Thổ Nhĩ Kỳ và mối quan hệ 'không thể chối từ' với Nga

Thục Phương
Rạn nứt trong quan hệ với Mỹ và những lợi ích kinh tế quá lớn với Nga là những nguyên nhân chính khiến Thổ Nhĩ Kỳ muốn trở thành đối tác của Moscow.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan từng gọi người đồng cấp Nga Vladimir Putin là 'người bạn đáng mến'. (Nguồn: Sputnik)
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan từng gọi người đồng cấp Nga Vladimir Putin là 'người bạn đáng mến'. (Nguồn: Sputnik)

Về mặt lịch sử, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ luôn là đối thủ của nhau về mặt địa chính trị. Tuy nhiên, thời gian gần đây, hai nước đã cố gắng xây dựng quan hệ đối tác ở Syria, Libya và Nagorno-Karabakh. Tuy nhiê, họ vẫn phụ thuộc nhiều vào mối quan hệ hiện tại với cường quốc lớn nhất thế giới là Mỹ.

Rạn nứt trong quan hệ Mỹ-Thổ

Ankara và Washington là hai đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), nhưng đang mâu thuẫn về một số vấn đề lớn, chẳng hạn như việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga - một động thái dẫn đến việc Mỹ áp đặt các lệnh trừng phạt vào năm ngoái.

Tiếp đến là những khác biệt đáng kể về chính sách khu vực. Cụ thể là sự ủng hộ của Mỹ đối với lực lượng Các đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG) ở Syria và việc Washington từ chối dẫn độ Fethullah Gulen, giáo sỹ Thổ Nhĩ Kỳ sống tại bang Pennsylvania từ cuối những năm 1990, nhưng bị chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ coi là một người bất đồng chính kiến nguy hiểm, từng kích động âm mưu đảo chính hồi năm 2016.

Theo quan điểm của Ankara, tất cả những lý do kể trên khiến Nga, chứ không phải Mỹ, có tiềm năng trở thành một đối tác chiến lược. Bản thân người dân Thổ Nhĩ Kỳ dường như cũng đồng ý với quan điểm này.

Một cuộc khảo sát tại Thổ Nhĩ Kỳ gần đây cho thấy, gần 79% người được hỏi muốn Ankara hợp tác với Moscow hơn là với Washington. Khi được hỏi: "Bạn có nghĩ Thổ Nhĩ Kỳ nên hợp tác với Mỹ trong quá trình thực hiện chính sách đối ngoại của mình hay không?", 73% người tham gia khảo sát đã trả lời "Không".

Tin liên quan
Nga chơi ‘quân bài du lịch’ với Thổ Nhĩ Kỳ và những thông điệp ‘cảnh cáo nhẹ’ đằng sau Nga chơi ‘quân bài du lịch’ với Thổ Nhĩ Kỳ và những thông điệp ‘cảnh cáo nhẹ’ đằng sau

Theo quan điểm của Điện Kremlin, rạn nứt trong quan hệ Mỹ-Thổ có thể dẫn đến sự phá hủy trật tự thế giới cũ và làm suy yếu sự thống nhất của phương Tây.

Cách đây không lâu, Thổ Nhĩ Kỳ đã sử dụng quyền phủ quyết của mình để bác bỏ việc NATO chính thức lên án Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko sau vụ Minsk ép một máy bay dân sự hạ cánh và bắt giữ nhân vật đối lập Roman Protasevich trên máy bay. Các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định, NATO không nên phản đối Belarus hoặc yêu cầu trả tự do cho các tù nhân chính trị.

Rõ ràng, trừ khi Ankara thay đổi chiến lược, NATO sẽ rất khó để có được một lập trường thống nhất đối với Belarus, đồng minh duy nhất của Nga ở châu Âu.

Áp lực từ Nga

Tuy nhiên, động thái "nghiêng về Nga" này của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, người từng gọi người đồng cấp Nga Vladimir Putin là “người bạn đáng mến”, có mong chờ được đáp lại hay không? Và cụ thể mong muốn đó là gì?

Tháng 4/2021, Nga đã đình chỉ các chuyến bay đến các sân bay của Thổ Nhĩ Kỳ với lý do số ca mắc Covid-19 ở Thổ Nhĩ Kỳ ngày càng tăng. Thực tế cho thấy, việc Moscow gây áp lực với Ankara lại là một vấn đề hoàn toàn khác, không liên quan đến đại dịch.

Vào thời điểm đó, tại Thổ Nhĩ Kỳ, ông Erdogan đang tiếp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các quan chức quốc phòng hai nước đang thảo luận về việc tăng cường “quan hệ đối tác chiến lược”.

Ukraine rất quan tâm đến việc mua máy bay không người lái Bayraktar do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất, vốn có vai trò quan trọng trong cuộc xung đột Nagorno-Karabakh giữa Azerbaijan và Armenia vào mùa Thu năm ngoái. Bên cạnh đó, Kiev còn muốn triển khai các máy bay này trong cuộc đấu tranh chống lại các lực lượng thân Nga tại vùng Donbass, miền Đông Ukraine.

Moscow nói rằng, không có bất kỳ mối liên hệ nào giữa việc hủy các chuyến bay với mối quan hệ đang ấm lên giữa Ankara và Kiev. Tuy nhiên, Điện Kremlin từng nhiều lần tìm ra các cách khác để thể hiện sự không hài lòng của mình.

