Công tác đặc xá thể hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước

Được biết với cương vị Thành viên Hội đồng Tư vấn Đặc xá năm 2021 thành lập theo Quyết định của Chủ tịch nước, Thứ trưởng đã làm Trưởng đoàn liên ngành kiểm tra công tác đặc xá tại tỉnh Vĩnh Phúc và trại Vĩnh Quang. Xin Thứ trưởng chia sẻ một số đánh giá từ chuyến công tác này?

Theo Kế hoạch của Hội đồng tư vấn đặc xá, có 9 Đoàn kiểm tra do các Thành viên Hội đồng làm Trưởng đoàn đi kiểm tra công tác đặc xá tại các địa phương để đảm bảo công tác đặc xá được triển khai theo đúng Hướng dẫn của Hội đồng, đảm bảo hoàn thành đúng tiến độ đề ra và không để sót các trường hợp đủ điều kiện đặc xá.

Theo kế hoạch, tôi làm Trưởng đoàn kiểm tra tại tỉnh Vĩnh Phúc và trại Vĩnh Quang, một trong những nơi có số lượng phạm nhân có quốc tịch nước ngoài đang thi hành án lớn nhất cả nước.

Tôi rất ấn tượng với cơ sở vật chất và điều kiện chống dịch tại Trại giam Vĩnh Quang. Ban giám thị Trại giam cũng đã thông tin đầy đủ về việc đảm bảo các quyền của phạm nhân như ăn, mặc, chăm sóc y tế theo đúng quy định của Luật thi hành án hình sự. Các quy định này cũng được đảm bảo bình đẳng cho tất cả các phạm nhân, kể cả các phạm nhân nước ngoài.

Về việc triển khai công tác đặc xá, các hồ sơ phạm nhân đủ điều kiện đặc xá tại cơ sở được kiểm tra đều đảm bảo phù hợp với các quy định của pháp luật. Các công tác tiếp nhận, xử lý hồ sơ đều được triển khai bài bản, khoa học, đáp ứng các thời hạn đề ra và các hồ sơ đều đã được tổ thẩm định liên ngành xét duyệt.

Tôi chia sẻ với các khó khăn của trại Vĩnh Quang nói riêng và những cơ sở giam giữ có phạm nhân có quốc tịch nước ngoài trong quá trình quản lý, giáo dục phạm nhân nói chung, và triển khai công tác đặc xá nói riêng. Đó là những khó khăn xuất phát từ bất đồng ngôn ngữ cũng như sự đa dạng phức tạp trong văn hóa, phong tục của phạm nhân, chưa kể là thái độ chấp hành…, đôi khi vượt quá những yêu cầu bình thường đối với điều kiện chung của Việt Nam.

Vì vậy, những nỗ lực và cả những cách làm sáng tạo của các cán bộ nhằm khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao là rất đáng hoan nghênh và biểu dương.

Đoàn kiểm tra đã đạt kết quả tốt và giúp Thành viên Hội đồng đánh giá được thực tiễn triển khai công tác đặc xá tại địa phương. Kết quả chuyến công tác sẽ được báo cáo lên Chủ tịch Hội đồng tư vấn đặc xá trong quá trình tổng kết về kết quả triển khai công tác đặc xá năm 2021.

Xin Thứ trưởng cho biết ý nghĩa của việc triển khai công tác đặc xá năm nay?

Đặc xá là chủ trương lớn, thể hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước và truyền thống nhân đạo, nhân văn của Việt Nam đối với người bị kết án phạt tù, khuyến khích họ phấn đấu, học tập, rèn luyện tiến bộ để trở thành người có ích cho xã hội, hòa nhập cộng đồng sau khi được đặc xá.

Từ trước đến nay, Nhà nước ta đã triển khai nhiều đợt đặc xá khác nhau, thường trong các ngày lễ, các dịp quan trọng của đất nước như dịp Tết, Quốc khánh. Rất nhiều phạm nhân đã được đặc xá, hoàn lương và trở thành người có ích cho xã hội.

Đây là năm đầu tiên tiến hành đặc xá theo Luật đặc xá sửa đổi năm 2018 với rất nhiều điểm mới, khắc phục được các bất cập trong Luật cũ, do đó công tác triển khai cũng cần được triển khai bài bản, khoa học hơn, cập nhật những điểm mới trong quy định để đảm bảo tất cả các phạm nhân đủ điều kiện đặc xá đều được đặc xá.

