Indonesia: Khi trẻ em không còn là ‘nạn nhân vô hình’ của Covid-19

Theo các bác sĩ tại Indonesia, những tuần gần đây đã chứng kiến hàng trăm trẻ em nước này qua đời vì Covid-19, trong đó có nhiều em dưới 5 tuổi.

Ngoài ra, tỷ lệ trẻ em tử vong ở Indonesia cao hơn bất cứ quốc gia nào trên thế giới cũng đặt ra nhiều thách thức cho quan điểm "trẻ em ít gặp nguy cơ rủi ro hơn so với người lớn nếu mắc Covid-19."

Cụ thể, tỷ lệ tử vong do Covid-19 ở trẻ em tại Indonesia đang là hơn 100 ca/tuần vào tháng 7, trong bối cảnh quốc gia này đang là tâm điểm mới của dịch Covid-19 trên toàn cầu. Điều này khiến cho các nhà lãnh đạo đất nước phải đối mặt với những chỉ trích về sự thiếu chuẩn bị và hành động chậm chạp khi đối phó với đại dịch.

Chủ tịch Hiệp hội Bác sĩ Nhi khoa Indonesia, TS. Aman Bhakti Pulungan, cho biết, “Tỷ lệ trẻ em tử vong của chúng tôi cao nhất trên thế giới. Tại sao chúng ta không dành những điều tốt nhất cho con cái mình?”

Tình trạng báo động

Sự lây lan mạnh mẽ của biến thể Delta đã làm gia tăng số ca tử vong do Covid-19 ở trẻ em. Biến thể này đã tràn qua Đông Nam Á, nơi có tỷ lệ tiêm chủng thấp, gây ra các đợt bùng phát kỷ lục không chỉ ở Indonesia, mà còn ở Thái Lan, Malaysia, Myanmar và Việt Nam.

Ngày 27/7, Indonesia đã ghi nhận 45.203 ca nhiễm mới và 2.069 ca tử vong. Vì vậy, quốc gia đông dân thứ 4 thế giới này đã trở thành tâm chấn mới của đại dịch, vượt qua Ấn Độ và Brazil về số ca mắc hàng ngày trong tháng 7.

Dựa trên báo cáo từ các bác sĩ nhi khoa, TS. Aman thông báo, trẻ em hiện chiếm 12,5% trong số các trường hợp được xác nhận mắc Covid-19 của cả nước, tăng cao so với những tháng trước. Chỉ riêng trong tuần tính từ ngày 12/7, hơn 150 trẻ em đã qua đời vì Covid-19, trong đó một nửa số ca tử vong gần đây liên quan đến trẻ dưới 5 tuổi.

Nhìn chung, Indonesia đã báo cáo hơn 3 triệu trường hợp mắc và 83.000 trường hợp tử vong, tuy nhiên, các chuyên gia y tế cho biết, con số thực tế cao hơn nhiều vì khâu xét nghiệm còn rất hạn chế.

Các nhà lãnh đạo Indonesia đã hứng chịu nhiều chỉ trích vì đã không đánh giá cao vai trò của các chuyên gia y tế trong công cuộc chống lại sự lây lan virus, ngay cả sau khi biến thể Delta đã tàn phá Ấn Độ vào đầu năm nay.

Ngày 25/7, Tổng thống Indonesia Joko Widodo đã tăng cường các hạn chế đối với việc tụ tập đông người và hoạt động thương mại đến hết ngày 2/8. Tuy nhiên, ông ra lệnh nới lỏng những hạn chế khác, chẳng hạn như cho phép các chợ truyền thống hoạt động trở lại bình thường với các quy trình kiểm tra nghiêm ngặt về sức khỏe.

Theo New York Times, là một cựu doanh nhân, ông Widodo đã phải miễn cưỡng áp đặt các biện pháp đóng cửa khiến nền kinh tế bị ảnh hưởng không nhỏ. Hiện ông tuyên bố sẽ bắt đầu dỡ bỏ các hạn chế nếu số trường hợp mắc bệnh giảm bớt để các hoạt động kinh tế-xã hội của cộng đồng trở lại bình thường.

Rủi ro đối với trẻ em

TS. Aman chia sẻ, Indonesia đã ghi nhận hơn 800 trẻ em dưới 18 tuổi tử vong do Covid-19 kể từ khi đại dịch bắt đầu. Đáng lo ngại hơn, phần lớn những trường hợp tử vong đó chỉ xảy ra trong tháng 6 vừa qua.

Bên cạnh đó, TS. Yasir Arafat, Cố vấn Y tế châu Á của tổ chức phi lợi nhuận Save the Children cho biết: “Trẻ em từng là nạn nhân vô hình của đại dịch này, nhưng cho đến nay thì không còn nữa.”

