Mô hình “thắt lưng buộc bụng thông minh” cho Mỹ Latin

Đó là đề xuất của ông Ernesto Talvi* trong bài viết đăng trên mạng Project Syndicate ngày 29/10 vừa qua. TG&VN xin giới thiệu cùng bạn đọc.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
mo hinh that lung buoc bung thong minh cho my latin Hội nghị Iberia – Mỹ Latin kêu gọi hòa bình và đối thoại
mo hinh that lung buoc bung thong minh cho my latin Khủng hoảng ở Venezuela cần thảo luận tại hội nghị khu vực

Nhìn lại quá trình phát triển của Mỹ Latin trong hơn 40 năm qua, các nhà nghiên cứu cho rằng sự thay đổi chính trị ở khu vực thường diễn ra đồng loạt ở nhiều nước và phản ánh rõ nét tình hình kinh tế.

Lắm thành công, nhiều gian khó

Từ năm 1974 đến 1981, kinh tế Mỹ Latin phát triển với tốc độ tăng trưởng trung bình hằng năm là 4,1% - cao hơn nhiều so với mức 2,8% trong giai đoạn trước đó, chủ yếu nhờ vào việc tăng mạnh giá dầu mỏ trong thập niên 70. Những đồng tiền có được từ việc bán dầu đã giúp chính phủ các nước Mỹ Latin tăng chi tiêu công, làm bùng nổ thị trường bất động sản, thúc đẩy sự phồn vinh kinh tế. Đặc biệt, các chính phủ cánh tả đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn này, bởi họ góp phần tái thiết lập sự ổn định và duy trì trật tự ở châu lục.

Tuy nhiên, giai đoạn nói trên chỉ là khoảng lặng trước cơn bão. Vào đầu những năm 80 của thế kỷ trước, việc Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đương thời Paul Volcker quyết định tăng lãi suất để hạn chế lạm phát đã kéo theo ba hệ quả: kinh tế Mỹ lâm vào suy thoái sâu, giá cả hàng hóa giảm mạnh, nguồn tài chính đổ vào các nước Mỹ Latin bị cắt đứt đột ngột.

mo hinh that lung buoc bung thong minh cho my latin
Trụ sở Fed ở thủ đô Washington D.C, Mỹ. (Nguồn: PBS)

Sau đó, khi hoạt động sản xuất của các nước trong khu vực bị đình trệ hoặc sụp đổ, Mỹ Latin bước vào “thập kỷ mất mát” với tình trạng suy giảm kinh tế, phát triển trì trệ cũng như khủng hoảng tiền tệ, nợ và ngân hàng… . Thực tế này khiến người dân bất mãn, cộng với sự sụp đổ của Bức tường Berlin và tác động của Mỹ, đã tạo điều kiện cho các đảng phái trung - hữu lên nắm quyền. Các đảng phái này đã thay thế mô hình kinh tế cũ, vốn có sự can thiệp sâu của nhà nước, bằng Thỏa thuận Washington, qua đó ủng hộ những quy luật tài chính chung, sự ổn định giá cả, tự do tài chính và thương mại, khuyến khích tư nhân hóa.

Đến đầu những năm 90, Kế hoạch Brady của Mỹ đã giải quyết vấn đề nợ của Mỹ Latin, khi Washington chấp nhận giảm nợ cho các nước tại khu vực, nhưng các nước này phải tiến hành cải cách kinh tế. Đặc biệt, theo quan điểm của Mỹ, các nước Mỹ Latin phải tuân theo quy chế thị trường - một trong những điều kiện quan trọng để có thể vay tiền của Washington.

