Nước - vũ khí đáng sợ trong tay IS

Mối lo ngại của cộng đồng quốc tế đang ngày càng lớn dần đối với những con đập đang nằm trong tay IS ở Iraq và Syria.

Các chiến binh quân đội thuộc khu tự trị người Kurd ở Iraq canh phòng IS ở sông Euphrates. Nguồn: AP

Nước là sự sống của muôn loài, nhưng quá nhiều nước hoặc khan hiếm nước có thể dẫn đến hậu quả khôn lường, thậm chí là chết chóc. Hiện tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đang kiểm soát trong tay sáu trong số tám con đập lớn ở sông Euphrates và sông Tigris và đang tiếp tục tấn công con đập thứ bảy. Quả thực, các nỗ lực quốc tế nhằm“loại bỏ” tổ chức khủng bố này đặt ra những thách thức mới không dễ bề hóa giải đối với các bên tham chiến tại Syria và Iraq, một khi IS đang kiểm soát những nguồn nước vô cùng quan trọng trong khu vực.

Vũ khí nguy hiểm do con người tạo ra

Lật lại lịch sử, chúng ta thấy việc IS sử dụng nguồn nước như một loại vũ khí không phải là điều mới mẻ, Nước quả thực đã trở thành một vũ khí đáng sợ do con người tạo ra. Trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, cánh cửa đập của con sông Yser ở thị trấn Niewpoort của Bỉ đã được mở ra khi thủy triều đang ở mức cao gây ra một trận lũ lụt toàn bộ khu vực Flander. Lúc đó nước đóng vai trò như một loại vũ khí hữu hiệu ngăn chặn đà tiến công của quân đội Đức.

Khoảng 25 năm sau, một kế hoạch sử dụng “vũ khí nước” tương tự dẫn đến một tấm thảm kịch khủng khiếp ở Trung Quốc. Để ngăn chặn đà xâm lược của quân đội Nhật Hoàng trong cuộc chiến tranh Trung - Nhật lần thứ hai, Tưởng Giới Thạch đã ra lệnh phá đê sông Hoàng Hà ở tỉnh Hồ Nam vào ngày 9/6/1938 nhằm ngăn chặn đà tiến quân mạnh mẽ của quân đội Nhật Bản. Tuy nhiên kế hoạch thất bại, Tưởng Giới Thạch không những không ngăn được quân đội Nhật mà còn gây ra cái chết cho khoảng 800.000 người dân Trung Quốc trong trận lụt lịch sử đó.

Vào những năm 1990, nước cũng được sử dụng như một vũ khí chiến lược ở Trung Đông. Tổng thống Iraq Saddam Hussien đã ra lệnh xả nước xuống khu vực phía Nam gây ngập lụt nghiêm trọng nhằm trừng phạt người Iraq dòng Shiites - những người đang đấu tranh chống lại chính quyền Bagdad.

Theo nhà phân tích Tobias von Lossow, Viện nghiên cứu các vấn đề quốc tế và an ninh Đức (SWP), tất cả các bên tham chiến tại Syria đều sử dụng nước làm vũ khí, trong đó IS sử dụng vũ khí này thường xuyên nhất. Ông cho biết thêm, “ IS sử dụng nguồn nước như một loại vũ khí có hệ thống và kiên quyết”. Von lossow dẫn chứng: Vào tháng 5/2015, IS kiểm soát đập Euphrates ở Ramadi, không lâu sau đó IS đóng 1/2 nguồn cung cấp nước của Euphrates, ảnh hưởng nghiêm trọng tới nguồn cung cấp nước cho 5 tỉnh mà con sông đi qua. Năm 2014, IS dường như đã sử dụng một đập ở sông Euphrates gần thành phố Fallujah nhằm tấn công quân đội Iraq tại khu vực bằng việc đóng cửa đập để tích nước ở thượng nguồn, sau đó xả nước, dẫn đến thiệt hại diện rộng ở hạ nguồn, buộc 60.000 người phải di tản.

Điều này giải thích tại sao cộng đồng quốc tế lại lên tiếng cảnh báo khi các chiến binh của IS đánh chiếm đập ở sông Tigris ở Mosul vào tháng 8/2014. Đây là con đập lớn nhất của Iraq, cung cấp nước chính cho các khu vực của người Kurd cũng như đóng góp tới 1/2 sản lượng điện lưới của Iraq. Việc kiểm soát con đập chiến lược này đồng nghĩa với việc IS có thể có khả năng gây ra hạn hán trên diện rộng ở nhiều khu vực của Iraq.

Trong trường hợp xấu nhất, IS có thể phá bỏ hoàn toàn con đập sông Tigris, tạo ra những con sóng khổng lồ cao tới 20m tràn qua thành phố Mosul với sức hủy diệt vô cùng đáng sợ. Con sóng này được cho là vẫn có thể còn cao tới 5m khi nó tràn qua thủ đô Baghdad và có khả năng gây ra cái chết của nửa triệu người.

Tuy nhiên, thảm họa đó đã được ngăn ngừa với hỗ trợ to lớn từ không lực Hoa Kỳ, Quân đội Iraq và chiến binh người Kurd đã tái chiếm và giành lại quyền kiểm soát con đập trọng yếu chỉ trong vòng một tuần chiến đấu.

Vũ khí hủy diệt hàng loạt

Bên cạnh việc đóng cửa nguồn nước gây hạn hán và lũ lụt, có một cách khác để sử dụng nước như một loại vũ khí: làm ô nhiễm hoặc đầu độc nguồn nước. Vào tháng 12/2014, IS đã cung cấp nguồn nước bẩn tới khu vực phía Nam Tikrit bằng cách pha thêm dầu vào nguồn nước.

IS cũng đã có âm mưu sử dụng phương pháp này ở châu Âu vào tháng 7/2015. Những kẻ ủng hộ IS đã cố đầu độc đập dữ trữ nước lớn nhất ở thủ đô Pristina, Kosovo nhưng đã bị ngăn chặn kịp thời.

Theo nhà phân tích Von Lossow, nếu IS bị đẩy lui bằng các biện pháp quân sự và bị suy yếu, mất phần lớn lãnh thổ kiểm soát, điều đó dẫn tới IS phải chiến đấu trận chiến cuối cùng chống lại các kẻ thù. Trước thế đứng bên bờ vực sụp đổ, IS có thể phá hủy những con đập ở sông Euphrates and Tigris, mở cửa xả lũ. Lúc đó nước trở thành vũ khí giết hủy diệt đáng sợ.