Trong bối cảnh ảnh hưởng của dịch Covid-19, việc triển khai công tác đặc xá gặp rất nhiều khó khăn, nhất là trong quá trình xây dựng, rà soát, thẩm định hồ sơ, tuy nhiên bằng nỗ lực rất lớn của các cơ quan, đơn vị liên quan, công tác đặc xá vẫn được triển khai kịp thời, đảm bảo tiến độ và Kế hoạch đề ra để đợt đặc xá năm nay có thể được diễn ra vào đúng dịp Quốc khánh 2/9.

Các phạm nhân khi được đặc xá cũng cần chấp hành nghiêm quy định về phòng chống dịch, để vừa vẫn có thể tận hưởng niềm vui được tha tù trước thời hạn, đoàn tụ với gia đình, hòa nhập trở lại với xã hội, nhưng cũng không ảnh hưởng đến điều kiện chống dịch của địa phương nơi họ trở về.

Về điểm này, cũng cần phải ghi nhận những khó khăn và nỗ lực khắc phục của Bộ Công an, các đơn vị quản lý trại giam, cơ sở lưu trú trong việc quản lý, tạo điều kiện kiện sinh hoạt cho những người có quốc tịch nước ngoài được đặc xá hoặc mãn hạn tù nhưng chưa thể về nước vì nhiều lý do khách quan. Với nguồn lực còn hạn chế của chúng ta, những nỗ lực này của các cơ quan của chúng ta có thể nói là rất nhân văn, ý nghĩa.

Xin Thứ trưởng cho biết Bộ Ngoại giao sẽ tiếp tục tham gia như thế nào trong công tác đặc xá năm 2021?

Chủ động thực hiện nhiệm vụ được giao trong công tác đặc xá năm 2021, Bộ Ngoại giao đã thông tin đến tất cả các cơ quan đại diện ngoại giao ở nước ngoài về quyết định của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2021 để họ tiến hành rà soát, thông tin cho Bộ Ngoại giao về các công dân nước mình có thể đủ điều kiện đặc xá trong đợt này.

Từ đó, Bộ Ngoại giao sẽ thông tin và phối hợp với Bộ Công an và các cơ quan liên quan tiến hành rà soát, đảm bảo không để sót trường hợp nào đủ điều kiện đặc xá. Tổ chuyên viên của Bộ Ngoại giao cũng đã tiến hành rà soát, kiểm tra kĩ hơn 3.000 hồ sơ của các phạm nhân đủ điều kiện đặc xá trong đợt này để đảm bảo phù hợp với các yêu cầu, quy định của Luật đặc xá 2018 và quyết định của Chủ tịch nước.

Công tác tuyên truyền, thông tin đối ngoại để quốc tế hiểu về ý nghĩa khoan hồng, nhân đạo của đợt đặc xá 2021 cũng được Bộ Ngoại giao đẩy mạnh, phối hợp chặt chẽ với các Bộ ngành liên quan.

Trong thời gian tới, sau khi công tác đặc xá được hoàn tất, Bộ Ngoại giao sẽ phối hợp với Bộ Công an và các cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài tại Hà Nội tiến hành các thủ tục cần thiết để các phạm nhân quốc tịch nước ngoài có thể trở về quê hương sau khi được đặc xá.

Với các khó khăn của trại giam trong việc quản lý phạm nhân nước ngoài, Bộ Ngoại giao sẽ tích cực phối hợp, hỗ trợ, góp phần để công tác này được triển khai hiệu quả hơn trong thời gian tới, trong đó có việc hỗ trợ dịch thuật các văn bản liên quan của pháp luật đến việc quản lý phạm nhân, hỗ trợ giải quyết các trường hợp đã chấp hành xong án phạt tù đang ở trong cơ sở lưu trú.

Bên cạnh đó, căn cứ Luật Đặc xá 2018, Bộ Ngoại giao sẽ phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành liên quan rà soát kỹ lưỡng và tham mưu với Chủ tịch nước xem xét đặc xá trong trường hợp đặc biệt đối với những phạm nhân có quốc tịch nước ngoài, không chỉ giúp thể hiện rõ hơn tinh thần nhân đạo, chính sách khoan hồng của Đảng và Nhà nước ta, mà còn góp phần thúc đẩy quan hệ giữa ta và các nước, các đối tác quan trọng.

Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!