Lúc bấy giờ, nền dân chủ, cùng với những chính sách kinh tế đổi mới và mang tính bền vững, được kỳ vọng sẽ giúp các nước Mỹ Latin phát triển. Tuy nhiên, mọi chuyện đã thay đổi khi nổ ra cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997 và cuộc khủng hoảng đồng Ruble ở Nga năm 1998. Các nguồn tài chính rời khỏi các thị trường đang nổi, đẩy các nước Mỹ Latin lâm vào đợt suy thoái mới, tạo ra nhiều cuộc khủng hoảng về tiền tệ, nợ và ngân hàng.

Tiến trình hơn 4 thập kỷ

Bước sang thế kỷ XXI, sự khó khăn kinh tế ở Mỹ Latin lại châm ngòi cho sự bất bình của người dân, tạo điều kiện cho các đảng cánh tả lên nắm quyền trở lại.

Không giống như những chính quyền dân túy, các chính phủ theo đường lối trung - tả không loại bỏ các cam kết trước đó về quy định tài chính và thị trường mở cửa. Dựa trên những nền tảng này, các nước Mỹ Latin xây dựng cơ chế phúc lợi xã hội hào phóng và các chương trình tái phân bổ kinh tế. Điều này có thể được thực hiện bởi các nguồn tài chính đổ vào các nước Mỹ Latin liên tục tăng cho đến năm 2012, trong bối cảnh các nhà đầu tư từ các nước phát triển tìm kiếm các thị trường mới.

Một lần nữa, giá cả hàng hóa cao và nguồn tài chính dồi dào đã tạo nên một thời kỳ phát triển kinh tế năng động của Mỹ Latin. Và một lần nữa, các chính phủ ở khu vực cho rằng những thành công kinh tế của họ là do đi theo mô hình đúng đắn, với trọng tâm là chính sách tái phân bổ. Hơn nữa, việc các chính phủ trung - hữu chuyển giao quyền lực cho các chính quyền trung - tả một cách hòa bình, đã khiến nhiều người tin rằng giai đoạn hiện nay sẽ khác với những thời kỳ trước đây.

Nhưng họ đã lầm. Bắt đầu vào năm 2012, sự phát triển “nóng” của các nền kinh tế Mỹ Latin bắt đầu “hạ nhiệt”, chủ yếu vì khủng hoảng nợ châu Âu, sự phát triển chậm lại của Trung Quốc... Tình trạng này khiến nhiều quốc gia Mỹ Latin “lao đao”, thậm chí một số nước rơi vào suy thoái sâu.

Khi sự kỳ vọng của cử tri Mỹ Latin xung đột với tình hình phát triển kinh tế - xã hội, họ đổ ra đường biểu tình. Bên cạnh đó, những bê bối tham nhũng tại một số nước đã “đổ thêm dầu vào lửa”, mở đường cho các đảng phái trung - hữu được dân bầu lên nắm chính quyền trở lại.

mo hinh that lung buoc bung thong minh cho my latin
Ngày 1/9/2016, khoảng 1 triệu người dân Venezuela đổ ra đường biểu tình phản đối chính phủ. (Nguồn: AFP)

Lịch sử 40 năm ở Mỹ Latin, với sự chuyển giao vai trò liên tục giữa cánh tả - cánh hữu, có thể xem là một sự tiến triển: mỗi thời kỳ được xây dựng dựa trên những thành quả của giai đoạn trước đó. Như vậy, chúng ta có thể kỳ vọng gì từ các chính phủ trung - hữu, vốn chiếm đa số ở các nước Mỹ Latin hiện nay?

Rất có thể các nước sẽ tiếp tục tiến trình phát triển trong nhiều năm qua, bằng việc tôn trọng các nguyên tắc của Thỏa thuận Washington, trong khi vẫn theo đuổi chính sách tái phân bổ trong những trường hợp cụ thể. Tuy nhiên, nguồn tài nguyên sẽ dần cạn kiệt, nên các nước Mỹ Latin cần thiết kế lại các chương trình chi tiêu xã hội và các dự án cơ sở hạ tầng nhằm tối đa hóa hiệu quả. Tôi gọi mô hình mới này là “thắt lưng buộc bụng thông minh”. Nếu các chính phủ ở Mỹ Latin có thể triển khai mô hình mới một cách thành công, họ có thể đưa đất nước thoát khỏi tình trạng khó khăn hiện nay.

