Thỏa thuận hợp tác Trung Quốc - Iran: Lợi cả đôi đường

LAM TRÀ
Thỏa thuận hợp tác kéo dài 25 năm giữa Trung Quốc và Iran được ngoại trưởng hai nước ký kết ngày 27/3 được đánh giá không chỉ tăng cường sức ảnh hưởng của Bắc Kinh ở nước ngoài mà còn giúp Tehran củng cố nền kinh tế đang “vỡ vụn”.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif  ký thỏa thuận hợp tác vào ngày 27/3 tại Tehran, Iran. (Nguồn: CNBC)
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif ký thỏa thuận hợp tác vào ngày 27/3 tại Tehran, Iran. (Nguồn: CNBC)

Trung Quốc – Iran bắt tay, Mỹ lo lắng?

Ngày 27/3, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif đã ký một thỏa thuận hợp tác trên quy mô lớn về kinh tế và an ninh, kéo dài 25 năm, được phát trực tiếp trên truyền hình nhà nước Iran.

Động thái trên được xem là một trong những nỗ lực của Iran nhằm thúc đẩy các mối quan hệ ngoại giao với các cường quốc không thuộc phương Tây.

Thông tin chi tiết về thỏa thuận chưa được công bố, song theo bản dự thảo thỏa thuận được tiết lộ hồi năm ngoái, Trung Quốc sẽ đầu tư vào các dự án năng lượng hạt nhân, cảng, đường sắt và cơ sở hạ tầng khác của Iran để chuyển giao công nghệ quân sự và đầu tư vào ngành dầu khí của Iran.

Hãng thông tấn Tasnim bán chính thức của Iran ngày 27/3 cho biết, để đổi lại các khoản đầu tư, Trung Quốc sẽ nhận được nguồn cung dầu ổn định từ Iran, Hai nước cũng đồng ý thành lập ngân hàng Iran - Trung Quốc để có thể giúp Tehran né tránh các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Trước khi thỏa thuận được ký kết, Tổng thống Iran Hassan Rouhani ngày 26/3 nhấn mạnh: "Sự hợp tác này là cơ sở để Iran và Trung Quốc tham gia các dự án lớn và phát triển cơ sở hạ tầng”, trong đó có sáng kiến "Vành đai và Con đường" (BRI) của Bắc Kinh - một chiến lược phát triển và đầu tư toàn cầu rộng lớn của Trung Quốc.

Thỏa thuận này cũng làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ hợp tác giữa Tehran và Bắc Kinh vào thời điểm Trung Quốc đang tìm kiếm thêm ảnh hưởng ở Trung Đông, còn Iran đang tìm kiếm sự hỗ trợ đối với nền kinh tế đang chao đảo do ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Ngoại trưởng Vương Nghị: "Quan hệ của chúng tôi với Iran sẽ không bị ảnh hưởng bởi tình hình hiện nay mà sẽ là mối quan hệ lâu dài và chiến lược. Iran độc lập quyết định về mối quan hệ của mình với các nước khác và không giống như một số nước khác thay đổi lập trường chỉ với một cuộc điện thoại".

Trong những năm gần đây, Trung Quốc trở thành đối tác thương mại quan trọng của Iran, là "cửa thoát hiểm" chính của Iran trong bối cảnh Mỹ áp đặt các lệnh trừng phạt đối với hệ thống ngân hàng và các mặt hàng xuất khẩu chính của Iran, trong đó có dầu mỏ.

Năm 2018, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran và áp đặt các lệnh trừng phạt nhằm buộc Tehran phải đàm phán một thỏa thuận mới và quy mô lớn hơn. Iran và Mỹ hiện tranh cãi về cách quay trở lại các cuộc đàm phán về thỏa thuận hạt nhân này.

Thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 từng mở ra triển vọng khai thông các dòng đầu tư nước ngoài vào Iran, nhưng việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận, kèm theo đó là các lệnh trừng phạt khắc nghiệt, đã ngăn cản nhiều công ty phương Tây đổ tiền vào Iran.

Giờ đây, thỏa thuận với Trung Quốc mang lại cho Iran triển vọng về một dòng đầu tư nước ngoài rất cần thiết.

Dina Esfandiary, thành viên của Tổ chức Thế kỷ (The Century Foundation) và là đồng tác giả của một cuốn sách viết về mối quan hệ của Iran với Trung Quốc và Nga, nói: “Nó (thỏa thuận với Trung Quốc) cho phép Iran cứng rắn hơn một chút. Nó sẽ khiến châu Âu và Mỹ lo lắng hơn vì có vẻ như Iran đã tìm được một lối thoát cho nền kinh tế vốn đang bị bóp nghẹt của mình”.

“Đồng minh trong mọi thời tiết”?

Lượng dầu mà Trung Quốc nhập khẩu từ Iran đã tăng mạnh trong những tháng gần đây.

Trung Quốc dự kiến sẽ nhập khẩu 918.000 thùng/ngày từ Iran trong tháng 3/2021, mức cao nhất kể từ khi Mỹ áp đặt lệnh cấm vận dầu mỏ hoàn toàn đối với Tehran cách đây 2 năm.

Tin tức nói trên đã khiến chính quyền của tân Tổng thống Mỹ Joe Biden cảnh báo rằng họ sẽ thực thi các biện pháp trừng phạt có từ thời Tổng thống Trump nhằm vào dầu lửa của Iran, đồng thời áp dụng các lệnh trừng phạt này đối với Trung Quốc.

Việc nối lại một số hoạt động buôn bán dầu mỏ, cùng với một ngành công nghiệp trong nước được củng cố, đã thúc đẩy tăng trưởng của Iran, dù ở mức khiêm tốn. Thỏa thuận cũng được đánh giá giúp Tehran có được một số đòn bẩy trong các cuộc đàm phán hạt nhân tiềm tàng với chính quyền Biden.

