Bầu cử ở Thụy Điển và Italy: Thế lưỡng phân tả-hữu trở lại châu Âu

Vũ Đoàn Kết
Những gì diễn ra ở Thụy Điển và sắp tới là tại Italy có thể báo hiệu của sự xuất hiện của chủ nghĩa hậu dân túy ở châu Âu. Bình luận của Báo Thế giới & Việt Nam.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Bầu cử ở Thụy Điển và Italy: Thế lưỡng phân tả - hữu trở lại châu Âu
Liên minh chính trị do đảng Fdl của bà Giorgia Meloni được đánh giá có khả năng cao giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Italy ngày 25/9. (Nguồn: Getty Images)

Từ nhiều năm nay, Thụy Điển được xem là “ngoại lệ” khi các chính đảng truyền thống luôn thành công trong việc ngăn chặn các lực lượng cực hữu lên nắm quyền. Tuy nhiên, cuộc bầu cử hôm 11/9 đã đặt dấu chấm hết cho ngoại lệ đó.

Đảng Dân chủ Thụy Điển (SD) cực hữu đang đứng trước cơ hội lớn để điều hành quốc gia Bắc Âu này trong bốn năm tới. Dù chỉ chiếm 20,6% phiếu so với 30% của đảng Dân chủ Xã hội cầm quyền, song liên minh do SD dẫn dắt với sự góp mặt của đảng Trung hữu (Moderate), Dân chủ Thiên chúa giáo (CD) và đảng Tự do (Liberal) có thể chiếm đa số tại nghị viện.

Tuy nhiên, sự đột phá của đảng cực hữu SD tại Thụy Điển không phải là biến động duy nhất trên chính trường các nước châu Âu trong thời điểm này.

Sau khi Tổng thống Italy Sergio Mattarella giải thể nghị viện ngày 21/7, mọi sự chú ý tại Rome được dành cho bầu cử ngày 25/9. Hiện “liên minh trung hữu” gồm đảng cánh hữu Forza Italy của cựu Thủ tướng Silvio Berlusconi cùng hai đảng cực hữu là Liên đoàn phương Bắc của cựu Bộ trưởng Nội vụ Matteo Salvini và đảng Fratelli d’Italy (FdI) của bà Giorgia Meloni đang chiếm ưu thế.

Nghiên cứu của Viện Cattaneo (Italy) cho thấy liên minh này có thể chiếm ít nhất 258/400 ghế tại hạ viện và có 91,5% xác suất giành đa số tuyệt đối để thành lập chính phủ mới. Còn theo Viện Ipsos (Pháp), đảng FdI sẽ chiếm nhiều phiếu nhất (25,1 %), vượt qua đảng PD (20,5 %) và Phong trào năm sao (14,5%).

Có hai điểm tương đồng rõ nét trong chiến thắng của SD và FdI.

Trước hết, cả SD và FdI đều xuất thân từ các đảng cực hữu, vốn ở bên lề của sân khấu chính trị. SD dần có chỗ đứng tại Stockholm khi chuyển sang lập trường bảo thủ, bảo vệ các truyền thống văn hoá dân tộc. Năm 2005, ông Jimmie Akesson đã giành quyền lãnh đạo SD và có nhiều điều chỉnh. Dù ông cam kết loại bỏ nguồn gốc phân biệt chủng tộc và bạo lực, song luận điểm lập trường chống người nhập cư từ ngoài châu Âu đã góp phần giúp đảng này liên tục giành kết quả khả quan gần đây với tỷ lệ ủng hộ đã tăng dần qua các cuộc bầu cử, từ 5,7% (2010) tới 12,9% (2014), 17,5% (2018) và 20,6% (2022).

Tương tự SD, đảng FdI tự nhận là đảng kế tục Phong trào xã hội Italy (MSI) cánh hữu, tân phát xít thành lập năm 1946. Sau khi chính thức ra đời năm 2012, FdI tạo dựng hình ảnh riêng theo xu hướng tân bảo thủ, dân tộc, chống nhập cư. Nhờ đó, đảng này từng bước nhận được ủng hộ của cử tri và lần đầu giành ghế tại nghị viện năm 2013 với 2,0% phiếu bầu. Năm năm sau, FdI giành được 4,4% phiếu bầu, 32/630 ghế tại hạ viện, 18/315 ghế tại thượng viện và trở thành đảng lớn thứ năm tại Italy.

