Mỹ có nên chia sẻ vị trí bá chủ của mình? (phần II)

Như học giả người Hy Lạp Robert Kagan đã từng viết: Các siêu cường không bao giờ rút lui, họ chỉ có thể bị buộc phải chia sẻ vị trí bá chủ của mình.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
my co nen chia se vi tri ba chu cua minh pha n ii Ai đang phá vỡ "cơ hội vàng" ở Syria ?
my co nen chia se vi tri ba chu cua minh pha n ii Mỹ: Vụ nổ tại New York có thể là hành động khủng bố

Như đã đề cập trong phần I, nước Mỹ - siêu cường số 1 thế giới với sức mạnh bá quyền kể từ sau Chiến tranh lạnh đã và đang gặp phải những thách thức chưa từng có về kinh tế, quân sự và ảnh hưởng đến từ nhiều thế lực khác trên thế giới, nổi bật là Trung Quốc.

Tuy nhiên, vị trí chủ đạo của nước Mỹ trong các khuôn khổ kinh tế - chính trị toàn cầu vốn được Washington và các đồng minh phương Tây định hình, duy trì trong nhiều thập kỷ qua không thể dễ dàng bị xóa bỏ trong tương lai gần. Bản thân nước Mỹ và những đối thủ khác cũng ý thức được điều này. Đây chính là mấu chốt khiến công cuộc cạnh tranh bá quyền toàn cầu giữa các cường quốc ngày càng trở lên phức tạp, khó lường.

my co nen chia se vi tri ba chu cua minh pha n ii
Hình minh họa. (Nguồn: The Washington Post)

Chức năng bá quyền suy yếu

Trong Chiến tranh lạnh, Mỹ đóng vai trò chủ đạo trong liên minh Thế giới tự do. Đối với các quốc gia khác trong liên minh, Mỹ là một người bảo hộ về quân sự, một thị trường cho các mặt hàng xuất khẩu và cung cấp đồng dolar làm đồng tiền dự trữ quốc tế. Sau Chiến tranh lạnh, những nhà hoạch định chính sách Mỹ đã vô cùng lạc quan khi hy vọng rằng bá quyền Mỹ sẽ lan rộng ra toàn thế giới.

Tuy nhiên hiện nay, trong một thế giới đa cực và bị chi phối bởi các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Mỹ và các cường quốc tầm trung khác thì không nước nào sẽ có khả năng nắm quyền bá chủ trong các lĩnh vực như quân sự, thương mại hay tài chính. Một hệ thống mới sẽ phải mất một thời gian dài mới có thể thay thế đồng tiền dự trữ toàn cầu bằng đồng tiền khác ngoài USD. Mặc dù vậy, hai chức năng bá quyền của Mỹ hiện cũng đang xuống cấp nghiêm trọng.

Sau những thống kê dựa trên sức mua và thị trường tỷ giá hối đoái, giờ đây nền kinh tế Mỹ chỉ còn đứng thứ hai thế giới và nó sẽ không còn là thị trường ưa thích số một của các quốc gia đang có hướng xuất khẩu. Trong tương lai, sự phát triển của các quốc gia tầm trung trên thế giới sẽ tập trung chủ yếu ở các khu vực khác trên thế giới mà không phải là phương Tây.

Hiện nay, Mỹ đang quyết tâm duy trì ảnh hưởng quân sự bá quyền của mình ở 4 khu vực, đó là Đông Á, châu Âu, Trung Đông và Bắc Mỹ. Nhưng khi Trung Quốc tiếp tục lớn mạnh cả về thế và lực thì mọi nỗ lực của Washington nhằm ngăn cản tham vọng bá quyền của Trung Quốc tại khu vực Đông Á dường như đã làm tái hiện những gì mà Anh đã làm để ngăn chặn Mỹ tại khu vực Nam Mỹ vào những năm 1900.

Về mặt lý thuyết, Mỹ có thể tăng cường sức mạnh của mình thông qua việc duy trì liên minh xuyên Đại Tây Dương với châu Âu. Châu lục này sẽ luôn sẵn lòng đón nhận những trợ giúp của Mỹ trong việc bảo vệ họ khỏi những nguy hiểm từ Trung Đông và Bắc Phi. Nhưng nếu Chiến tranh lạnh mới kiểu Trung – Mỹ nổ ra, châu Âu có thể sẽ không trở thành đồng minh với Mỹ. Một châu Âu bảo thủ, trung lập cùng với một chính sách đối ngoại bị chi phối bởi những ông lớn như Trung Quốc, Ấn Độ và Mỹ, thì đây là một khả năng rất dễ xảy ra.

