Thổ Nhĩ Kỳ và mối quan hệ 'không thể chối từ' với Nga

Thục Phương
Rạn nứt trong quan hệ với Mỹ và những lợi ích kinh tế quá lớn với Nga là những nguyên nhân chính khiến Thổ Nhĩ Kỳ muốn trở thành đối tác của Moscow.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan từng gọi người đồng cấp Nga Vladimir Putin là 'người bạn đáng mến'. (Nguồn: Sputnik)
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan từng gọi người đồng cấp Nga Vladimir Putin là 'người bạn đáng mến'. (Nguồn: Sputnik)

Về mặt lịch sử, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ luôn là đối thủ của nhau về mặt địa chính trị. Tuy nhiên, thời gian gần đây, hai nước đã cố gắng xây dựng quan hệ đối tác ở Syria, Libya và Nagorno-Karabakh. Tuy nhiê, họ vẫn phụ thuộc nhiều vào mối quan hệ hiện tại với cường quốc lớn nhất thế giới là Mỹ.

Rạn nứt trong quan hệ Mỹ-Thổ

Ankara và Washington là hai đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), nhưng đang mâu thuẫn về một số vấn đề lớn, chẳng hạn như việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga - một động thái dẫn đến việc Mỹ áp đặt các lệnh trừng phạt vào năm ngoái.

Tiếp đến là những khác biệt đáng kể về chính sách khu vực. Cụ thể là sự ủng hộ của Mỹ đối với lực lượng Các đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG) ở Syria và việc Washington từ chối dẫn độ Fethullah Gulen, giáo sỹ Thổ Nhĩ Kỳ sống tại bang Pennsylvania từ cuối những năm 1990, nhưng bị chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ coi là một người bất đồng chính kiến nguy hiểm, từng kích động âm mưu đảo chính hồi năm 2016.

Theo quan điểm của Ankara, tất cả những lý do kể trên khiến Nga, chứ không phải Mỹ, có tiềm năng trở thành một đối tác chiến lược. Bản thân người dân Thổ Nhĩ Kỳ dường như cũng đồng ý với quan điểm này.

Một cuộc khảo sát tại Thổ Nhĩ Kỳ gần đây cho thấy, gần 79% người được hỏi muốn Ankara hợp tác với Moscow hơn là với Washington. Khi được hỏi: "Bạn có nghĩ Thổ Nhĩ Kỳ nên hợp tác với Mỹ trong quá trình thực hiện chính sách đối ngoại của mình hay không?", 73% người tham gia khảo sát đã trả lời "Không".

Tin liên quan
Nga chơi ‘quân bài du lịch’ với Thổ Nhĩ Kỳ và những thông điệp ‘cảnh cáo nhẹ’ đằng sau Nga chơi ‘quân bài du lịch’ với Thổ Nhĩ Kỳ và những thông điệp ‘cảnh cáo nhẹ’ đằng sau

Theo quan điểm của Điện Kremlin, rạn nứt trong quan hệ Mỹ-Thổ có thể dẫn đến sự phá hủy trật tự thế giới cũ và làm suy yếu sự thống nhất của phương Tây.

Cách đây không lâu, Thổ Nhĩ Kỳ đã sử dụng quyền phủ quyết của mình để bác bỏ việc NATO chính thức lên án Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko sau vụ Minsk ép một máy bay dân sự hạ cánh và bắt giữ nhân vật đối lập Roman Protasevich trên máy bay. Các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định, NATO không nên phản đối Belarus hoặc yêu cầu trả tự do cho các tù nhân chính trị.

Rõ ràng, trừ khi Ankara thay đổi chiến lược, NATO sẽ rất khó để có được một lập trường thống nhất đối với Belarus, đồng minh duy nhất của Nga ở châu Âu.

Áp lực từ Nga

Tuy nhiên, động thái "nghiêng về Nga" này của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, người từng gọi người đồng cấp Nga Vladimir Putin là “người bạn đáng mến”, có mong chờ được đáp lại hay không? Và cụ thể mong muốn đó là gì?

Tháng 4/2021, Nga đã đình chỉ các chuyến bay đến các sân bay của Thổ Nhĩ Kỳ với lý do số ca mắc Covid-19 ở Thổ Nhĩ Kỳ ngày càng tăng. Thực tế cho thấy, việc Moscow gây áp lực với Ankara lại là một vấn đề hoàn toàn khác, không liên quan đến đại dịch.

