EU mang một "sứ mệnh khó khăn" tại Trung Đông

EU đang “chạy đua với thời gian” để giữ cho thỏa thuận hạt nhân mà Tehran đã ký với nhóm P5+1 tồn tại, trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Iran ngày càng căng thẳng.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
eu mang mot su menh kho khan tai trung dong Gia hạn trừng phạt kinh tế, EU nhắm vào nhiều ngành quan trọng của Nga
eu mang mot su menh kho khan tai trung dong Liên minh châu Âu: Trong khó ló cái cũ
eu mang mot su menh kho khan tai trung dong
EU mong muốn thỏa thuận giữa Iran và nhóm P5+1 vẫn còn tồn tại. (Nguồn: Reuters)

"Tiến thoái lưỡng nan"

Trong tác phẩm “Sử thi Odyssey” của Homer, trên đường trở về quê nhà sau cuộc chiến thành Troy, Odysseus phải đối mặt với tình huống lựa chọn phải vượt qua xoáy nước Charybdis hay sẽ phải đụng độ với quái vật Scylla. Thế “tiến thoái lưỡng nan” của Odysseus trong câu chuyện thần thoại Hy Lạp này cũng giống với tình cảnh mà châu Âu đang phải tìm cách giải quyết, khi căng thẳng giữa Mỹ và Iran đang đẩy Trung Đông đứng trước nguy cơ nổ ra một cuộc xung đột khu vực mới.

Trên thực tế, EU đang “chạy đua với thời gian” để giữ cho thỏa thuận hạt nhân mà Tehran đã ký với nhóm P5+1 (gồm Anh, Mỹ, Nga, Pháp, Trung Quốc và Đức) vẫn tồn tại, sau khi nước Cộng hòa Hồi giáo này thông báo sẽ bỏ qua những hạn chế về dự trữ urani được làm giàu theo thỏa thuận năm 2015 vào ngày 27/6 tới, trừ khi có những tiến triển mới từ các bên còn lại.

Iran cảm thấy thất vọng vì châu Âu không có khả năng làm giảm nhẹ tác động từ các biện pháp trừng phạt của Washington nhằm vào Tehran. Hệ quả là, Iran đã phải dùng đến một trong số ít “lá bài tẩy” còn lại, nhằm đe dọa nối lại một phần các hoạt động hạt nhân của nước này. Tuy nhiên, Tehran cũng tuyên bố rằng, vẫn còn thời gian để các nước châu Âu bảo vệ nền kinh tế Iran khỏi các lệnh trừng phạt của Mỹ, cũng như ngăn chặn nguy cơ vi phạm thỏa thuận hạt nhân.

Mỹ, quốc gia đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân này hồi năm ngoái, lên tiếng cáo buộc Iran có hành vi “tống tiền hạt nhân”. Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Iran, cấm các công ty Mỹ giao dịch với nước này, đồng thời có các động thái ngăn chặn tương tự đối với các công ty nước ngoài hoặc các quốc gia có quan hệ làm ăn với Iran.

Tháng 5 vừa qua, Mỹ tăng cường áp lực đối với Iran bằng cách chấm dứt quy chế miễn trừ trừng phạt đối với các quốc gia và vùng lãnh thổ được phép mua dầu thô của Iran. Động thái này nhằm chặn đứng nguồn doanh thu dầu mỏ của Iran với hy vọng rằng, Tehran sẽ buộc phải đàm phán lại thỏa thuận hạt nhân, hạn chế chương trình tên lửa đạn đạo của mình và chấm dứt các hoạt động mà Mỹ coi là “gây nguy hiểm” ở Trung Đông.

"Kiên nhẫn chiến lược"

Việc Mỹ tái áp đặt các lệnh trừng phạt, đặc biệt là trong các lĩnh vực năng lượng, vận tải và tài chính, đã khiến dòng vốn đầu tư nước ngoài đổ vào Iran cạn kiệt dần và tác động mạnh đến xuất khẩu dầu thô của nước Cộng hòa Hồi giáo này. Theo ước tính của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), giá trị Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Iran đã giảm 3,9% trong năm 2018. Bên cạnh đó, kinh tế Iran dự kiến sẽ tiếp tục suy giảm 6% năm 2019, một dự báo thậm chí được đưa ra từ trước khi Mỹ chấm dứt quy chế miễn trừ trừng phạt đối với các quốc gia và vùng lãnh thổ được phép mua dầu thô của Iran.

