Màu xanh trong chống giặc Covid-19: Vì nhân dân phục vụ

Covid-19 biến thể đã bùng phát thành làn sóng thứ tư ở nước ta, dữ dội và khốc liệt hơn những lần trước, hàng trăm ngàn người đã trở thành F0 và hàng ngàn người đã bị tước đi quyền sống. Chống Covid-19, cho đến lúc này vẫn chưa có mẫu số chung cho tất cả các nước.

Thế giới chung lòng tiêu diệt Covid-19 nhưng vẫn sẽ khác nhau về cách thức tiến hành. Sự khác biệt đó không chỉ do tiềm lực vật chất mà còn do mục tiêu cụ thể cần đạt được ở mỗi thời điểm chống dịch của từng nước và sự chi phối của các yếu tố văn hoá, truyền thống cũng như kinh nghiệm thu được trong những điều kiện tương ứng ở những nước khác nhau.

Màu xanh trong chống giặc Covid-19

Ngay từ tháng 1/2020, Chính phủ Việt Nam đã khẳng định Covid-19 là kẻ thù hữu hình và chống Covid-19 như chống giặc. Với tinh thần đó tất cả các lực lượng tham gia chống giặc Covid-19 đều là chiến sĩ trong trận đánh lớn này.

Cho đến nay, trên thế giới việc định danh dịch bệnh, nạn đói, nạn dốt và các tai hoạ tự nhiên là giặc dường như là rất hiếm. Điều đó không chỉ nói lên cái nhìn tỏ tường của người Việt với những loại giặc này mà còn cho thấy cách đối phó có nét riêng biệt được tích luỹ sau nhiều năm lịch sử.

Nếu ngày 27/4 ghi nhận ca nhiễm (F0) đầu tiên ở Yên Bái thì đến ngày 10/5, số ca lây nhiễm trong cộng đồng đã là 125 ca. Bộ Y tế cho biết tính chất của lần dịch thứ tư này có nhiều sự khác biệt so với những lần trước như đa ổ dịch, đa nguồn lây và đa biến chủng. Những tính chất này đã đẩy tốc độ lây nhiễm đến chóng mặt.

Điều đáng chú ý là “khả năng lây nhiễm trong môi trường không khí”. Bởi thế chỉ sau vài ngày (thậm chí 1 ngày) F1 có thể thành F0 và F2 cũng có thể thành F0. Lần đầu tiên sau gần 2 năm chống giặc Covid-19, chỉ hơn một tuần ở nước ta đã có 10 cơ sở y tế phải phong tỏa.

Để chủ động và hạn chế sự lây lan, ngành y đã chuyển từ thế “chạy theo” sang “tấn công” trong xét nghiệm. Nghĩa là chuyển từ phòng ngự là cơ bản sang tấn công là chính. Lịch sử cho thấy mỗi khi chiến lược đã thay đổi thì sẽ qui định cách đánh, sự tác chiến phù hợp.

Tấn công ở đây là sự kết hợp hài hòa, hợp lý, hiệu quả giữa phòng ngự và tấn công. Tấn công chống giặc Covid-19 không gì khác hơn là chủ động và tăng cường các biện pháp về công nghệ, các biện pháp kiểm soát, giám sát, kiểm tra, xử lý cụ thể với nguyên tắc nền tảng là "5K + vaccine" để vùng xanh không bị thu hẹp mà ngược lại ngày càng được củng cố và mở rộng.

Tuy vậy, dấu hiệu phức tạp của đại dịch không ngừng tăng lên nhất là ở Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh thành có nhiều khu công nghiệp và đông đảo người lao động như Đồng Nai, Bình Dương… mà nguyên nhân cơ bản là do không thực hiện nghiêm túc 5k, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an sinh xã hội, nhất là quyền được sống của công dân bị đe doạ.

Về bản chất và khoa học 5K + vaccine là sự thống nhất giữa giải pháp trước mắt và giải pháp lâu dài. Nói cách khác đó là sự thống nhất giữa gián đoạn và liên tục trong chống giặc Covid-19 cho đến khi con người tìm ra biệt dược để chế ngự Covid-19 một cách hoàn toàn. Covid-19, lúc đó chỉ như là cúm mùa thông thường mà thôi. Cả thế giới đang đi theo hướng đó nhưng mỗi khu vực, mỗi quốc gia vẫn là có những nét riêng, dấu ấn đặc thù trong sự hướng về đó.

Để chống sự lây lan của Covid-19, các nước châu Âu đã vẽ ra một bản đồ màu sắc với các màu xanh, đỏ và vàng (cam). Màu xanh màu của khu vực, vùng (zone) ở đó virus đã được kiểm soát bởi những chốt ngăn chặn. Tomas Pueyo Brochard (Pháp), tác giả của "The Star Wars Rings" đã lý giải vùng xanh là vùng của Búa và Khiêu vũ. Búa là biểu trưng của sự niêm phong, phong toả. Khiêu vũ là vành đai ngăn chặn bởi hàng rào ngăn cách, hạn chế giao tiếp, chống lây nhiễm bằng khử khuẩn, khẩu trang và xét nghiệm, cô lập và truy vết.