Vào thời điểm đó, tại Thổ Nhĩ Kỳ, ông Erdogan đang tiếp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các quan chức quốc phòng hai nước đang thảo luận về việc tăng cường “quan hệ đối tác chiến lược”.

Ukraine rất quan tâm đến việc mua máy bay không người lái Bayraktar do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất, vốn có vai trò quan trọng trong cuộc xung đột Nagorno-Karabakh giữa Azerbaijan và Armenia vào mùa Thu năm ngoái. Bên cạnh đó, Kiev còn muốn triển khai các máy bay này trong cuộc đấu tranh chống lại các lực lượng thân Nga tại vùng Donbass, miền Đông Ukraine.

Moscow nói rằng, không có bất kỳ mối liên hệ nào giữa việc hủy các chuyến bay với mối quan hệ đang ấm lên giữa Ankara và Kiev. Tuy nhiên, Điện Kremlin từng nhiều lần tìm ra các cách khác để thể hiện sự không hài lòng của mình.

Năm 2015, Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi một máy bay chiến đấu của Nga ở Syria. Nga đã trả đũa bằng cách cấm nhập khẩu tất cả cà chua từ Thổ Nhĩ Kỳ. Thời điểm đó, một số người coi phản ứng của Moscow là quá yếu ớt.

Tuy nhiên, động thái này không chỉ ảnh hưởng xấu đến các nhà xuất khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ (Nga là thị trường xuất khẩu cà chua lớn nhất của Thổ Nhĩ Kỳ), mà thực tế còn giúp đẩy mạnh sản xuất nội địa ở Nga, khi chính phủ nước này đầu tư vào các dự án nhà kính.

Lệnh cấm bay của Nga có thể khiến Ankara thiệt hại khoảng 500 triệu USD. (Nguồn: Antalya Homes)
Lệnh cấm bay của Nga có thể khiến Ankara thiệt hại khoảng 500 triệu USD. (Nguồn: Antalya Homes)

Mục tiêu đối lập nhưng lợi ích song trùng

Sự độc lập về tư duy và phương pháp của Tổng thống Erdogan trong chính sách đối ngoại có thể đã nâng cao vị thế toàn cầu của Thổ Nhĩ Kỳ, song kinh tế vẫn là điểm yếu của ông.

Theo các nhà điều hành du lịch Thổ Nhĩ Kỳ, lệnh cấm bay của Nga có thể khiến Ankara thiệt hại khoảng 500 triệu USD. Tình huống này đủ nghiêm trọng để buộc Ankara phải mời một phái đoàn y tế Nga đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ nhằm xem xét các biện pháp an toàn được áp dụng tại các khu nghỉ dưỡng của nước này, đồng thời tiếp tục kiến nghị Moscow cân nhắc về lệnh cấm.

Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đang có kế hoạch nối lại hợp tác, chủ yếu trong lĩnh vực năng lượng. Nga đang tích cực tham gia vào việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân Akkuyu ở tỉnh Mersin của Thổ Nhĩ Kỳ và đã hoàn thành việc xây dựng đường ống dẫn khí đốt tự nhiên TurkStream.

Việc phát hiện các mỏ khí đốt tự nhiên mới ở Biển Đen thời gian gần đây đồng nghĩa Ankara sẽ có thể bớt phụ thuộc vào Nga trong lĩnh vực năng lượng. Tuy nhiên, dự án Akkuyu và hệ thống tên lửa S-400 vẫn có khả năng bảo đảm sự hiện diện lâu dài của Nga ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Mặc dù vậy, điều đó không có nghĩa là Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đang hoặc sẽ trở thành đồng minh của nhau. Hai bên có thể nhất trí về các lệnh ngừng bắn và kiểm soát các căn cứ của họ trên thực địa ở Syria và Libya, nhưng mục tiêu của họ là hoàn toàn đối lập.

Tựu chung lại, những lợi ích kinh tế quá lớn với Nga khiến Thổ Nhĩ Kỳ khó lòng "chối từ". Mặc dù vậy, bất kỳ mối quan hệ đối tác nào giữa Moscow và Ankara cũng sẽ tác động không nhỏ đến tình hình khu vực và được Washington cùng NATO theo dõi sát sao.

