Thỏa thuận hợp tác Trung Quốc - Iran: Lợi cả đôi đường

LAM TRÀ
Thỏa thuận hợp tác kéo dài 25 năm giữa Trung Quốc và Iran được ngoại trưởng hai nước ký kết ngày 27/3 được đánh giá không chỉ tăng cường sức ảnh hưởng của Bắc Kinh ở nước ngoài mà còn giúp Tehran củng cố nền kinh tế đang “vỡ vụn”.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif  ký thỏa thuận hợp tác vào ngày 27/3 tại Tehran, Iran. (Nguồn: CNBC)
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif ký thỏa thuận hợp tác vào ngày 27/3 tại Tehran, Iran. (Nguồn: CNBC)

Trung Quốc – Iran bắt tay, Mỹ lo lắng?

Ngày 27/3, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif đã ký một thỏa thuận hợp tác trên quy mô lớn về kinh tế và an ninh, kéo dài 25 năm, được phát trực tiếp trên truyền hình nhà nước Iran.

Động thái trên được xem là một trong những nỗ lực của Iran nhằm thúc đẩy các mối quan hệ ngoại giao với các cường quốc không thuộc phương Tây.

Thông tin chi tiết về thỏa thuận chưa được công bố, song theo bản dự thảo thỏa thuận được tiết lộ hồi năm ngoái, Trung Quốc sẽ đầu tư vào các dự án năng lượng hạt nhân, cảng, đường sắt và cơ sở hạ tầng khác của Iran để chuyển giao công nghệ quân sự và đầu tư vào ngành dầu khí của Iran.

Hãng thông tấn Tasnim bán chính thức của Iran ngày 27/3 cho biết, để đổi lại các khoản đầu tư, Trung Quốc sẽ nhận được nguồn cung dầu ổn định từ Iran, Hai nước cũng đồng ý thành lập ngân hàng Iran - Trung Quốc để có thể giúp Tehran né tránh các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Trước khi thỏa thuận được ký kết, Tổng thống Iran Hassan Rouhani ngày 26/3 nhấn mạnh: "Sự hợp tác này là cơ sở để Iran và Trung Quốc tham gia các dự án lớn và phát triển cơ sở hạ tầng”, trong đó có sáng kiến "Vành đai và Con đường" (BRI) của Bắc Kinh - một chiến lược phát triển và đầu tư toàn cầu rộng lớn của Trung Quốc.

Thỏa thuận này cũng làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ hợp tác giữa Tehran và Bắc Kinh vào thời điểm Trung Quốc đang tìm kiếm thêm ảnh hưởng ở Trung Đông, còn Iran đang tìm kiếm sự hỗ trợ đối với nền kinh tế đang chao đảo do ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Ngoại trưởng Vương Nghị: "Quan hệ của chúng tôi với Iran sẽ không bị ảnh hưởng bởi tình hình hiện nay mà sẽ là mối quan hệ lâu dài và chiến lược. Iran độc lập quyết định về mối quan hệ của mình với các nước khác và không giống như một số nước khác thay đổi lập trường chỉ với một cuộc điện thoại".

Trong những năm gần đây, Trung Quốc trở thành đối tác thương mại quan trọng của Iran, là "cửa thoát hiểm" chính của Iran trong bối cảnh Mỹ áp đặt các lệnh trừng phạt đối với hệ thống ngân hàng và các mặt hàng xuất khẩu chính của Iran, trong đó có dầu mỏ.

Năm 2018, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran và áp đặt các lệnh trừng phạt nhằm buộc Tehran phải đàm phán một thỏa thuận mới và quy mô lớn hơn. Iran và Mỹ hiện tranh cãi về cách quay trở lại các cuộc đàm phán về thỏa thuận hạt nhân này.

Thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 từng mở ra triển vọng khai thông các dòng đầu tư nước ngoài vào Iran, nhưng việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận, kèm theo đó là các lệnh trừng phạt khắc nghiệt, đã ngăn cản nhiều công ty phương Tây đổ tiền vào Iran.

Giờ đây, thỏa thuận với Trung Quốc mang lại cho Iran triển vọng về một dòng đầu tư nước ngoài rất cần thiết.

Dina Esfandiary, thành viên của Tổ chức Thế kỷ (The Century Foundation) và là đồng tác giả của một cuốn sách viết về mối quan hệ của Iran với Trung Quốc và Nga, nói: “Nó (thỏa thuận với Trung Quốc) cho phép Iran cứng rắn hơn một chút. Nó sẽ khiến châu Âu và Mỹ lo lắng hơn vì có vẻ như Iran đã tìm được một lối thoát cho nền kinh tế vốn đang bị bóp nghẹt của mình”.

“Đồng minh trong mọi thời tiết”?

Lượng dầu mà Trung Quốc nhập khẩu từ Iran đã tăng mạnh trong những tháng gần đây.