Tổng thống Biden cho biết ông sẵn sàng quay trở lại thỏa thuận hạt nhân nếu Iran thực hiện các cam kết trong thỏa thuận mà nước này đã từng bước vi phạm kể từ năm 2019. Trong khi đó, Tehran đề nghị Mỹ dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt trước khi chấp nhận bất kỳ yêu cầu nào của Washington.

Tháng 2 vừa qua, Iran đã từ chối lời mời của Liên minh châu Âu (EU) tham gia các cuộc đàm phán không chính thức với Washington vì các biện pháp trừng phạt vẫn chưa được dỡ bỏ trước. Kể từ đó, hai bên vẫn "án binh bất động".

Mối quan hệ của Iran với Trung Quốc đã có từ nhiều thập kỷ trước, nhưng sự phụ thuộc ngày càng tăng của Tehran vào Bắc Kinh đã khiến nhiều người Iran chỉ trích rằng chính phủ đang dung túng để Trung Quốc có quá nhiều ảnh hưởng kinh tế đối với các lĩnh vực quan trọng của đất nước.

Tâm lý chống Trung Quốc trong đại dịch Covid-19 đã làm tăng thêm những lời chỉ trích như vậy.

Tuy nhiên, bà Esfandiary cho rằng đối với Iran, thỏa thuận với Trung Quốc giúp Iran gửi đi một tín hiệu rằng, họ có các đồng minh hùng mạnh, trong đó có một quốc gia có ghế thường trực trong Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Mặc dù vậy, theo bà Esfandiary, mối quan hệ đối tác này có giới hạn và sẽ không làm thay đổi cách Trung Quốc kinh doanh ở Trung Đông.

Bà Dina Esfandiary khẳng định: “Trung Quốc sẽ ủng hộ Iran nếu điều đó phù hợp với lợi ích của Bắc Kinh và sẽ phớt lờ Iran nếu quan hệ đối tác không mang lại lợi ích cho Bắc Kinh".

TIN LIÊN QUAN
Thoả thuận hạt nhân Iran: Đức cảnh báo 'đùa với lửa', Mỹ đưa ra dự đoán, Trung Quốc nói về 'con đường đúng đắn nhất'
Trọng tâm chính sách đối ngoại với Nga, Iran, Trung Quốc và Triều Tiên của chính quyền Tổng thống Biden là gì?
Thêm hàng chục công ty Trung Quốc và Iran bị Mỹ điền tên vào danh sách trừng phạt
Mỹ đang đẩy Trung Quốc và Iran ‘về chung lối’?
Iran tuyên bố đàm phán 'thỏa thuận chiến lược 25 năm' với Trung Quốc
(Hellenicshippingnews/Reuters)

Xem nhiều

Đọc thêm

Quản trị an ninh phi truyền thống trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Quản trị an ninh phi truyền thống trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Những nguy cơ đe dọa an ninh phi truyền thống trên thế giới xuất hiện rất nhiều ở Việt Nam với tác hại vô cùng nghiêm trọng, đặt ra yêu ...
Trừng phạt Nga hay cuộc 'chiến tranh kinh tế' tổng lực của phương Tây trên khắp thế giới

Trừng phạt Nga hay cuộc 'chiến tranh kinh tế' tổng lực của phương Tây trên khắp thế giới

Các vòng trừng phạt Nga, có thể ít tác động tới chủ thể, nhưng một cuộc 'chiến tranh kinh tế' tổng lực của phương Tây đã khiến toàn thế giới ...
Tăng cường nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam

Tăng cường nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam

Nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam, Thường trực Hội đã có nhiều cách làm sáng tạo đem lại hiệu quả thiết ...
Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế Healthy Connections nhằm giải quyết những thách thức trong việc tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản của cư dân vùng hẻo lánh ở phía ...
Trung Quốc 'ra đòn' mới, căng thẳng với EU đã tiến đến sản phẩm sữa

Trung Quốc 'ra đòn' mới, căng thẳng với EU đã tiến đến sản phẩm sữa

Ngày 22/11, Trung Quốc thông báo mở rộng cuộc điều tra chống trợ cấp đối với các sản phẩm sữa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU).
Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Tuyến đường bao biển nối Hạ Long và Cẩm Phả (Quảng Ninh) được đánh giá là một tuyến đường ven biển đẹp nhất Việt Nam bởi có sự kết hợp ...
Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán ngày 22/11 lên tiếng chỉ trích Tòa án hình sự quốc tế (ICC) về việc phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga chuẩn bị đối phó với bất kỳ diễn biến nào liên quan tình hình xung đột Ukraine, dù luôn ưu tiên và đã sẵn sàng cho các biện pháp hòa bình.
Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên cho rằng, các mối quan hệ quốc tế đã vượt quá điểm bùng nổ nguy hiểm và biến thành những cuộc xung đột vô cùng thảm khốc.
Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Rạng sáng ngày 22/11, nhiều tỉnh của Ukraine đã đồng loạt phát báo động phòng không kéo dài nhiều giờ liên quan đến khả năng bị tấn công bằng tên lửa đạn đạo.
Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Iran tuyên bố sẽ khởi động một loạt máy ly tâm mới và tiên tiến để đáp trả việc IAEA ra nghị quyết yêu cầu Tehran cải thiện hợp tác.
Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Phó đặc phái viên LHQ Najat Rochdi cho biết 2024 'sẽ là năm đẫm máu nhất' tại Syria trong vòng 4 năm qua.
Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Việc Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa của Mỹ tấn công quân sự trên đất Nga có thể chuyển xung đột sang giai đoạn quyết liệt hơn.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Phiên bản di động