“Không chỉ những quốc gia như Indonesia đang chứng kiến ​​số lượng trẻ em tử vong cao kỷ lục do virus gây ra, chúng tôi cũng đang chứng kiến ​​sự gia tăng đáng báo động về việc trẻ em không được tiêm chủng và các nguồn dinh dưỡng quan trọng đối với sự sống còn của chúng.” – ông Yasir nói.

Các bác sĩ cho biết, có nhiều nguyên nhân khiến tỷ lệ tử vong ở trẻ em cao, trong đó, trẻ em có thể dễ bị nhiễm virus hơn vì các tình trạng sức khỏe tiềm ẩn như suy dinh dưỡng, béo phì, tiểu đường và bệnh tim.

Một yếu tố khác là do tỷ lệ tiêm chủng thấp của Indonesia. Theo dự án Our World in Data của Đại học Oxford, chỉ có 16% người Indonesia đã được tiêm một liều và chỉ có 6% dân số đã được tiêm chủng đầy đủ. Giống như các quốc gia khác, Indonesia không tiêm chủng cho trẻ em dưới 12 tuổi và chỉ gần đây mới bắt đầu tiêm chủng cho trẻ em từ 12 đến 18 tuổi.

Đồng thời, nhiều bệnh viện đã phải hoạt động quá công suất bởi sự gia tăng ca nhiễm Covid-19 gần đây, với vô số bệnh nhân phải chờ đợi ở hành lang. Thực tế, rất ít bệnh viện được trang bị để chăm sóc trẻ em mắc Covid-19.

Theo Edhie Rahmat, Giám đốc điều hành tại Indonesia của nhóm chăm sóc sức khỏe phi lợi nhuận Project HOPE, với tình trạng quá tải của các bệnh viện, khoảng 2/3 bệnh nhân người lớn được cách ly tại nhà. Điều này làm tăng nguy cơ trẻ em bị nhiễm bệnh.

Ngoài ra, trẻ sơ sinh cũng có nguy cơ gặp rủi ro từ virus, do truyền thống bạn bè và hàng xóm đến thăm nhà để chào mừng sự ra đời của một đứa trẻ ở Indonesia. “Thật đau lòng khi những đứa trẻ sơ sinh này được xuất viện với tình trạng âm tính, nhưng sau đó nhiễm Covid-19 và tử vong sau khi được hàng xóm và các thành viên trong gia đình đến thăm.” – ông Edhie nói.

Hầu hết người lớn Indonesia không chấp hành nghiêm chỉnh những quy trình này khi từ chối đeo khẩu trang và đưa con cái đến chỗ đông người. Chính vì vậy, TS. Aman cho biết, điều cần thiết để bảo vệ trẻ em là đẩy mạnh việc tuyên truyền, giáo dục cộng đồng để ngày càng có nhiều người tuân thủ các quy trình y tế hơn.

Những nỗ lực của Indonesia

Tiến sĩ Windhu Purnomo, giảng viên về dịch tễ học tại Đại học Airlangga ở Surabaya, cho biết Indonesia nằm trong top 3 quốc gia thực hiện xét nghiệm Covid-19 hàng ngày thấp nhất thế giới.

Bộ trưởng Y tế Indonesia Budi Gunadi Sadikin từng đặt mục tiêu thực hiện 400.000 xét nghiệm mỗi ngày. Tuy nhiên, nước này chưa bao giờ đạt đến gần con số đó. Tuần trước, tổng số xét nghiệm đã giảm xuống dưới 115.000.

Chưa hết, theo đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), nếu 5% số xét nghiệm cho kết quả dương tính, nghĩa là dịch đã vượt tầm kiểm soát. Tại Indonesia, con số này cao hơn 10% trong khoảng 16 tháng ở giai đoạn đầu của dịch và hiện giờ là trên 30%. Ông Windu nhận xét: “Những con số trên cho thấy các biện pháp hạn chế khẩn cấp có rất ít tác dụng trong việc kiểm soát sự lây lan của dịch bệnh”.

Luhut Pandjaitan, Bộ trưởng Điều phối các vấn đề hàng hải và đầu tư, đồng thời là cố vấn đáng tin cậy nhất của Tổng thống Joko Widodo, người giám sát phản ứng Covid-19 của đất nước tuần trước cam kết rằng, chính phủ sẽ tăng cường xét nghiệm, truy vết và mở thêm các trung tâm cách ly, đặc biệt là ở các khu dân cư đông đúc.

“Hãy tin tôi rằng, chúng tôi đang cố gắng hết sức, nhưng thực tế là biến thể Delta là một tình huống khó khăn. Hiện không quốc gia nào trên thế giới có thể khẳng định họ đã vượt qua được.” – ông Luhut khẳng định.