Năm 2015, Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi một máy bay chiến đấu của Nga ở Syria. Nga đã trả đũa bằng cách cấm nhập khẩu tất cả cà chua từ Thổ Nhĩ Kỳ. Thời điểm đó, một số người coi phản ứng của Moscow là quá yếu ớt.

Tuy nhiên, động thái này không chỉ ảnh hưởng xấu đến các nhà xuất khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ (Nga là thị trường xuất khẩu cà chua lớn nhất của Thổ Nhĩ Kỳ), mà thực tế còn giúp đẩy mạnh sản xuất nội địa ở Nga, khi chính phủ nước này đầu tư vào các dự án nhà kính.

Lệnh cấm bay của Nga có thể khiến Ankara thiệt hại khoảng 500 triệu USD. (Nguồn: Antalya Homes)
Lệnh cấm bay của Nga có thể khiến Ankara thiệt hại khoảng 500 triệu USD. (Nguồn: Antalya Homes)

Mục tiêu đối lập nhưng lợi ích song trùng

Sự độc lập về tư duy và phương pháp của Tổng thống Erdogan trong chính sách đối ngoại có thể đã nâng cao vị thế toàn cầu của Thổ Nhĩ Kỳ, song kinh tế vẫn là điểm yếu của ông.

Theo các nhà điều hành du lịch Thổ Nhĩ Kỳ, lệnh cấm bay của Nga có thể khiến Ankara thiệt hại khoảng 500 triệu USD. Tình huống này đủ nghiêm trọng để buộc Ankara phải mời một phái đoàn y tế Nga đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ nhằm xem xét các biện pháp an toàn được áp dụng tại các khu nghỉ dưỡng của nước này, đồng thời tiếp tục kiến nghị Moscow cân nhắc về lệnh cấm.

Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đang có kế hoạch nối lại hợp tác, chủ yếu trong lĩnh vực năng lượng. Nga đang tích cực tham gia vào việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân Akkuyu ở tỉnh Mersin của Thổ Nhĩ Kỳ và đã hoàn thành việc xây dựng đường ống dẫn khí đốt tự nhiên TurkStream.

Việc phát hiện các mỏ khí đốt tự nhiên mới ở Biển Đen thời gian gần đây đồng nghĩa Ankara sẽ có thể bớt phụ thuộc vào Nga trong lĩnh vực năng lượng. Tuy nhiên, dự án Akkuyu và hệ thống tên lửa S-400 vẫn có khả năng bảo đảm sự hiện diện lâu dài của Nga ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Mặc dù vậy, điều đó không có nghĩa là Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đang hoặc sẽ trở thành đồng minh của nhau. Hai bên có thể nhất trí về các lệnh ngừng bắn và kiểm soát các căn cứ của họ trên thực địa ở Syria và Libya, nhưng mục tiêu của họ là hoàn toàn đối lập.

Tựu chung lại, những lợi ích kinh tế quá lớn với Nga khiến Thổ Nhĩ Kỳ khó lòng "chối từ". Mặc dù vậy, bất kỳ mối quan hệ đối tác nào giữa Moscow và Ankara cũng sẽ tác động không nhỏ đến tình hình khu vực và được Washington cùng NATO theo dõi sát sao.

TIN LIÊN QUAN
Hậu thượng đỉnh Biden-Putin, Đại sứ Nga tại Mỹ trở lại Washington
5 gạch đầu dòng từ thượng đỉnh Nga-Mỹ: Nâng tầm ông Putin, khác biệt với ông Trump và còn gì nữa?
Mối tương giao Việt Nam-New Zealand trên tà áo dài của bà Đại sứ
Quan hệ EU-Thổ Nhĩ Kỳ: Brussels tính bài 'cây gậy và củ cà rốt', Ankara mong EU 'thoát khỏi mù quáng'
Nga chơi ‘quân bài du lịch’ với Thổ Nhĩ Kỳ và những thông điệp ‘cảnh cáo nhẹ’ đằng sau

(theo Asia Times)

Xem nhiều

Đọc thêm

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Thêm 9 quốc gia được Trung Quốc miễn thị thực trong nỗ lực thúc đẩy du lịch và ngoại giao

Công dân Hàn Quốc và Slovakia đã được thêm vào danh sách những người không cần thị thực để đến thăm trong tối đa 15 ngày
Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024: Thị trường giảm, nguy cơ mất mùa do thời tiết không thuận, nhiều đại lý, doanh nghiệp nhỏ trữ hàng chờ giá

Giá tiêu hôm nay 3/11/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 140.000 – 141.200 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024: Giá vàng rung lắc giữa sóng bầu cử Mỹ, lời khuyên cho nhà đầu tư thông minh, vàng nhẫn ‘dấn’ thêm một bước

Giá vàng hôm nay 3/11/2024, giá vàng chao đảo trước một cuộc bầu cử Mỹ nhiều biến số. Thị trường trong nước biến động cùng chiều thế giới.
Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Cùng hòa mình vào văn hóa các dân tộc Việt Nam tháng 11 này

Tháng 11, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ tổ chức các hoạt động với chủ đề “Về miền ...
Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández

Chiều 2/11, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp đồng chí Esteban Lazo Hernández, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, Chủ ...
Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận đưa vào hoạt động tiểu dự án 2.253 tỷ đồng vì môi trường bền vững

Ninh Thuận chính thức khánh thành dự án “Môi trường bền vững các thành phố duyên hải - Tiểu dự án tại thành phố Phan Rang - Tháp Chàm".
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Có thể khẳng định rằng AI không còn là một công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Phiên bản di động