Sự sụp đổ tiềm tàng của thỏa thuận hạt nhân diễn ra đúng thời điểm căng thẳng Trung Đông, với việc Mỹ cáo buộc Iran đứng sau các cuộc tấn công bí ẩn nhằm vào hai tàu chở dầu ở Vịnh Oman hồi tuần trước. Mặc dù Iran phủ nhận mọi cáo buộc liên quan, Mỹ tuyên bố sẽ tiếp tục tăng cường 1.000 binh sĩ tới khu vực Trung Đông nhằm đối phó những hành vi thù địch của nước Cộng hòa Hồi giáo này.

Iran đã phàn nàn rằng, phía châu Âu đã không tuân thủ các cam kết của họ trong thỏa thuận hoặc đã không giúp Iran giảm thiểu tác động từ các lệnh trừng phạt của Mỹ. Điều này đã khiến nhiều người Iran đặt câu hỏi, vì sao Tehran nên tiếp tục tuân thủ cam kết thỏa thuận hạt nhân, hay quốc gia này sẽ thu được những lợi ích kinh tế ra sao?

Trả lời phỏng vấn Al-Ahram, một nhà ngoại châu Âu làm việc tại London cho rằng, châu Âu thấu hiểu sự thất vọng của Tehran, song EU vẫn duy trì những cam kết của mình đối với thỏa thuận này. Việc từ bỏ thỏa thuận hạt nhân sẽ tạo ra căng thẳng nghiêm trọng ở Trung Đông. Lời khuyên của châu Âu dành cho Iran là hãy kiên trì và tiếp tục chính sách “kiên nhẫn chiến lược”. Châu Âu không hề mong muốn Iran theo bước Mỹ (rút khỏi thỏa thuận này) vì điều đó sẽ đặt châu Âu vào một hoàn cảnh rất khó khăn.

Trên thực tế, châu Âu đã thiết lập một cơ chế đặc biệt nhằm cho phép hàng hóa được giao thương giữa Iran và các công ty nước ngoài mà không cần giao dịch tài chính trực tiếp. Tuy nhiên, cơ chế có tên gọi Instex này vẫn chưa đi vào hoạt động. Do đó, chính sách “kiên nhẫn chiến lược” của Iran có thể sắp kết thúc, trước những áp lực bên trong từ những người theo đường lối cứng rắn, trái ngược với chủ trương ôn hòa của Tổng thống Hassan Rouhani.

eu mang mot su menh kho khan tai trung dong
Mỹ đang tìm kiếm một thỏa thuận mới với Iran. (Nguồn: Indian Express)

Thỏa thuận hạt nhân đã "chết lâm sàng"

Để giải quyết bài toán này, EU sẽ phải theo đuổi vai trò mang tính xây dựng trong việc nỗ lực thúc đẩy Iran tuân thủ thỏa thuận hạt nhân bất chấp các lệnh trừng phạt của Mỹ. Nói cách khác, phía châu Âu sẽ phải đưa ra một lý do thỏa đáng để Tehran có thể duy trì thỏa thuận hạt nhân.

Chỉ vài giờ sau khi Iran tuyên bố có thể bỏ qua giới hạn dự trữ urani được làm giàu, Đại diện cấp cao của EU về chính sách an ninh và đối ngoại, Federica Mogherini cho biết, EU sẽ tiếp tục thực hiện những gì có thể để đảm bảo thỏa thuận hạt nhân được duy trì. EU đang triển khai một cơ chế có thể cho phép Iran được hưởng lợi từ các giao dịch kinh tế diễn ra một cách hợp pháp. Sau khi Iran tuân thủ cam kết hạt nhân như phía châu Âu mong đợi, EU sẽ chờ báo cáo tiếp theo của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) trước khi đưa ra bất kỳ hành động nào.

Trong khi đó, Đức - một đối tác quan trọng trong thỏa thuận hạt nhân - cho rằng, Iran phải tuân thủ thỏa thuận này nếu muốn tránh tình hình trở nên khó kiểm soát hơn. Ngoại trưởng Đức Heiko Maas khẳng định, Đức, Pháp, Anh, Trung Quốc và Nga đang duy trì nghĩa vụ của mình trong thỏa thuận hạt nhân và Iran cũng cần phải thực thi cam kết nghĩa vụ của mình.

