Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày:
Belarus-EU:
Châu Âu "dậy sóng" sau vụ máy bay Ryanair
Ngày 23/5, phương Tây dậy sóng với hàng loạt chỉ trích từ các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU), NATO, Mỹ về việc một máy bay của hãng hàng không Ryanair (Ireland) phải chuyển hướng khi đang trong hành trình từ Hy Lạp sang Lithuania, và hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay Minsk của Belarus.
Châu Âu tố Belarus đã ép máy bay này phải hạ cánh khẩn cấp với lý do có đe dọa đánh bom trên chuyến bay, bắt giữ một nhân vật mà Minsk cho là có tư tưởng cực đoan, đang có mặt trên chuyến bay, nhà báo Romat Protasevich.
EU và hàng loạt nước thành viên như Đức, Anh, Pháp, Lithuania... lên tiếng chỉ trích vụ việc này với những cáo buộc nặng nề như "không tặc", "khủng bố", "gây sốc"...
EU dự định sẽ đưa vấn đề ra cuộc họp thượng đỉnh thường niên của các nhà lãnh đạo khối này tới đây, đồng thời cảnh báo sẽ xem xét các biện pháp phản ứng.
Nga sốc trước phản ứng của phương Tây về vụ máy bay chuyển hướng ở Belarus
Ngày 24/5, Nga cáo buộc phương Tây đạo đức giả khi phản ứng phẫn nộ trước việc một máy bay chuyển hướng đến thủ đô Minsk của Belarus.
Trên tài khoản Facebook, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova viết: "Thật sốc khi phương Tây gọi vụ việc xảy ra trên không phận Belarus là 'chấn động'"
Bà Zakharova đặt câu hỏi: "Liệu họ có nên bị sốc trước... việc máy bay của Tổng thống Bolivia bị cưỡng ép hạ cánh xuống Áo theo yêu cầu của Mỹ hay không?... Hay họ không nên bị sốc trước hành vi tương tự của các nước khác". (Reuters)
Belarus thành lập ủy ban điều tra vụ chyển hướng máy bay của Ryanair
Ngày 24/5, hãng tin RIA đưa tin, Bộ Giao thông Belarus đã thành lập một ủy ban điều tra vụ chuyển hướng máy bay trên. Kết quả điều tra sẽ sớm được công bố.
Theo Cơ quan hàng không nhà nước Belarus, vào ngày 23/5, các kiểm soát viên không lưu nước này không hề đe dọa buộc hạ cánh và chỉ "khuyến cáo" phi hành đoàn của chuyến bay trên.
Sau khi nhận được thông báo có thiết bị nổ trên máy bay, Minsk đã điều máy bay tiêm kích MiG-29 thuộc Lực lượng Vũ trang Belarus hộ tống máy bay của Ryanair hạ cánh.
Lực lượng chức năng Belarus đã tiến hành kiểm tra sơ bộ cả trong và ngoài máy bay cũng như khoang hành lý, sau đó kiểm tra kỹ trong 2 tiếng rưỡi đồng hồ. Tuy nhiên, sau khi kiểm tra, các chuyên gia chất nổ không phát hiện vật thể khả nghi nào. Ủy ban Điều tra Belarus đã mở cuộc điều tra theo hướng đe dọa đánh bom giả.
Giới chức Belarus cho biết thêm, trong quá trình kiểm tra máy bay đã phát hiện nhận vật Romat Protasevich mà Minsk cho là có tư tưởng cực đoan, có tên trong danh sách hành khách, nên đã tiến hành bắt giữ người này.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Belarus Anatoly Glaz ra tuyên bố khẳng định, Minsk đã hành động đúng luật pháp, đồng thời cáo buộc phương Tây đưa ra những tuyên bố vô căn cứ nói rằng hành động này mang động cơ chính trị.
