| Hai liều vaccine Covid-19 của AstraZeneca có hiệu quả khoảng 92% đối với việc hạn chế nguy cơ phải nhập viện do biến thể Delta. (Nguồn: Reuters) |
Tháng 4/2021, trong một cuộc họp báo vào đêm muộn, Thủ tướng Australia Scott Morrison tuyên bố, vaccine Pfizer sẽ được ưu tiên sử dụng hơn AstraZeneca đối với hầu hết người dân dưới 50 tuổi.
Tuy nhiên, với diễn biến phức tạp của Covid-19 và biến chủng Delta của virus SARS-CoV-2 xuất hiện, tuyên bố trên đã phần nào thay đổi. Hiện tại, tất cả công dân trên 18 tuổi ở Greater Sydney đều được khuyến khích đi tiêm chủng với bất kỳ loại vaccine Covid-19 nào hiện có, bao gồm cả AstraZeneca, để giúp kiểm soát dịch bùng phát.
Tuy nhiên, trong khi nhu cầu về vaccine đã tăng vọt trong những ngày gần đây, theo Thủ hiến bang New South Wela Gladys Berejiklian, nhiều người vẫn còn do dự về AstraZeneca.
Cũng dễ hiểu vì sao niềm tin vào AstraZeneca lại giảm mạnh khi đã có những báo cáo, dù là hiếm gặp, về tình trạng đông máu sau tiêm ở một số nước.
Dù cho bạn vẫn còn băn khoăn về việc có nên tiêm vaccine ngừa Covid-19 hay không, thì dưới đây là những thông tin mới nhất về một vũ khí lợi hại giúp chống lại đại dịch mà bạn cần biết.
AstraZeneca hạn chế bị bệnh nặng và tử vong
Trước khi biến thể Delta xuất hiện, đã có nhiều thử nghiệm về các loại vaccine ngừa Covid-19, và hiệu quả phòng bệnh của chúng rất khác nhau.
Ông Nick Wood thuộc Trung tâm Giám sát và Nghiên cứu Tiêm chủng quốc gia Australia cho biết, hiện tại, hàng triệu người trên toàn cầu đã được tiêm vaccine Covid-19 và đã biết về cách AstraZeneca hoạt động đối với virus trong cơ thể khi mà biến thể Delta đang làm mưa làm gió trên toàn thế giới.
Tiến sĩ Wood nói: "Những gì chúng tôi biết hiện nay là hai liều vaccine AstraZeneca hoặc Pfizer sẽ giúp bảo vệ bạn trước căn bệnh nguy hiểm này, hạn chế khả năng phải nhập viện, thậm chí tử vong.
Ngay cả chỉ với một liều duy nhất cũng có thể bảo vệ bạn chống lại chủng Delta".
Ông Wood giải thích, theo nghiên cứu của Bộ Y tế Công cộng Anh trên khoảng 14.000 trường hợp mắc Covid-19, hai liều vaccine AstraZeneca có hiệu quả khoảng 92% đối với việc hạn chế nguy cơ phải nhập viện do biến thể Delta. Tỷ lệ này ở vaccine Pfizer là 96%.
Một nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học Canada cũng cho thấy, dù chỉ tiêm một liều vaccine của AstraZeneca cũng có hiệu quả khoảng 88% đối với việc hạn chế nhập viện hoặc tử vong do biến thể Delta.
Việc so sánh hiệu quả của các loại vaccine có thể khập khiễng và không dễ dàng vì mỗi đợt bùng phát là duy nhất và các biến thể mới vẫn đang xuất hiện.
Nhà dịch tễ học Nancy Baxter nói: Điều đó có nghĩa là dữ liệu về hiệu quả của từng loại vaccine cũng đang thay đổi, nhưng hiệu quả phòng bệnh của AstraZeneca là rất hứa hẹn.
Bà nhận định: “Điều quan trọng là loại vaccine này giúp bạn không phải nhập viện hoặc tử vong, và một liều vaccine thực sự mang lại cho bạn sự bảo vệ rất tốt trước virus gây bệnh”.
AstraZeneca giúp giảm tỉ lệ nhập viện
Giáo sư Baxter nói: “Cả vaccine AstraZeneca và Pfizer đều không loại bỏ hoàn toàn nguy cơ nhiễm Covid-19 nhưng chúng làm giảm nguy cơ mắc bệnh nặng".
Tình hình hiện tại ở Anh là một ví dụ điển hình cho điều này. Số ca mắc bệnh đã tăng lên, kể cả ở những người đã được tiêm phòng, nhưng tỷ lệ nhập viện không cao bằng khi phần lớn người dân chưa được tiêm chủng.
Đó cũng là quan điểm của ông Tony Kelleher, một nhà khoa học lâm sàng đồng thời là Giám đốc của tổ chức nghiên cứu y tế thuộc Viện Kirby.