* Ông Ernesto Talvi là chuyên gia về kinh tế thế giới và phát triển tại Viện Nghiên cứu Brookings, Mỹ.

mo hinh that lung buoc bung thong minh cho my latin Vì tình đoàn kết và hợp tác với các nước Á-Phi-Mỹ Latinh

Ngày 28/10 tại Hà Nội, Ủy ban Việt Nam đoàn kết và hợp tác Á-Phi-Mỹ Latinh đã tổ chức buổi tọa đàm nhằm kỷ niệm 60 ...

mo hinh that lung buoc bung thong minh cho my latin Điều bất ngờ tại Colombia

Cuộc trưng cầu ý dân tại Colombia cho thấy vai trò quan trọng của người dân trong tiến trình hòa bình của đất nước Mỹ ...

mo hinh that lung buoc bung thong minh cho my latin IMF hạ mức dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ Latin

Trong báo cáo ngày 4/10, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), kinh tế Mỹ Latin sẽ chỉ đạt mức tăng trưởng 0,6% trong năm nay, ...

Quang Chinh (theo Project Syndicate)

Đọc thêm

Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Ngoại trưởng Pháp thăm Trung Quốc

Chuyến thăm của Ngoại trưởng Sejourne nhân dịp Pháp và Trung Quốc kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và đang nỗ lực tăng cường quan hệ.
Chi tiết lịch thi lớp 10 trường THPT Chuyên Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội

Chi tiết lịch thi lớp 10 trường THPT Chuyên Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội

Trường ĐH Ngoại ngữ - ĐH Quốc gia Hà Nội vừa thông báo tuyển sinh lớp 10 Trường THPT Chuyên Ngoại ngữ năm 2024.
Thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Baoquocte.vn. Ngày 29/3 đã diễn ra Hội thảo quốc gia với chủ đề 'Thanh niên Việt Nam phát huy truyền thống 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ xây dựng và ...
Tín hiệu tích cực về môi trường biển khi cá heo liên tục xuất hiện tại các vùng biển tỉnh Quảng Ninh

Tín hiệu tích cực về môi trường biển khi cá heo liên tục xuất hiện tại các vùng biển tỉnh Quảng Ninh

Thời gian gần đây cá heo, trong đó có cá heo trắng liên tục xuất hiện tại các vùng biển Quảng Ninh như Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long...
Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Cự tuyệt kế hoạch của Ukraine, Nga sẽ chỉ tham gia hội nghị hòa bình nếu có điều kiện này

Nếu lợi ích của Nga được tôn trọng, Moscow sẵn sàng bảo đảm lợi ích hợp pháp của các bên tham gia khác trong quá trình đàm phán về vấn ...
Tổng Cục Thống kê họp báo: Điểm sáng FDI quý I/2024, vốn FDI tăng 13,4% so với cùng kỳ năm trước

Tổng Cục Thống kê họp báo: Điểm sáng FDI quý I/2024, vốn FDI tăng 13,4% so với cùng kỳ năm trước

Ngày 29/3 Tổng cục Thống kê tổ chức Họp báo công bố số liệu thống kê kinh tế – xã hội quý I/2024. Bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng ...
Bất chấp xung đột Nga-Ukraine, chiến sự Israel-Hamas hay Houthi tấn công tàu ở Biển Đỏ, báo Anh vẫn khẳng định giá dầu năm 2024 ổn định, vì sao?

Bất chấp xung đột Nga-Ukraine, chiến sự Israel-Hamas hay Houthi tấn công tàu ở Biển Đỏ, báo Anh vẫn khẳng định giá dầu năm 2024 ổn định, vì sao?

