyền hình như ông Matteo Salvini…”.

Đặc biệt, sự trỗi dậy của hai đảng này diễn ra vào lúc các đảng dân tuý truyền thống thoái trào. Tại Nghị viện châu Âu, tiếng nói của các lực lượng này đang suy giảm. Ở Anh, ông Boris Johnson đã từ chức. Tại Italy, ông Matteo Salvini không còn vị thế như khi ông vừa là Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Nội vụ.

Cuối cùng, ông Muzergues nhận định sự nổi lên của các đảng cực hữu, hậu dân tuý là biểu hiện của “sự bình thường hoá chính trường tại châu Âu”. Các lực lượng mới này có thể sẽ cho phép tái cấu trúc lại tính lưỡng phân tả-hữu truyền thống, vốn bị phá vỡ trong 10 năm qua do sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tuý.

Khủng hoảng năng lượng: Anh áp trần hóa đơn tiền điện, Đức 'ra mặt' cứu doanh nghiệp, châu Âu đã chi bao nhiêu?

Khủng hoảng năng lượng: Anh áp trần hóa đơn tiền điện, Đức 'ra mặt' cứu doanh nghiệp, châu Âu đã chi bao nhiêu?

Kết quả nghiên cứu do tổ chức Bruegel có trụ sở tại Brussels (Bỉ) công bố ngày 21/9 cho biết, trong năm 2021, các nước ...

Khủng hoảng năng lượng: 'Nỗi đau' lan rộng khắp châu Âu, suy thoái sâu là không thể tránh khỏi?

Khủng hoảng năng lượng: 'Nỗi đau' lan rộng khắp châu Âu, suy thoái sâu là không thể tránh khỏi?

Các doanh nghiệp và gia đình trên khắp châu Âu đang phải “chiến đấu” với giá năng lượng cao khi Nga kìm hãm nguồn cung ...

Dầu mỏ, khí đốt Canada có đủ sức thay thế Nga giúp châu Âu 'hạ nhiệt' khủng hoảng năng lượng?

Dầu mỏ, khí đốt Canada có đủ sức thay thế Nga giúp châu Âu 'hạ nhiệt' khủng hoảng năng lượng?

Dù được kỳ vọng sẽ là nguồn cung thay thế quan trọng cho dầu mỏ và khí đốt của Nga nhưng các chuyên gia cho ...

Thế giằng co trên thị trường năng lượng châu Âu, 'vũ khí' Nga-EU ai lợi hại hơn?

Thế giằng co trên thị trường năng lượng châu Âu, 'vũ khí' Nga-EU ai lợi hại hơn?

Căng thẳng Nga-Ukraine đang ở trạng thái giằng co, thị trường năng lượng châu Âu cũng vậy. Và cuộc khủng hoảng năng lượng của châu ...

Khủng hoảng năng lượng: Châu Âu 'tung chiêu' đối phó, đòn khí đốt của Nga có giảm trọng lượng?

Khủng hoảng năng lượng: Châu Âu 'tung chiêu' đối phó, đòn khí đốt của Nga có giảm trọng lượng?

Châu Âu đang phải vật lộn để kiềm chế một cuộc khủng hoảng năng lượng có thể dẫn đến mất điện, các nhà máy đóng ...

Bài viết cùng chủ đề

Châu Âu

Xem nhiều

Đọc thêm

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 – 141.200 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024, giá vàng chao đảo trước một cuộc bầu cử Mỹ nhiều biến số. Thị trường trong nước biến động cùng chiều thế giới.
Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Tháng 11, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ tổ chức các hoạt động với chủ đề “Về miền ...
Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Chiều 2/11, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp đồng chí Esteban Lazo Hernández, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, Chủ ...
Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận chính thức khánh thành dự án “Môi trường bền vững các thành phố duyên hải - Tiểu dự án tại thành phố Phan Rang - Tháp Chàm".
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động