Trung Quốc dự kiến sẽ nhập khẩu 918.000 thùng/ngày từ Iran trong tháng 3/2021, mức cao nhất kể từ khi Mỹ áp đặt lệnh cấm vận dầu mỏ hoàn toàn đối với Tehran cách đây 2 năm.

Tin tức nói trên đã khiến chính quyền của tân Tổng thống Mỹ Joe Biden cảnh báo rằng họ sẽ thực thi các biện pháp trừng phạt có từ thời Tổng thống Trump nhằm vào dầu lửa của Iran, đồng thời áp dụng các lệnh trừng phạt này đối với Trung Quốc.

Việc nối lại một số hoạt động buôn bán dầu mỏ, cùng với một ngành công nghiệp trong nước được củng cố, đã thúc đẩy tăng trưởng của Iran, dù ở mức khiêm tốn. Thỏa thuận cũng được đánh giá giúp Tehran có được một số đòn bẩy trong các cuộc đàm phán hạt nhân tiềm tàng với chính quyền Biden.

Tổng thống Biden cho biết ông sẵn sàng quay trở lại thỏa thuận hạt nhân nếu Iran thực hiện các cam kết trong thỏa thuận mà nước này đã từng bước vi phạm kể từ năm 2019. Trong khi đó, Tehran đề nghị Mỹ dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt trước khi chấp nhận bất kỳ yêu cầu nào của Washington.

Tháng 2 vừa qua, Iran đã từ chối lời mời của Liên minh châu Âu (EU) tham gia các cuộc đàm phán không chính thức với Washington vì các biện pháp trừng phạt vẫn chưa được dỡ bỏ trước. Kể từ đó, hai bên vẫn "án binh bất động".

Mối quan hệ của Iran với Trung Quốc đã có từ nhiều thập kỷ trước, nhưng sự phụ thuộc ngày càng tăng của Tehran vào Bắc Kinh đã khiến nhiều người Iran chỉ trích rằng chính phủ đang dung túng để Trung Quốc có quá nhiều ảnh hưởng kinh tế đối với các lĩnh vực quan trọng của đất nước.

Tâm lý chống Trung Quốc trong đại dịch Covid-19 đã làm tăng thêm những lời chỉ trích như vậy.

Tuy nhiên, bà Esfandiary cho rằng đối với Iran, thỏa thuận với Trung Quốc giúp Iran gửi đi một tín hiệu rằng, họ có các đồng minh hùng mạnh, trong đó có một quốc gia có ghế thường trực trong Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Mặc dù vậy, theo bà Esfandiary, mối quan hệ đối tác này có giới hạn và sẽ không làm thay đổi cách Trung Quốc kinh doanh ở Trung Đông.

Bà Dina Esfandiary khẳng định: “Trung Quốc sẽ ủng hộ Iran nếu điều đó phù hợp với lợi ích của Bắc Kinh và sẽ phớt lờ Iran nếu quan hệ đối tác không mang lại lợi ích cho Bắc Kinh".

TIN LIÊN QUAN
Thoả thuận hạt nhân Iran: Đức cảnh báo 'đùa với lửa', Mỹ đưa ra dự đoán, Trung Quốc nói về 'con đường đúng đắn nhất'
Trọng tâm chính sách đối ngoại với Nga, Iran, Trung Quốc và Triều Tiên của chính quyền Tổng thống Biden là gì?
Thêm hàng chục công ty Trung Quốc và Iran bị Mỹ điền tên vào danh sách trừng phạt
Mỹ đang đẩy Trung Quốc và Iran ‘về chung lối’?
Iran tuyên bố đàm phán 'thỏa thuận chiến lược 25 năm' với Trung Quốc
(Hellenicshippingnews/Reuters)

Xem nhiều

Đọc thêm

Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm Khu di tích lịch sử Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Côn Minh, Vân Nam, Trung Quốc

Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm Khu di tích lịch sử Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Côn Minh, Vân Nam, Trung Quốc

Chiều ngày 5/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tới thăm Khu di tích lịch sử Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Vân Nam.
Công ty TNHH đóng tàu HD Huyndai Việt Nam: Từng bước khẳng định thương hiệu riêng

Công ty TNHH đóng tàu HD Huyndai Việt Nam: Từng bước khẳng định thương hiệu riêng

Công ty TNHH Đóng tàu HD Hyundai Việt Nam (HVS) được thành lập năm 1996.
Phấn đấu đưa Khu kinh tế Vân Phong trở thành trung tâm kinh tế năng động, thông minh, bền vững, bản sắc

Phấn đấu đưa Khu kinh tế Vân Phong trở thành trung tâm kinh tế năng động, thông minh, bền vững, bản sắc

Khu kinh tế (KKT) Vân Phong được đánh giá là 'địa chỉ đỏ' về thu hút đầu tư tại duyên hải Nam Trung Bộ.
Học sinh, sinh viên cảnh giác trước chiêu trò lừa đảo mạo danh bảo hiểm y tế Hà Nội