TIN LIÊN QUAN
Hậu thượng đỉnh Biden-Putin, Đại sứ Nga tại Mỹ trở lại Washington
5 gạch đầu dòng từ thượng đỉnh Nga-Mỹ: Nâng tầm ông Putin, khác biệt với ông Trump và còn gì nữa?
Mối tương giao Việt Nam-New Zealand trên tà áo dài của bà Đại sứ
Quan hệ EU-Thổ Nhĩ Kỳ: Brussels tính bài 'cây gậy và củ cà rốt', Ankara mong EU 'thoát khỏi mù quáng'
Nga chơi ‘quân bài du lịch’ với Thổ Nhĩ Kỳ và những thông điệp ‘cảnh cáo nhẹ’ đằng sau

(theo Asia Times)

Xem nhiều

Đọc thêm

Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Malaysia

Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Malaysia

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Malaysia của Tổng Bí thư Tô Lâm, hai bên đã nâng cấp quan hệ Việt Nam-Malaysia lên Đối tác chiến lược toàn diện.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Quốc hội Campuchia

Hai Chủ tịch Quốc hội đã trao đổi thực chất, hiệu quả về các biện pháp thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước, hai Quốc hội trong thời ...
Lần thứ hai liên tiếp trúng cử thành viên UNCITRAL: Vị thế, uy tín của Việt Nam không ngừng được củng cố, nâng cao

Lần thứ hai liên tiếp trúng cử thành viên UNCITRAL: Vị thế, uy tín của Việt Nam không ngừng được củng cố, nâng cao

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn trả lời phỏng vấn nhân dịp Việt Nam trúng cử thành viên UNCITRAL nhiệm kỳ 2025-2031.
Việt Nam-Campuchia: Khánh thành công trình biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống giữa hai nước

Việt Nam-Campuchia: Khánh thành công trình biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống giữa hai nước

Tòa nhà hành chính Quốc hội Campuchia là công trình được Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trao tặng Đảng, Nhà nước và nhân dân Campuchia.
Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024 tại thị trường trong nước quay đầu giảm nhẹ ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 138.000 – 139.500 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 22/11/2024: Giá vàng chưa dứt chuỗi tăng, mở cuộc săn hàng giá hời, không có lý do để điều chỉnh dự báo

Giá vàng hôm nay 22/11/2024: Giá vàng chưa dứt chuỗi tăng, mở cuộc săn hàng giá hời, không có lý do để điều chỉnh dự báo

Giá vàng hôm nay 22/11/2024: Giá vàng chưa dứt chuỗi tăng, mở cuộc săn hàng giá hời, không có lý do để điều chỉnh dự báo.
Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Nga đã phản đòn tấn công tầm xa của Ukraine, nỗi lo sợ của Kiev về thứ 'vũ khí nóng' thành hiện thực?

Nga đã phản đòn tấn công tầm xa của Ukraine, nỗi lo sợ của Kiev về thứ 'vũ khí nóng' thành hiện thực?

Không quân Ukraine xác nhận, Nga phóng một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa từ vùng Astrakhan ở miền Nam nước này trong đợt tấn công vào sáng 21/11.
Mỹ chỉ cho phép đòn tấn công hạt nhân đối kháng có điều kiện, Trung Quốc thẳng thừng nói 'lạc hậu'

Mỹ chỉ cho phép đòn tấn công hạt nhân đối kháng có điều kiện, Trung Quốc thẳng thừng nói 'lạc hậu'

Mỹ chỉ cho phép xảy ra việc tấn công hạt nhân đối kháng khi Washington bảo toàn được một phần kho vũ khí của mình để ngăn chặn đối thủ tiềm tàng.
Thủ tướng cùng chính phủ Mali bị cách chức, đây là lý do

Thủ tướng cùng chính phủ Mali bị cách chức, đây là lý do

Thủ tướng Mali Maiga đã chỉ trích các nhà lãnh đạo quân sự của nước này chậm trễ trong việc kết thúc thời kỳ chuyển tiếp.
Ukraine được 'cởi trói', Hungary khẩn cấp đưa hệ thống phòng không đến gần, Kiev lần đầu dùng thứ vũ khí này tấn công Nga

Ukraine được 'cởi trói', Hungary khẩn cấp đưa hệ thống phòng không đến gần, Kiev lần đầu dùng thứ vũ khí này tấn công Nga

Hungary sẽ lắp đặt hệ thống phòng không và kiểm soát không phận ở Đông Bắc, giáp biên giới Ukraine, để đề phòng rủi ro khi xung đột leo thang.
New Zealand chính thức coi Hezbollah và Houthi là các tổ chức khủng bố

New Zealand chính thức coi Hezbollah và Houthi là các tổ chức khủng bố

New Zealand đã chỉ định toàn bộ phong trào Hezbollah là tổ chức khủng bố, động thái điều chỉnh so với quyết định trước đây.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Không cần phải chờ đợi thêm, ứng cử viên Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Phiên bản di động