Ông Kelleher cho biết, mặc dù vaccine AstraZeneca không hiệu quả bằng các loại khác, như Pfizer, nhưng khi đề cập khả năng bảo vệ, AstraZeneca luôn được biết đến là loại vaccine hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh nặng do Covid-19.
Giáo sư Kelleher nói: “Nếu bạn xác định hiệu quả của AstraZeneca trong việc ngăn ngừa người mắc bệnh nặng đến mức phải đến bệnh viện, thì nó cũng hiệu quả như bất kỳ loại vaccine nào khác”.
| Người dân Sydney, Australia xếp hàng đợi tiêm vaccine Covid-19. (Nguồn: AFP) |
Tại sao người ta vẫn cho rằng AstraZeneca 'kém hiệu quả' hơn?
Có nhiều cách khác nhau để đo lường hiệu quả của vaccine. Một số biện pháp liên quan đến việc xem xét phản ứng của hệ thống miễn dịch, trong khi những biện pháp khác liên quan đến việc đo lường tỷ lệ những người đã tiêm chủng bị nhiễm virus phải đến bệnh viện hoặc tử vong.
Giáo sư Baxter đã chỉ ra rất nhiều thông tin về hiệu quả của vaccine AstraZeneca liên quan đến cách nó phản ứng với chủng SARS-CoV-2 đầu tiên. Tuy nhiên, tất cả đã thay đổi khi biến thể Delta xuất hiện.
Bà nói: "Ban đầu, khi nghĩ rằng có thể ngăn chặn sự lây lan của virus, chúng tôi đã ưu tiên sử dụng vaccine Pfizer.
Giờ đây, biến thể Delta đã thay đổi mọi thứ, các loại vaccine, kể cả Pfizer cũng dường như kém hiệu quả hơn trong việc ngăn chặn sự lây lan của virus này".
Với rất nhiều người trên thế giới vẫn chưa được tiêm chủng, Giáo sư Kelleher khẳng định, thành công sẽ không còn là việc tiêu diệt Covid-19 mà là giảm tác hại của nó xuống mức thấp nhất có thể.
Ông nói: "Nếu chúng ta có thể biến Covid-19 trở thành một bệnh cảm cúm thông thường thì đó cũng đã là một chiến thắng thực sự.
Nếu điều tồi tệ nhất mà người bệnh phải đối mặt chỉ là một vài ngày nghỉ làm, thì tôi nghĩ đó là điều tuyệt vời”.
Các khuyến nghị theo độ tuổi
Lý do Pfizer là loại vaccine được khuyến nghị dùng cho người dưới 60 tuổi là vì nguy cơ đông máu sau khi tiêm vaccine AstraZeneca ở nhóm tuổi đó cao hơn so với nhóm tuổi lớn hơn.
Nhóm Cố vấn Kỹ thuật về Tiêm chủng của Australia (ATAGI) - những chuyên gia tư vấn cho chính phủ về vaccine, đã khẳng định rằng, AstraZeneca có ưu thế vượt trội so với các vaccine khác khi đối mặt với những rủi ro hiếm gặp ở nhóm người lớn tuổi.
ATAGI cho biết, đối với những người dưới 60 tuổi, nguy cơ rủi ro ước tính là khoảng 2,6/100.000 và đối với người trên 60 tuổi là khoảng 1,7/100.000.
Tất nhiên, tuổi càng cao thì nguy cơ bị các triệu chứng nặng do Covid-19 càng tăng.
Cơ quan y tế công cộng Mỹ cho biết, so với những người từ 18-29 tuổi, nguy cơ tử vong do Covid-19 cao hơn 35 lần ở những người từ 50 đến 64 tuổi, cao hơn 95 lần ở người từ 65 đến 75 tuổi và cao hơn 600 lần ở người 85 tuổi trở lên.
Ở Greater Sydney, nguy cơ mắc Covid-19 ngày càng tăng và đó là lý do tại sao mọi người đều được khuyến khích tiêm vaccine AstraZeneca, ngay cả khi họ dưới 60 tuổi.
Thực tế là đã có hàng nghìn người dưới 60 tuổi tiêm vaccine AstraZeneca, với mong muốn được chủng ngừa càng sớm càng tốt, thay vì chờ đợi Pfizer.
Nhưng cũng có nhiều người còn đắn đo.
Trong một cuộc khảo sát gần đây của ABS, ước tính khoảng 35% những người chưa được chủng ngừa ở độ tuổi 50-69 cho biết mong muốn có một loại vaccine khác AstraZeneca là một yếu tố dẫn đến việc họ quyết định không tiêm vaccine.
Tuy nhiên, Giáo sư Kelleher cho biết, nghiên cứu khẳng định AstraZeneca cũng tốt như các loại vaccine khác xét về khía cạnh quan trọng nhất - ngăn ngừa nguy cơ phải nhập viện và bệnh trở nặng.