| Thời kỳ mới của EU với bà tân Chủ tịch Ủy ban châu Âu với những hồ sơ đồ sộ cần giải quyết. Biếm họa của Sehrank trên encompass-europe. |
Từ ngày 1/12 vừa qua, Uỷ ban châu Âu mới với người đứng đầu mới chính thức bắt đầu hoạt động. Một thời kỳ mới bắt đầu không chỉ đối với Uỷ ban châu Âu mà còn đối với cả EU.
Cụm từ "thời kỳ mới" được sử dụng để định tính hoá ít nhất thì cũng 5 năm tới của EU chủ yếu vì chưa khi nào trong lịch sử ra đời và phát triển đến nay EU lại đồng thời gặp nhiều khó khăn và khó xử, khó quản lý và kiểm soát, khó định hướng và dẫn dắt như hiện tại. Việc lần đầu tiên có Chủ tịch Uỷ ban châu Âu là phụ nữ, bà Ursula von der Leyen, cũng là lý do được kể đến, nhưng không hẳn là tác nhân quyết định nhất.
Thận trọng và khiêm nhường
Bà von der Leyen là chính trị gia dạn dày kinh nghiệm ở nước Đức, là người Đức thứ hai từng đảm trách cương vị đứng đầu Uỷ ban châu Âu và nước Đức là thành viên lớn nhất và hùng mạnh nhất về kinh tế, thương mại và tài chính trong EU nhưng bà von der Leyen không vì thế mà dễ dàng và thuận lợi với trọng trách mới này.
Ai cũng biết rằng bà von der Leyen không thuộc diện những ứng cử viên được chọn lựa và đề cử đầu tiên vào cương vị Chủ tịch Uỷ ban châu Âu, lại chỉ đắc cử trong biểu quyết ở Nghị viện châu Âu với đa số chỉ hơn đa số tối thiểu cần thiết có 9 dân biểu. Trong 134 ngày từ buổi đắc cử ấy đến nay, bà von der Leyen bị Nghị viện châu Âu làm cho thất điên bát đảo liên quan đến chuyện thông qua những đề cử nhân sự cho bộ máy cộng sự. Sự khởi đầu như thế không thể được coi là suôn xẻ. Nhưng rồi thì cuối cùng “đầu cũng đã xuôi” và phải sau 5 năm nữa thì mới có thể phán định được là “đuôi cũng có lọt” được hay không đối với người phụ nữ này và Uỷ ban châu Âu mới.
Cho nên không có gì là khó hiểu khi thấy bà von der Leyen rất thận trọng và khiêm nhường, không đao to búa lớn, chém gió hay ảo tưởng phi thực tế mà hành động theo phương châm "low profile, high profit". Điều này thể hiện rất rõ ở 11 cam kết của bà von der Leyen cho nhiệm kỳ vừa được bắt đầu của Uỷ ban châu Âu mới.
Ưu tiên mới trên “công trường” dang dở
Bảo vệ khí hậu trái đất, cải thiện chăm sóc sức khoẻ và y tế, giải quyết vấn để di cư và tỵ nạn, giải quyết các vấn đề xã hội trong EU, xử lý hài hoà việc tăng cường hợp tác và liên kết theo chiều sâu với vấn đề mở rộng EU, gây dựng bản sắc mới cho chính sách đối ngoại và an ninh chung của EU, phát triển hơn nữa Liên minh kinh tế và tiền tệ của EU với hạt nhân là đồng Euro, thúc đẩy thương mại tự do để đẩy lùi chủ nghĩa bảo hộ thương mại, làm cho các thể chế quyền lực và hành chính của EU gần gũi với dân chúng hơn, tăng thêm quyền hạn, vai trò và ảnh hưởng cho Nghị viện châu Âu và thích ứng hoá EU vào thời đại công nghệ kỹ thuật số - những cam kết này ngắn gọn và đơn giản vậy nhưng hàm chứa cả cương lĩnh và kế hoạch đồ sộ cho cả nhiệm kỳ mới của Uỷ ban châu Âu.
Ở đấy không chỉ đơn thuần là danh sách những “công trường xây dựng” dang dở hiện tại của EU mà còn là những định hướng phát triển cụ thể cũng như ưu tiên chính sách cho thời gian tới. Đấy không chỉ là việc xác định ra những vấn đề mà EU cần phải giải quyết mà còn có cả xác định quyết tâm của người mới với bộ máy mới là sẽ giải quyết chúng.
Đọc hay nghe qua thì thấy đơn giản vậy thôi nhưng thực chất là những định hướng cải tổ rất cơ bản và sâu rộng đối với EU mà nếu thực hiện được thành công thì sẽ làm EU thay đổi hết sức cơ bản và mở ra được triển vọng về tương lai mới cho EU. Nếu được như vậy thì thời kỳ tới sẽ thực sự mới đối với EU.
Triển vọng nào cho thời mới?
Câu hỏi được đặt ra và cần được trả lời là thời mới rồi đây có thật sự mới hay không? Tức là triển vọng thành công của bà von der Leyen đến đâu?
Câu trả lời bây giờ nhưng chính xác cho sau này thật khó có được. Điều hiện có thể chắc chắn được rằng mọi chuyện sẽ không hề dễ dàng và thuận lợi đối với bà tân Chủ tịch Uỷ ban châu Âu. Trước hết là vấn đề tài chính. Bà von der Leyen chỉ có thể thực hiện thành công những cam kết trên khi các thành viên EU sẵn sàng đóng góp tiền của và sự ủng hộ chính trị nhiều hơn so với lâu nay mà điều này rất khó khả thi, nếu như không muốn nói là không khả thi.
Bà von der Leyen chỉ có thể thành công khi được Nghị viện châu Âu hậu thuẫn mà việc có được sự hậu thuẫn này rất khó khăn do sự phân hoá về chính trị giữa các phe phái trong Nghị viện châu Âu trở nên trầm trọng hơn sau cuộc bầu cử vừa rồi. Bà von der Leyen rồi đây có thành công hay không hoặc thành công đến đâu còn phụ thuộc vào nhiều đối tác bên ngoài nữa.
Cho nên chỉ khi luôn rất thực tế và linh hoạt quyền biến thì bà von der Leyen và cộng sự mới có cơ may thành công.