Hiệp định Paris 1973: Chuyện lá cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam trên cao tốc Pháp

Bà Hélène Luc tham dự chương trình "Gặp gỡ hữu nghị Hiệp định Paris 1973 - Ôn lại quá khứ, hướng tới tương lai" được tổ chức ngày 13/1 tại Hà Nội. (Ảnh: TT)

Choisy-le-roy - nơi ấy chẳng thể quên!

Bà Hélène Luc là Đảng viên Đảng Cộng sản Pháp, nguyên Thượng nghị sỹ, Nguyên Chủ tịch nhóm nghị sỹ hữu nghị Đảng Cộng Sản Pháp tại Thượng Viện, Chủ tịch danh dự Hội Hữu Nghị Pháp – Việt.

Bà là phu nhân của ông Louis Luc, cố Thị trưởng Thành phố Choisy-le-roy của tỉnh Valde Marne. Trường cán bộ của Đảng Cộng sản Pháp đặt tại thành phố đã được dùng làm nơi lưu trú cho phái đoàn Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (VNDCCH) trong 5 năm đàm phán Hiệp định Paris. Thành phố cũng đã kết nghĩa với quận Đống Đa, Hà Nội trong nhiệm kỳ của ông Louis Luc.

Năm 2005, AAFV đã tổ chức tại Thượng viện Pháp ở Paris Hội nghị quốc tế đầu tiên về nạn nhân chất độc da cam Việt Nam. Khi đến thăm Làng Hữu nghị Vân Canh và Trung tâm điều trị các cháu nạn nhân chất độc da cam tại tỉnh Thái Bình, bà Hélène Luc cũng đã vận động xây dựng một trung tâm đào tạo cán bộ phục hồi chức năng và xây dựng một phòng thí nghiệm nghiên cứu về dioxin.

Chia sẻ về Hiệp định Paris, bà Hélène Luc bày tỏ niềm xúc động vô cùng. Bà nhớ lại: “Sau Tết Mậu Thân năm 1968, Tổng thống Johnson khi đó hiểu rằng Mỹ không bao giờ có thể giành được chiến thắng từ cuộc chiến này. Tổng thống Mỹ cũng đã chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán với Việt Nam. Đây là cuộc đàm phán chính trị. Đoàn đàm phán VNDCCH đã tới Paris và ban đầu dự định ở khách sạn Lutetia (Paris) một tuần.

Tuy nhiên, lúc đó khách sạn Lutetia rất đắt. Chính vì vậy lúc đó, Đảng Cộng sản Pháp đã đứng ra thu xếp chỗ ở cho đoàn. Chúng tôi cũng đã bố trí cho đoàn ở trường cán bộ của Đảng Cộng sản Pháp tại thành phố Choisy-le-roy. Chồng tôi lúc đó là Phó Thị trưởng Thành phố và là người trực tiếp đón đoàn đàm phán của VNDCCH và cố gắng thu xếp những điều kiện tốt nhất”.

Thời điểm đó bà Hélène Luc là Ủy viên của hội đồng thành phố, Đảng viên Đảng Cộng sản Pháp. Khi đoàn VNDCCH đến, bà Hélène Luc rất xúc động và quan tâm tới đoàn. “Chúng tôi đã huy động nhiều người đến hỗ trợ đoàn. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng tổ chức rất nhiều cuộc biểu tình để phía Mỹ thấy rằng đoàn VNDCCH có được sự ủng hộ. Đoàn VNDCCH do Bộ trưởng Xuân Thủy dẫn đầu đến Pháp vào tháng 5/1968 và đã được lãnh đạo Đảng Cộng sản Pháp đón tiếp.

Ngay thời điểm đó, trước tháp Eiffel, chúng tôi đã tổ chức cuộc tuần hành, diễu hành rất lớn. Đó là cuộc diễu hành của những người ủng hộ Việt Nam, rất nhiều sinh viên đã hòa vào đoàn biểu tình. Cũng có rất nhiều chính khách Pháp tham gia vào đoàn biểu tình và đến gặp đoàn đại biểu đàm phán của Việt Nam”, bà Hélène Luc nhớ lại. Từ những sự ủng hộ chân thành đó, Hội hữu nghị Việt-Pháp ra đời từ năm 1961 để hỗ trợ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Khoảng thời gian rất dài đoàn VNDCCH ở tại thành phố Choisy-le-roy trong kí ức của bà Hélène Luc có rất nhiều kỷ niệm. Bà cảm thông với các thành viên trong đoàn vì phải đến Paris một mình, để lại cả gia đình ở lại Việt Nam. Trong thời gian đó, bà và cộng sự đã tổ chức Tết, cho con em của mình đến chơi với các thành viên đoàn đàm phán tại Choisy-le-roy.

