Nhận diện thách thức chờ tân Thủ tướng Anh

Phan Quân
Củng cố nội bộ, giải quyết bài toán kinh tế, mở rộng ảnh hưởng quốc tế của London sẽ là nhiệm vụ không dễ dàng với bà Liz Truss, người kế nhiệm Thủ tướng Anh Boris Johnson. Bình luận của Báo Thế giới & Việt Nam.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
(09.06) Thủ tướng Anh kế nhiệm Liz Truss. (Nguồn: AP)
Bà Liz Truss tiếp quản ghế Thủ tướng Anh với nhiều trách nhiệm nặng nề. (Nguồn: AP)

Ngày 5/9, cuộc cạnh tranh vị trí lãnh đạo đảng Bảo thủ cầm quyền tại Anh đã đi đến hồi kết. Ngoại trưởng Liz Truss đã đánh bại cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak để tiếp quản cương vị này và chiếc ghế Thủ tướng của ông Boris Johnson. Qua đó, bà trở thành nữ Thủ tướng thứ ba của xứ sở sương mù, sau bà Margaret Thatcher và bà Theresa May.

Trong bài phát biểu cảm ơn ngay sau khi chiến thắng, bà Liz Truss đã đánh giá cao nhiệm kỳ của Thủ tướng Boris Johnson khi “hoàn thành Brexit, đánh bại ông Jeremy Corbyn, triển khai tiêm vaccine toàn quốc và vững vàng trước Tổng thống Nga Vladimir Putin… trở thành người được hâm mộ từ Kiev đến Carlisle”. Đồng thời, bà cũng dành lời ca ngợi ông Sunak, cho rằng cuộc chạy đua đã thể hiện tài năng của các thành viên trong đảng Bảo thủ.

Dự kiến, ông Boris Johnson sẽ có phát biểu chia tay và đệ đơn từ chức lên Nữ hoàng Anh trong ngày 6/9. Cùng ngày, Nữ hoàng Elizabeth II sẽ chính thức bổ nhiệm bà Liz Truss vào vị trí Thủ tướng Anh tại điền trang Balmoral, Scotland. Bà Truss sẽ thành lập nội các mới, còn ông Johnson tiếp tục làm việc cho tới khi quá trình chuyển giao quyền lực hoàn tất.

Chính trị gia 47 tuổi không có nhiều thời gian để ăn mừng, bởi đằng sau chiến thắng đó là trách nhiệm nặng nề, như nghị sĩ kỳ cựu đảng Bảo thủ David Davis đã mô tả: “Trong số các Thủ tướng thời hậu chiến, những thách thức bà Liz Truss phải đối mặt có lẽ chỉ đứng sau bà Margaret Thatcher”. Vậy thách thức đó là gì?

Rào cản chính trị

Trước hết, đó là chia rẽ trong nội bộ đảng Bảo thủ và tỷ lệ ủng hộ thấp của cử tri. Ông Anand Menon, Giáo sư về chính trị và ngoại giao châu Âu tại Đại học King’s College London (Anh) nhận định những màn tranh luận gay gắt giữa ông Rishi Sunak và bà Liz Truss đã kết thúc. Tuy nhiên, hệ quả của nó cùng với một số chính sách dưới thời ông Boris Johnson đã chia Đảng Bảo thủ làm hai phe: Một bên ủng hộ cắt giảm thuế và thu hẹp quy mô chính phủ, bên còn lại cho rằng cần “nâng cấp” chính phủ với năng lực tài chính cần thiết để giúp đỡ nhóm người yếu thế, nhất là trong khủng hoảng giá cả hiện nay.

Trong khi đó, Giáo sư Ben Wellings thuộc khoa Quan hệ quốc tế, Đại học Monash (Australia) nhận định rằng có sự khác biệt ngày càng lớn giữa các thành viên cốt cán của đảng Bảo thủ cầm quyền và một bộ phận đông đảo cử tri.

Thống kê của YouGov (Anh) cho thấy chỉ có 12% công chúng được hỏi kỳ vọng tích cực về nhiệm kỳ Thủ tướng của bà Liz Truss. Theo kết quả khảo sát của tổ chức này, kể từ cuối tháng 11/2021, tỷ lệ ủng hộ của đảng Bảo thủ cầm quyền đã dần sụt giảm còn 32% (ngày 2/9/2022), so với 41% của Công đảng đối lập.

