Sổ tay Văn hóa Đông - Tây

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Shakespeare và Brecht trong tuồng và chèo (ii)

TGVN. Trong sân khấu dân gian Việt Nam, văn hào Markiewicz đã tìm thấy sự trùng hợp với sân khấu tự sự của Brecht. Cũng không có gì lạ, vì Brecht đã tìm đến sân khấu phương Đông và chủ trương một sân khấu buộc khán giả phải tỉnh táo để phê phán và hành động vì chính nghĩa.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
nha van hoa huu ngoc shakespeare va brecht trong tuong va cheo ii Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Shakespeare và Brecht trong tuồng và chèo (Bài I)
nha van hoa huu ngoc shakespeare va brecht trong tuong va cheo ii Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Họa sư Nam Sơn và Hội ngộ văn hóa Đông - Tây
nha van hoa huu ngoc shakespeare va brecht trong tuong va cheo ii

Nhà nữ phê bình sân khấu Ba Lan thích thú khi tìm thấy hình ảnh nhà viết kịch lớn người Anh Shakespeare ở Việt Nam:

“Trong sân khấu dân gian Việt Nam, tôi lại thấy những nét kịch Shakespeare thật rõ nét! Những vai hề điển hình xây dựng theo ước lệ về trang phục, cử chỉ và động tác, là những nhân vật dường như chép theo mẫu những nhân vật của Shakespeare. Thế mà tôi tin chắc những vai hề có tính dân gian ấy là đặc điểm hoàn toàn Việt Nam (khi hai nền nghệ thuật Đông Tây chưa hề gặp nhau).

Giống như trong kịch của Shakespeare, các vai ấy được sử dụng để làm nổi bật sự đối lập xảy ra trong một hành động, biểu hiện những tình cảm và tư duy mang tính phổ biến của nhân loại. Tôi xin lấy thí dụ cảnh Xúy Vân giả dại, diễn ở rạp Hồng Hà, Hà Nội”.

Xúy Vân, vai chính trong vở chèo Kim Nham, giả điên để có thể bỏ chồng là anh khóa Kim Nham. Kim Nham đi học xa, Xúy Vân ở nhà mê tay lái buôn, bạn kết nghĩa của chồng là Trần Phương, muốn lấy hắn. Sau bị hắn lừa, Xúy Vân nhảy xuống sông tự tử. Xúy Vân giả dại là lớp trò hay nhất, không những của vở mà cả trong toàn bộ chèo truyền thống.

Vì vậy, Markiewicz đánh giá cao lớp chèo Xúy Vân giả dại cũng không có gì lạ.

“Lúc mà Xúy Vân chìm đắm trong nỗi cô đơn, trong một thế giới hèn hạ, đã tuyệt vọng đến cao độ thì một chú hề xuất hiện, pha trò để diễn tả sự vô cảm của mọi người chung quanh đối với nỗi khổ của đồng loại. Ấn tượng sân khấu thật kinh hoàng, tôi vô cùng khâm phục ý nghĩa triết học sâu sắc của nó được thể hiện”.

Trong sân khấu dân gian Việt Nam, Markiewicz cũng tìm thấy sự trùng hợp với sân khấu tự sự của Brecht. Cũng không có gì lạ, vì Brecht đã tìm đến sân khấu phương Đông và chủ trương một sân khấu buộc khán giả phải tỉnh táo để phê phán và hành động vì chính nghĩa.

Markiewicz nhận định:

“Giá trị của sân khấu dân gian Việt Nam là ở tính chất thơ của cử chỉ. Cử chỉ của các diễn viên hài hòa với âm nhạc của các nhạc cụ cổ truyền, cử chỉ mềm mại, uyển chuyển, có tính trang trí. Cử chỉ khiến cho những bức họa sân khấu bay bổng thêm, khiến tính huyền thoại cổ tích mung lung hơn. Chuyện cổ tích là cơ sở của sân khấu Việt Nam truyền thống. Các diễn viên phải có tài năng đa dạng và đặc biệt, phải có cảm xúc âm nhạc nhạy bén, điều này quyết định trình độ của diễn viên. Tôi đã thấy một số diễn viên trẻ có nhiều sáng tạo tuyệt vời về mặt này. Phong cách diễn xuất còn được quyết định bởi cách hóa trang táo bạo, “ồn ào”, làm nổi bật tính cách của nhân vật. Trong các vở dân gian, tôi thấy những nét của sân khấu tự sự. Tuy người kể không phải là một nhân vật có mặt trên sân khấu, nhưng yếu tố câu chuyện được trình bày bởi ban đồng ca, lần lần giải thích và bình luận hành động. Điều này rất gần kịch của Brecht, mà tác phẩm ngày nay ở châu Âu được coi là một hiện tượng sân khấu quan trọng.

Từ sân khấu miền Viễn Đông, Brecht đã mượn thể loại ngụ ngôn bóng gió để sáng tác nhiều vở. Khi xem các vở Việt Nam với một cách nhìn châu Âu, tôi cảm thấy đây là nguồn sân khấu tự sự, đang dựng cơ đồ ở phương Tây”.

