| Việc Bắc Kinh có một đối thủ “dị thường” như Tổng thống Trump có thể mang lại cho Trung Quốc nhiều cơ may chiến lược. (Nguồn: SCMP) |
Kỳ bầu cử lịch sử
Có lẽ, dư luận sẽ đặt câu hỏi rằng lý do nào khiến Trung Quốc - quốc gia bị Tổng thống Trump “đánh đòn” bằng các mức thuế quan và các biện pháp trừng phạt, bị “kết tội” gây ra đại dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19 và bị coi là mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh của nước Mỹ - lại được cho là ủng hộ ông Trump tái đắc cử trong năm 2020?
Có thể các quan chức Trung Quốc cũng nhận ra điều mà cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton từng nhấn mạnh trong một cuốn sách của ông rằng, những tổn hại mà ông Trump đang gây ra cho Mỹ và cộng đồng dân chủ toàn cầu còn nhiều hơn cả những tổn thất mà ông đang gây ra cho Bắc Kinh.
Một nhiệm kỳ 4 năm khác của ông Trump sẽ càng làm "phình" thêm những tổn hại đó, vì vậy, cuộc bầu cử năm 2020 đang đóng một vai trò quan trọng mang tính lịch sử trong việc định hình thế giới hiện đại. Nó chắc chắn sẽ có một vị trí khá lớn trong lịch sử trật tự toàn cầu thế kỷ XXI.
Nhiều người cho rằng nhiệm kỳ thứ 2 của ông Trump - nếu ông tái đắc cử vào tháng 11 tới - không những khiến cho mọi vấn đề hiện nay trở nên tồi tệ hơn, mà còn khiến những vấn đề này khó có thể tháo gỡ được.
Trong khi đó, trái với suy đoán của nhiều người, ông Joe Biden - 77 tuổi, cựu Phó Tổng thống Mỹ, ứng cử viên Tổng thống của đảng Dân chủ, người sẽ chính thức được công nhận tư cách ứng cử viên trong kỳ đại hội đại biểu toàn quốc vào trung tuần tháng 8 năm nay, lại không phải là nhân vật mà Bắc Kinh mong sẽ đắc cử.
Điều này thoạt đầu nghe có vẻ nghịch lý, nhưng đây chính là điều mà một số nhà lãnh đạo Trung Quốc đương chức hoặc đã về hưu thừa nhận khi trả lời phỏng vấn của hãng tin Bloomberg (Mỹ) ngày 15/6.
Đối với Trung Quốc, việc một lãnh đạo có phong cách “giao dịch” đứng đầu nước Mỹ sẽ là một “món lộc trời ban”. Đơn giản chỉ vì Bắc Kinh nghĩ rằng bất kể chủ nhân Nhà Trắng là ai, Mỹ vẫn sẽ tiếp tục đối đầu với Trung Quốc.
Đối thủ “dị thường”
Giới quan sát cho rằng, trong trường hợp này, tốt hơn hết là Bắc Kinh nên có một đối thủ “dị thường”, có thể mang lại cho Trung Quốc nhiều cơ may chiến lược.
Nhìn lại 3 năm cầm quyền đã qua của ông Trump, chính sách co cụm “Nước Mỹ trước tiên” của ông đã tạo thuận lợi cho Bắc Kinh trong việc từng bước thiết lập một trật tự thế giới mới theo cách của mình: Từ việc áp đặt cách giải quyết các xung đột, tranh chấp cho đến các mô hình hợp tác kinh tế, thương mại, y tế, đầu tư, kể cả trong chính trị và sắp tới đây có thể là việc ban hành các tiêu chí quốc tế về chuẩn mực sản phẩm mà châu Âu đang dồn sức đối phó trong trận chiến sắp tới với Trung Quốc.
Nhờ Tổng thống Donald Trump mà Chủ tịch Tập Cận Bình có thể xuất hiện như là một nhà lãnh đạo có trách nhiệm, không chỉ ở trong nước mà còn trên toàn thế giới. Trong khi ông Trump ngừng đóng góp tài chính cho Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thì Trung Quốc chớp thời cơ thông báo tăng gấp đôi mức đóng góp. Ông Trump áp thuế các đồng minh của mình, trong khi Bắc Kinh ký các thỏa thuận thương mại với họ.
Chuyên gia Allison Sherlock, thuộc tổ chức Eurasia Group, giải thích với báo Pháp Le Figaro rằng “từ lâu, nhiều quan chức chính trị Trung Quốc đã coi nhiệm kỳ của Tổng thống Trump là cơ hội để Trung Quốc khẳng định vị thế một tác nhân có trách nhiệm trong trật tự thế giới”.
Do vậy, với Bắc Kinh, nếu ông Joe Biden đắc cử thì đó có thể sẽ là một cơn ác mộng.
Ông Zhou Xiaoming, nguyên là một nhà đàm phán thương mại, nhận định với hãng tin Bloomberg rằng việc ông Biden đắc cử có thể sẽ là một mối nguy hiểm đối với Bắc Kinh bởi vì ông ấy “sẽ liên kết với các đồng minh của Mỹ để chống lại Trung Quốc, trong khi ông Trump đang phá hủy các liên minh của Mỹ”.
Theo báo Le Figaro, chính quyền Bắc Kinh không tin ông Biden sẽ có những nhượng bộ về vấn đề thặng dư thương mại và giảm sự lệ thuộc thương mại của Mỹ vào Trung Quốc.
Vì là một vấn đề đòi hỏi sự đồng thuận của các chính đảng, Bắc Kinh cho rằng chính quyền ông Joe Biden (nếu ông đắc cử) có lẽ sẽ làm tốt và hiệu quả hơn chính quyền ông Trump, do đó sẽ gây thiệt hại cho Trung Quốc.
Dù vậy, việc đặt cược vào ông Trump cũng không phải là không có rủi ro. Giới chính trị Trung Quốc cũng bị chia thành hai phe. Giới lãnh đạo phụ trách an ninh quốc gia có lẽ sẽ vỗ tay hài lòng khi nhìn thấy thêm 4 năm hỗn loạn, sự suy yếu của nền dân chủ và sự nản lòng của các đồng minh ở châu Á nếu ông Trump tái đắc cử.
Ngược lại, giới lãnh đạo kinh tế cũng thấp thỏm lo rằng vì là người "dị thường", khó đoán khó lường, chỉ nghĩ đến lợi ích kinh tế và chính trị, ông Trump có thể sẽ phá hủy trật tự thương mại vốn đã giúp Trung Quốc trở nên phồn thịnh và đưa nước này lên vị trí cường quốc kinh tế thứ hai thế giới. Ông Trump có thể thúc đẩy nhanh hơn nữa tiến trình giảm bớt sự lệ thuộc kinh tế giữa Mỹ và Trung Quốc.
Thế nên, việc ông Joe Biden đắc cử có lẽ sẽ giúp làm chậm tiến trình tháo lỏng mối dây liên hệ kinh tế của Mỹ với Trung Quốc, thời gian đủ để Bắc Kinh thích ứng, đa dạng hóa và củng cố dần thế tự chủ kinh tế.