Tờ Economist (Anh) mới đây đã chỉ ra 3 nguyên nhân có thể giá dầu tiếp tục ổn định trong năm 2024.
Giá vàng hôm nay 29/3/2024: Giá vàng 'miệt mài' đi lên, cán mốc quan trọng, thế giới sẽ tăng đến mức nào?

Giá vàng hôm nay 29/3/2024: Giá vàng 'miệt mài' đi lên, cán mốc quan trọng, thế giới sẽ tăng đến mức nào?

Giá vàng hôm nay 29/3/2024 tại thị trường thế giới và trong nước đều giữ nhịp đi lên, cán mốc quan trọng.
Châu Âu đang có rất nhiều tiền mặt, vì đâu khoảng cách với Mỹ vẫn xa?

Châu Âu đang có rất nhiều tiền mặt, vì đâu khoảng cách với Mỹ vẫn xa?

Tiền tư nhân, đầu tư vào chứng khoán địa phương tại châu Âu liệu có thể giúp thu hẹp khoảng cách tăng trưởng, năng suất với Mỹ và Trung Quốc?
Lạm phát Australia ổn định trong hai tháng đầu năm

Lạm phát Australia ổn định trong hai tháng đầu năm

Dữ liệu từ Cục Thống kê Australia (ABS) công bố ngày 26/3 cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 2 chỉ tăng 3,4% so với cùng kỳ năm 2023, tương tự mức tăng ...
Kinh tế thế giới nổi bật (22-28/3): EU nỗ lực thoát dầu khí Nga, chứng khoán Mỹ cao kỷ lục, Trung Quốc dần phục hồi bất chấp ‘cơn gió ngược’

Kinh tế thế giới nổi bật (22-28/3): EU nỗ lực thoát dầu khí Nga, chứng khoán Mỹ cao kỷ lục, Trung Quốc dần phục hồi bất chấp ‘cơn gió ngược’

Châu Âu tiếp tục hành trình giảm phụ thuộc vào dầu khí của Nga, chứng khoán Mỹ đạt mức cao kỷ lục… là những tin kinh tế thế giới nổi bật.
Nền kinh tế ở 'ngã ba đường', Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói gì với lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ?

Nền kinh tế ở 'ngã ba đường', Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói gì với lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ?

Ngày 27/3, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc gặp lãnh đạo các doanh nghiệp và học giả Mỹ.
Bất động sản mới nhất: Thị trường đặc biệt nhạy cảm với thông tin quy hoạch, các phân khúc hút vốn ngoại, chuyển mục đích sử dụng đất nhiều dự án

Bất động sản mới nhất: Thị trường đặc biệt nhạy cảm với thông tin quy hoạch, các phân khúc hút vốn ngoại, chuyển mục đích sử dụng đất nhiều dự án

Tránh rủi ro khi đầu tư 'đón sóng' quy hoạch hạ tầng, các phân khúc địa ốc thu hút nguồn vốn ngoại… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Bất động sản mới nhất: Giải mã hiện tượng giá chung cư Hà Nội tăng vù vù, cơn sốt ‘món khoái khẩu’ đất nền đang trở nên khác biệt

Bất động sản mới nhất: Giải mã hiện tượng giá chung cư Hà Nội tăng vù vù, cơn sốt ‘món khoái khẩu’ đất nền đang trở nên khác biệt

Giá chung cư Hà Nội liên tục tăng, đất nền vẫn được săn đón, Vinhomes rộng cửa đầu tư dự án tại Long An… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất
Bất động sản mới nhất: Chung tay phá ‘cục máu đông’, nhà giá rẻ đang ‘tuyệt chủng’, giá đất ven Hà Nội tăng theo dự án vành đai 4

Bất động sản mới nhất: Chung tay phá ‘cục máu đông’, nhà giá rẻ đang ‘tuyệt chủng’, giá đất ven Hà Nội tăng theo dự án vành đai 4