my co nen chia se vi tri ba chu cua minh pha n ii
Nước Mỹ sẽ phải có sự chuẩn bị cho sự chia sẻ quyền lực. (Nguồn: Reuters)

Nước Mỹ nên chuẩn bị

Khi phải đối mặt với dự báo về sự chuyển giao quyền lực toàn cầu, những kẻ hiếu thắng ở Mỹ có xu hướng kỳ vọng vào việc Trung Quốc sẽ suy thoái hoặc sụp đổ hoặc Mỹ sẽ có một phép màu trong phát triển kinh tế và quân sự. Nhưng trong những dự đoán vừa đề cập thì chỉ có việc nền kinh tế Trung Quốc giảm tốc là “có khả năng” xảy ra mà thôi.

Mỹ cũng không thể làm gì để có thể tăng thị phần của mình trong GDP toàn cầu. Tỷ lệ sinh sản ở Mỹ hiện đang ở dưới mức cho phép, việc Chính phủ Mỹ tiếp tục chấp nhận người nhập cư để cân bằng ổn định dân số đang gặp rất nhiều khó khăn và dậy lên làn sóng phản đối dữ dội trong xã hội. Do sự phát triển chậm của lực lượng lao động, tăng trưởng GDP Mỹ sẽ giảm tốc. Những kẻ hiếu chiến tại Mỹ đã đề xuất việc cắt giảm phúc lợi của người về hưu và người cao tuổi với mục đích tăng chi tiêu quốc phòng. Đây thực sự là một điều không tưởng. Nếu có một cuộc so sánh ngân sách giữa người về hưu và Lầu Năm Góc thì ắt hẳn Lầu Năm Góc sẽ thua.

Bức tranh tổng thể đã hiện lên khá rõ ràng, cho dù những chi tiết có thể sai lệch đôi chút. Đến giữa thế kỷ XXI, những tiềm năng kinh tế và quân sự của toàn thế giới sẽ tập trung chủ yếu tại 4 vị trí: Trung Quốc, Ấn Độ, châu Âu và Mỹ. Trong thế giới đó, không có siêu cường duy nhất nào như nước Mỹ ở thế kỷ XX còn tồn tại để đóng vai trò gọi là “người bảo hộ an ninh toàn cầu” và thúc đẩy một bộ quy tắc kinh tế riêng.

Một thế giới đa cực sẽ là một thế giới phân cực mạnh mẽ hơn bởi sự gia tăng ảnh hưởng của các quốc gia tại khu vực và tăng cường an ninh giữa những đồng minh cũ thông qua những hiệp định thương mại và đầu tư chiến lược. Ngay cả khi nguy cơ của một cuộc Chiến tranh lạnh mới được đẩy lùi thì quan hệ giữa các nước lớn phần lớn vẫn chỉ xoay quanh sự hoài nghi và cảnh giác.

Mỹ chắc chắn sẽ tiếp tục nằm trong nhóm ba hoặc bốn cường quốc kinh tế và nhóm hai hoặc ba cường quốc quân sự trong tương lai không xa. Tuy nhiên Washington sẽ phải có những điều chỉnh nhất định khi nó không còn là nền kinh tế lớn nhất thế giới và mất vị trí siêu cường số 1. 

my co nen chia se vi tri ba chu cua minh pha n ii Mỹ thừa nhận không sẵn sàng cho cuộc xung đột quân sự với Nga

Quân đội Mỹ thừa nhận không sẵn sàng đối đầu với đối thủ có sức mạnh tương đương - như quân đội Nga chẳng hạn.

my co nen chia se vi tri ba chu cua minh pha n ii Điều gì đang xảy ra ở Mỹ?

Những gì xảy ra trong nền kinh tế số 1 thế giới đang làm cho giới chuyên gia kinh tế và nhà đầu tư cảm ...

my co nen chia se vi tri ba chu cua minh pha n ii Mỹ: Chi gần 4 nghìn tỷ USD cho an ninh, vẫn thấy bất an!

Kể từ sau các vụ tấn công ngày 11/9/2001, Chính phủ Mỹ đã chi tới 3,6 nghìn tỷ USD cho an ninh nội địa. Tuy ...