Một bài toán khác là Scotland. Tháng 7 vừa qua, Thủ hiến Scotland Nicola Sturgeon công bố ý định tổ chức cuộc trưng cầu ý dân lần thứ 2 về nền độc lập vào năm tới, với lập luận rằng tình hình đã có nhiều thay đổi so với cuộc bỏ phiếu đầu tiên năm 2014, hai năm trước khi Anh rời EU.

Bà Truss đã thể hiện rõ lập trường cứng rắn về vấn đề này và đề xuất trao quyền nhiều hơn cho Nghị viện Scotland, hay có động thái xoa dịu như thúc đẩy ký thỏa thuận thương mại với Ấn Độ để giảm thuế với rượu Scotch Whisky. Tuy nhiên, hiệu quả của cách tiếp cận này còn chưa rõ ràng.

“Trong số các Thủ tướng thời hậu chiến, những thách thức bà Liz Truss phải đối mặt có lẽ chỉ đứng sau bà Margaret Thatcher”. (Nghị sĩ kỳ cựu đảng Bảo thủ David Davis)

Bài toán kinh tế

Câu hỏi được nhiều cử tri đặc biệt quan tâm là cách bà Liz Truss vực dậy nền kinh tế đang đối mặt với khó khăn hiếm thấy hậu Thế chiến II. Theo The Guardian (Anh), nền kinh tế xứ sở sương mù đứng “bên bờ vực suy thoái”, khi hoạt động trong lĩnh vực tư nhân giảm mạnh do giá cả tăng cao.

Tác động từ đại dịch Covid-19, xung đột Nga-Ukraine và một số yếu tố khác khiến giá năng lượng, lương thực và nhu yếu phẩm khác tăng cao. Thống kê cho thấy hóa đơn năng lượng của hộ gia đình Anh có thể tăng 80% vào tháng 10 và khiến nhiều doanh nghiệp lớn phải đóng cửa cơ sở sản xuất. Việc Dòng chảy phương Bắc I dừng hoạt động vô thời hạn có thể khiến tình hình trầm trọng hơn,

Giá đồng Bảng Anh liên tục giảm xuống còn 1 đồng Bảng Anh đổi 1,15 USD, mức thấp chưa từng có kể từ năm 1985, dưới thời bà Margaret Thatcher. Thực trạng này buộc Ngân hàng Anh tăng lãi suất lên 10,1%, cao nhất trong 27 năm qua và con số này có thể tiếp tục tăng nếu lạm phát chưa được kiểm soát.

Theo bà Helen Dickinson, Giám đốc điều hành Hiệp hội Bán lẻ Anh (BRC), trong bối cảnh lạm phát năm 2023 có thể lên tới 20%, Thủ tướng kế nhiệm Liz Truss cần sớm ban hành các chính sách quyết liệt nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và hộ gia đình.

Câu chuyện đối ngoại

Sau cuộc “ly hôn” tranh cãi với Liên minh châu Âu (EU), Anh đang nỗ lực định hình lại vai trò, vị thế của mình trong khu vực và trên thế giới. Song để làm được điều đó, London cần làm rõ mối quan hệ với EU, chuyển mình từ thành viên sang đối tác thân thiện nhưng độc lập của khối.

Điều này đồng nghĩa rằng Anh và EU cần sớm giải quyết tranh chấp về quyền đánh cá và thỏa thuận thương mại hậu Brexit với Bắc Ireland, tránh gián đoạn hoạt động của các doanh nghiệp hai bên, vốn đã chịu nhiều sức ép từ dịch Covid-19 và xung đột Nga-Ukraine.

Đây sẽ là nhiệm vụ không dễ dàng khi bà Truss mong muốn viết lại Nghị định thư Bắc Ireland. Ông Charles Grant, Giám đốc Trung tâm cải cách châu Âu nhận định, “chừng nào người Anh vẫn kiên trì với dự luật Bắc Ireland, như cách bà Truss có thể làm – quan hệ của Anh với EU sẽ không thể tốt lên”.

Một vấn đề khác là xung đột Nga-Ukraine. Cho đến nay, ông Boris Johnson và sắp tới là bà Liz Truss vẫn kiên định lập trường ủng hộ chính quyền Tổng thống Volodymyr Zelensky. Anh cũng là một trong những nhà tài trợ hào phóng nhất cho Ukraine.