Ngược lại màu đỏ ám chỉ khu vực có nguy cơ cao và màu vàng là vùng có nguy cơ. Xét về mặt y tế dự phòng (Preventive healthcare), đó không chỉ là ranh giới của các màu mà quan trọng là kiểm soát được mối liên hệ giữa các vùng để giữ an toàn và mở rộng màu xanh.

Như vậy biện pháp quyết định để hạn chế, giảm thiểu lây nhiễm trong cộng đồng khi chưa có, chưa đủ vaccine phòng Covid-19 là giữ sạch không khí để Covid-19 không có điều kiện và môi trường phát tán.

Nói cách khác là phát huy hiệu quả tối đa nhân tố chủ quan (con người) trong ngăn ngừa Covid-19. Biện pháp này (có thể gọi là chiến lược) đã được áp dụng thành công ở nhiều nước như Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU), Australia, Ấn Độ, Indonesia…

Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những trung tâm kinh tế hàng đầu của cả nước với hơn 10 triệu dân nhưng sau hai 2 tháng giãn cách có dấu hiệu ngày càng phức tạp mặc dù các cấp chính quyền đã vào cuộc quyết liệt.

Tính đến giữa tháng 8, toàn thành phố đã có 142.618 F0, 32.149 bệnh nhân đang điều trị, trong đó có 1.851 bệnh nhân nặng phải thở máy. Theo số liệu ngày 12/9, thành phố chi nhận tổng cộng 298.029 F0. Màu sắc bản đồ dịch bệnh cho thấy màu xanh không có dấu hiệu tăng lên mà vùng màu đỏ và da cam ngày càng lan rộng. Không ít những bằng chứng cho thấy các ca F0 của Đồng Nai, Bình Dương có liên quan đến Thành phố Hồ Chí Minh và ngược lại.

Với mục tiêu bảo đảm sức khỏe cho người dân là trên hết và quyết tâm bảo vệ bằng được an toàn, an ninh cho nhân dân, cả nước đã tập trung mọi nguồn lực cho thành phố phòng chống dịch Covid-19. Từ 0 giờ ngày 23/8, sắc áo xanh của lực lượng Công an, Quân đội đã vào thành phố với các chiến sĩ - bác sĩ áo trắng chống giặc Covid-19.

Sự hiện diện màu xanh của sắc phục trong lực lượng chống dịch Covid-19 như một lẽ tự nhiên, như một lẽ thường nhật khi đói phải ăn cơm, khi khát phải uống nước và khi đau ốm cần phải được chăm sóc, phục vụ. Giống như “Ruộng đồng cho bông lúa/ Chim tặng lời reo ca/Anh bộ đội đến nhà / Cho em lòng dũng cảm”.

Dũng cảm để đương đầu và chiến thắng giặc SARS-CoV-2 mà trước tiên là để chiến thắng mình vượt qua chính mình. Bởi vậy cần phải có màu xanh, màu đỏ của anh Cảnh sát giao thông trước khi “cuộc sống reo vui từng giờ ” thì phải tuân thủ các cự ly giãn cách, các cự ly đảm bảo an toàn ngoài tầm với của Covid-19.

Thực ra ngay từ những ngày đầu chống giặc Covid-19 2 màu xanh của người lính (công an, bộ đội) đã là màu bình an, là màu của sự tin tưởng và tin yêu trong nhân dân. Với các anh, đó là màu của gian khó, quên bản thân mình vì nhân dân. Trong cái rét như quắt lại ở các lối mòn biên giới, trong sự nhớ thương vô hạn với người thân gần mà không thể gặp… để căng mình ngăn chặn sự nhập cảnh trái phép mang theo mầm bệnh nguy hiểm, đại họa của thế giới.

Và rồi, Thành phố Hồ Chí Minh gần đây màu xanh đã được củng cố, đã có một quận và huyện bao phủ màu xanh trọn vẹn. Người dân thành phố đã phần nào có được sự bình an khi hàng ngày 460 xe quân y di động theo tiếng gọi của người dân cần sự giúp đỡ và 10 quân y viện dã chiến chăm sóc phục vụ bệnh nhân.

Với 312 ngã tư được Cảnh sát giao thông, Cơ động giám sát đã giảm thiểu số người ra đường đến 80% so với trước đây. Và giữa những ngày mùa Thu này, Thành phố Hồ Chí Minh có thể sẽ bước vào thí điểm kịch bản bình thường mới sau 30/9/2021.

Đó là thắng lợi bước đầu của tình quân dân, của sự hợp lực của mọi thành tố trong hệ thống chính trị, của mục đích duy nhất và cao nhất tất cả vì nhân dân. Vì thế màu sắc và biểu tượng chỉ có ý nghĩa và giá trị khi từ nhân dân mà ra.