Nga-Mỹ:
Dòng chảy phương Bắc 2: Tàu Nga tiến vào Đức; sự trừng phạt mạnh nhất với Mỹ
Ngày 23/5, công ty quản lý dự án Dòng chảy phương Bắc 2 dẫn lời Cơ quan quản lý hàng hải và vận tải biển của Đức cho biết, tàu Fortuna của Nga đã bắt đầu lắp đặt đường ống dẫn khí đốt trong lãnh hải Đức. Tàu Fortuna sẽ hoạt động tại vùng biển của Đức từ ngày 22/5-30/6.
Cùng ngày, Phó Chủ tịch thứ nhất Ủy ban quốc phòng Duma quốc gia (Hạ viện) Nga Alexander Sherin nhận định, việc Nga hoàn thành Dòng chảy phương Bắc 2 là "sự trừng phạt về kinh tế và địa chính trị" đáng sợ nhất đối với Mỹ. (Sputnik)
Nga lên chương trình nghị sự cho cuộc gặp thượng đỉnh với Mỹ
Ngày 24/5, hãng thông tấn Interfax dẫn lời Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết, Moscow đang xây dựng các đề xuất về chương trình nghị sự cho một cuộc gặp thượng đỉnh tiềm năng giữa Tổng thống Vladimir Putin và người đồng cấp Mỹ Joe Biden.
Trước đó, Tổng thống Mỹ Biden cho biết, ông mong muốn gặp người đồng cấp Nga Putin trong chuyến thăm châu Âu vào tháng tới.
Nga cáo buộc Mỹ vượt quá giới hạn của New START
Ngày 24/5, Bộ Ngoại giao Nga đã cáo buộc Mỹ vượt quá giới hạn theo Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START) và cho biết, số lượng bệ phóng và máy bay ném bom của Washington vượt quá giới hạn 101 chiếc.
Trước đó, trong năm nay, Nga và Mỹ đã nhất trí gia hạn New START. Hiệp ước này là nền tảng của việc kiểm soát vũ khí toàn cầu và giới hạn số lượng đầu đạn hạt nhân chiến lược, tên lửa và máy bay ném bom mà Nga và Mỹ có khả năng triển khai. (Reuters)
Israel-Palestine:
Palestine cảnh báo Israel về những hành động tại Đông Jerusalem
Ngày 23/5, các nhà hoạt động trên mạng xã hội của Palestine đăng tải những video ngắn về việc các lực lượng cảnh sát Israel tấn công tín đồ Palestine tại đền thờ Hồi giáo Al-Aqsa ở Đông Jerusalem.
Phản ứng trước những video này, người phát ngôn Tổng thống Palestine Nabil Abu Rudeineh cảnh báo, những hành động của Israel chống lại người Palestine, đặc biệt là tại Đông Jerusalem có thể làm leo thang căng thẳng tại Bờ Tây và Dải Gaza.
Ông Abu Rudeineh nêu rõ: "Chính phủ Israel phải chịu hoàn toàn trách nhiệm cho việc phá hoại những nỗ lực nhằm chấm dứt sự gây hấn của Israel".
Theo ông Abu Rudeineh, việc tiếp tục các biện pháp chống người Palestine tại Đông Jerusalem "sẽ phá hoại các nỗ lực của quốc tế và Arab nhằm tái thiết những gì đã bị phá hủy tại Dải Gaza", đồng thời kêu gọi Mỹ "lập tức can dự".
Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken khẳng định, giải pháp hai nhà nước là phương án duy nhất nhằm chấm dứt vòng xoáy bạo lực tại khu vực, đồng thời nhấn mạnh, quyền bình đẳng giữa hai bên sẽ là vấn đề chủ chốt trong các đàm phán. (THX)
Ngoại trưởng Ai Cập tới Jordan tìm giải pháp ổn định lâu dài cho Palestine
Ngày 23/5, Ngoại trưởng Ai Cập Sameh Shoukry đã bắt đầu chuyến công du tới Jordan nhằm trao đổi về những giải pháp củng cố lệnh ngừng bắn do Cairo làm trung gian giữa Israel và phong trào Hamas tại Gaza.