Bà Hélène Luc hồi tưởng lại: “Chúng tôi đã huy động nhiều tình nguyện viên để giúp đỡ đoàn Việt Nam, không để đoàn bị thiếu thốn về mặt vật chất và đặc biệt là để đảm bảo an ninh cho đoàn. Chúng tôi đã sắp xếp các phương tiện để đoàn có thể điện đàm và liên lạc bằng bằng điện tín từ Choisy-le-roy về Hà Nội. Trong quá trình đàm phán, liên lạc rất quan trọng. Các thiết bị liên lạc này cũng đã bị tấn công nhiều lần bởi các lực lượng thù địch”.

Bà kể, Tướng Pháp Charles de Gaulle lúc đó hỗ trợ Việt Nam và quyết định chọn Paris để đàm phán hòa bình về Việt Nam. Được biết, vào thời điểm đó, nhiều người đề xuất địa điểm đàm phán là Vienna hoặc Geneva. Tuy nhiên, Tướng Charles de Gaulle nói rằng, đàm phán phải diễn ra ở Paris bởi vì sẽ có sự ủng hộ lớn hơn và nhân dân Pháp từ lâu cũng đã ủng hộ đấu tranh cho hòa bình tại Việt Nam.

Hàng viện trợ của nhân dân Pháp cho nhân dân Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ

Tất cả vì cuộc đấu tranh chính nghĩa

Đặc biệt, bà Hélène Luc xúc động khi nhớ về một kỷ niệm về lá cờ treo trên xe chở bà Nguyễn Thị Bình. Xe chở bà Nguyễn Thị Bình treo cờ của Mặt trận dân tộc Giải Phóng bị gió thổi bay khi đi trên đường cao tốc của Pháp. "Thế là ngay trên đường, lái xe đã dừng lại để đi tìm lại lá cờ. Bởi vì đây là một biểu tượng rất quan trọng. Dừng xe giữa đường cao tốc là hành động hết sức dũng cảm bởi vì rất nguy hiểm nhưng với những người lái xe của Đảng Cộng sản Pháp lúc đó, việc này rất quan trọng" - bà Hélène Luc khẳng định.

Với bà Hélène Luc và những người bạn của Việt Nam tại Pháp giai đoạn đó ngày buồn nhất là ngày họ nhận được tin Chủ tịch Hồ Chí Minh mãi mãi đi xa. “Tại Choisy-le-roy, chúng tôi cũng đã kết hợp với đoàn đàm phán tổ chức Lễ truy điệu Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chúng tôi cũng thấy rằng rất khó có thể làm vơi đi nỗi buồn của đoàn trước mất mát lớn lao này”.

Theo bà Hélène Luc, năm 1968 rất nhiều sinh viên Pháp đã hô vang Chủ tịch Hồ Chí Minh để ủng hộ Việt Nam, bởi vì cuộc đấu tranh của Việt Nam là cuộc đấu tranh của chính nghĩa để chống lại chủ nghĩa đế quốc. Nếu như Việt Nam giành thắng lợi thì cũng là một thắng lợi của Pháp và của nhân dân trên toàn thế giới.

“Sau này, khi sang Việt Nam vào ngày 2/9/1978, chúng tôi đã có dịp gặp lại người lính cắm cờ trên dinh Độc Lập. Tướng Giáp khi ấy đã nói với chúng tôi rằng lực lượng của Việt Nam nhỏ hơn rất nhiều so với Mỹ nhưng điều khác biệt là chúng tôi có tinh thần chiến đấu”, bà Hélène Luc kể lại.

Khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Pháp tháng 3/2018, Tổng Bí thư đã tới thành phố Choisy-le-roy, nơi diễn ra các cuộc đàm phán Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam. Tổng Bí thư đã nhấn mạnh vai trò rất quan trọng của thành phố Choisy-le-roy và người dân nơi đây trong đàm phán hòa bình.