Để vùng xanh không chuyển màu

Sự xuất hiện của Covid-19 và những di chứng nặng nề của nó khiến nhân loại sẽ phải tiêu tốn không ít giá trị vật chất và thời gian để khắc phục. Nhưng từ trong mất mát đó, nhân loại cũng nhận ra và tìm được những giá trị mới. Những giá trị đó sẽ trở thành biểu tượng cho sự an ninh, an sinh và an toàn trong đời sống của nhân loại hậu Covid-19.

Trước hết với sự với an nhiên của con người và vì sự phát triển bền vững của xã hội, bản đồ màu sắc trong con mắt của nhân loại đã có sự dịch chuyển về ý nghĩa. Màu xanh sẽ lên ngôi và chiếm vị trí chủ đạo trong mọi quan hệ giữa các quốc gia, giữa các vùng lãnh thổ và về lâu dài là chỉ số năng lượng trong sách lược và chiến lược phát triển của các chế độ chính trị xã hội hướng tới chủ nghĩa nhân văn và sự tiến bộ của xã hội

Vùng xanh trong tình hình hiện nay, trong chống giặc Covid-19 là mục tiêu của tất cả các nước trên hành tinh này hướng tới, đó là cành ô liu trong thần thoại Hy Lạp, biểu tượng cho sự kiên trì, tình hữu nghị, hòa bình, sự phát triển và sức khỏe.

Biểu tượng đó không tự có mà con người trong kỷ nguyên 4.0 vẫn phải nỗ lực hết sức mình để có nó và giữ nó. Vì vậy, cành ô liu ngày hôm nay đã tô thêm biểu tượng của nó với sự biểu trưng cho tinh thần đoàn kết. Có đoàn kết, có tập hợp đủ mọi lực lượng để chống giặc Covid-19 thì mới có được cành ô liu, mới có được màu xanh bền vững.

Chống giặc Covid-19 là liều thuốc thử với cái chân và cái giả. Nói cách khác là cái tử tế không trang điểm vẫn hiện ra ngời ngời còn cái ngược lại dù che giấu, dù nhân danh bất cứ cái gì cũng vẫn như là cái ác. Vì vậy, người ta mới xem chữ Tâm là giá trị cao nhất của văn hoá của sự tử tế.

Sự xuất hiện của màu xanh áo lính của anh bội đội, của chiến sĩ công an trong chống giặc Covid-19 ở Thành phố Hồ Chí Minh và một số tỉnh thành phía Nam không gì khác hơn là thiết lập vùng xanh, ổn định vùng xanh, mở rộng vùng xanh.

Trước hết đó là mệnh lệnh của trái tim, là sự tiếp nối truyền thống, là trực tiếp về lại với cội nguồn của màu xanh: Công an, Quân đội ta từ nhân dân mà ra, quân với dân như cá với nước, Công an nhân dân là thức cho dân ngủ ngon… là thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả nhất Chỉ thị 16 của Thủ tướng, bảo vệ tốt nhất quyền sống của con người.

Nhìn vào công cuộc chống dịch của các nước châu Âu, của nước Mỹ, của Trung Quốc và các nước khác, hình ảnh nổi bật giữa cái vắng lặng của đường phố là sự hiện diện của quân đội, của cảnh sát. Sự hiện đó bảo đảm các vùng xanh không chuyển chuyển màu, bảo đảm cho luật pháp được thực thi. Người có tâm và tử tế chỉ nhìn thấy ở đó tính phục vụ, sự cần thiết của họ trong chống dịch Covid-19.

Theo nghĩa đó màu xanh của quân phục Quân đội nhân dân Việt Nam của sắc phục Công an nhân dân Việt Nam ở những thời điểm nước sôi lửa bỏng trong chống giặc Covid-19 là đại diện một phần của an sinh, an ninh và quyền sống của nhân dân.

Đó chính là chất biểu trưng của vaccine cộng đồng bảo đảm cho chiến thắng của cuộc chiến cam go chưa có tiền lệ trong lịch sử cho đến khi vaccine phòng chống Covid-19 được phủ xanh trên mọi lãnh thổ. Ý nghĩa nhân văn mà người ta có thể nhận ra qua chống giặc Covid-19 là mỗi người chỉ có an toàn khi mọi người an toàn. Tinh thần ấy đã làm cho các quốc gia xích lại và gần gũi nhau hơn.

Trong cuộc chiến này phải ghi nhận màu xanh của Quân đội và Công an trong chống dịch Covid-19 ở Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh thành phía Nam Việt Nam như là hình thức y tế dự phòng. Và đó là điều không thể phủ nhận với bất cứ lý lẽ nào.

* Trường Đại Học Khoa học Huế

** Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo Nhân quyền Chính phủ