Tuy nhiên, giá năng lượng tăng cao, Dòng chảy phương Bắc 1 đã dừng lại và khác biệt về quan điểm dần xuất hiện trong EU, nhất là qua vấn đề cấm thị thực công dân Nga hoàn toàn có thể tác động đáng kể tới đảng Bảo thủ cầm quyền và bà Liz Truss, mặc dù khả năng Anh “đổi phe” khó xảy ra.

(09.06) Trên cương vị Ngoại trưởng, bà Liz Truss đã bày tỏ thái độ cứng rắn của Anh trong xung đột Nga-Ukraine. (Nguồn: TACC)
Trên cương vị Ngoại trưởng, bà Liz Truss đã bày tỏ thái độ cứng rắn của Anh trong xung đột Nga-Ukraine. (Nguồn: TACC)

Với không ít nhà quan sát, bà Liz Truss được đánh giá là “người thừa kế” của ông Boris Johnson về vấn đề đối ngoại. Trên khía cạnh này, chiến lược “Nước Anh toàn cầu” nhiều khả năng sẽ được tân chủ nhân số 10 Downing tiếp tục phát huy, đặc biệt là tại châu Á – Thái Bình Dương.

Về kinh tế, London tích cực tăng cường quan hệ với New Delhi với chuyến thăm lịch sử của ông Boris Johnson, đồng thời thúc đẩy tiến trình Anh gia nhập Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Về an ninh, sự hiện diện của Anh trong thỏa thuận an ninh Australia-Anh-Mỹ (AUKUS), cùng các hoạt động tự do hàng hải của Hải quân Hoàng gia Anh tại vùng biển, đại dương ở khu vực phản ánh cam kết của London với địa bàn này.

Duy trì, củng cố và mở rộng “dấu chân” của London tại khu vực năng động này sẽ là yếu tố quan trọng thúc đẩy quá trình phục hồi kinh tế của Anh đại dịch Covid-19, đồng thời khẳng định tầm ảnh hưởng lớn và độc lập hậu Brexit.

Có thể thấy, giống như thần tượng của mình, cố Thủ tướng Margaret Thatcher, bà Liz Truss sẽ lãnh đạo London trong một giai đoạn then chốt, khi xứ sở sương mù nỗ lực tìm chỗ đứng giữa vô vàn biến động của thời cuộc.

Song liệu nguồn cảm hứng ấy, cùng kinh nghiệm chính trị từ Bộ trưởng Tư pháp, Bộ trưởng Thương mại tới Ngoại trưởng qua ba đời Thủ tướng Anh có giúp chính trị gia này khôi phục sức mạnh của nền kinh tế và vai trò quốc tế của Anh trong giai đoạn mới?

Câu trả lời vẫn còn ở phía trước.

Ngày cuối cùng của ông Boris Johnson tại số 10 phố Downing, ông đã nói gì?

Ngày cuối cùng của ông Boris Johnson tại số 10 phố Downing, ông đã nói gì?

Sáng 6/9 (giờ địa phương), tại số 10 phố Downing, ông Boris Johnson đã có bài phát biểu từ chức Thủ tướng Anh sau khi ...

Tân Thủ tướng Anh Liz Truss: Từ bóng dáng của 'bà đầm thép' Margaret Thatcher đến hành trình đi tìm bản sắc riêng

Tân Thủ tướng Anh Liz Truss: Từ bóng dáng của 'bà đầm thép' Margaret Thatcher đến hành trình đi tìm bản sắc riêng

Tân Thủ tướng Anh Liz Truss ngưỡng mộ cố Thủ tướng Margaret Thatcher và chịu ảnh hưởng lớn từ những quan điểm của 'bà đầm ...

Tin thế giới 5/9: Bà Liz Truss làm Thủ tướng Anh, EU tăng viện trợ cho Ukraine, Tổng thống Philippines công du Đông Nam Á

Tin thế giới 5/9: Bà Liz Truss làm Thủ tướng Anh, EU tăng viện trợ cho Ukraine, Tổng thống Philippines công du Đông Nam Á

Ngoại trưởng Liz Truss sẽ làm Thủ tướng Anh, Liên minh châu Âu (EU) viện trợ thêm 500 triệu Euro cho Ukraine, Tổng thống Philippines ...