Sự nổi lên của các đảng cực hữu, hậu dân tuý là biểu hiện của “sự bình thường hoá chính trường tại châu Âu”. Các lực lượng mới này có thể sẽ cho phép tái cấu trúc lại tính lưỡng phân tả - hữu truyền thống, vốn bị phá vỡ trong 10 năm qua do sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tuý.

Bên cạnh đó, cả SP và FdI không lặp lại lập luận thường thấy của các đảng dân tuý về chống EU. Hai đảng này có thái độ rõ rệt với Nga và xung đột tại Ukraine: Nếu ông Matteo Salvini chỉ trích biện pháp trừng phạt với Nga, bà Giorgia Meloni lại ủng hộ nhất quán với Ukraine.

Theo ông Thibault Muzergues, Giám đốc International Republican Institute (Pháp), cả hai đảng SP và FdI đang chuyển hoá từ chủ nghĩa cực hữu sang hậu dân tuý (postpopulism). Nhờ thế, họ đang hoà nhập thành công vào đời sống chính trị. Ông nói: “Họ đã nghiêm túc hơn. Họ không còn bông đùa như ông Silvio Berlusconi, hay ăn pizza trực tiếp trên truyền hình như ông Matteo Salvini…”.

Đặc biệt, sự trỗi dậy của hai đảng này diễn ra vào lúc các đảng dân tuý truyền thống thoái trào. Tại Nghị viện châu Âu, tiếng nói của các lực lượng này đang suy giảm. Ở Anh, ông Boris Johnson đã từ chức. Tại Italy, ông Matteo Salvini không còn vị thế như khi ông vừa là Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Nội vụ.

Cuối cùng, ông Muzergues nhận định sự nổi lên của các đảng cực hữu, hậu dân tuý là biểu hiện của “sự bình thường hoá chính trường tại châu Âu”. Các lực lượng mới này có thể sẽ cho phép tái cấu trúc lại tính lưỡng phân tả-hữu truyền thống, vốn bị phá vỡ trong 10 năm qua do sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tuý.

Khủng hoảng năng lượng: Anh áp trần hóa đơn tiền điện, Đức 'ra mặt' cứu doanh nghiệp, châu Âu đã chi bao nhiêu?

Khủng hoảng năng lượng: Anh áp trần hóa đơn tiền điện, Đức 'ra mặt' cứu doanh nghiệp, châu Âu đã chi bao nhiêu?

Kết quả nghiên cứu do tổ chức Bruegel có trụ sở tại Brussels (Bỉ) công bố ngày 21/9 cho biết, trong năm 2021, các nước ...

Khủng hoảng năng lượng: 'Nỗi đau' lan rộng khắp châu Âu, suy thoái sâu là không thể tránh khỏi?

Khủng hoảng năng lượng: 'Nỗi đau' lan rộng khắp châu Âu, suy thoái sâu là không thể tránh khỏi?

Các doanh nghiệp và gia đình trên khắp châu Âu đang phải “chiến đấu” với giá năng lượng cao khi Nga kìm hãm nguồn cung ...

Dầu mỏ, khí đốt Canada có đủ sức thay thế Nga giúp châu Âu 'hạ nhiệt' khủng hoảng năng lượng?

Dầu mỏ, khí đốt Canada có đủ sức thay thế Nga giúp châu Âu 'hạ nhiệt' khủng hoảng năng lượng?

Dù được kỳ vọng sẽ là nguồn cung thay thế quan trọng cho dầu mỏ và khí đốt của Nga nhưng các chuyên gia cho ...

Thế giằng co trên thị trường năng lượng châu Âu, 'vũ khí' Nga-EU ai lợi hại hơn?

Thế giằng co trên thị trường năng lượng châu Âu, 'vũ khí' Nga-EU ai lợi hại hơn?