Với nhiều người theo khuynh hướng bi quan, họ coi thỏa thuận hạt nhân hiện tại thực tế đã rơi vào tình trạng “chết lâm sàng” khi nó không thể phát huy tác dụng trong tình cảnh các bên đã tách biệt khỏi các cam kết.

Kể từ khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận này và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt Tehran, rõ ràng các nước châu Âu đã không thành công trong việc giảm nhẹ tác động của bước đi chống lại Iran này. Một khi Iran không thu được lợi ích gì từ việc tuân thủ thỏa thuận hạt nhân, viễn cảnh Tehran từ bỏ sự “kiên nhẫn chiến lược” của mình chỉ còn là vấn đề thời gian.

eu mang mot su menh kho khan tai trung dong Iran có bằng chứng vụ máy bay Mỹ xâm phạm không phận, cảnh báo Washington chớ làm gì thiếu thận trọng

Ngày 21/6, Iran tuyên bố, nước này có bằng chứng "không thể tranh cãi" cho thấy máy bay không người lái Mỹ bị Tehran bắn ...

eu mang mot su menh kho khan tai trung dong Cho rằng Mỹ không trung thực, Tehran khẳng định máy bay bị bắn hạ xâm phạm lãnh hải Iran

Theo Reuters, ngày 20/6, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif tuyên bố, Mỹ đang nói dối về việc máy bay do thám không người lái ...

eu mang mot su menh kho khan tai trung dong Washington cáo buộc Iran bắn hạ máy bay không người lái của Mỹ trên không phận quốc tế

Ngày 20/6, một quan chức Mỹ giấu tên cho biết, một máy bay không người lái của quân đội Mỹ đã bị một tên lửa ...

Thu Hiền (theo Al-Ahram)

Bài viết cùng chủ đề

Chảo lửa Trung Đông

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 23/11/2024: Sư Tử tình cảm chớm nở

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 23/11/2024: Sư Tử tình cảm chớm nở

Tử vi hôm nay 23/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 23/11/2024, Lịch vạn niên ngày 23 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 23/11/2024, Lịch vạn niên ngày 23 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 23/11. Lịch âm 23/11/2024? Âm lịch hôm nay 23/11. Lịch vạn niên 23/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Thêm hai quốc gia có thể có thể trở thành thành viên đầy đủ của khu vực Schengen

Thêm hai quốc gia có thể có thể trở thành thành viên đầy đủ của khu vực Schengen

Ủy ban châu Âu khẳng định cả Romania và Bulgaria đều đáp ứng đầy đủ các tiêu chí để gia nhập khối Schengen.
Hỗ trợ Ukraine: Czech cấp nửa triệu quả đạn pháo, Thụy Điển tiếp tục bơm tiền, Berlin không cho phép Kiev dùng vũ khí Đức tấn công lãnh thổ Nga

Hỗ trợ Ukraine: Czech cấp nửa triệu quả đạn pháo, Thụy Điển tiếp tục bơm tiền, Berlin không cho phép Kiev dùng vũ khí Đức tấn công lãnh thổ Nga

Ngoại trưởng Czech Jan Lipavsky cam kết Prague sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine.
Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao cho việc củng cố, tăng cường quan hệ với Campuchia

Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao cho việc củng cố, tăng cường quan hệ với Campuchia

Chủ tịch Quốc hội khẳng định Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao cho việc củng cố, tăng cường quan hệ Việt Nam-Campuchia.
Việt Nam-Malaysia: Thúc đẩy, phát huy hiệu quả tiềm năng hợp tác trong bối cảnh bước vào giai đoạn phát triển mới

Việt Nam-Malaysia: Thúc đẩy, phát huy hiệu quả tiềm năng hợp tác trong bối cảnh bước vào giai đoạn phát triển mới

Tổng Bí thư tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phát triển Nông thôn, Chủ tịch đảng UMNO và các lãnh đạo cấp cao trong Liên minh cầm quyền tại Malaysia.
Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Việc Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa của Mỹ tấn công quân sự trên đất Nga có thể chuyển xung đột sang giai đoạn quyết liệt hơn.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Phiên bản di động