Thụy Điển cử chuyên viên đến Anh huấn luyện binh sĩ Ukraine

Thụy Điển cử chuyên viên đến Anh huấn luyện binh sĩ Ukraine

Chính phủ Thụy Điển thông báo các lực lượng vũ trang nước này sẽ cử tới 120 chuyên viên tới Anh để huấn luyện quân ...

Ứng viên Thủ tướng Anh nói gì khi Scotland trưng cầu ý dân về độc lập?

Ứng viên Thủ tướng Anh nói gì khi Scotland trưng cầu ý dân về độc lập?

Cả hai ứng viên Thủ tướng Anh đều bày tỏ lập trường cứng rắn khi Scotland muốn tổ chức trưng cầu ý dân thứ hai ...

Bài viết cùng chủ đề

Châu Âu

Xem nhiều

Đọc thêm

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Iran tuyên bố sẽ khởi động một loạt máy ly tâm mới và tiên tiến để đáp trả việc IAEA ra nghị quyết yêu cầu Tehran cải thiện hợp tác.
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chính sách tại trường Đại học quốc gia Malaya

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chính sách tại trường Đại học quốc gia Malaya

Tổng Bí thư Tô Lâm tin tưởng khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện vừa thiết lập sẽ mở ra một kỷ nguyên phát triển mới trong quan hệ ...
Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc cho 2 phi công vụ tai nạn máy bay ở Bình Định

Ngày 22/11, Chủ tịch nước vừa có Quyết định về việc tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Man City vs Tottenham; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Man City vs Tottenham; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11 và sáng 24/11: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh - Arsenal vs Nottingham Forest; La Liga - Celta Vigo vs Barcelona.
Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt trao quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ cấp Vụ

Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt trao quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ cấp Vụ

Ngày 22/11, tại Trụ sở Bộ, Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt đã trao quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ cấp Vụ của Bộ Ngoại giao.
Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Iran tuyên bố sẽ khởi động một loạt máy ly tâm mới và tiên tiến để đáp trả việc IAEA ra nghị quyết yêu cầu Tehran cải thiện hợp tác.
Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Phó đặc phái viên LHQ Najat Rochdi cho biết 2024 'sẽ là năm đẫm máu nhất' tại Syria trong vòng 4 năm qua.
Burkina Faso liệt cựu Tổng thống và tướng tình báo vào 'danh sách đen' khủng bố

Burkina Faso liệt cựu Tổng thống và tướng tình báo vào 'danh sách đen' khủng bố

Burkina Faso ngày 21/11 đã phong tỏa 'tài sản và nguồn lực' của hơn 100 người, trong đó có cựu Tổng thống Paul-Henri Sandaogo Damiba.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz tiếp tục nhận được tín nhiệm của đảng SPD

Thủ tướng Đức Olaf Scholz tiếp tục nhận được tín nhiệm của đảng SPD

Ông Olaf Scholz một lần nữa là ứng cử viên của SPD cho chức Thủ tướng Đức trong cuộc bầu cử sớm dự kiến diễn ra vào ngày 23/2/2025.
Dính bê bối tình dục, ứng viên Bộ trưởng Tư pháp Mỹ xin rút lui

Dính bê bối tình dục, ứng viên Bộ trưởng Tư pháp Mỹ xin rút lui

Hơn 1 tuần sau khi được đề cử làm Bộ trưởng Tư pháp Mỹ, cựu hạ nghị sĩ Matt Gaetz - đồng minh thân cận của Tổng thống đắc cử Donald Trump.
Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Sự cố đứt cáp ngầm ở Biển Baltic: Nga gạt phắt cáo buộc dính líu, Mỹ thận trọng không suy đoán, Đức cảnh báo 'chiến tranh hỗn hợp'

Hai sự cố đứt cáp viễn thông ngầm ở Biển Baltic hồi cuối tuần trước đã dấy lên những đồn đoán về hành vi phá hoại cũng như chủ mưu phía sau.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Một Iran 'rất khác' sẽ khiến ông Trump phải đau đầu!

Rất có thể chính sách 'gây áp lực tối đa' của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ không còn tác dụng với Iran khi ở thời điểm hiện nay.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Phiên bản di động