Nỗ lực lấy lại niềm tin vào thị trường; nguồn cung khan hiếm, giá nhà tăng cao… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Bất động sản mới nhất: Đề xuất điều kiện để Việt kiều sở hữu nhà ở trong nước, TPHCM thu hồi đất 31 dự án, mức phạt khi chậm sang tên sổ đỏ

Bất động sản mới nhất: Đề xuất điều kiện để Việt kiều sở hữu nhà ở trong nước, TPHCM thu hồi đất 31 dự án, mức phạt khi chậm sang tên sổ đỏ

Bộ Xây dựng đề xuất điều kiện để Việt kiều sở hữu nhà trong nước, TPCM thu hồi đất 31 dự án trong năm 2024… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Bất động sản mới nhất: Chính phủ yêu cầu giải quyết việc ‘thổi giá’, giải mã hiện tượng giá chung cư tăng vù vù, chuyên gia hiến kế

Bất động sản mới nhất: Chính phủ yêu cầu giải quyết việc ‘thổi giá’, giải mã hiện tượng giá chung cư tăng vù vù, chuyên gia hiến kế

Yêu cầu khắc phục nghịch lý thừa nhà cao cấp, giá nhà trung bình ở Việt Nam cao gấp gần 24 lần thu nhập… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Hồ sơ miễn thuế đối với trường hợp thừa kế bất động sản

Hồ sơ miễn thuế đối với trường hợp thừa kế bất động sản

Xin cho tôi hỏi hồ sơ miễn thuế đối với trường hợp thừa kế bất động sản gồm những gì? - Độc giả Thanh Huyền
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 29/3: Đồng USD leo dốc trước dữ liệu lạm phát quan trọng của Mỹ; Yen Nhật giảm mạnh

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 29/3: Đồng USD leo dốc trước dữ liệu lạm phát quan trọng của Mỹ; Yen Nhật giảm mạnh

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 29/3 ghi nhận đồng USD tăng giá trước khi dữ liệu lạm phát quan trọng của Mỹ được công bố.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 28/3: Yen Nhật 'long đong', USD trên đà tăng trưởng vững chắc

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 28/3: Yen Nhật 'long đong', USD trên đà tăng trưởng vững chắc

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 28/3 ghi nhận đồng USD đang trên đà tăng trưởng hằng quý vững chắc.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 27/3: Đồng USD tăng nhẹ, Yen Nhật đón tin không vui

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 27/3: Đồng USD tăng nhẹ, Yen Nhật đón tin không vui

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 27/3 ghi nhận USD tăng nhẹ khi các nhà giao dịch chờ đợi các dữ liệu mới về chính sách tiền tệ của Fed.
Từ ngày 1/7/2024, chuyển khoản trên 10 triệu phải xác thực bằng khuôn mặt vân tay

Từ ngày 1/7/2024, chuyển khoản trên 10 triệu phải xác thực bằng khuôn mặt vân tay

Tôi đọc được thông tin tới đây nếu chuyển khoản trên 10 triệu thì phải xác thực bằng khuôn mặt, vân tay. Vậy thông tin này có đúng không? – Độc giả Hà Phương
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 26/3: Đồng Yen trượt dốc, giới chức Nhật Bản bàn về khả năng can thiệp chính thức

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 26/3: Đồng Yen trượt dốc, giới chức Nhật Bản bàn về khả năng can thiệp chính thức

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 26/3 ghi nhận đồng USD quay đầu giảm, trong khi đó, Yen Nhật cũng không giữ được mức tăng lâu dài.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 25/3: USD tăng cao kéo Euro lao dốc, trong nước liên trục đi lên

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 25/3: USD tăng cao kéo Euro lao dốc, trong nước liên trục đi lên

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 25/3 ghi nhận đồng USD tăng cao, phục hồi toàn bộ khoản lỗ và kéo đồng Euro xuống thấp hơn.
Phiên bản di động