Minh Tâm (theo the National Interest)

Xem nhiều

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Ba ngày 5/11/2024: Cự Giải sự nghiệp vượng khí

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Ba ngày 5/11/2024: Cự Giải sự nghiệp vượng khí

Tử vi hôm nay 5/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 5/11/2024, Lịch vạn niên ngày 5 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 5/11/2024, Lịch vạn niên ngày 5 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 5/11. Lịch âm hôm nay 5/11/2024? Âm lịch hôm nay 5/11. Lịch vạn niên 5/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 5/11/2024: Tuổi Tuất làm việc cần cù

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 5/11/2024: Tuổi Tuất làm việc cần cù

Xem tử vi 5/11 - tử vi 12 con giáp hôm nay 5/11/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Đối ngoại trong tuần: Thủ tướng kết thúc tốt đẹp chuyến công tác Trung Đông; công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam

Đối ngoại trong tuần: Thủ tướng kết thúc tốt đẹp chuyến công tác Trung Đông; công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam

Báo TG&VN điểm lại một số hoạt động nổi bật của đối ngoại Việt Nam trong tuần từ 28/10-4/11.
Núi lửa một nước Đông Nam Á phun trào, 10 người thiệt mạng

Núi lửa một nước Đông Nam Á phun trào, 10 người thiệt mạng

Ít nhất 10 người đã thiệt mạng sau khi núi lửa Lewotobi Laki-laki ở miền Đông Indonesia phun trào.
Philippines tạo đà thúc đẩy ngành công nghiệp Halal với Saudi Arabia

Philippines tạo đà thúc đẩy ngành công nghiệp Halal với Saudi Arabia

Philippines đang tìm kiếm quan hệ đối tác mới với Saudi Arabia trong các lĩnh vực phát triển bền vững và Halal.
Núi lửa một nước Đông Nam Á phun trào, 10 người thiệt mạng

Núi lửa một nước Đông Nam Á phun trào, 10 người thiệt mạng

Ít nhất 10 người đã thiệt mạng sau khi núi lửa Lewotobi Laki-laki ở miền Đông Indonesia phun trào.
Tin thế giới 4/11: Nga tuyên bố giúp Iran một việc, Israel 'đoạn tuyệt' với một cơ quan LHQ, các ứng viên 'trắng đêm' trước ngày bầu cử tổng thống Mỹ

Tin thế giới 4/11: Nga tuyên bố giúp Iran một việc, Israel 'đoạn tuyệt' với một cơ quan LHQ, các ứng viên 'trắng đêm' trước ngày bầu cử tổng thống Mỹ

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong 24h.
Nga vừa thể hiện thành ý vun đắp cho quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Syria, Ankara báo tin không vui

Nga vừa thể hiện thành ý vun đắp cho quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Syria, Ankara báo tin không vui

Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng, Syria chưa sẵn sàng bình thường hóa quan hệ với phe đối lập ở nước này và theo nghĩa rộng hơn là với Ankara.
Tin Triều Tiên đưa quân đến Nga: Tổng thống Ukraine trách móc việc 'khoanh tay đứng nhìn', Tổng thư ký LHQ lên tiếng, Hàn Quốc tính sẵn kịch bản

Tin Triều Tiên đưa quân đến Nga: Tổng thống Ukraine trách móc việc 'khoanh tay đứng nhìn', Tổng thư ký LHQ lên tiếng, Hàn Quốc tính sẵn kịch bản

Tổng thư ký LHQ quan ngại trước thông tin binh sĩ Triều Tiên được đưa tới Nga và khả năng lực lượng này tiến về khu vực xung đột ở Ukraine.
Bầu cử tổng thống Mỹ 2024: Cuộc bám đuổi nghẹt thở đến 'giờ G', ứng cử viên Kamala Harris đã bỏ phiếu?

Bầu cử tổng thống Mỹ 2024: Cuộc bám đuổi nghẹt thở đến 'giờ G', ứng cử viên Kamala Harris đã bỏ phiếu?

Ngày 5/11, nước Mỹ bước vào cuộc bầu cử tổng thống tốn giấy mực nhất mỗi 4 năm. Cho đến giờ phút ấy, không ai có thể khẳng định chắc chắn điều gì.
Chảo lửa Trung Đông: Iran thề chống ách áp bức đến cùng, tiết lộ điều sẽ ảnh hưởng đến đòn đáp Israel

Chảo lửa Trung Đông: Iran thề chống ách áp bức đến cùng, tiết lộ điều sẽ ảnh hưởng đến đòn đáp Israel

Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian tuyên bố, Tehran sẽ đáp trả mọi hành động quân sự nhằm vào lãnh thổ và an ninh của nước Cộng hòa Hồi giáo này.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Cả ông Trump và bà Harris đều đang tìm cách mô tả bên kia là 'yếu thế trước Trung Quốc' trong nỗ lực vượt qua phe đối lập.
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Phiên bản di động