Học sinh, sinh viên cảnh giác trước chiêu trò lừa đảo mạo danh bảo hiểm y tế Hà Nội

Bảo hiểm xã hội Hà Nội khẳng định không yêu cầu phụ huynh, học sinh, sinh viên cập nhật thông tin thẻ bảo hiểm y tế trên ứng dụng VssID.
Bầu cử Mỹ 2024: Tuyên bố trước 'giờ G' của một cử tri Mỹ giàu kinh nghiệm

Bầu cử Mỹ 2024: Tuyên bố trước 'giờ G' của một cử tri Mỹ giàu kinh nghiệm

Tôi hỏi là ông sẽ bỏ phiếu cho ai? Kamala Harris, ông trả lời tôi với giọng nhỏ nhẹ nhưng dứt khoát.
Thung Nham: Bức tranh thiên nhiên sống động trong lòng Tràng An

Thung Nham: Bức tranh thiên nhiên sống động trong lòng Tràng An

Với vị trí giữa vùng lõi của Di sản thế giới Tràng An (Ninh Bình), Thung Nham mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị và khác biệt.
Bầu cử Mỹ 2024: Tuyên bố trước 'giờ G' của một cử tri Mỹ giàu kinh nghiệm

Bầu cử Mỹ 2024: Tuyên bố trước 'giờ G' của một cử tri Mỹ giàu kinh nghiệm

Tôi hỏi là ông sẽ bỏ phiếu cho ai? Kamala Harris, ông trả lời tôi với giọng nhỏ nhẹ nhưng dứt khoát.
'Họa vô đơn chí' có thể đẩy chính phủ 'đèn giao thông' của Đức tới nguy cơ sụp đổ

'Họa vô đơn chí' có thể đẩy chính phủ 'đèn giao thông' của Đức tới nguy cơ sụp đổ

Đây là thời điểm tồi tệ nhất có thể dẫn tới chính phủ sụp đổ, xét theo những gì đang xảy ra ở Ukraine và tình hình kinh tế ở Đức.
Syria lên án cuộc không kích của Israel nhằm vào các địa điểm dân sự gần Damascus

Syria lên án cuộc không kích của Israel nhằm vào các địa điểm dân sự gần Damascus

Bộ Ngoại giao Syria kêu gọi Liên hợp quốc (LHQ) hành động khẩn cấp để ngăn chặn các động thái quân sự của Israel nhằm vào dân thường.
Bầu cử tổng thống Mỹ 2024 bắt đầu, hai ứng viên hòa nhau tại điểm đầu tiên, kịch bản nào để tới con số quyền lực?

Bầu cử tổng thống Mỹ 2024 bắt đầu, hai ứng viên hòa nhau tại điểm đầu tiên, kịch bản nào để tới con số quyền lực?

Nếu các cuộc thăm dò trước bầu cử tổng thống Mỹ 2024 là chính xác, cuộc đua năm nay cần theo dõi sát 7 tiểu bang chiến địa.
Tình hình Trung Đông: 'Pháo đài bay' của Mỹ làm Iran 'nóng mặt', Hamas lại khiến Washington thất vọng

Tình hình Trung Đông: 'Pháo đài bay' của Mỹ làm Iran 'nóng mặt', Hamas lại khiến Washington thất vọng

Mỹ điều động một nhóm máy bay B-52 tới Trung Đông nhằm hỗ trợ Israel trước nguy cơ bị tấn công trả đũa từ Iran.
Ukraine tỏ thành ý đàm phán với Nga một vấn đề, bất ngờ đón khách mang theo 'gói quà quý' khi mùa Đông đến gần

Ukraine tỏ thành ý đàm phán với Nga một vấn đề, bất ngờ đón khách mang theo 'gói quà quý' khi mùa Đông đến gần

Hiện tại Ukraine đang phải đối mặt với nguy cơ mất điện chiếu sáng và nhiệt sưởi vào mùa Đông do các cơ sở hạ tầng năng lượng bị Nga tấn công.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Màu sắc chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris nếu đắc cử

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Màu sắc chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris nếu đắc cử

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 sẽ tác động tới tình hình thế giới thế nào và chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris khác biệt ra sao?
Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Theo Đại sứ Phạm Quang Vinh, cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay rất sít sao, nhưng dù là ai thì quan hệ Việt Nam-Mỹ vẫn tiếp đà phát triển tích cực.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ luôn có ý nghĩa quan trọng không chỉ trong nội bộ nước Mỹ mà còn với cộng đồng quốc tế.
Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Cuốn sách 'Trí tuệ nhân tạo từ góc nhìn quan hệ quốc tế': Hiểu để tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

Có thể khẳng định rằng AI không còn là một công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Phiên bản di động