Trước đó, Ngoại trưởng Jordan Ayman Safadi và người đồng cấp phía Palestine Riyad al-Maliki cũng đã có cuộc hội đàm tại thủ đô Amman của Jordan.
Tuyên bố được đưa ra sau hội nghị kêu gọi tăng cường các nỗ lực quốc tế nhằm chấm dứt sự chiếm đóng của Israel tại các vùng lãnh thổ của người Palestine.
Theo đó, nền hòa bình lâu dài của khu vực phải được thiết lập dựa trên việc giải quyết vấn đề của người Palestine và đáp ứng mọi quyền lợi hợp pháp của người dân Palestine. (Daily News Egypt, AP)
Tình hình Myanmar:
Myanmar: Tái xuất, bà Suu Kyi tuyên bố số phận đảng NLD
Ngày 24/5, bà Aung San Suu Kyi đã xuất hiện trực tiếp tại một phiên tòa ở Myanmar, lần đầu tiên kể từ sau chính biến 1/2.
Ông Min Min Soe, luật sư của bà Suu Kyi cho hay, tại phiên tòa, "bà ấy chúc người dân của mình luôn khỏe mạnh và khẳng định rằng đảng NLD sẽ tồn tại cùng nhân dân, bởi vì đảng này được thành lập vì người dân". (AFP)
Bán đảo Triều Tiên:
Trung Quốc: Tuyên bố chung giữa Hàn Quốc và Mỹ đang nhằm vào Bắc Kinh
Ngày 24/5, Đại sứ Trung Quốc tại Hàn Quốc Hình Hải Minh nói rằng, một phần Tuyên bố chung của Hội nghị Thượng đỉnh tuần trước giữa Hàn Quốc và Mỹ là nhằm vào Bắc Kinh, mặc dù không trực tiếp đề cập nước này.
Ông Hình Hải Minh nhấn mạnh với báo giới tại một diễn đàn: “Không đề cập Trung Quốc, nhưng không phải Bắc Kinh không biết rằng, bản tuyên bố chung, đang nhằm vào chúng tôi”, đồng thời bày tỏ sự không hài lòng về Hội nghị thượng đỉnh Hàn-Mỹ.
Tuyên bố chung của sau Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Hàn hôm 21/5 nhiều khả năng đã gây khó chịu cho Trung Quốc, do tuyên bố trên đã đề cập nhiều các vấn đề nhạy cảm liên quan đến eo biển Đài Loan và Biển Đông.
Mới đây, trong họp báo thường kỳ ở Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên cảnh báo Mỹ và Hàn Quốc không can thiệp vào Đài Loan, khẳng định: “Trung Quốc không cho phép nước ngoài can thiệp vào vấn đề Đài Loan”. (Yonhap)
Tổng thống Hàn Quốc ra lệnh triển khai kết quả cuộc gặp với ông Biden
Ngày 24/5, Tổng thống Moon Jae-in đã chỉ thị cho chính phủ và đội ngũ trợ lý tiến hành triển khai kỹ lưỡng các kết quả đạt được sau cuộc gặp với người đồng cấp Mỹ Joe Biden.
Theo đó, một ngày sau khi trở về từ Mỹ, ông Moon đã triệu tập một cuộc họp với các trợ lý Nhà Xanh cũng như có cuộc họp định kỳ hàng tuần với Thủ tướng Kim Boo-kyum, đồng thời lệnh cho các bộ ngành liên quan phổ biến cho người dân về các thỏa thuận đạt được giữa Seoul và Washington về hợp tác kinh tế, vaccine phòng Covid-19, quan hệ đồng minh và tiến trình hòa bình trên Bán đảo Triều Tiên.