Markiewicz rất thích vở chèo Lưu Bình Dương Lễ:

“Đó là vở gây ấn tượng mạnh nhất với tôi, một vở về tình bạn và tình vợ chồng, tôi được xem diễn ở rạp Hồng Hà. Tôi khâm phục sự cách điệu chính xác, nhất là vai Dương Lễ. Nghệ sĩ Chu Thức khiến tôi cảm động, vì anh bám sát những hình thức truyền thống của chèo. Mặc dầu nội dung của vở xa lạ đối với phong tục tập quán châu Âu, dĩ chí, khó hiểu đối với tôi về mặt tâm lý, tôi đã thích thú theo dõi buổi diễn với hứng thú nghệ thuật sâu sắc”.

Quả là người phương Tây hiểu sao được: người chồng (Lưu Bình) lại cử vợ đi ở với bạn (Dương Lễ) mấy năm để chăm sóc bạn. Ở phương Tây, quan hệ tam giác chồng - vợ - bạn đặt ra vấn đề khá phổ biến. Vở Lưu Bình Dương Lễ xuất hiện vào thế kỉ 18, khi chế độ đa thê, nhất là trong giới quan lại là chuyện bình thường. Do đạo đức Khổng học ngự trị, tất cả các bà vợ đều phải chung thủy. Vì vậy mà Lưu Bình không e ngại cho vợ đi ở với Dương Lễ. Và Châu Long vâng lời chồng đi làm nhiệm vụ chồng giao phó, không bao giờ đi chệch hướng tình cảm, một thử thách mà người phương Tây theo chủ nghĩa cá nhân khó tưởng tượng nổi!

nha van hoa huu ngoc shakespeare va brecht trong tuong va cheo ii Nhà văn hóa Hữu Ngọc: An toàn... dịch phẩm

TGVN. Một số lĩnh vực rất quan trọng trong sinh hoạt tinh thần hầu như chưa có biện pháp an toàn, đó là lĩnh vực ...

nha van hoa huu ngoc shakespeare va brecht trong tuong va cheo ii Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Nhạc Tây về nông thôn Việt Nam

TGVN. Một nhà nhạc lý Việt Nam nhận định “Đàn dương cầm (piano) nặng tính tư duy, không hợp với tâm lý dân tộc ta. ...

nha van hoa huu ngoc shakespeare va brecht trong tuong va cheo ii Nhà Văn hóa Hữu Ngọc: Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện vẫn hiện đại

TGVN. Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện cố gắng sử dụng những từ và khái niệm thuộc văn hóa truyền thống của ta để lồng vào ...

Đọc thêm

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay - XSVL 29/3/2024. xo so vinh long. KQXSVL thứ 6. kết quả xổ số Vĩnh Long ...
XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xo so mien nam. SXMN ...
XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3 - Trực tiếp xổ số Bình Dương hôm nay - XSBD 29/3/2024. xo so binh duong. KQXSBD thứ 6. kết quả xổ số Bình Dương ngày 29 tháng ...
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT ...
XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ ...
Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Thổ Nhĩ Kỳ là một quốc gia có nền lịch sử lâu đời và nền văn hóa chứa đựng nhiều điều thú vị, đặc biệt là những lễ hội đặc sắc, ấn tượng.
Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương-Lễ hội đền Hùng, tỉnh Phú Thọ sẽ tổ chức nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, mang lại cho du khách những trải nghiệm mới.
Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Hơn 1,2 tỷ tín đồ Hindu trên thế giới đã đón lễ hội Holi, một lễ hội mùa Xuân nổi tiếng với những sắc màu rực rỡ.
Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Việc khai thác lợi thế sẵn có về vị trí, dịch vụ sẽ mở ra những cơ hội lớn để thúc đẩy phát triển du lịch thể thao, thu hút du khách đến Hà Nội.
Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô được mệnh danh là hòn ngọc xanh của vùng Đông Bắc, đồng thời là nơi có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng của Tổ quốc.
Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Được tổ chức từ ngày 15-17/2 Âm lịch hằng năm, Lễ hội Tây Thiên diễn ra nhiều hoạt động phong phú, thu hút số lượng du khách tới hành hương, chiêm bái.
Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Chính phủ Mexico vừa mua được ba cuốn sách cổ chép tay có tranh minh họa từ một gia đình đã lưu trữ các tài liệu của người Aztec qua nhiều thế hệ.
Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Đại diện dòng họ Hồ Thanh Hóa đã trình tấu chúc văn 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly và ôn lại truyền thống lịch sử, đóng góp to lớn của Hồ Quý ...
Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang đá Mạc Cao nằm tại trung tâm của Con đường Tơ lụa huyền thoại và trở thành giao điểm văn hóa, tôn giáo Đông Tây.
Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Là một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ, đền thờ Mặt trời Konark trở thành Di sản văn hóa thế giới do UNESCO công nhận năm 1984.
Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Được xây dựng từ thời Joseon, Thành Namhansanseong được vinh danh là di tích lịch sử quốc gia Hàn Quốc và di sản văn hóa thế giới.
Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Chiều 18/3, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và họa sĩ Phan Ngọc Khuê phối hợp tổ chức khai mạc triển lãm 'Tranh truyện Hàng Trống'.
Phiên bản di động