Căng thẳng Nga-Ukraine đang ở trạng thái giằng co, thị trường năng lượng châu Âu cũng vậy. Và cuộc khủng hoảng năng lượng của châu ...

Khủng hoảng năng lượng: Châu Âu 'tung chiêu' đối phó, đòn khí đốt của Nga có giảm trọng lượng?

Khủng hoảng năng lượng: Châu Âu 'tung chiêu' đối phó, đòn khí đốt của Nga có giảm trọng lượng?

Châu Âu đang phải vật lộn để kiềm chế một cuộc khủng hoảng năng lượng có thể dẫn đến mất điện, các nhà máy đóng ...

Bài viết cùng chủ đề

Châu Âu

Xem nhiều

Đọc thêm

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới  44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới 44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới 44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR.
Xu hướng làm đẹp tự nhiên: Thẩm mỹ viện Orchard Group và cách tư vấn khách hàng

Xu hướng làm đẹp tự nhiên: Thẩm mỹ viện Orchard Group và cách tư vấn khách hàng

Trong những năm gần đây, làm đẹp tự nhiên đã trở thành xu hướng nổi bật trong ngành thẩm mỹ. Khách hàng không chỉ muốn cải thiện vẻ ngoài mà ...
HLV Hansi Flick thêm trận chung kết Champions League 2024/25 vào lịch làm việc

HLV Hansi Flick thêm trận chung kết Champions League 2024/25 vào lịch làm việc

Tự tin vào khả năng Barcelona có thể đi đến tận cùng Champions League 2024/25, HLV Hansi Flick thêm trận chung kết vào lịch làm việc của mình.
'Vũ khí thương mại' của ông Trump có thể đánh ‘knock out’ nền kinh tế Anh

'Vũ khí thương mại' của ông Trump có thể đánh ‘knock out’ nền kinh tế Anh

Việc ông Trump có ý định sử dụng các vũ khí thương mại, có thể đặt ra thách thức lớn cho nền kinh tế Anh và chính sách ngoại giao ...
Cách tắt định vị iPhone vô cùng nhanh chóng và hiệu quả

Cách tắt định vị iPhone vô cùng nhanh chóng và hiệu quả

Tắt định vị trên iPhone giúp bảo vệ quyền riêng tư. Bài viết này sẽ hướng dẫn cách tắt định vị giúp bạn kiểm soát việc chia sẻ vị trí ...
Cách tạo tài khoản Tiktok Shop để bán hàng đơn giản

Cách tạo tài khoản Tiktok Shop để bán hàng đơn giản

TikTok đang trở thành kênh bán hàng trực tuyến được ưa chuộng. Dưới đây là các bước hướng dẫn nhanh để giúp bạn mở TikTok Shop bán hàng online hiệu ...
Haiti: Bạo lực leo thang nguy hiểm, Tổng thống Pháp dính 'vạ miệng' khiến Port-au-Prince nổi giận

Haiti: Bạo lực leo thang nguy hiểm, Tổng thống Pháp dính 'vạ miệng' khiến Port-au-Prince nổi giận

Tình trạng bạo lực gia tăng tại thủ đô Port-au-Prince của Haiti đã cướp đi sinh mạng của hơn 4.500 người từ đầu năm tới nay.
ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng của Israel cũng như thủ lĩnh Hamas.
Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Ukraine kêu gọi cộng đồng quốc tế đưa ra những kết luận đúng đắn và chấm dứt xung đột ở giữa nước này và Nga trong gần 3 năm qua.
Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Quân đội Nga sử dụng tên lửa đạn đạo tầm trung Oreshnik để tấn công mục tiêu quân sự ở Dnipro của Ukraine.
Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 22/11.
Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Nhằm tiếp cận trữ lượng khoáng sản khổng lồ của châu Phi, Mỹ và Trung Quốc đã bỏ vốn đầu tư cơ sở hạ tầng, bao gồm ngoại giao đường sắt tại đây.
Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử của “kỷ nguyên vươn mình".
Phiên bản di động