Theo người phát ngôn Nhà Xanh, Tổng thống Hàn Quốc đã kêu gọi nỗ lực toàn diện để biến các kết quả “tốt hơn mong đợi” của cuộc gặp thượng đỉnh thành các biện pháp và hành động “thực chất”. (Yonhap)
Hội nghị thượng đỉnh Hàn-Mỹ tạo điều kiện "đủ" để đối thoại với Triều Tiên
Đến nay, Triều Tiên vẫn giữ im lặng về cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Hàn cũng như tuyên bố chung của hai nước này.
Ngày 24/5, Bộ trưởng Thống nhất Hàn Quốc Lee In-young cho rằng, Hội nghị Thượng đỉnh Moon-Biden đã tạo ra các điều kiện "đủ" cần thiết để nối lại đối thoại bị đình trệ từ lâu với Triều Tiên.
Về khả năng Triều Tiên sẽ phản ứng tiêu cực với thỏa thuận đạt được trong Hội nghị thượng đỉnh Hàn-Mỹ về việc dỡ bỏ các hạn chế đối với tên lửa của Hàn Quốc, ông Lee cho rằng, vấn đề này nên được nhìn nhận là không liên quan gì đến Triều Tiên và Trung Quốc mà chỉ là vấn đề "bảo vệ quốc gia" và "quyền sở hữu tên lửa". (Yonhap)
Thỏa thuận hạt nhân Iran:
Iran tiếp tục vòng đàm phán Vienna để đạt thỏa thuận cuối cùng
Ngày 23/5, Tổng thống Iran Hassan Rouhani cho biết, nước này sẽ tiếp tục tiến hành các cuộc đàm phán về việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 cho đến khi đạt được thỏa thuận cuối cùng.
Tổng thống Rouhani cho biết thêm, sau khi xem xét, đánh giá vòng đàm phán gần đây ở thủ đô Vienna của Áo, Mỹ đã bày tỏ sẵn sàng dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Iran theo thỏa thuận hạt nhân 2015, được gọi là Kế hoạch Hành động Chung Toàn diện (JCPOA).
Nhà lãnh đạo Iran cũng khẳng định, các số liệu về tăng trưởng sản phẩm công nghiệp của quốc gia Trung Đông cho thấy chính sách "gây sức ép tối đa" của Mỹ không có hiệu quả. Theo nhà lãnh đạo Iran, bản thân Mỹ cũng thừa nhận các chính sách chống Tehran đã thất bại. (THX)
Thỏa thuận giữa Iran và IAEA được gia hạn thêm một tháng
Ngày 24/5, Đại sứ Iran tại Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Kazem Gharibabadi cho biết, Tehran đã thông báo với IAEA về việc nước này quyết định gia hạn thỏa thuận giám sát hạt nhân thêm 1 tháng.
Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi đã xác nhận thông tin trên. Theo đó, thỏa thuận giám sát hạt nhân giữa Tehran và IAEA sẽ kéo dài đến ngày 24/6 tới. (Reuters)
Covid-19:
Đại hội đồng Y tế Thế giới họp lần thứ 74, Covid-19 "phủ bóng" bàn họp
Từ 24/5-1/6, kỳ họp Đại hội đồng Y tế Thế giới (WHA) lần thứ 74 đã diễn ra dưới hình thức trực tuyến.
Tham gia kỳ họp thường niên của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sẽ có nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới, trong đó có Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, bộ trưởng y tế và các đại diện cấp cao khác của 194 nước thành viên WHO.
Trong kỳ họp lần này, các nhà lãnh đạo sẽ chủ yếu tập trung thảo luận về các nỗ lực kiểm soát đại dịch Covid-19 và những lời kêu gọi cải tổ toàn bộ hệ thống y tế toàn cầu nhằm giúp ngăn ngừa những thảm họa tương tự như Covid-19 xảy ra trong tương lai.
Phát biểu khai mạc, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cho biết, thế giới đang "trong tình trạng chiến tranh" chống đại dịch Covid-19.
Ông Guterres kêu gọi toàn cầu "cần tư duy logic và sự cấp bách của một nền kinh tế thời chiến để nâng cao năng lực chiến đấu của mình".